Duurzaamheidsverslag 2019

DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

VOORWOORD

PEOPLE

VCDO VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

2 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

INLEIDING

Interview met onze algemeen directeur Duurzaam ondernemen is als een tweede natuur voor Voka Vlaams-Brabant. Deze opvolger van het eerste duurzaamheidsverslag is daarvan het beste bewijs. Hoe helpt Voka Vlaams-Brabant bedrijven duurzaam te ondernemen? We vroegen het aan algemeen directeur Peter Van Biesbroeck.

“Het is onze rol bedrijven wakker te schudden als dat nodig is” – Peter Van Biesbroeck

PEOPLE

VCDO VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

3 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Voka Vlaams-Brabant maakt zich sterk een pionier in duurzaam ondernemen te zijn. Waarom verdienen jullie dat label? “Sinds de oprichting van Voka maken wij onafgebroken werk van welvarende bedrijven, niet alleen op economisch maar ook op maatschappelijk vlak. Wij willen een meerwaarde creëren voor onze leden, dat is onze reden van bestaan. We kijken daarbij verder dan de winst op korte termijn, vanuit de overtuiging dat we met z’n allen duurzaam moeten ondernemen om ook op langere termijn succesvol te blijven.” “Duurzaamheid groeit in sneltempo uit tot een basisvoorwaarde voor het bedrijfsleven. Zonder duurzaamheidsbeleid tel je als onderneming straks niet meer mee voor klanten, leveranciers, personeel en werkzoekenden. De economie van de toekomst is klimaatneutraal, circulair en sociaal inclusief. Aan die transitie willen we bij Voka Vlaams-Brabant stevig bijdragen. We zijn niet voor niets een van de initiatiefnemers van ‘Leuven 2030 – Minder uitstoot, meer toekomst’. Een gelijkaardig initiatief loopt nu voor de provincie Vlaams-Brabant.”

“Absoluut. Wij trekken aan de kar om structurele oplossingen te bieden voor problemen zoals taalachterstand bij werkzoekenden. Meer globaal lobbyen we bijvoorbeeld ook om in Vlaanderen de combinatie van werken en studeren te vergemakkelijken, zoals in andere landen het geval is. In Tienen initieerden we een project om kinderen uit kansarme gezinnen op school van een broodmaaltijd te voorzien. Al jaren investeren we een aanzienlijk deel van onze reserves in duurzame en ethische fondsen, en dat zullen we blijven doen. Uit overtuiging, maar evenzeer omdat de cijfers tonen dat het rendement niet lager ligt dan bij de klassieke fondsen.”

PEOPLE

VCDO VOORWOORD

Duurzaam ondernemen gaat verder dan milieu. Omvat jullie duurzaamheidsbenadering ook andere thema’s?

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

4 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Sinds enkele jaren gebruiken jullie de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen als kompas. Vanwaar die keuze? “Dat was voor ons een heel logische keuze. Net zoals bij de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) staat bij Voka de corebusiness van een bedrijf centraal. Het doel is om de positieve impact te maximaliseren die een bedrijf genereert vanuit zijn kernactiviteit, en de negatieve impact weg te werken of te minimaliseren. De SDG’s, met de vijf P’s van People, Prosperity, Planet, Peace en Partnerships, zijn ook communicatief een sterk concept. Omdat het concept tastbaar en bevattelijk is, werkt het zowel in grote bedrijven, in kmo’s als bij het grote publiek.”

Op welke manier helpen jullie bedrijven duurzaam te ondernemen? “Met het Voka Charter Duurzaam Ondernemen ondersteunen we bedrijven om met een jaarlijks actieplan concreet met de SDG’s aan de slag te gaan. We werken daarvoor samen met CIFAL Flanders, een SDG-opleidingscentrum voor de Benelux erkend door de Verenigde Naties. Na drie jaar succesvolle deelnames ontvangen bedrijven een UNITAR-certificaat en de titel ‘SDG Pioneer’. De eerste bedrijven zullen die kaap in 2020 ronden. We willen ervoor zorgen dat ze naadloos de stap kunnen zetten naar het volgende ambitieniveau: dat van een echt duurzaam businessmodel en van de circulaire economie.”

Hoe verhouden deze duurzaamheidsprojecten zich tot de basisdienstverlening naar jullie leden? “Ze maken allemaal deel uit van die ene missie om zoveel mogelijk duurzame toegevoegde waarde te creëren voor onze leden. Ons ultieme doel is customer delight: met onze dienstverlening willen we de verwachtingen van onze leden overtreffen. Regelmatig bevragen we hen en stellen we onze dienstverlening bij. Maar de horizon is altijd: duurzame winsten op economisch én maatschappelijk vlak, vandaag en in de toekomst. Het is dus ook onze rol om bedrijven te wijzen op de uitdagingen en ze wakker te schudden als dat nodig is.”

PEOPLE

VCDO VOORWOORD

“Let wel: nog lang niet alle Vlaams-Brabantse bedrijven zijn al bewust bezig met duurzaam ondernemen. Er ligt dus nog werk op de plank. Vaak vormt het gebrek aan kennis een barrière. Daarom zien we kennisdeling over het hoe en waarom van duurzaam ondernemen als een van onze belangrijkste taken. Met opleidingen, getuigenissen en businesscases van ondernemingen die succesvol investeren en innoveren verhogen we het kennisniveau en scherpen we de daadkracht aan.”

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

5 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Hoe goed scoort Voka Vlaams-Brabant zelf als duurzame organisatie?

Met dit tweede rapport bevestigen jullie de keuze om te rapporteren over jullie duurzaamheidsprestaties, als enige afdeling binnen Voka. Waarom vinden jullie dat belangrijk?

“Het zou niet logisch zijn om duurzaamheid te prediken bij onze achterban en ze zelf niet na te streven. Sinds 2018 nemen we deel aan het duurzaamheidscharter, Voka Mechelen-Kempen treedt op als onze auditeur. We meten jaarlijks onze koolstofafdruk en nemen de pijnpunten onder de loep. Om onze eigen mobiliteit verder te verduurzamen, laten we geen dieselwagens meer toe als bedrijfswagen. In de plaats daarvan hebben we een elektrische poolwagen. Met allerlei sensibiliseringsacties proberen we iedereen vaker op de fiets, op het openbaar vervoer of in carpoolauto’s te krijgen.”

“We zetten ons al sinds onze oprichting in voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Na de implementatie van onder meer de SDG’s en het Voka Charter Duurzaam Ondernemen is het duurzaamheidsverslag een logische volgende stap.”

“Het afgelopen jaar kantelden we van een verticale organisatiestructuur naar een horizontale. Die verandering bracht kinderziekten met zich mee die we nu aanpakken door ieders rol scherper te omschrijven en de nodige opleidingen te voorzien. Bij de rekrutering zetten we in op stabiliteit. We besteden ook veel aandacht aan de gezondheid en het welzijn van onze medewerkers. Via ons welzijnsplatform ’Voka in balans’ plannen we maandelijks acties, van deelname aan de Hercules Trophy tot vegetarisch koken voor beginners.”

“Maar het is meer dan dat. Een van de nieuwe waarden die we het afgelopen jaar formuleerden, is om toonaangevend te zijn. Dit duurzaamheidsverslag past binnen die ambitie. We willen een statement maken naar de andere Kamers van Koophandel en naar onze leden. We hopen dat het anderen zal inspireren om zelf verder aan de slag te gaan met duurzaam, maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

“Een uitdaging waar we nog mee worstelen, is diversiteit binnen onze raad van bestuur. De huidige samenstelling is geen volledige afspiegeling van de Vlaams-Brabantse bedrijven qua gender, leeftijd en bedrijfstype. Met name vrouwelijke ondernemers vinden een dergelijk mandaat geen top of mind.”

PEOPLE

VCDO VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

6 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

VCDO: VOKA CHARTER DUUZAAM ONDERNEMEN HOE HET WERKT

VCDO VOORWOORD

|

CASES

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

7 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

We nemen de rol van het bedrijfsleven in de transitie naar een duurzame samenleving ernstig. Klanten, leveranciers, werknemers, stakeholders en het grote publiek verwachten steeds meer dat producten en diensten in faire omstandigheden gemaakt en geleverd worden. Met het Voka Charter Duurzaam Ondernemen bieden we ondernemingen de mogelijkheid om resultaatgericht te werken aan duurzaam ondernemen. De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDG’s) van de Verenigde Naties vormen het kader.

31 duurzame bedrijven Het Voka Charter Duurzaam ondernemen werd in heel Vlaanderen uitgerold in 2017. Vanuit Voka Vlaams-Brabant overtuigden we tijdens het opstartjaar negen bedrijven om deel te nemen. In 2019 stond de teller op 31. Met zowel productie- als dienstenbedrijven van uiteenlopende grootte en ambitieniveaus tonen de deelnemers aan dat duurzaam ondernemen mogelijk is voor elk soort bedrijf. De komende jaren leggen we de lat nog hoger. Daartoe verstevigden we ons duurzaamheidsteam met drie nieuwe medewerkers.

VCDO VOORWOORD

Hoe werkt het? Samen met het deelnemende bedrijf kijken we waar de uitdagingen liggen voor het komende jaar, welke acties er al lopen en op welke vlakken de organisatie vooruitgang wil boeken. In overleg stellen we een actieplan op maat op. We gebruiken daarbij een checklist die is opgebouwd volgens de vijf P’s van duurzame ontwikkeling: People, Planet, Prosperity, Peace en Partnerships. Het charter biedt een kader voor de duurzame acties die een bedrijf al onderneemt en helpt het verder te groeien in duurzaam ondernemen. Dat betekent dat het bedrijf er zowel op economisch, milieu- als sociaal vlak op vooruitgaat. Op het einde van het jaar worden de realisaties voorgelegd aan een team van onafhankelijke deskundigen. Na een positieve evaluatie ontvangt het bedrijf het Voka Charter Duurzaam Ondernemen. Wie drie jaar op rij acties kan realiseren binnen elk van de vijf P’s, ontvangt het certificaat ‘SDG Pioneer’ van UNITAR, een organisatie van de Verenigde Naties. Het is een prestigieuze erkenning waarvoor in 2020 de eerste bedrijven in aanmerking zullen komen.

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

8 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Uitreiking VN-certificaat In 2019 ontvingen twintig bedrijven hun eerste of tweede charter: Allnex, Artoos, Athlon, Ateliers Vlassenroot NV, Citrique Belge, De Watergroep, DNS Belgium, Idé Coffee Systems, ING, Isoltechnics, Henkel, Kim’s Chocolates, Lineas, Pantarein Publishing, Pantarein Waterzuivering, PMC Holding, Pro Natura, ViTeS, Xylem en onze collega’s van Voka MechelenKempen. Otto-Jan Ham overhandigde de charters tijdens de tweede editie van Vokartiest, ons netwerkevent voor ondernemers uit Vlaams-Brabant, aan de vooravond van Rock Werchter.

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

9 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

“Het Voka Charter stimuleert bedrijven om te groeien in duurzaam ondernemen. We zien bedrijven die het eerste jaar deelnemen met ‘laaghangend fruit’, schijnbaar eenvoudige acties. Ze grijpen die aan als succesverhaal om een intern draagvlak te creëren, en slaan het jaar erna met hun actieplan ambitieuzere wegen in.” — Saartje Boutsen adviseur Duurzaam Ondernemen bij Voka Vlaams-Brabant

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

10 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Ons actieplan 2019: 1. We zetten de One-stop-shop Groene Bedrijfsvloot op. Bedrijven vinden zo op één plek alle informatie over het overschakelen op elektrische bedrijfswagens. SDG 12 13

Ook wij doen mee

2. We zetten stevig in op duurzame mobiliteit bij onze werknemers. Zo kozen we voor de nieuwe poolwagen opnieuw voor een elektrisch model. Met allerlei sensibiliseringsacties probeerden we de werknemers vaker op de fiets, op het openbaar vervoer of in carpoolauto’s te krijgen. De dag van de mobiliteit duurde bij ons een hele week. We hielden bij welke medewerker de meeste alternatieve kilometers aflegde. Die won een weekendje met de elektrische poolwagen. SDG 12 13

In 2019 namen we als Voka VlaamsBrabant ook zelf deel, voor het tweede opeenvolgende jaar. We vertrokken voor ons actieplan vanuit de resultaten van de analyse van onze koolstofafdruk in 2018. Mobiliteit en catering kwamen als belangrijke actiepunten naar voren. We werden beoordeeld door een onafhankelijk auditcomité.

3. Van grote events zoals de nieuwjaarsreceptie en Vokartiest over infosessies voor onze leden tot interne teammeetings: we kiezen zoveel mogelijk voor duurzame catering. We hanteren als regel dat een derde van het aanbod vegetarisch moet zijn. We verspreiden intern lijsten van cateraars die duurzaam werken en bijvoorbeeld een vegetarisch, biologisch en/of lokaal aanbod hebben. SDG 2 12 4. In 2019 evolueerden we bij Voka Vlaams-Brabant naar een nieuwe, horizontale organisatiestructuur. We maakten van de opportuniteit gebruik om een competentiebeleid uit te rollen. Onze werknemers namen deel aan een engagementsonderzoek Een externe carrièrecoach bracht de noden van de werknemers in kaart en we zorgden voor de nodige opleidingen. Het uiteindelijke doel? Customer delight. Maar dat kunnen we alleen bereiken als ook onze werknemers ‘delighted’ zijn. SDG 4 8 16

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

11 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

5. In onze Plato- en Welt-trajecten namen we sessies over duurzaam ondernemen op. Zo integreren we duurzaam ondernemen in onze diverse diensten. SDG 4 8 17

9. We stelden ons eerste duurzaamheidsverslag op. SDG 16

6. We richtten een Businessclub Duurzaam Ondernemen op. De deelnemende bedrijven gingen op bezoek bij vijf bedrijven om elkaar te inspireren en van elkaar te leren. Onderwerpen die aan bod kwamen: onder meer de refurbishing van kantoormeubilair en wat chemische bedrijven kunnen doen om te werken aan duurzaamheid. SDG 4 9 7. We werkten een aanbod uit van incompanyopleidingen over mvo (maatschappelijk verantwoord ondernemen). Daarmee brengen we onderwerpen als Start-to-MVO, een duurzaam aankoopbeleid en de SDG Roadmap tot in de bedrijven zelf. SDG 4 16

10. Om ons papierverbruik terug te dringen, digitaliseerden we de evaluatieformulieren voor onze events en infosessies. SDG 12 11. We willen de diversiteit binnen de raad van bestuur vergroten. De huidige samenstelling is geen volledige afspiegeling van de VlaamsBrabantse bedrijven. Bij de vernieuwing van de bestuursmandaten houden we daarom rekening met de verhoudingen in onder meer gender, leeftijd en bedrijfstype. SDG 5 10 16 12. In het kader van armoedebestrijding organiseerden we samen met Netwerk tegen Armoede een workshop voor bedrijven. Daarin kwam onder meer aan bod hoe bedrijven signalen van armoede bij hun werknemers kunnen oppikken. SDG 1

8. Ook intern willen we onze kennis over de SDG’s en duurzaam ondernemen vergroten. Op een lunch and learn leerden onze medewerkers meer over de SDG’s. Daarnaast communiceren we over initiatieven rond duurzaam ondernemen (zoals de Week van de Fair Trade) ook nog steeds intern via de figuur Duurzame Dirk. SDG 4 16 17

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

12 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

CASE 1 Idé Coffee Systems brengt fairtradekoffie naar het werk SDG 12 13 Idé Coffee Systems uit Asse verhuurt en verkoopt koffiemachines, koffie, thee en koekjes aan bedrijven. Zaakvoerder Geert Windels: “Ik vind het mijn verantwoordelijkheid als mens en als zaakvoerder om ervoor te zorgen dat we de planeet niet opgebruiken. Alleen door onze impact zo beperkt mogelijk te houden, kunnen we ook op lange termijn winstgevend blijven.” Toen Voka het Charter Duurzaam Ondernemen lanceerde in 2017, voelde Idé Coffee zich meteen aangesproken. Als een van de eersten in de provincie stapte het bedrijf mee in het programma. Deze kleine onderneming met een twintigtal werknemers zit krap met tijd en middelen om in te zetten op klimaatacties en duurzaamheid, maar die uitdaging ging het team van Idé Coffee graag aan. Idé Coffee is de enige verdeler van Fair Trade Original Coffee in België. Windels: “We vinden het belangrijk dat de boeren een eerlijke prijs krijgen. Maar we zijn niet blind voor de economische realiteit. We onderzoeken in welke mate het mogelijk is om ook onze eigen gebrande koffie fair trade te maken en zo eerlijke koffie aan te bieden voor een schappelijke prijs.”

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

13 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Elektrische verplaatsingen “Een van onze andere doelstellingen is om onze commerciële mensen, die heel vaak in de wagen zitten, zoveel mogelijk elektrisch te laten rijden. Zelf doe ik dat al, maar het is niet gemakkelijk om iedereen mee te krijgen in dat verhaal. Om de impact van onze verplaatsingen te verkleinen, lieten we vorig jaar ons rijgedrag analyseren. We kregen tips om zo te rijden dat we minder CO2 uitstoten en dat de banden minder snel verslijten. In 2020 willen we gedurende twee maanden een elektrische auto huren, zodat de commerciële medewerkers er kennis mee kunnen maken.”

Carbon footprint opvolgen “Het afgelopen jaar berekenden we ook voor de tweede keer onze carbon footprint, na een nulmeting twee jaar geleden. Dat zullen we regelmatig herhalen om de evolutie te volgen en na te gaan wat bijvoorbeeld de impact is van de extra zonnepanelen die we lieten plaatsen”, vertelt Windels. Een andere opvallende actie van het afgelopen jaar was de beslissing om businesscards te printen op papier gemaakt van het afval van de suikerproductie. “Dat was duurder en het was ook een lange zoektocht naar een drukker die de kennis had om dat te doen”, vertelt Windels. “Duurzaam ondernemen blijft toch een beetje een missionarisrol.”

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

14 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

CASE 2 imec halveert CO2 footprint SDG

9 13

imec tekende in 2019 voor het eerst in voor het Voka Charter. Twee thema’s stonden voorop: de kernactiviteiten en het eigen verbruik. En met succes, want deze wereldspeler in nanotechnologie wist zijn CO2-footprint met de helft terug te dringen. imec doet internationaal baanbrekend onderzoek naar nano-elektronica en digitale technologieën, maar onderhoudt ook sterke banden met lokale actoren en start-ups. De uitgesproken ambitie van imec is een antwoord te bieden op maatschappelijke uitdagingen aan de hand van technologie en innovatie. Dat brengt affiniteit met het langetermijndenken van de SDG’s met zich mee.

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

15 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Leerrijke audit

Vanuit de kernactiviteiten

Verbruik aanpakken

“Om de vertaalslag naar een actieplan op korte termijn te maken, doen we een beroep op de structuur en de begeleiding die het Voka Charter Duurzaam Ondernemen biedt”, aldus Nausikaa Van Hoornick, adviseur milieu, gezondheid en veiligheid bij imec. “Het charter zet aan om over alle SDG’s te reflecteren, niet alleen diegene die het meest voor de hand liggen.”

“Het soort onderzoek dat wij doen, heeft altijd het potentieel om bij te dragen aan een betere wereld”, legt Van Hoornick uit. “De brede context en onderlinge verbanden van de SDG’s vormen een ideaal kader om dat in kaart te brengen. Het stimuleert onze mensen om al bij aanvang van hun onderzoek na te denken over wat ze eigenlijk willen bereiken en welke impact ze zullen hebben. Vandaar het belang om die reflex ook bij te brengen bij onze doctorandi.”

Om het eigen verbruik aan te pakken, was er eerst een nulmeting nodig. imec liet zijn CO2-footprint berekenen om op basis van duidelijke parameters doelstellingen te bepalen. Door onder andere de afgelopen jaren volledig over te schakelen op leveranciers van groene energie kon het bedrijf die voetafdruk al meer dan halveren. Verdere acties zijn al gepland of in uitvoering om die trend verder te zetten.

Ondertussen werd de deelname van imec al aan een eerste audit onderworpen. “Dat was leerrijk en inspirerend voor ons”, aldus van Hoornick. “Een buitenstaander kijkt met een frisse blik naar je acties en resultaten en geeft zinvolle feedback en suggesties. We leerden ook veel bij van de best practices van andere organisaties. Dat werd ten zeerste geapprecieerd.”

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

“Met onze cleanrooms zijn we nu eenmaal geen kleine verbruiker”, legt Van Hoornick uit. “Maar ons hergebruik van water is wel al met 6 procent gestegen en we zijn nog maar net met de actie gestart.”

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

16 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

PROSPERITY VISIE

|

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

REALISATIES

PROSPERITY

|

CASE

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

17 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

ONZE VISIE Als werkgeversorganisatie werkt Voka aan het behoud en de verhoging van de welvaart in Vlaanderen. We vertegenwoordigen meer dan 18.000 bedrijven in Vlaanderen en Brussel, goed voor 65 procent van de private werkgelegenheid, 70 procent van de toegevoegde waarde en 80 procent van de export. Bedrijven creĂŤren niet alleen financiĂŤle maar ook maatschappelijke welvaart. We laten de stem van de ondernemingen horen tot op het hoogste niveau, brengen onze leden samen en stimuleren samenwerking en kennisdeling tussen bedrijven. Onze leden zijn onze motor: Voka Vlaams-Brabant is een organisatie van, voor en door Vlaams-Brabantse ondernemingen.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

Duurzame innovatie is voor ons de sleutel tot gezonde ondernemingen die klaar zijn voor de toekomst. Wij ondersteunen bedrijven opdat ze dynamisch kunnen inspelen op uitdagingen en nieuwe opportuniteiten kunnen aangrijpen. Door partnerschappen tussen bedrijven te stimuleren, maken we ze weerbaar en wendbaar in tijden van verandering. Ons vierjarenplan stelt dat we als organisatie een onafhankelijke, duurzame koers varen. Onafhankelijk omdat we steeds minder afhankelijk willen zijn van subsidies. Duurzaam omdat we niet kiezen voor ongebreidelde groei maar voor een gestaag groeimodel, waarbij we onze winsten opnieuw investeren in activiteiten die het bedrijfsleven ten goede komen.

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

18 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

REALISATIES Wat realiseerden we in 2019? Brussel en Vlaams-Brabant bereikbaar houden Bedrijfszone C-Valley kiest voor duurzame toekomst

Circuler: op weg naar een circulair bedrijventerrein Nieuwe dynamiek voor Zaventem-Zuid en Keiberg

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

19 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Brussel en Vlaams-Brabant bereikbaar houden SDG 9 13

Werken aan de Brusselse ring

Het fileprobleem zet de bereikbaarheid van Brussel en de mobiliteit in heel onze provincie onder druk. Daarom is duurzame mobiliteit voor Voka Vlaams-Brabant al jaren een stokpaardje. We sporen werkgevers en werknemers actief aan om over te schakelen op alternatieven voor de auto. Want de rekening is snel gemaakt: 10 procent minder wagens op de weg betekent 40 procent minder files.

De werken aan de Brusselse ring hebben als doel om de ruime Noordrand van Brussel leefbaarder en beter bereikbaar te maken. De Vlaamse Regering streeft ernaar het aandeel van de auto in onze verplaatsingen terug te brengen tot de helft. Doeltreffend sensibiliseren kan niet zonder de nodige infrastructuur en voorzieningen. Er komt een fors uitgebreide en verbeterde fietsinfrastructuur, en het openbaar vervoer krijgt met drie nieuwe tramlijnen een flinke upgrade. De ring zelf ondergaat een grondige aanpassing, zodat het verkeer vlotter en veiliger doorstroomt. Het sluipverkeer dat nu de dorpen belast, wordt terug naar de ring gehaald.

“Voor een geslaagd fietsbeleid faciliteer je het best het gedrag dat je wil aanmoedigen.” — Wim Pannecoucke mobiliteits- en bereikbaarheidsmanager bij Voka Vlaams-Brabant

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

20 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

De 70 aanwezigen kregen uitleg over de verschillende fietsroutes en over infrastructuurwerken zoals fietstunnels, veilige fietsoversteekplaatsen en fietsostrades. Ze konden ook nog inspiratie opdoen door fietsen en alternatieve vervoersmiddelen uit te testen.

Inspiratie voor een slimme mobiliteit Voka kreeg van de overheid de taak om de bedrijven in de Brusselse Noordrand en de Vlaamse Rand te informeren over deze infrastructuurwerken en hun impact. Een voltijdse mobiliteits- en bereikbaarheidsmanager neemt dat op zich.

Bedrijven testen Mobility Passport

Om bedrijven warm te maken voor alternatieve mobiliteit organiseerden we onder meer de inspiratiesessie ‘Het mobiliteitsbudget en andere slimme mobiliteitsoplossingen’ in september 2019, in samenwerking met het Milieu-infopunt voor de KMO (MiK) en Befimmo. De sessie ging over fietsoplossingen voor bedrijven op het Ikarospark aan de Leuvensesteenweg in Zaventem en gaf een overzicht van de bestaande initiatieven, waaronder bedrijfsfietsen, deelfietssystemen, leasingformules, een mobiliteitsbudget en coworkingfaciliteiten. De gemeenten Zaventem, Vilvoorde en Machelen lichtten hun fietsbeleid toe.

Bedrijven en particulieren konden in juni en september 2019 telkens drie weken lang gratis het mobiliteitsaanbod in Brussel ontdekken. Ze kregen via één enkele app toegang tot het volledige aanbod.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

Het Mobility Passport is een initiatief van Beci, Voka, VBO en Leefmilieu Brussel, georganiseerd door Maestromobile. De campagne had als doel het uitgebreide aanbod aan vervoersmiddelen in de hoofdstad bekender te maken bij pendelaars.

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

21 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Bedrijfszone C-Valley kiest voor duurzame toekomst SDG 8 9 11 13

Fiets, trein en bus

Een 75-tal bedrijven van het Researchpark Haasrode engageerde zich om samen te werken op het vlak van mobiliteit, digitale transformatie, welzijn en duurzaamheid onder de naam ‘C-Valley Leuven’. Dit initiatief van Stad Leuven, POM Vlaams-Brabant, Voka Vlaams-Brabant en Interleuven zet mee zijn schouders onder het project Leuven 2030, met als doel een gezonde, leefbare en klimaatneutrale toekomst voor de stad.

De intentieverklaring tussen de betrokken partners (waaronder ook De Lijn, de NMBS en de gemeente Bierbeek) werd in december 2019 hernieuwd. De focus blijft liggen op een betere bereikbaarheid met fiets en bus. Ook de mogelijkheid van een treinhalte in Haasrode wordt onderzocht. Onder leiding van Voka zullen de partners elk kwartaal samenkomen om de dossiers op te volgen.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

De mobiliteit op en rond het bedrijventerrein in Haasrode is al langer een pijnpunt. De mensen die er werken zijn afhankelijk van de auto om het terrein te bereiken. De vorige jaren werd een fietstunnel aangelegd en het busaanbod van De Lijn uitgebreid.

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

22 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Lokale energieopwekking Door deel te nemen aan het Europese onderzoeksproject ROLECS (Roll-Out of Local Energy Communities) maakt C-Valley Leuven werk van een lokale energiecommunity. Door data over het energiegebruik van de bedrijven te verzamelen en te analyseren, wordt het potentieel van energie-uitwisseling onderzocht en ook de mogelijkheid om lokaal hernieuwbare energie op te wekken.

Biodiversiteit Het bedrijventerrein in Haasrode telt momenteel weinig groene plekken die een bijdrage leveren aan de biodiversiteit. Ook daar wil C-Valley verandering in brengen. Een aparte werkgroep voor biodiversiteit is bezig met een plan om de bestaande groenzones om te vormen tot natuurlijke zones verspreid over het bedrijventerrein. Bedoeling is de biodiversiteit echt te vergroten. Als inspiratie daarvoor dient onder andere C-Valley-lid Materialise, dat in 2019 zijn buitenterrein heraanlegde.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

23 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

“C-Valley is een pionier in het bedrijvenlandschap van Vlaams-Brabant. Het belang van duurzaam ondernemen neemt elk jaar nog toe, bedrijven raken daar steeds meer van overtuigd. We werken aan een aantrekkelijk en innovatief bedrijventerrein dat economische, ecologische en sociale voordelen combineert door een duurzaam partnerschap tussen de stakeholders.” — Eric De Pessemier adviseur bedrijventerreinmanagement bij Voka Vlaams-Brabant

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

24 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Circuler: op weg naar een circulair bedrijventerrein Hoe realiseer je een circulair bedrijventerrein? Intergemeentelijk samenwerkingsverband Interleuven, de West-Vlaamse Intercommunale en Leiedal ontwikkelden samen een circulaire toolbox voor bedrijventerreinen. In de regio Leuven worden buurtbewoners en werknemers op het bedrijventerrein in Haasrode samen met experts betrokken in een boeiend cocreatieproces. Een eerste testcase op het bedrijventerrein in Haasrode en omgeving toetst de bevindingen concreet aan de praktijk. Grondstoffen, energie, ruimte, mobiliteit, mens en omgeving komen aan bod.

Lat nog hoger De bedoeling is de ontwikkeling en het beheer van een bedrijventerrein permanent te verbeteren. De lat lag in het verleden al hoog door te streven naar een duurzaam bedrijventerrein met de opvang en het hergebruik van hemelwater, het gebruik van groene energie en een efficiënte omgang met de beschikbare ruimte. Het project Circuler gaat nog verder, om te komen tot een circulair bedrijventerrein. Een toolbox moet de ontwikkelaars van bedrijventerreinen de handvatten aanreiken om een bestaand bedrijventerrein circulair te maken of een nieuw bedrijventerrein circulair te ontwerpen. Deze toolbox krijgt vorm in samenwerking met heel wat stakeholders: buurtbewoners, experts, universiteiten, overheden en bedrijven. Zij werken rond onderzoeksvragen zoals: Welke vorm van eigendom of dienstverlening voor grond, licht, wegen en gebouwen is de beste om ondernemerschap te ondersteunen? Hoe kunnen reststromen bij bedrijven worden gedetecteerd en hergebruikt? Hoe organiseren we de mobiliteit op een circulair bedrijventerrein?

Op het kick-offevent op 27 mei 2019 waren de werknemers van Researchpark Haasrode en de omwonenden welkom op een eerste infosessie. Op de infomarkt werden de partners voorgesteld en kreeg het begrip circulariteit toelichting. De drie gewaardeerde workshops rond ruimte, mobiliteit en klimaat leverden tal van interacties en feedback op. De partners en de antennegroepen met medewerkers van bedrijven en buurtbewoners kwamen samen op 20 juni. Na een fietstocht door het gebied wisselden de deelnemers van gedachten over de mogelijkheden tot circulaire economie in hun omgeving. Het bleek al snel dat omwonenden en bedrijven sterk verschilden van mening en dat er nood was aan een gemeenschappelijk begrippenkader.

Toekomstbeeld Het toekomstbeeld voor circulaire bedrijventerreinen bevat voorstellen voor groeninrichting, recreatieve ruimtes, stadslandbouw in de bufferzone en een efficiënt ruimtegebruik in de hoogte en ook ondergronds. Ook fietsdelen, een colab en een gemeenschappelijke pakjesdienst zullen hun plaats krijgen in het ontwerp van het circulaire bedrijventerrein. Van eind 2019 tot het voorjaar van 2020 kregen de bevindingen verder vorm in enkele thematische werksessies. Daarna worden de resultaten voorgesteld aan het grote publiek. Circuler is een initiatief van Interleuven waaraan Voka en C-Valley participeren. Het project heeft de financiële steun van Vlaanderen Circulair.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

Kick-off met bedrijven en omwonenden

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

25 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Nieuwe dynamiek voor Zaventem-Zuid en Keiberg SDG 8

9

De optimalisering van de bestaande economische infrastructuur is erg belangrijk in de visienota van de Provincie Vlaams-Brabant. De voorbije tien jaar nam Voka Vlaams-Brabant de optimalisering van bestaande bedrijventerreinen op in zijn strategie om de economie in onze provincie te ondersteunen. De hertekening van Zaventem-Zuid en Keiberg zijn mooie praktijkvoorbeelden.

Meer fietsers en groen in Zaventem-Zuid Zaventem-Zuid herbergt een 200-tal bedrijven, waaronder Ikea, Toyota, Pfizer, Facq en Asco. De bedrijfszone bestaat zo’n 50 jaar en vraagt een grondige opknapbeurt: de auto geldt er als belangrijkste transportmiddel en zwakke weggebruikers hebben het er moeilijk. De gemeente Zaventem gaf de opdracht om een masterplan uit te tekenen voor de bedrijfszone van de 21ste eeuw. Voka VlaamsBrabant zat mee aan tafel met de Provincie Vlaams-Brabant en de Vlaamse overheid. Er gebeurde een studie naar de nodige ingrepen op het vlak van waterbeheer, fietsverbindingen, biodiversiteit en bedrijventerreinmanagement. De ondernemingen op het terrein willen een actieve rol spelen bij de herontwikkeling. Onder impuls van Voka werden ze betrokken in de voorbereidende gesprekken en de uitwerking van het streefbeeld in samenwerking met de gemeente Zaventem.

Extra functies voor Keiberg Het bedrijventerrein Keiberg ligt aan weerszijden van de Henneaulaan in Zaventem, naast het op- en afrittencomplex van de Brusselse ring. De bedrijfszone dateert van de jaren tachtig en kampt sinds enkele jaren met een structurele leegstand van ongeveer 30 procent. Na een rondvraag van Voka Vlaams-Brabant op het terrein bleek dat de ondernemingen nood hebben aan extra functies op het terrein. Door nieuwe activiteiten toe te laten, kan de leegstand aangepakt worden. Keiberg leent zich bijvoorbeeld tot activiteiten die veel ruimte nodig hebben maar minder afhankelijk zijn van personenverkeer tijdens de spitsuren, zoals een logistieke hub of recreatie. Een nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan dat een antwoord biedt op de vragen van de bedrijven is sinds februari 2019 van kracht. Zo wordt hoogbouw toegestaan om bedrijven aan te moedigen om hun gebouwen te renoveren. Op die manier komt er meer ruimte vrij voor veilige mobiliteit en groen.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

Ook de uitvoering van het masterplan verloopt de komende jaren in samenspraak met de bedrijven. Daarin is onder meer veel aandacht voor alternatieve mobiliteit, met extra fietspaden en openbaar vervoer. Er komt meer groen, wat zorgt voor meer biodiversiteit en een positieve uitstraling. Een efficiĂŤntere inrichting van de beschikbare ruimte zorgt dat er plaats is voor alle soorten bedrijven, van groot tot klein. Een intensievere samenwerking tussen de bedrijven zal heel wat voordelen bieden, bijvoorbeeld voor de gezamenlijke afvalophaling.

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

26 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

CASE Statik selecteert klanten op duurzaamheid SDG 3 7 12 13 Het Leuvense webbureau Statik kiest resoluut voor projecten met een positieve maatschappelijke impact. Zaakvoerder Pieter Jelle De Brue onderneemt vanuit een specifieke mindset: “Gebruik niets op, geen materialen maar ook geen mensen. Als je op die manier naar de dingen kijkt, wordt alles vanzelf anders.” Het leverde Statik de titel op van Klimaatambassadeur 2019. Sinds een jaar structureert het bedrijf zijn duurzame acties binnen het Voka Charter Duurzaam Ondernemen.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

27 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Van vegan tot slimme energiemonitoring Het dak kwam vol zonnepanelen te liggen. De wekelijkse gezamenlijke lunch is volledig vegan. De werknemers namen deel aan een ruim programma van opleidingen over onder meer feedback geven, EHBO en zelfsturing. Het aankoopbeleid werd onder de loep genomen. Flessenwater werd bijvoorbeeld vervangen door een watertap van Robinetto voor plat en bruisend water uit de kraan. Statik levert ook een aantal diensten pro bono voor organisaties die bouwen aan een van de SDG’s. En uit het initiatief om artificial intelligence los te laten op het energieverbruik van gebouwen kwam de spin-off Wattness voort.

Fit-o-meter voor klantenselectie Statik probeert echt een verschil te maken in het verduurzamen van zijn klantenbestand. Een interne ‘fito-meter’ beoordeelt of het bedrijf met een klant in zee gaat. De Brue: “Daardoor is het vertrekpunt in de relatie al meteen anders. Je start vanuit een gedeelde visie. Zodra het project begint, proberen we ook daarin duurzaamheid te integreren, bijvoorbeeld door onze digitale oplossing toegankelijk te maken voor een zo divers mogelijk publiek. Prettig neveneffect: onze interne werking, gebaseerd op zelfsturing, inspireert heel wat klanten om op hun beurt te reflecteren over hun werking. We krijgen regelmatig vragen over onze aanpak.”

B Corp Certification Statik blijft zich actief inzetten voor een duurzamere samenleving. Zij starten in 2020 een traject om het B Corp Certification te verwerven, een internationale certificatie op het vlak van sociale en milieuprestaties . Zitten ook nog in de pipeline: een label rond digitale duurzaamheid, en een spin-off om bedrijven te begeleiden die willen verduurzamen met de nadruk op het menselijke aspect van bedrijfsvoering.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

28 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

PEOPLE VISIE

REALISATIES

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

|

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

29 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

ONZE VISIE Het succes van een onderneming valt of staat met de mensen die er werken. Met Voka VlaamsBrabant ontwikkelen we specifieke diensten die ondernemingen helpen om ondanks de krapte op de arbeidsmarkt en de coronacrisis toch de juiste persoon op de juiste plaats te krijgen. In onze eigen organisatie willen we de beste medewerkers die geloven in onze strategische doelstellingen en ons helpen om die doelstellingen als team te realiseren. We willen een employer of choice zijn met een eigen identiteit door in te zetten op sterktes en ontwikkeling in een aangename werkomgeving. Als onze eigen werknemers ‘delighted’ zijn, kunnen we deze lijn doortrekken naar onze leden. Gendergelijkheid en diversiteit zijn voor ons belangrijke aandachtspunten.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

30 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

REALISATIES Wat realiseerden we in 2019? Werkervarings- en leertrajecten voor werkzoekenden Tweede Talentenplatform in Vlaams-Brabant

Duurzaam hr-beleid voor familiebedrijven Een cultuur van customer delight

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

31 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Werkervarings- en leertrajecten voor werkzoekenden SDG 4 8

Wervender vacatures

Er staan in Vlaams-Brabant ruim 36.000 vacatures open. De provincie telt 26.000 niet-werkende werkzoekenden, waarvan een groot deel een afstand heeft tot de arbeidsmarkt. Ze zijn bijvoorbeeld onvoldoende opgeleid of zijn de landstalen niet machtig. Niet verwonderlijk dus dat ondernemingen steeds meer moeite hebben om de juiste mensen te vinden. Via werkervarings- en leertrajecten (Welt) helpen we werkgevers om openstaande vacatures in te vullen met werkzoekenden die misschien niet over het gevraagde diploma of de nodige ervaring beschikken, maar wel over de juiste competenties en talenten. Via begeleiding en coaching in de praktijk bieden we werkzoekenden de kans om het vertrouwen van potentiĂŤle werkgevers te winnen.

Voka Vlaams-Brabant coacht de deelnemers ook om hun vacatures te verbeteren en creatiever te maken. Zo slagen bedrijven er vaak wĂŠl in om interessante kandidaten aan te trekken. Met diepte-interviews en samen met arbeidsbemiddelaars helpen we om geschikte stagiairs te vinden op maat van het bedrijf.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

In 2019 namen in Vlaams-Brabant 60 bedrijven deel aan het traject. De deelnemende bedrijven krijgen een jaar lang intensieve begeleiding en coaching. We lichten hun hr-beleid door met een ondernemingsscan, tekenen een actieplan uit en organiseren netwerksessies met hr-experts en andere bedrijven. We bieden ook individuele begeleiding aan en brengen bedrijven in contact met professionele jobcoaches en arbeidsbemiddelaars.

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

32 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

“Opleiden is het nieuwe rekruteren. Bedrijven beseffen steeds meer dat het de enige manier is om hun vacatures ingevuld te krijgen. De deelnemende bedrijven zijn heel gemotiveerd. Uit een eerste analyse blijkt alvast dat tal van stagiairs een vast contract versierden en na twee jaar nog steeds in dienst zijn.” — Steve Vanhorebeek Welt-coördinator bij Voka Vlaams-Brabant

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

33 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Tweede Talentenplatform in Vlaams-Brabant In een economische regio moeten alle stakeholders elkaar kennen: openbare besturen, scholen, bedrijven, werkzoekenden, arbeidsbemiddelaars ... We brengen ze bij elkaar in een Talentenplatform om ontmoetingen te vergemakkelijken. Het succes van het Talentenplatform in de regio Tienen, dat intussen al enkele jaren bestaat, stimuleerde in 2019 de opstart van een gelijkaardig Talentenplatform in de regio Aarschot-Diest.

Duurzaam hr-beleid voor familiebedrijven Op 20 mei 2019 verwelkomden we meer dan 200 leden en niet-leden op een netwerkevent in Kinepolis Leuven rond het thema ‘Uw personeel = uw kapitaal’. De focus lag op familiebedrijven. Door hun specifieke context hebben zij vaker moeite om de touwtjes uit handen te geven, waardoor de omgang met het personeel soms moeizamer verloopt. Gastspreker Wouter Torfs schetste aan de hand van zijn persoonlijke verhaal en een handige reeks best practices zijn visie op hoe een familiebedrijf kan groeien, op een goede bedrijfscultuur, op de kracht van co-creatie en op kwetsbaarheid. Topics die aan bod kwamen waren onder meer aanwerving en de onboarding van nieuwe medewerkers.

Het startschot werd gegeven in maart 2019 met een ontbijt voor meer dan 80 stakeholders. Zij zullen de organisatie op zich nemen van onder meer jobbeurzen voor werkzoekenden en Talentenmarkten voor hr-vertegenwoordigers. De deelnemende bedrijven engageren zich zo om in de ruime regio meer kansen te creëren voor de arbeidsmarkt.

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

34 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Een cultuur van customer delight SDG

Tai chi en ergonomie

3 4 8

De organisatie van Voka Vlaams-Brabant kreeg de voorbije jaren een make-over. We pakten deze uitdaging aan in de kern (onze waarden), om uiteindelijk resultaat te boeken in de essentie: het ‘delight’ van onze leden en medewerkers. De benodigdheden: een klantgerichte cultuur en een organisatie die daarop afgestemd is. De leidraad voor onze interne reorganisatie was een tevredenheidsenquête die in alle Voka-Kamers de ‘Customer Delight Index’ meet. Die index geeft weer in welke mate de leden meer dan tevreden zijn. Uit die meting kwam naar voren dat de tevredenheid van onze leden nog beter kon.

Het startpunt Als je als organisatie alle neuzen in één richting wil krijgen, val je terug op je kernwaarden. Die bestonden wel binnen Voka Vlaams-Brabant, maar ze werden niet voldoende gedragen door de medewerkers zelf. Een bottomupaanpak was nodig om te bepalen wat echt de kern uitmaakt van onze werking. Daarvoor deden we een beroep op Business Markers. Tijdens aparte workshops voor medewerkers en directie kreeg iedereen de kans om ongeremd zijn of haar visie te geven. Daaruit kwamen vijf waarden naar voren die verankerd zitten in de Voka-cultuur: open, verbindend, toonaangevend, betrouwbaar en warmhartig.

Om het draagvlak van het platform te verzekeren, hebben we het gekoppeld aan de organisatiedoelstellingen voor 2019. Dat betekent dat we ook vanuit Voka Vlaams-Brabant zelf regelmatig acties organiseren rond welzijn op het werk. “Zo konden we al deelnemen aan een sessie tai chi en kregen we uitleg over ergonomie in samenwerking met Premed”, legt Hilde Lamproy uit. “De bekende Reloads die we voor leden organiseren en waarbij leden in een ontspannen sfeer kunnen netwerken na de uren, krijgen nu ook een maandelijkse interne versie. Dan vertellen we onze collega’s over de lopende projecten. We hebben elkaar ook aangemoedigd om deel te nemen aan de Hercules Trophy.”

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

De nieuwe waarden leerden we spelenderwijs kennen tijdens VokAvontuur, een goedgevulde teamdag op het domein van Sport Vlaanderen in Hofstade. “Op die teamdag hebben we ook ons online platform ‘Voka in balans’ voorgesteld”, zegt Hilde Lamproy, hr-manager van Voka Vlaams-Brabant. “Daarop vertalen we onze waarden in een nieuw welzijnsbeleid dat aandacht besteedt aan mentale, sociale en fysieke gezondheid en gezonde voeding. Medewerkers kunnen er zelf ideeën, doelen en blogs delen om elkaar te motiveren.”

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

35 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Waarden uitdragen We vinden het belangrijk dat ook onze leden weten waar Voka VlaamsBrabant voor staat en hoe dat onze activiteiten beïnvloedt. “Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor onze relatiebeheerders”, zegt Hilde Lamproy. “Als zij bij leden langsgaan, lichten ze bij elk van onze initiatieven ook kort toe welke waarden we daarmee in de verf willen zetten. Op sociale media voegen we die waarden nu ook toe als hashtag bij elk relevant bericht. Zo raken ze ook bij onze leden ingeburgerd.” Onze nieuwe waarden vormen een sterke basis om te werken met customer delight als doel. Maar om dat te bereiken, moeten medewerkers ook ‘delighted’ zijn over Voka Vlaams-Brabant als werkgever. Hilde Lamproy: “Het was al snel duidelijk dat we daarvoor een nieuwe organisatiestructuur nodig hadden. Als we snel willen inspelen op de veranderende behoeften van onze leden moeten we een wendbare organisatie zijn. Dat betekent meer verantwoordelijkheid en empowerment voor onze medewerkers, een meer horizontale structuur en more feet on the street.”

Coachend leiderschap We deden een beroep op RiseSmart, een afdeling van Randstad, om een nieuwe organisatiestructuur op te zetten. Gedurende een traject van twee maanden zetten we in op talentgroepen en coachend leiderschap als vervanging van de klassieke hiërarchie. “Daarbij ging we allemaal

Voka als matchmaker Voka Vlaams-Brabant bestaat nu uit drie teams: de relatiebeheerders, het supportteam met onder andere marketing en communicatie, en een kenniscentrum. “Er zijn nu meer relatiebeheerders dan voorheen om echt te kunnen luisteren naar de behoeften van onze leden en oplossingen op maat aan te reiken”, zegt Hilde Lamproy. “We hebben experts in huis op het terrein van duurzaamheid, innovatie, arbeidsmarkt, belangenbehartiging en juridische zaken. Daarnaast treden we ook op als matchmaker voor leden die elkaar kunnen versterken of informeren.” Onze inspanningen stoppen niet nu de nieuwe structuur van kracht is. Hilde Lamproy: “We zetten nog steeds in op het welzijn en delight van onze medewerkers. We blijven hen intensief begeleiden, zodat ze altijd op de juiste plaats zitten om onze waarden waar te maken, elke dag. En we zullen ook onze enquête opnieuw uitvoeren, want customer delight blijft het hoogste doel. En dat doel staat nooit stil.”

PEOPLE

VCDO

VOORWOORD

door hetzelfde bad”, vertelt Hilde Lamproy. “Alle medewerkers vulden een Career Fitness Profiler-test in om na te gaan waar hun prioriteiten en talenten lagen. De resultaten daarvan werden individueel besproken met een coach van RiseSmart. Ons management bracht samen met die coaches in kaart welke rollen en talenten we als organisatie nodig hebben en wie die het best kon invullen. Daarop volgden opnieuw individuele gesprekken om telkens de juiste match te maken. Ten slotte werd de structuur ingevuld en aan iedereen voorgesteld.”

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

36 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

PLANET VISIE

|

VCDO

VOORWOORD

REALISATIES

PEOPLE

PROSPERITY

|

CASES

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

37 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

ONZE VISIE Ondernemen met aandacht voor de draagkracht van de planeet is de enige manier voor bedrijven om ook in de toekomst succesvol te zijn. Van dat idee zijn we bij Voka doordrongen. De klimaatdoelstellingen, het mobiliteitsvraagstuk, duurzaam ruimtegebruik, water en biodiversiteit, het zijn stuk voor stuk uitdagingen waarmee we ons profileren. We coachen bedrijven om concrete stappen vooruit te zetten op het vlak van milieu en omgeving. We organiseren vormingen rond diverse duurzaamheidsaspecten, coรถrdineren gesubsidieerde projecten rond milieu en begeleiden bedrijven op weg naar klimaatneutraliteit.

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

Voldoen aan ecologische criteria zal vroeg of laat een basisvereiste zijn om het vertrouwen van klanten en leveranciers te verdienen. Het zal een keurmerk worden, zoals de ISO-normen dat vandaag zijn. Het is vanuit die overtuiging dat we mee aan de wieg stonden van het project Leuven 2030.

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

38 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

REALISATIES Wat realiseerden we in 2019? Samenwerking Leuven 2030 Carbon footprint van Voka Vlaams-Brabant

Vlaams-Brabant klimaatneutraal Actieplan Mobiliteit Actieplan Grondstoffen PowerPulse scant energiegezondheid Belgische bedrijven

Klimaatambassadeur 2019 Businessclub Duurzaam Ondernemen Duurzaam waterbeheer

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

39 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Leuven 2030 SDG 13 16 17 Voka Vlaams-Brabant stond in 2010 mee aan de wieg van het project Leuven 2030 en is nog steeds sleutelpartner. Binnen Leuven 2030 werken inwoners, bedrijven, middenveldorganisaties, kennisinstellingen en overheden samen aan een klimaatneutrale toekomst voor de stad Leuven: geen netto CO2-uitstoot meer, gezonde lucht, veel groen, comfortabele woningen en een aantrekkelijke publieke ruimte. Meer dan 300 partners zijn betrokken bij dit participatieve en wetenschappelijk onderbouwde project.

Roadmap 2050 Sinds september 2019 is een professioneel team van programmaverantwoordelijken aan de slag. Het zal het plan om Leuven klimaatneutraal te maken (Roadmap 2050) omzetten naar verdere concrete actie en impact op het terrein. Meer dan 80 ‘werven’,

VCDO

VOORWOORD

gegroepeerd in 13 programma’s, moeten de Leuvense uitstoot met 80 procent terugdringen tegen 2050. Elke werf vereist een trekker, een samenwerking tussen verschillende sleutelactoren en een specifiek actieplan. Voka Vlaams-Brabant trekt mee de werf ‘duurzaam ondernemen’. Daarmee bevestigen we het engagement van de bedrijven om actief bij te dragen aan de Leuvense klimaattransitie. De werven krijgen stilaan concreet vorm. Er werd een investeringsfonds van 50 miljoen euro aangelegd om gebouwen klimaatneutraal te maken. De Europese Unie verdubbelt dat bedrag met een matching grant. Intussen wordt al volop gewerkt aan de financiering van de tweede golf van initiatieven. We brengen ook onze ervaring met duurzame mobiliteit en het Charter Duurzaam Ondernemen in. De bedoeling is dat bedrijven die instappen in Leuven 2030 zich in de toekomst ook automatisch zullen inschrijven in het Charter.

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

40 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Carbon footprint van Voka Vlaams-Brabant SDG 13

Vlaams-Brabant klimaatneutraal SDG 13

Met onze Carbon Footprint-tool kunnen bedrijven berekenen hoeveel broeikasgassen ze uitstoten, een actieplan opstellen en hun uitstoot monitoren.

16 17

De provincie Vlaams-Brabant volgde al snel het voorbeeld van de stad Leuven. In haar beleidsverklaring van 2013 nam ze het engagement op om Vlaams-Brabant tegen 2040 klimaatneutraal te maken. Daarvoor zet het bestuur net als Leuven 2030 in op een participatieve werking, ondersteund door provinciale middelen en kennis. Voka Vlaams-Brabant is ook in dit traject een actieve partner. Via miK, het milieu-infopunt voor de kmo, helpen we kleine en middelgrote ondernemingen om concreet werk te maken van duurzaam ondernemen, klimaatneutraliteit, waterbesparing, energiebesparing enzovoort.

Voka Vlaams-Brabant ging ook zelf met de tool aan de slag. Sinds 2018 maken we tweejaarlijks de berekening. We nemen daarbij ook de zogenaamde scope 3-emissies mee, die plaatsvinden door activiteiten buiten Voka maar wel ten dienste staan van onze organisatie. Denk bijvoorbeeld aan de emissies die gepaard gaan met het drukken en recycleren van brochures die we naar onze leden sturen.

Verplaatsingen en grondstoffen Uit de berekening bleek dat in 2018 onze totale voetafdruk 397,5 ton CO2 bedroeg. Om die te compenseren, zouden we 6625 hectare bos moeten planten, een gebied 14 keer zo groot als de Brusselse binnenstad. Verplaatsingen (186,5 ton CO2) en grondstoffen (90,6 ton CO2) hadden de grootste impact op onze koolstofafdruk. Bij het opstellen van onze actiepunten voor het Voka Charter Duurzaam Ondernemen kozen we de afgelopen twee jaar voor acties die deze impact aanpakken.

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

41 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

De 4 categorieën binnen ‘grondstoffen’ met de hoogste uitstoot in kg

17.500 BEDRIJFSWAGENS

13.500

17.500

30.000 INFORMATICA

DRUKWERKEN

CATERING

Actieplan Mobiliteit

Actieplan Grondstoffen

In het kader van ons eigen Charter Duurzaam Ondernemen pasten we in 2018 onze car policy aan. Dieselwagens werden uitgesloten als bedrijfswagen. In 2019 zijn we de mogelijkheden nagegaan om ook elektrische wagens in onze vloot op te nemen. Voorlopig rijden twee medewerkers met een elektrische wagen. We kozen ook opnieuw voor een elektrisch model voor de poolwagen die we ter beschikking stellen van onze medewerkers om hen te sensibiliseren en onze leden te inspireren. We organiseerden een Car Free Week om onze mensen te stimuleren zelf alternatieven voor de wagen uit te proberen, en verbonden hier ook een wedstrijd aan.

Omdat we heel wat events organiseren, heeft onze catering een grote impact. Sinds 2018 vragen we onze cateraars zoveel mogelijk met lokale en seizoensgebonden producten te werken. Minstens een derde van het aanbod moet vegetarisch zijn en we vermijden meestal rood vlees. Voor ons intern drankverbruik stapten we over naar fair trade en lokale fruitsappen. Bij het beoordelen van de offertes van onze cateraars is duurzaamheid een apart criterium, naast de prijs.

Om onze leden aan te sporen om zich duurzaam te verplaatsen, vermelden we in de uitnodigingen voor onze activiteiten de mogelijkheden om met het openbaar vervoer te komen.

VCDO

VOORWOORD

We dringen ons papierverbruik terug door onze administratie te digitaliseren en presentaties voor leden digitaal op te sturen in plaats van af te drukken. In 2019 maakten we ook de evaluatieformulieren voor onze activiteiten volledig digitaal. Voor het hergebruik van ons afgedankte ICT-materiaal werken we samen met Out Of Use, een gecertificeerde partner voor ICT-recyclage.

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

42 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Krijg inzicht in uw specifiek consumptieprofiel en de achterliggende energiekosten Budgetteer uw toekomstige energieverbruik

PowerPulse scant energiegezondheid Belgische bedrijven SDG 7

Bewaak uw maximale kwartuurpieken en de verhouding met uw contractueel vermogen

De Belgische energietarieven behoren tot de hoogste in Europa. Als Belgisch bedrijf is het daarom essentieel om doordacht energiecontracten af te sluiten. PowerPulse helpt bedrijven om hun energiecontracten door te lichten en te besparen op de energiefactuur.

Check uw factuur op reactieve kosten

Vorig jaar voerde PowerPulse op vraag van Voka Vlaams-Brabant een Energy Health Check uit bij verschillende bedrijven. Duurzaamheid stond daarbij hoog op de agenda, om een stabiele en competitieve energievoorziening voor ondernemingen te realiseren. Benoit Matthys van PowerPulse stelde de resultaten voor op een MIP Evening in de energiecentrale van Vilvoorde. Aan de hand van bestaande energiecontracten, gehanteerde aankoopstrategieën voor energie en mogelijkheden tot kostenoptimalisatie toonde Matthys aan hoe een bedrijf tot een betere ‘energiegezondheid’ kan komen. Het uiteindelijke doel is een duurzame, stabiele en competitieve energievoorziening.

Sluit tijdig een energiecontract af om interessante aankoopmomenten te capteren Focus op een aankoopstrategie die past bij uw werkelijk energieprofiel

Vergroen uw product om een CO2-reductie te realiseren

Onderzoek het besparingspotentieel van hernieuwbare energie on-site

Hij deed daarbij ook een oproep om over de prijs van certificaten voor groene stroom en warmtekrachtkoppelingsinstallaties te onderhandelen, en om in lokale productie te investeren.

VCDO

VOORWOORD

Financiering door eigeninvestering of derde partij mogelijk

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

43 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Klimaatambassadeur 2019 SDG 13 17 Met de jaarlijkse verkiezing van de Vlaams-Brabantse Klimaatambassadeur zetten we voorbeeldbedrijven in de kijker. Zo willen we andere ondernemingen aanmoedigen om zelf aan de slag te gaan met duurzaam ondernemen. Het startschot voor de campagne Klimaatambassadeur 2019 werd gegeven tijdens de jaarlijkse Klimaatlunch van het miK. Klimaatpioniers uit de hele provincie gingen er in gesprek met elkaar en met provinciaal gedeputeerde Bart Nevens, die sinds eind 2018 verantwoordelijk is voor

VCDO

VOORWOORD

het provinciaal beleid rond klimaat en leefmilieu. De finalisten voor 2019 waren GC Europe (een toonaangevend Leuvens bedrijf in de tandtechnische sector), Renier Natuursteen (een bedrijf uit Aarschot dat al vier generaties maatwerk in natuursteen levert) en Statik (een webbureau uit Leuven). De titel van Klimaatambassadeur ging naar Statik, dat een brede communicatiecampagne had opgezet om zijn kandidatuur extra power te geven. Alle finalisten werden in de bloemetjes gezet tijdens ons nieuwjaarsevent begin 2020.

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

44 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Duurzaam waterbeheer SDG

Net als in de rest van Vlaanderen zijn ook in Vlaams-Brabant de watervoorraden kwetsbaar. Voka informeert en adviseert bedrijven over de risico’s die ze lopen bij watertekorten en hoe ze daarop kunnen anticiperen. Dat doen we ook op de bedrijventerreinen waar we actief zijn. Die lenen zich vaak uitstekend om aan duurzaam waterbeheer te doen, bijvoorbeeld door verhardingen te beperken en voldoende ruimte te voorzien voor infiltratie van regenwater in de bodem.

Businessclub Duurzaam Ondernemen Duurzaam ondernemen is allang geen modeterm meer. Steeds meer bedrijven bewijzen dat een zuinig verbruik, investeren in maatschappelijk kapitaal en het hergebruik van schaarse grondstoffen een performante en toekomstbestendige strategie is. Om die principes in de praktijk toe te passen, lanceerde Voka de Business Club Duurzaam Ondernemen. Dit platform zet in op de kracht van partnerships, inspirerende netwerken en kruisbestuiving.

De droge zomer van 2019 en de afschakelplannen van de regering stelden de kwestie opnieuw scherp. Maar uit een bevraging van Voka bleek dat veel ondernemers nog onvoldoende op de hoogte zijn van de risico’s die ze lopen bij watertekorten. Daarom organiseerden we in september 2019 een druk bijgewoonde infosessie over het toekomstige afschakelplan en hoe bedrijven zich daarop kunnen voorbereiden.

In de Business Club gaan ondernemers op bezoek bij bedrijven die heel bewust bezig zijn met duurzaam ondernemen. “De gastbedrijven tonen ons tijdens een bedrijfsbezoek hoe ze duurzaamheid op een unieke manier integreren in hun werking”, vertelt Bie Gielen, adviseur Milieu en Duurzaam Ondernemen bij Voka Vlaams-Brabant. “We maken ook ruimte voor interactie en de uitwisseling van ervaring. Dat activeert en inspireert de deelnemers om zelf nieuwe initiatieven op te zetten.”

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

6

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

45 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Op bezoek bij de Klimaatambassadeur

Het voorbeeld van DNS

DNS België mocht de spits afbijten tijdens de eerste sessie. “Als Klimaatambassadeur 2018 zijn ze daar goed geplaatst om te tonen hoe je een duurzaamheidsstrategie ontwikkelt”, legt Bie Gielen uit. “Ze hebben ons door het hele proces geleid. Daarbij zijn ze heel systematisch te werk gegaan door onder meer hun waardeketen door te lichten, de ambities op voorhand vast te leggen en workshops te organiseren met verschillende stakeholders.”

Het duurzaamheidsbeleid dat DNS op die manier adopteerde, steunt op vier pijlers. Als inspirerende werkplek geven ze hun werknemers het vertrouwen om hun talenten te ontwikkelen. Door samen te werken met overheden om fraude te detecteren en van het net te verwijderen, profileren ze zich als leider in veiligheid. Met het computerspel ‘Ava & Trix’ geven ze kinderen een blik onder de motorkap van het internet en creëren ze van jongs af aan een digitaal bewustzijn. Hun bijdrage aan de Business Club kadert dan weer in de pijler duurzaam ketenbeheer: anderen inspireren tot duurzaam ondernemen. “Dankzij onze duurzaamheidsstrategie zijn we erin geslaagd om klimaatpositief te worden”, vertelt Philip Du Bois, algemeen directeur van DNS Belgium. “We willen nu graag zoveel mogelijk bedrijven rondom ons inspireren om samen te werken aan de toekomst van onze kinderen. Daarom waren we blij om de eerste gastheer van dit nieuwe traject te zijn. Maar ons verhaal stopt uiteraard niet na vandaag. We blijven inzetten op een meer duurzame bedrijfsvoering, en het Voka Charter Duurzaam Ondernemen is daarbij voor ons het ideale kader.”

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

46 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

CASE 1 Materialise vergroot biodiversiteit op zijn terrein SDG 13 15 Materialise zag 30 jaar geleden het levenslicht als een van de pioniers op vlak van 3D-printing. Dat het potentieel van die technologie een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid met zich meebrengt, zit in de bedrijfsmissie: “Innovatie voor een betere en gezondere wereld�. En die wereld start in de eigen achtertuin. Op een zaterdag in november 2019 trok een 40-tal mensen naar het bedrijventerrein van Haasrode. Medewerkers van Materialise maar ook hun partners en kinderen plantten er 800 vierkante meter groen en honderd meter haag aan. De plantensoorten waren zorgvuldig uitgekozen met de hulp van lokale natuurverenigingen om de plaatselijke biodiversiteit te vergroten.

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

47 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Hazelaar en meidoorn Kardinaalsmuts, rode kornoelje en hazelaar dragen eetbare bessen en noten voor vogels. Hertshooi, meidoorn en adderwortel zijn in trek bij allerlei insecten. De ambitie is om in 2020 nog eens 400 vierkante meter extra aan te planten. “De aanplantingsactie was eigenlijk een bottom-upinitiatief van enkele enthousiaste medewerkers met groene vingers”, vertelt Andreas Vandyck, Sustainability Coordinator bij Materialise. “Maar al snel was er een draagvlak op alle niveaus van de organisatie. We maakten dat engagement formeel door de Green Deal Bedrijven en Biodiversiteit van de Vlaamse overheid te ondertekenen. Daar hoort een actieplan bij om de biodiversiteit op onze terreinen te vergroten tegen eind 2021.”

United Nations Global Compact De natuurexpertise om het actieplan vorm te geven vond Materialise tijdens een vergadering over biodiversiteit en hitte-eilanden voor de lokale stakeholders van het bedrijventerrein. Andreas Vandyck: “De samenwerking met Natuurpunt en De Vrienden van Heverleebos en Meerdaalwoud is daar ontstaan.” De principes van duurzaam ondernemen zijn niet nieuw voor Materialise. Het bedrijf is als een van de weinige Belgische ondernemingen aangesloten bij het United Nations Global Compact. In het kader daarvan stelt Materialise jaarlijks een duurzaamheidsrapport op. Het rondt nu ook zijn carbon footprint-berekening af, waarmee het in de toekomst een versnelling hoger wil schakelen.

100 procent groene stroom “In 2020 zijn we overgestapt naar een leverancier van 100 procent groene stroom als aanvulling op onze eigen groenestroomproductie met zonnepanelen”, zegt Andreas Vandyck. “Ik ben zelf recent aangesteld als verbindende factor tussen de CSR-ambassadeurs in de verschillende departementen van het bedrijf. Ik zal ook onze rol in organisaties als C-Valley en The Shift verder uitbouwen. We zijn volop aan het uittekenen wat duurzaam ondernemen betekent in onze sector en onze omgeving. Er is in ieder geval veel potentieel. Aan ons om dat te benutten.”

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

48 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

CASE 2 Citrique Belge: focus op slim waterbeheer SDG 12 14 Citrique Belge uit Tienen is een van de grootste producenten ter wereld van citroenzuur, een additief voor onder meer frisdranken, bruistabletten en wasmiddelen. De productie een grote hoeveelheid water per jaar. “Dat water schaars is, is een centraal thema in onze duurzaamheidsacties”, vertelt compliance scientist Sanne Elsen. Sanne Elsen: “We voerden vorig jaar een onderzoek naar de mogelijkheid om ons afvalwater op te zuiveren en opnieuw te gebruiken. Door de cirkel deels te sluiten, zijn we minder afhankelijk van het water uit de Gete en grondwater. De komende jaren gaan we hier verder op inzetten.”

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

49 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Zelfvoorzienend in energie Ook duurzame energie staat hoog op de agenda. In de plaats van de verouderde energiecentrale kwam er een nieuwe energiecentrale met warmtekrachtkoppeling. Daarmee produceert Citrique Belge al zijn stoom en elektriciteit zelf en hoeft het bedrijf geen energie meer van het net te halen. De nieuwe energiecentrale stoot significant minder NOx-gassen uit dan de oude .

Welzijn voorop Ook het welzijn van de medewerkers is erg belangrijk bij Citrique Belge. Elsen: “Het project Fitcitrique moedigt de werknemers aan om op en naast het werk meer te bewegen. Er vonden ook heel wat acties plaats rond ergonomie. Dat was bijvoorbeeld een doorslaggevende factor bij de aankoop van nieuwe heftrucks. Een heel mooi initiatief vind ik zelf de bloedinzameling voor het Rode Kruis, die we nu al voor het tweede jaar op rij organiseren met enkele andere Tiense bedrijven.”

Prestigieus label De acties kaderen binnen het Voka Charter, waar Citrique Belge in 2019 al voor de tweede keer aan deelnam. Elsen: “Voor ons is de grote meerwaarde van het Charter de gestructureerde aanpak en de uitwisseling van ideeën met de andere bedrijven en Voka zelf. We mikken expliciet op het label van SDG Pioneer, maar dat is uiteraard niet het doel op zich. Ook na afloop van het programma willen we blijven werken aan duurzaamheid.”

VCDO

VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

50 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

PEACE VISIE

VCDO

VOORWOORD

|

REALISATIES

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

51 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

ONZE VISIE De overheid kan pas bouwen aan een duurzame samenleving als ze inzicht heeft in de noden van het bedrijfsleven. Als werkgeversorganisatie verdedigen we de belangen van onze leden en geven we hen een stem in het Vlaamse beleid. Voka bevraagt de belangen van haar leden om bij te dragen aan een effectief beleid dat focust op duurzaam ondernemen, en treedt zo op als de brug tussen bedrijven en overheid. Ook moeilijke ethische debatten schuwen we niet, zoals die over het inzetten van vluchtelingen en van buitenlandse werkers in knelpuntberoepen. De armoedegraad is prangend op bepaalde plaatsen in Vlaams-Brabant. Armoede is niet alleen de taak van de overheid, ook de bedrijven hebben daarin een rol te spelen. Via begeleiding en coaching helpen we om de kloof tussen kansengroepen en het bedrijfsleven te dichten en ondersteunen we bedrijven met medewerkers in armoede. Door zelf deel te nemen aan specifieke armoedeprogramma’s geven we het goede voorbeeld.

VCDO

VOORWOORD

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

52 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

REALISATIES Wat realiseerden we in 2019? Customer delight Verkiezingsmemorandum Onze prioriteiten voor Vlaams-Brabant

Netwerk tegen Armoede strijdt samen met bedrijven tegen armoede

Dag van de Onderneming op de rechtbank

VCDO

VOORWOORD

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

53 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Customer delight SDG 17 Onze vijf objectieven: Customer delight is de overtreffende trap van klantentevredenheid. Voka wil het concept inbouwen in zijn strategie door te handelen vanuit het standpunt van zijn leden: niet wachten tot zij met een vraag komen, maar zelf initiatief nemen. Op die manier bieden we niet alleen technische en functionele diensten aan, maar zijn we een actieve partner die mee evolueert.

Elke twee jaar laat Voka een onderzoek over customer delight uitvoeren voor de verschillende Kamers. In 2018 werkte Voka Vlaams-Brabant daarop verder in samenwerking met consultancybedrijf D-Sense uit Sint-Joris-Winge.

VOORWOORD

2. Meer expertise en toegevoegde waarde bieden. 3. De rol van matchmaker sterker opnemen. 4. Ons aanbod beter segmenteren en aandacht hebben voor solution selling. 5. Business development/nieuwe diensten ontwikkelen en aanbieden.

Strategische objectieven voor 2022

VCDO

1. Onze opleidingen meer vraaggestuurd maken.

Deze objectieven zijn samen met ons nieuwe loopbaanbeleid gestoeld op rollen en verantwoordelijkheden. Ze vormen een vast agendapunt tijdens het directiecomitĂŠ, zodat ze actueel en prioritair blijven. Eind 2019 voerden we een nieuwe meting uit bij onze leden. De resultaten daarvan zullen ons helpen om de vinger aan de pols te houden.

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

54 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Verkiezingsmemorandum SDG 16 17 Op 26 mei 2019 trokken we naar de stembus voor de Europese, federale en regionale verkiezingen. In de aanloop daarvan werkte Voka een verkiezingsmemorandum uit, met daarin concrete en doortastende maatregelen om Vlaanderen klaar te stomen voor de toekomst. Er werd ook een lokaal verkiezingsmemorandum uitgewerkt met daarin de grootste prioriteiten voor onze provincie. Het memorandum vormde het uitgangspunt voor de twee verkiezingsdebatten die we organiseerden. Er was telkens gelegenheid tot interactie tussen politici en ondernemers. Na de verkiezingen gingen we tijdens een ontbijtsessie opnieuw in gesprek over deze thema’s met de verkiesbare politici van elke partij.

Structureel overleg In de stad Leuven kwam er een structureel overleg tussen ondernemers en de politici en ambtenaren. Driemaandelijks zitten we samen om te praten over de bezorgdheden van ondernemers waaraan de stad tegemoet kan komen. Zo hadden we het bijvoorbeeld over het vergunningsbeleid, waarbij de aanwezigen samen met de stad oplossingen bedachten voor een efficiĂŤntere behandeling van de aanvragen. Ook kregen onze leden de kans om mee de prioriteiten te bepalen van Leuven als een Smart City. Binnenkort zullen we ook in andere steden een dergelijk structureel overleg introduceren.

VCDO

VOORWOORD

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

55 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

“We behartigen ook de fiscale belangen van ondernemers. Voka Vlaams-Brabant ijvert bij de gemeenten voor een bedrijfsvriendelijk belastingregime. Belastingen die een beperkt aantal (grote) bedrijven rechtstreeks viseren en hen zo laten opdraaien voor de financiële noden van de gemeente zijn helemaal uit den boze. Het zijn namelijk nét die bedrijven die voor heel wat werkgelegenheid en welvaart zorgen.” — Fientje Moerman adviseur Belangenbehartiging Politiek & coördinator Jong Voka bij Voka Vlaams-Brabant

VCDO

VOORWOORD

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

56 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Onze prioriteiten voor Vlaams-Brabant

Groei van Brussels Airport

Een betere mobiliteit

1. Garandeer een rechtszeker kader voor de groei van Brussels Airport.

1. Realiseer snel de werken aan de ring rond Brussel.

2. Garandeer de invulling van de noodzakelijke randvoorwaarden voor mobiliteit, arbeidsmobiliteit en ruimte.

2. Zet in op de modal shift.

Ruimte om te ondernemen (noodzakelijke basisvoorwaarde) 1. Zet in op een ruimtelijke ordening die kansen creëert voor ondernemers.

3. Vlaams-Brabant als kennisregio 4. Maak van onze provincie een internationale aantrekkingspool voor bedrijven, talent en investeringen.

2. Voer een ondernemersvriendelijk vergunningsbeleid dat op één lijn staat met de economische toekomstvisie.

5. Sloop de overbodige administratieve barrières voor de internationale mobiliteit van arbeidskrachten. 6. Ga voor een sterk ecosysteem dat innovatie bevordert. 7. Werk aan een kerntakendebat en de fusies van gemeentes.

VCDO

VOORWOORD

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

57 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Netwerk tegen Armoede strijdt samen met bedrijven tegen armoede SDG 1 8 Netwerk tegen Armoede verenigt 59 organisaties in Vlaanderen en Brussel. Daarmee bereikt het meer dan 20.000 mensen in armoede die vanuit hun ervaringen input geven om armoede structureel aan te pakken. Bedrijven kunnen heel wat doen om armoede te bestrijden, en daar winnen ze ook zelf bij. Heleen Dom van Netwerk tegen Armoede: “Wij werken met bedrijven samen rond twee thema’s. “Het eerste en belangrijkste thema is tewerkstelling. We zien dat bedrijven die mensen met een armoedeproblematiek tewerkstellen die werknemers vaak snel weer kwijtraken. Dat gaat gepaard met aanwervings-, opleidings- en ontslagkosten. Ook de kosten van absenteïsme en productiviteitsverlies kunnen hoog oplopen. We bekijken hoe die tewerkstelling verduurzaamd kan worden, zodat er een win-win ontstaat voor de werknemer in armoede en voor zijn werkgever.” Als tweede thema bekijken we met bedrijven hoe ze hun producten of diensten toegankelijker kunnen maken voor mensen die in armoede leven. Welke drempels ondervinden mensen in armoede bij het gebruik van de diensten? En hoe kunnen bedrijven die wegnemen?”

VCDO

VOORWOORD

In samenwerking met Voka Vlaams-Brabant organiseerde Netwerk tegen Armoede de workshop ‘Bedrijven en de armoede-SDG’s’. Voor de deelnemende bedrijven was de workshop een eyeopener. Heleen Dom: “Veel bedrijven herkennen het verhaal dat we brengen. Dat is niet onlogisch, want bijna een op de vijf Belgen loopt een armoederisico. De meeste mensen denken dat het enkel gaat om de eerste SDG: geen armoede. Maar armoede is sterk verweven met andere thema’s zoals ongelijkheid, waardig werk en economische groei, en gezondheid en welzijn.” Een aantal deelnemers tekende achteraf in op de uitgebreidere begeleiding door Netwerk tegen Armoede. “Die start met een armoedesensitiviteitsscan. Daarmee ontdekt het bedrijf op welke vlakken het goed scoort maar ook wat de werkpunten zijn. De scan laat ons vervolgens toe om doelgericht en op maat aan de slag te gaan met een bedrijf.”

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

Workshop met Voka

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

58 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Dag van de Onderneming op de rechtbank SDG 16 De Dag van de Onderneming op de rechtbank is een jaarlijkse samenwerking van Voka Vlaams-Brabant met de Balie van Leuven om de rechterlijke macht en ondernemingen dichter bij elkaar te brengen. De editie van december 2019 stond in het teken van onbetaalde schulden. De aanwezigen kregen de kans om in kleine groep in gesprek te gaan met rechters en advocaten gespecialiseerd in de materie. De bedoeling was om meer inzicht te verschaffen in de juridische aspecten van ondernemen en concrete tips mee te geven voor een strak en correct debiteurenbeheer.

VCDO

VOORWOORD

PEACE

PEOPLE

PROSPERITY

PLANET

SLOTWOORD

PARTNERSHIPS

59 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

PARTNERSHIPS VISIE

VCDO VOORWOORD

|

REALISATIES

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

60 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

ONZE VISIE Netwerken creĂŤren is een van de drie pijlers van de Voka-werking. We geloven in de kracht van strategische partnerships om duurzame verandering teweeg te brengen. Door de juiste mensen en organisaties samen te brengen, dragen we bij aan de uitwisseling van kennis en informatie, die vaak aan de basis ligt van innovaties of een duurzame samenwerking. Het quadruple helix-model verenigt de

Voka is een organisatie van, voor en door

bedrijfswereld, kennisinstellingen, overheden

ondernemingen in Vlaanderen. We brengen

en de bevolking. Dit sterke model kan grote

onze leden samen op evenementen, seminars,

uitdagingen aanpakken, niet alleen economisch

workshops en andere activiteiten. We

maar ook maatschappelijk. Een goed voorbeeld

bieden een toegankelijk platform aan voor

hiervan is Leuven Klimaatneutraal.

netwerking, zowel binnen het bedrijfsleven als met andere stakeholders. Voka bouwt ook actief bruggen tussen ondernemers in diverse sectoren en ontwikkelt vernieuwende samenwerkingsmodellen.

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

61 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

REALISATIES Wat realiseerden we in 2019? Smart Hub Vlaams-Brabant One-stop-shop Groene Bedrijfsvloot

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

62 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

Smart Hub Vlaams-Brabant SDG 8

9

Smart Hub Vlaams-Brabant wil onze provincie in binnen- en buitenland op de kaart zetten als innovatieve en ondernemende kennisregio. Samen met provincie Vlaams-Brabant, KU Leuven, VUB en POM Vlaams-Brabant richten we ons op innovatie in vijf speerpuntsectoren: health, food, logistics, creativity en cleantech. Binnen cleantech nam het project One-stop-shop Groene Bedrijfsvloot in 2019 een mooie start. Als projectmanager van de speerpuntcluster cleantech coördineert Voka Vlaams-Brabant het initiatief One-stop-shop Groene Bedrijfsvloot, een centraal aanspreekpunt voor ondernemers die hun bedrijfsvloot willen vergroenen. Daarmee gingen we begin 2019 van start. Daarnaast zoeken we binnen ons netwerk actief naar interessante initiatieven, zodat die zich kandidaat kunnen stellen voor een innovatiesubsidie via Smart Hub.

“Provincie en Voka Vlaams-Brabant, partners in Smart Hub Vlaams-Brabant, brachten de Smart Hub Cleantech Community samen om te inspireren en te evolueren naar de groenere mobiliteit van de toekomst: anders aangedreven, afgewisseld met bedrijfsfietsen … en vooral bewuster gebruikt. Ze helpen bedrijven graag creatief op weg. Allen samen voor een duurzamere en gezondere leef- en werkomgeving.” — Pierre Faché provinciaal initiator innovatie & Smart Hub manager Cleantech bij Provincie Vlaams-Brabant

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

63 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

One-stop-shop Groene Bedrijfsvloot SDG 13 Met One-stop-shop Groene Bedrijfsvloot bieden we sinds begin 2019 ĂŠĂŠn centraal aanspreekpunt voor alle ondernemers die hun bedrijfsvloot willen vergroenen. In 2019 hebben 12 ondernemingen het traject volledig doorlopen. Daarbij werden ongeveer 1700 bedrijfswagens gescreend. Wij berekenden voor deze bedrijven de total cost of ownership voor elektrische wagens, met inbegrip van de lagere onderhoudskosten, de elektriciteitsfactuur en de bijzondere fiscale voordelen. We brachten ook mobiliteitsprofielen in kaart en gaven advies over de laadmogelijkheden. Zo kregen de bedrijven een betere kijk op de voordelen en de mogelijkheden als ze overschakelen op een duurzamer wagenpark. Uit tussentijdse cijfers blijkt dat tussen 65 en 80 procent van deze wagens vervangen kunnen worden door een volledig elektrische auto. Bovendien geeft 70 procent van de bedrijven die het traject volgden aan dat ze ook concrete verdere stappen zullen zetten om elektrische wagens op te nemen in hun vloot. De grootste uitdaging blijft wel de slimme laadinfrastructuur.

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

64 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

“Het verduurzamen van de bedrijfsvloot is een topic dat erg leeft en razendsnel evolueert. Met One-stop-shop bieden we ondernemers de nodige ondersteuning. Volgens voorlopige cijfers overweegt zo’n 70 procent van de bedrijven die het traject volgden om verdere stappen te zetten en elektrische wagens op te nemen in hun vloot.” — Kristien Depraetere manager Kenniscentrum bij Voka Vlaams-Brabant

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

PEACE

PLANET

SLOTWOORD PARTNERSHIPS

65 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

SLOTWOORD

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

SLOTWOORD

PEACE

PLANET

PARTNERSHIPS

66 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

SLOTWOORD Wie door ons duurzaamheidsverslag bladert, ziet dat we bij Voka Vlaams-Brabant het afgelopen jaar opnieuw stappen gezet hebben om onze eigen werking te verduurzamen en om duurzaam ondernemen verder ingang te doen vinden bij bedrijven. Maar dat is een proces van lange adem en de uitdagingen die voor ons liggen, zijn niet min.

Peter Van Biesbroeck Algemeen directeur Voka – Kamer van Koophandel Vlaams-Brabant

De sense of urgency om de klimaatdoelstellingen van 2030 en 2050 te halen, komt te traag op gang. De armoedegraad in ons land stijgt, met name onder de jongere bevolking. Om de economie op peil te houden, moeten we zoveel mogelijk mensen aan de slag krijgen en houden. We worstelen als maatschappij met grote groepen inactieven aan de ene kant en knelpuntberoepen die moeilijk ingevuld raken aan de andere kant. De coronacrisis stelt al deze uitdagingen nog eens extra op scherp. Tegelijkertijd doet de crisis ons beseffen dat business as usual geen antwoord zal bieden op de mondiale problemen op ecologisch, economisch, gezondheids- en sociaal vlak. Ook de komende jaren willen we de Vlaams-Brabantse ondernemingen bijstaan om zich met innovatieve businesscases en de juiste mindset klaar te stomen voor de toekomst. Voor de regio Leuven kan het project Leuven 2030 alvast een grote hefboom zijn. Ondernemers worden overtuigd door feiten, cijfers en praktijkvoorbeelden. Ik hoop dat we u met dit duurzaamheidsverslag geĂŻnspireerd hebben om samen met ons werk te maken van de nieuwe economie in onze provincie.

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

SLOTWOORD

PEACE

PLANET

PARTNERSHIPS

67 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

COLOFON

Verantwoordelijke uitgever

Redactie

Foto’s

Voka Kamer van Koophandel Vlaams Brabant vzw Tiensevest 170 3000 Leuven T +32 16 22 26 89 M 1adres@voka.be www.voka.be/vlaams-brabant

Pantarein Publishing

Citrique Belge, C-Valley, Dirk Leemans, Idé Coffee Systems, imec, Materialise, Muriel Degel, Netwerk tegen Armoede, Statik, Studio Dann, Voka Vlaams-Brabant

Vormgeving Andrea Paolini

Productie Andrea Paolini

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

SLOTWOORD

PEACE

PLANET

PARTNERSHIPS

68 | 69

VOKA DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2019

SDG’S WAARDIG

VCDO VOORWOORD

PEOPLE

PROSPERITY

SLOTWOORD

PEACE

PLANET

PARTNERSHIPS

69 | 69