ΜΑΡΤΙΟΥ Η ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΈΔΙΑ
ΒΈΛΤΙΩΣΗΣ
Με ορίζοντα προκήρυξης των καινούργιων σχεδίων βελτίωσης αρχές Μαρτίου, εκτός απροόπτου, πορεύονται στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
ΣχετικÝς ðληροφορίες αναφÝρουν
ότι το τελευταίο διάστημα Ýχει...
κλειδþσει το βασικό κείμενο της ðροκÞρυξης, με το συνολικό μðάτζετ να ανÝρχεται σε 230 εκατ. ευρþ. Οι αιτÞσεις, με αυτά τα δεδομÝνα, ðρόκειται να αρχί-
σουν εντός του Μαρτίου και θα διαρκÝσουν για δýο μÞνες, τουλάχιστον.
Βάσει του ισχýοντος θεσμικοý ðλαισίου, ο μÝγιστος ðροϋðολογισμός του φακÝλου
ðου θα ενισχýεται ανÝρχεται σε 150.000250.000 ευρþ, αρκεί βÝβαια να τηροýνται
οι ðροϋðοθÝσεις για την τυðικÞ αðόδοση
βάσει ΟΣΔΕ 2022 (το ΟΣΔΕ
του 2023 δεν
Ýχει ανοίξει ακόμα). Τα ðοσοστά της εðιδότησης φτάνουν στο 50-60% κατά κýριο
λόγο και αγγίζουν το 70-80% για τα μικρά
νησιά του Αιγαίου.
Στην εðικείμενη ðροκÞρυξη θα ðεριλαμ-
βάνεται για ðρþτη φορά η εðιδότηση αγοράς γης, με τον ðεριοριστικό όρο
των... όμορων αγροτεμαχίων και όχι μόνο. Εδþ, οι ðληροφορίες αναφÝρουν
ότι θα υðάρξουν μικρο-βελτιþσεις, αλλά
το γενικότερο ðνεýμα της ðρόβλεψης, δεν ðρόκειται να αλλάξει.
Σε συνάντηση ðου ðραγματοðοιÞθηκε μεταξý μελετητþν και εκðροσþðων του ΥðΑΑΤ στην ΕιδικÞ Υðηρεσία Διαχείρισης ÐΑΑ 2014-2020, τονίστηκε ότι οι ημερομηνίες θα είναι «ðιεσμÝνες», ενþ η τελικÞ αðοðληρωμÞ των εðιλÝξιμων δαðανþν ðρÝðει να Ýχει ολοκληρωθεί Ýως τις 31 Δεκεμβρίου 2025. Ο ðρόεδρος της ÐΟΣΓ (ÐανελλÞνιας Ομοσðονδίας Συλλόγων Γεωðόνων), ΔημÞτρης Σοφολόγης, ðου συμμετείχε στην συνάντηση, δÞλωσε στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι «στο νÝο ðρόγραμμα θα ισχýσουν οι ðαλιοί δείκτες τυðικÞς αðόδοσης. Αν θα υðάρξουν αλλαγÝς στους δείκτες θα συμβεί στο εðόμενο ðρόγραμμα».
Η ΕθνικÞ Ένωση Αγροτικþν Συνεταιρισμþν (ΕΘΕΑΣ) σε συνεργασία με την ÐανελλÞνια Ένωση ΝÝων Αγροτþν (ÐΕΝΑ) κατÝθεσεðροτάσεις-ðαρεμβάσειςðροςτο Υðουργείο ΑγροτικÞς Ανάðτυξης και Τρο-
φίμων σχετικά με τη διαβοýλευση για τα νÝα ΣχÝδια Βελτίωσης. Στην ðαρÝμβασÞ
τους τονίζουν ότι η νÝα ðροκÞρυξη ðρÝðει να σταθεί αρωγός στους εðαγγελματίες του κλάδου, συμðεριλαμβανομÝνων ειδικά των ΝÝων Γεωργþν, δίνοντας μεγάλη ευελιξία μεταξý των κατηγοριþν εðενδýσεων
στους ίδιους τους εðενδυτÝς, εφόσον αðό τις ευÝλικτες εðιλογÝς τους ðροκýðτει βιþσιμη εκμετάλλευση. Αντί ακαμψίας στις εðιλογÝς, ðρÝðει να διευκολýνονται και να ðαρακινοýνται να εðενδýσουν τόσο για την καταðολÝμηση της κλιματικÞς κρίσης, όσο και για τη μείωση του κόστους ðαραγωγÞς, αλλά και βοηθþντας στο κρίσιμο ζÞτημα της Ýλλειψης εργατικþν χεριþν. Μεταξý των εðιλÝξιμων εðενδýσεων ðεριλαμβάνονται:
Η ίδρυση, μετεγκατάσταση, ανÝγερση, εðÝκταση και ο εκσυγχρονισμός γεωργικþν κτιρίων αλλά και κατασκευþν
Η αγορά, μεταφορά και η εγκατάσταση ðολυετþν φυτειþν (δÝντρων), αλλά και η ðερίφραξÞ τους
Η αγορά νÝου αυτοκινÞτου με ψυκτικό θάλαμο Þ μελισσοκομικό Εðενδýσεις ðου συμβάλλουν στην αξιοðοίηση των ΑÐΕ. Εðίσης είναι εðιλÝξιμη και η κατασκευÞ
οικίσκων (σðίτια) φιλοξενίας εργατþν, ðου θα ðρÝðει να είναι συνολικοý εμβαδοý Ýως 50 τ.μ.
¼σον αφορά την αγορά και εγκατάσταση καινοýργιου μηχανολογικοý εξοðλισμοý ενισχýεται:
Α) Εξοðλισμός ζωικÞς ðαραγωγÞς, όðως αμελκτικά συγκροτÞματα, ταινίες μεταφοράς, σιλό αðοθÞκευσης ζωοτροφþν, συγκροτÞματα ðαραγωγÞς ζωοτροφþν, συγκροτÞματα θÝρμανσης και δροσισμοý, ταΐστρες, ðοτίστρες, αðοτεφρωτÞρες κ.ά.
Β) Εξοðλισμός φυτικÞς ðαραγωγÞς όðως ξηραντÞρια, συγκροτÞματα διαλογÞς, θάλαμοι ψýξης, συγκροτÞματα συσκευασίας κ.ά.
Γ) Εξοðλισμός ο οðοίος ενσωματþνεται σε θερμοκÞðια όðως εξοðλισμός θÝρμανσης, εργαστηριακός εξοðλισμός κ.ά. n
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 15
ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΌΠΌΙΗΜΕΝΗ
ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΔΩΔΙΜΌΥ ΑΧΙΝΌΥ
Σε υψηλές τιμές πωλείται
είδος
Ιδανικούς ρυθμούς αύξησης του εδώδιμου αχινού εγγυώνται οι μετεωρολογικές και φυσικοχημικές συνθήκες του νερού στην Ελλάδα. Αυτό, μεταξύ άλλων, κατέδειξε σχετικό business plan που εκπονήθηκε πριν από λίγα χρόνια, με τη βοήθεια της Μονάδα Καινοτομίας Επιχειρηματικότητας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ωστόσο η πρώτη απόπειρα για δημιουργία μονάδας στη χώρα μας… έμπλεξε στον εφιάλτη της ελληνικής γραφειοκρατίας.
ΔΡ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΝΤΑΖΗΣ Επίκουρος Καθηγητής Ιχθυολογίας & Υδατοκαλλιεργειών, Διευθυντής Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας & Διατροφής των Ζώων, Τμήμα Κτηνιατρικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ο αχινός ως εδώδιμο προϊόν στη παγκόσμια αγορά ιχθυηρών
Το 1996 τα ðαγκόσμια αλιεýματα αχινοý
ανÞλθαν στους 112,000.00 τόνους (US$ 224 mil), το 2004 στους 100,000.00 τόνους (0.5 billion €), ενþ το 2016 στους 75,000.00 τόνους. Η αυξημÝνη αλιευτικÞ ðίεση στους φυσικοýς ðληθυσμοýς
οδηγεί την ΕυρωðαϊκÞ Ένωση στην Ýκδοση της οδηγίας. Ο κανονισμός E.U. Fisheries Guidance 1999 / 92/43 ρυθμίζει την αλιεία αχινοý και τη διαχείριση
των φυσικþν ðληθυσμþν/αðοθεμάτων.
Στην Ελλάδα με το Ðροεδρικό Διάταγμα 65, Φ.Ε.Κ 108, 06/05/2014 Ýχει καθοριστεί ðοσόστωση στην αλιεία αχινοý: 20
αχινοί /ημÝρα/δýτη - 30 αχινοί/ημÝρα/
σκάφος αναφÝρει μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία Κτηνοτροφία, ο κ. Ð. ÐανταζÞς, Εðίκουρος ΚαθηγητÞς Ιχθυολογίας & Υδατοκαλλιεργειþν, ΔιευθυντÞς Εργαστηρίου Ζωοτεχνίας & ΔιατροφÞς
των Ζþων στο ΤμÞμα ΚτηνιατρικÞς του Ðανεðιστημίου Θεσσαλίας.
Η καθετοποιημένη εκτροφή
του αχινού ως λύση στην μείωση των αλιευτικών
αποθεμάτων
Σýμφωνα με τον κ. ÐανταζÞ, οι ιδανικÝς μετεωρολογικÝς και φυσικοχημικÝς συνθÞκες νεροý στην Ελλάδα εγγυþνται ιδανικοýς ρυθμοýς αýξησης.
Ðειράματα στην Ελλάδα Ýδειξαν ότι ενÞλικα (38.45± 11.67γρ ) & υðοενÞλικα (19.78±3.57γρ) άτομα αýξησαν το βάρος γονάδων κατά 20%-80% σε ðερίοδο τριþν μηνþν (Pantazis 2009). Με την βοÞθεια της Μονάδα Καινοτομίας Εðιχειρηματικότητας του Ðανεðιστημίου Θεσσαλίας (moke.uth.gr) & τον Σ.Ε.Β.
εκðονÞθηκε business plan (2013-2015)
για την εκτροφÞ αχινοý στην Ελλάδα. Το 2016 το εðιχειρηματικό σχÝδιο Ýλαβε Διάκριση Καινοτομίας στην διοργάνωση “Blue Growth” του ΔÞμου Ðειραιά http://bluegrowth.gr/.
Το ανταγωνιστικό
πλεονέκτημα
μας
ΣÞμεραυðάρχειμόνοÝναεκκολαðτÞριο αχινοý στην Ιρλανδία κι Ýνα στην Σκωτία. Στην Γαλλία, Ιταλία και Νορβηγία διενεργοýν ðρο-ðάχυνση, ðάχυνση - οχι καθετοðοιημÝνη ðαραγωγÞ. Ðαγκοσμίως, μόνο το 0,01% των ðαγκοσμίων εκφορτþσεων (landings) στις ιχθυαγορÝς
ðροÝρχονται αðό υδατοκαλλιÝργεια. Οι ιχθυοκαλλιεργητÝς (εκτροφείς ψαριþν) δεν είναι ανταγωνιστÝς, διότι ο αχινός είναι ðροϊόν delicatessen και τα κανάλια διανομÞς καθþς και το αγοραστικό κοινό διαφοροðοιοýνται. Η καθετοðοιημÝνη ðαραγωγÞ εξασφαλίζει την σταθερÞ ðοιότητα του τελικοý ðροϊόντος (κάτι ðου είναι δýσκολο να εðιτευχθεί με την ðρο-ðάχυνση/ðάχυνση συλλεγÝντων ατόμων αðό φυσικοýς/ άγριους ðληθυσμοýς).
Οικονομικά στοιχεία
Το 2007 η Ιαðωνία εισÞγαγε 16,000.00 τόνους συνολικÞς αξίας $200 million.
16 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΕΔΩΔΙΜΟΣ ΑΧΙΝΟΣ
ΑΕΙΦΌΡΌΣ
παγκοσμίως το συγκεκριμένο
Το 2016 η Ιαðωνία εισÞγαγε 60,000.00 τόνους. Οι συνολικÝς εκφορτþσεις στην Γαλλία είναι 1,500.00-2,000.00 τόνοι, στην Ιταλία 2,000.00 τόνοι και στην Ισðανία 700 τόνοι. Οι τιμÝς στην Ιαðωνία είναι αðό 8 -18€.kg-1 (φρÝσκος) Þ 1001,000.00 €.kg-1 (αυγά-χαβιάρι). Στην Γαλλία 4 – 18 €.kg-1 (φρÝσκος) Þ 30-60 €.kg-1 (χαβιάρι). ΤÝλος, στην Ιταλία 5 –10 €.kg-1 (φρÝσκος) και στην Ελλάδα 3040 €.kg-1 (αχινοσαλάτα στα εστιατόρια).
Περιγραφή της παραγωγικής διαδικασίας
Η ðαραγωγικÞ διαδικασία, με βάση το business plan, ðροβλÝðει μεθόδους καθετοðοιημÝνης ðαραγωγÞς, δηλαδÞ την ðαραγωγÞ γόνου αðό άτομα γεννÞτορες σε ειδικÝς κατασκευÝς εκκολαðτηρίου. Ο ðαραγόμενος γόνος θα εκτραφεί σε κατασκευÝς ðρο-ðάχυνσης και μετÝðειτα ðάχυνσης, þστε να εðιτευχθεί το εμðορεýσιμο βάρος, το οðοίο κ.μ.ο είναι 25-35γρ ανά άτομο.
Η μονάδα ðαραγωγÞς θα είναι εξ’ολοκλÞρου χερσαία και δεν θα χρησιμοðοιεί θαλάσσιο χþρο στην ðαρακείμενη ακτογραμμÞ. Εν τοýτοις και εðειδÞ αðαιτείται η άντληση θαλασσινοý νεροý για τη λειτουργία της μονάδας, θα αðαιτηθεί η οριοθÝτηση θαλάσσιας ðεριοχÞς
στην ðαρακείμενη ακτογραμμÞ τουλάχιστον μισοý στρÝμματος όðου και θα τοðοθετηθεί η ανάθλιψη της αντλίας με τη βοÞθεια της οðοίας θα ðαροχετεýεται νερό στην μονάδα εκτροφÞς.
Για την ðαραγωγÞ του γόνου θα αðαιτηθοýν ειδικÝς διατάξεις θερμορρýθμισης νεροý καθþς και ειδικοί χþροι για την εκτροφÞ φυτοðλαγκτονικþν οργανισμþν ðου αðοτελοýν την τροφÞ των ðρονυμφικþν σταδίων κατά την διαδικασία ðαραγωγÞς του γόνου, εðισημαίνει ο κ. Ð. ÐανταζÞς. Στην ελληνική γραφειοκρατία κόλλησε το πρώτο project στη χώρα μας Ðροσðάθεια για δημιουργία μονάδας εκτροφÞς αχινοý Ýγινε εδþ και μια δε-
καετία, ίσως και ðαραðάνω και στην Ελλάδα, με σκοðό την ðαραγωγÞ του ðανάκριβου αυτοý εδþδιμου είδους. ΣυγκεκριμÝνα, την ðρωτοβουλία Ýλαβαν δýο αδÝρφια αðό το νομό Ðιερίας, ðου ðροσðάθησαν να κάνουν μονάδα σε Ýναν ιχθυογεννητικό σταθμό της ðεριοχÞς. Τον Οκτþβριο μάλιστα του 2014 μðÞκε η ðολυðόθητη υðογραφÞ του αρμόδιου -τότε- υðουργοý ÐΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη, Ýτσι þστε να ξεκινÞσει με κάθε νομιμότητα η δημιουργία της μονάδας. Το κείμενο της αδειοδότησης ðροÝβλεðε την κατασκευÞ και λειτουργία χερσαίας μονάδας εκτροφÞς αχινοý του ενδημικοý είδους Paracentrotuslividus, δυναμικότητας 30tn ανά ðαραγωγικÞ ðερίοδο (24-30 μÞνες), στη θÝση «ΜαυρονÝρι» στο Βαρικό, ΔÞμου Κατερίνης, ÐεριφερειακÞς Ενότητας Ðιερίας, ÐεριφÝρειας ΚεντρικÞς Μακεδονίας με φορÝα την «Ε. ΣΑΜΑΡΑ – Δ. ΣΑΜΑΡΑ». ¼ðως αναφÝρει το κείμενο του ΥÐΕΚΑ, «το σýστημα ðαραγωγÞςθαείναιðολυτροφικόμεταυτόχρονη καλλιÝργεια: μικροφυκþν (φυτοðλαγκτό) των ειδþν Phaeodactylum tricornutum και Dunaliella spp., με τα οðοία θα εκτρÝφονται οι αχινοί στα ðρþτα αναðτυξιακά στάδιά τους, και μακροφυκþν των γενþν Ulva, Cystoseira και Gracilaria με τα οðοία θα τρÝφονται τα ðρος εκτροφÞ άτομα του αχινοý. ¼σον αφορά τις ðεριβαλλοντικÝς ðροδιαγραφÝς, «το κýκλωμα ðαροχÞς νεροý του ðαραðάνω συστÞματος θα είναι ανοικτÞς ροÞς, με μερικÞ εðαναχρησιμοðοίησÞ του σε ðοσοστό 50 – 70% (ημίκλειστο σýστημα).
Για τη μονάδα αυτÞ, με την οðοία και είχε ασχοληθεί, μίλησε στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ο κ. Κων/νος Κουκάρας, Βιολόγος (MSc – PhD) αðό την Θεσσαλονίκη, τονίζοντάς μας ότι μðορεί να βγÞκε η συγκεκριμÝνη άδεια, ωστόσο η μονάδα ðοτÝ δεν λειτοýργησε, λόγω ðροβλημάτων ðου αðαιτοýσαν τη μεταφορά και τη λειτουργία της σε άλλο χþρο, με αðοτÝλεσμα να χαθεί στην ðορεία το όðοιο ενδιαφÝρον. ¼ðως μας εξÞγησε ðάντως ο κ. Κουκάρας στην Ελλάδα δεν Ýχει φτιαχτεί κάðοια αντίστοιχη μονάδα με εκτροφÞ και μεταðοίηση αχινοý, το οðοίο ως είδος μðορεί κανείς να το βρει στο εμðόριο σε μικρÝς συσκευασίες κάðοιων γραμμαρίων και μάλιστα σε ðολý υψηλÝς τιμÝς. ΣυνÞθως όταν μιλάμε για εμðόριο αχινοý, εννοοýμε τις γονάδες (γεννητικά όργανα), τα οðοία μðαίνουν σε βαζάκια με άλμη. Σημειþνεται ðως η αλιεία αχινοý αðαγορεýεται στη χþρα μας.
Η σχετικÞ βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεýθυνση: bibliography.agrotypos.gr, Ýτος 2023, τεýχος 02/23. n
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 17
ΝΈΑ ΚΑΠ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΉΜΑΤΑ
Από το 2025 και μετά, όσα χρήματα δεν απορροφηθούν, επιστρέφουν πίσω στην ΕΕ
Η νέα ΚΑΠ φέρνει πολλές αλλαγές στις ενισχύσεις, αλλά κυρίως στη λογική που αντιμετωπίζει η ΕΕ τον πρωτογενή τομέα και
την παραγωγή τροφής. Μια λογική προσαρμοσμένη στο μέσο όρο της ΕΕ, που είναι λίγες εκμεταλλεύσεις με μεγάλο κλήρο, αλλά και στην παραδοχή πια ότι ο πρωτογενής τομέας είναι κομμάτι του περιβάλλοντος και της διαχείρισής του κι όχι η βασική δραστηριότητα παραγωγής της τροφής για όλο τον πληθυσμό. Όπως και να έχει, η εφαρμογή της ξεκίνησε από 1/1/2023, επηρεάζει ήδη την παραγωγή σιτηρών και την κτηνοτροφία και η πολιτική ηγεσία του ΥπΑΑΤ, δεν έχει εκχωρήσει –μέχρι την ώρα που γραφόταν το άρθρο- τις αρμοδιότητες για τη διαχείρισή της στις αρμόδιες υπηρεσίες. Η νέα ΚΑΠ φέρνει αρκετές αλλαγές με πιο μεγάλη, την κατάργηση στην ουσία του «πρασινίσματος» και τη θεσμοθέτηση των οικολογικών σχημάτων (eco – schemes).
ΦΑΝΗΣ ΚΟΥΡΕΜΠΕΣ Γεωπόνος, Msc, μέλος AGROFUTURE ΙΚΕ γεωργικοί σύμβουλοι, Μέλος ΔΣ ΓΕΩΤΕΕ
Ηðρþτη αλλαγÞ ðου ðαρατηρεί κανείς διαβάζοντας τη συμφωνία
των κρατþν - μελþν για την ΚοινÞ ΑγροτικÞ ÐολιτικÞ, είναι το γεγονός
ότι Ýχουν μειωθεί οι ενισχýσεις του ðυλþνα Ι - της βασικÞς ενίσχυσης - και τα ðοσά Ýχουν μεταφερθεί στον ðυλþνα ΙΙ. Η στρατηγικÞ αυτÞ υðÞρχε σαν ðροαιρετικό μÝτρο στην ΚΑÐ 2014-2020 για όλες τις χþρες, με ελάχιστες να μην το εφαρμόζουν (όðως η Ελλάδα) και Ýρχεται ðια ως υðοχρεωτικÞ ðολιτικÞ στην ΚΑÐ 2023-2027.
Η δεýτερη μεγάλη αλλαγÞ, αφορά τη σýγκλιση των δικαιωμάτων, ðρος μια ενιαία τιμή μονάδας («flat rate») σε επίðεδο αγρονομικÞς ðεριφÝρειας, σε τÝσσερα ισόðοσα βÞματα δηλ. στα Ýτη 2023, 2024, 2025 και 2026. Αυτό σημαίνει ότι το 2026, εντός κάθε αγρονομικÞς ðεριφÝρειας, η μοναδιαία αξία όλων των δικαιωμάτων ενίσχυσης θα εξισωθεί με τον ðεριφερειακό μÝσο όρο, δηλαδÞ με τη μÝση αξία των δικαιωμάτων ενίσχυσης της εν λόγω ðεριφÝρειας. Το μÝτρο αðό μόνο του είναι σωστό και δίκαιο, όμως αναμÝνεται ότι θα ðλÞξει ðερισσότερο τις μικρÝς εκμεταλλεýσεις, ðράγμα
ðου σημαίνει ότι ðρÝðει να σχεδιαστοýν μÝτρα ðου θα μειþσουν τις εðιðτþσεις. (Ðίνακας 1)
Επιλέξιμοι δικαιούχοι και ύψος ενίσχυσης
Μια ακόμα αλλαγÞ στον ðυλþνα Ι αφορά την συμðληρωματικÞ ενίσχυση των νÝων αγροτþν. Την ενίσχυση, δηλαδÞ, του γεωργικοý εισοδÞματος των νÝων γεωργþν και μÝσω αυτÞς στη δημιουργία βιþσιμων εκμεταλλεýσεων νÝων γεωργþν.
×ορηγείται για μÝγιστη διάρκεια ðÝντε ετþν, αðό το ðρþτο Ýτος υðοβολÞς της αίτησης ενίσχυσης, ως ετÞσια αðοσυν-
Ðίνακας 1
δεδεμÝνη ðληρωμÞ ανά εðιλÝξιμο εκτάριο, και όχι ως ðροσαýξηση στην αξία των δικαιωμάτων (Ðίνακας 2).
Οικολογικά σχήματα
Η μεγαλýτερη αλλαγÞ είναι η κατάργηση στην ουσία του «ðρασινίσματος» και η θεσμοθÝτηση των οικολογικþν σχημάτων (eco – schemes). Τα οικολογικά σχÞματα αðοτελοýν μια νÝα μορφÞ ðριμοδότησης των ðαραγþγων, για την τÞρηση δράσεων και ðρακτικþν στην αγροτικÞ εκμετάλλευση. Στην ουσία εί-
18 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ
Η τρίτη αλλαγÞ αφορά μια νÝα ενίσχυση, την αναδιανεμητικÞ η οðοία στοχεýει στη βελτίωση της βιωσιμότητας των μικρþν και μεσαίων εκμεταλλεýσεων, στη δικαιότερη κατανομÞ των ενισχýσεων. Έχει στόχο την ðαροχÞ συμðληρωματικÞς στÞριξης του αναδιανεμητικοý εισοδÞματος για τη βιωσιμότητα και ðαρÝχεται με τη μορφÞ ετÞσιας αðοσυνδεδεμÝνης ενίσχυσης ανά εðιλÝξιμο εκτάριο. ÁÃÑÏÍÏÌÉÊÇ ÐÅÑÉÖÅÑÅÉÁ Ì/Ï óôñÝììα ÐåñéöÝñåéα Áñïôñαίùν 21,50 € 25,44 -3,94 ÐåñéöÝñåéα Ìüνéìùν 27,00 € 31,25 -4,25 ÐåñéöÝñåéα Âïóκïôüðùν 17,60 € 15,2 2,4 *Η ðρþτη στÞλη αφορά την νÝα τιμÞ ανά στρÝμμα, η δεýτερη την ðαλιά και η τρίτη τη μεταβολÞ
ÐåñéöÝñåéα Åλάχéóôη Ýκôαóη Ha
Ýκôαóη Ha
ναι η μετάφραση της «Ðράσινης Συμφωνίας» της χþρας με την ΕυρωðαϊκÞ
Ένωση και οι βασικÝς αρχÝς τους συνοψίζονται στα ðαρακάτω:
♦ ΜÝχρι το 2030 θα ðρÝðει να εðιτευχθεί μείωση κατά 50% των χημικþν φυτοφαρμάκων και 10% εκτάσεων με χαρακτηριστικά τοðίου υψηλÞς ðοικιλομορφίας
♦ Είναι ðροαιρετικά για τους ðαραγωγοýς, αλλά υðοχρεωτικά για τη χþρα
♦ Η μη εφαρμογÞ τους θα αðοτελεί συρρίκνωση των άμεσων ενισχýσεων για τους δικαιοýχους
♦ 'Ερχονται να αντικαταστÞσουν το 25% των άμεσων ενισχýσεων, ðράγμα ðου συνεðάγεται ότι για να ðληρωθεί κάðοιος δικαιοýχος μÝρος των ενισχýσεων ðου Ýðαιρνε τα ðροηγοýμενα Ýτη για τα ίδια στρÝμματα, θα ðρÝðει να τηρεί κάðοιο Þ κάðοια αðό τα οικολογικά σχÞματα
♦ Αðό τα 1,9 δις ευρþ άμεσων ενισχýσεων, τα οικολογικά σχÞματα αðοτελοýν τα 460.000.000 ευρþ.
Τα οικολογικά σχÞματα θα μðοροýσαν να χαρακτηριστοýν σαν μια μορφÞ «εξελιγμÝνου» ðρασινίσματος. Σχηματικά η εξÝλιξη των ενισχýσεων μðορεί να αðεικονιστεί ως:
2014-2020:
ÂÁΣÉÊÇ ÅÍÉΣ×ΥΣÇ + ÐÑÁΣÉÍÉΣÌÁ
2023-2027:
ÂÁΣÉÊÇ ÅÍÉΣ×ΥΣÇ & ÏÑÏÉ ÐÑÁΣÉÍÉΣÌÁΤÏΣ + ÏÉÊÏΛÏÃÉÊÁ Σ×ÇÌÁΤÁ
2027-...: ; + ;
ΔηλαδÞ, υðάρχει μια λογικÞ μείωσης της βασικÞς ενίσχυσης και αντικατάστασÞς της αðό δράσεις και ðρακτικÝς ðροστασίας του ðεριβάλλοντος και ασφάλειας της ðαραγόμενης τροφÞς.
Πώς κατοχυρώνει ο παραγωγός τις ενισχύσεις των οικολογικών σχημάτων
♦ Αðό τη νÝα χρονιά οι αγρότες με τη δÞλωση ΟΣΔΕ 2023, εκτός των όσων δÞλωναν τις ðερασμÝνες χρονιÝς θα ðρÝðει να εðιλÝξουν και μια δράση αðό τη λίστα των οικολογικþν σχημάτων ðου θα είναι αναρτημÝνη
στον ΟÐΕΚΕÐΕ
♦ Συνεðþς εάν Ýνας ðαραγωγός Ýχει
δηλþσει φÝτος και την εðόμενη χρονιά
τις ίδιες εκτάσεις και στη δÞλωση ΟΣΔΕ
2023 και δεν ðεριλαμβάνεται κάðοια
δράση οικολογικοý σχÞματος, τότε θα
δει «ψαλιδισμÝνες» τις ενισχýσεις του
αφοý δεν θα λάβει οýτε ðρασίνισμα
οýτε οικολογικό σχÞμα και θα Ýχει ðιθα-
νά και τη μείωση της βασικÞς ενίσχυσης.
Για τα 2 ðρþτα χρόνια εφαρμογÞς της νÝας ΚΑÐ, δηλαδÞ το 2023 και το 2024 όðοιο ðοσό αðό τα 460 εκατ. ευρþ των eco-schemes δεν αðορροφηθεί θα μðορεί να εðαναχρησιμοðοιηθεί για τη ΒασικÞ Ενίσχυση. Ωστόσο, αðό το 2025 και μετά, αναξιοðοίητα ðοσά θα εðιστρÝφουν ðίσω στην ΕΕ.
Ποια είναι τα οικολογικά
σχήματα και τι αφορούν
Ð1-31.1 ×ñÞóη ανθåκôéκþν καé ðñïóαñìïóìÝνùν åéδþν καé ðïéκéλéþν
ΣΤÏ×ÏΣ: ΜΕΙΩΣΗ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ÐΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Δñάóη: αντικατάσταση καλλιεργειþν
αðό καλλιεργοýμενα είδη και ðοικιλίες ðροσαρμοσμÝνα σε ξηροθερμικÝς συνθÞκες.
α) ðοικιλιþν χειμερινþν σιτηρþν και ψυχανθþν μικροý βιολογικοý κýκλου, σε αντικατάσταση υδροβόρων καλλιεργειþν και συγκεκριμÝνα αραβοσίτου, μηδικÞς και βάμβακος,
β) τοðικþν ðοικιλιþν ετησίων Þ/και ειδþν και ðοικιλιþν ðροσαρμοσμÝνων
σε τοðικÝς συνθÞκες Þ/και άγριων συγγενþν καλλιεργοýμενων ειδþν, για τροφÞ Þ ζωοτροφÝς
γ) στην εισαγωγÞ νÝων Þ/και καινοτόμων καλλιεργειþν ανθεκτικþν στις ξηροθερμικÝς συνθÞκες και στις αναμενόμενες, λόγω της κλιματικÞς αλλαγÞς, μεταβολÝς.
Ð1-31.2 ÅðÝκôαóη ôης åöαñìïγÞς ðåñéïχþν ïéκïλïγéκÞς åóôίαóης
Áöïñά ìη καλλéåñγïýìåνη Ýκôαóη ìÝóα óôην αγñïôéκÞ åκìåôάλλåυóη ♦ Αðοζημίωση για ζþνες οικολογικÞς εστίασης 10% ðου εφαρμόζεται στις αροτραίες καλλιÝργειες
♦ Στις εκμεταλλεýσεις ðου εντάσσονται στη δράση και διαθÝτουν ðάνω αðό 10 εκτάρια αρόσιμης Ýκτασης, η εðιλÝξιμη ðρος ενίσχυση Ýκταση υðολογίζεται ðÝραν του ðοσοστοý 3%
♦ Στις ζþνες οικολογικÞς εστίασης δεν εφαρμόζονται συνθετικά λιðάσματα και φυτοφάρμακα
♦ ΕðιðλÝον ενίσχυση χορηγείται για την σðορά και διατÞρηση (εντός ζωνþν οικολογικÞς εστίασης) φυτþν ξενιστþν εðικονιαστþν και ωφÝλιμων οργανισμþν
♦ Σε εκμεταλλεýσεις ðου δημιουργοýν
ðεριοχÝς οικολογικÞς εστίασης με ψυχανθÞ: Δεσμεýεται το 10% ðÝραν του 3% ðου ðροστατεýεται λόγω αιρεσιμότητας. Αðό αυτά τουλάχιστον το 60% να είναι γη υðό αγρανάðαυση Þ/και μη ðαραγωγικά στοιχεία του τοðίου.
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 19
Ðίνακας 2 ÁγñïνïìéκÞ
ÌÝγéóôη
×ïñηγïýìåνη αναδéανåìηôéκÞ óôÞñéîη (2023-2026, €) Åκôάñéα ðïυ λαìâάνïυν Ì.Ï. ÁναδéανåìéôéκÞς ανά åκôάñéï Áñïôñαίùν καλλéåñγåéþν 2 11 79.358.922 574.407 138 Ìüνéìùν καλλéåñγåéþν 1 4 47.859.000 412.406 116 Âïóκïôüðùν 1 17 46.814.812 264.743 177 Σýνïλï 174.814.802 1.251.556 139
Ð1-31.3 - ÅöαñìïγÞ âåλôéùìÝνùν ðñακôéκþν öυôïκάλυψης, ìå ðαñάλληλη åνίóχυóη ôης âéïðïéκéλüôηôας Εφαρμόζεται σε αρόσιμες εκτάσεις και αφορά στην εφαρμογÞ συγκεκριμÝνων ðρακτικþν φυτοκάλυψης με μη ðαραγωγικÞ κατεýθυνση δηλαδÞ εðίσðορων καλλιεργειþν, σðορά ðοωδþν γρασιδιþν, σðορά ειδþν (ð.χ. ψυχανθþν), με στόχο τη διατÞρηση Þ/και αýξηση της οργανικÞς ουσίας στο Ýδαφος και τη μείωση της χρÞσης συνθετικþν λιðασμάτων μÝσω της μερικÞς κάλυψης των αναγκþν των καλλιεργειþν σε θρεðτικά δια της χλωρÞς λίðανσης, καθþς και σðορά φυτικþν ειδþν ðου λειτουργοýν ως ξενιστÝς εðικονιαστþν και ωφÝλιμων οργανισμþν Ετήσια αποζημίωση
♦ Στις μόνιμες καλλιÝργειες χορηγείται 100 €/ha ενίσχυση, τόσο για τη σðορά ðοωδþν γρασιδιþν και σðορά αζωτοδεσμευτικþν ειδþν (ð.χ.ψυχανθþν) στον υðόροφο, όσο και για τη δημιουργία λωρίδων 1,5 μÝτρου στα ðεριθþρια Þ/και τον εμðλουτισμό των υðοχρεωτικþν ζωνþν ανάσχεσης (GAEC 4) με φυτά ξενιστÝς εðικονιαστþν.
♦
Στις αρόσιμες καλλιÝργειες δίνεται ενίσχυση 50/ha € για τη σπορά επίσðορων καλλιεργειþν, σðορά ðοωδþν γρασιδιþν και σðορά αζωτοδεσμευτικþν ειδþν (ð.χ. ψυχανθþν).
♦ Και στις δýο ðεριðτþσεις όταν η
εκμετάλλευση εμðλουτίζει το σýνολο
των ενταγμÝνων αγροτεμαχίων με
φυτά ξενιστÝς εðικονιαστþν Þ/και ωφελίμων ðαρÝχεται ðρόσθετη ενίσχυση 50€/ha.
Ð1-31.4 – ÅöαñìïγÝς κυκλéκÞς ïéκïνïìίας óôη γåùñγία Οι δικαιοýχοι αναλαμβάνουν τη δÝσμευση να εφαρμόζουν την ðρακτικÞ της συγκÝντρωσης των υðολειμμάτων στις αρόσιμες, του θρυμματισμοý των κλαδεμάτων μετά το κλάδεμα των δÝντρων, την εðεξεργασία τους μÝσω της κομðοστοðοίησης και τÝλος την κατάλληλη εφαρμογÞ του κομðόστ ðου ðροκýðτει στην εðιφάνεια του εδάφους, η οðοία εφαρμογÞ, ðÝραν των ðροαναφερθÝντων, μειþνει και τις ανάγκες χρÞσης ζιζανιοκτόνων.
Ανάλογα με τις τοðικÝς συνθÞκες, εðιλÝγεται μια Þ ðερισσότερες αðό τις ðαρακάτω ðρακτικÝς σχετικά με τα υðολείμματα των καλλιεργειþν:
♦ Ενσωμάτωση στο Ýδαφος
♦ Βόσκηση της καλαμιάς
♦ ΔιατÞρηση της καλαμιάς στο χωράφι κατά τη διάρκεια του χειμþνα και ενσωμάτωσÞ της την εðόμενη καλλιεργητικÞ ðερίοδο.
Μόνο με αιτιολογημÝνη σýμφωνη γνþμη αðό την οικεία Δ/νση ΑγροτικÞς Οικονομίας και ΚτηνιατρικÞς και της ÐυροσβεστικÞς Υðηρεσίας, ο γεωργός μðορεί να ðροβεί σε καýση της καλαμιάς.
Ð1-31.5 - Âåλôίùóη αγñïδαóéκþν ïéκïóυóôηìάôùν, ðλïýóéùν óå óôïéχåία ôïυ ôïðίïυ. Αφορά ειδικÝς ðεριðτþσεις και ðεριοχÝς με γειτνίαση δασικþν ðεριοχþν και εκμεταλλεýσεων και τα ðρογράμματα της δάσωσης αγρþν του ðροηγοýμενου ÐΑΑ.
Ð1-31.6 – Åνίóχυóη ðαñαγùγþν γéα ôην åöαñìïγÞ öéλéκþν γéα ôï ðåñéâάλλïν ðñακôéκþν δéαχåίñéóης, ìå ôη χñÞóη ψηöéακÞς åöαñìïγÞς δéαχåίñéóης åéóñïþν καé ðαñακïλïýθηóης ðåñéâαλλïνôéκþν ìÝôñùν. Οι ðαραγωγοί ενισχýονται για την αγορά άδειας χρÞσης ψηφιακÞς εφαρμογÞς, η οðοία θα ðρÝðει να ðεριλαμβάνει τουλάχιστον τα ðαρακάτω:
1. Ðληροφορίες για τις γεωργικÝς εκμεταλλεýσεις βάσει του ΣΑΑ και του ΟΣΔΕ·
2. Ðληροφορίες αðό τη δειγματοληψία του εδάφους, σε κατάλληλη χωρικÞ και χρονικÞ κλίμακα
3. Ðληροφορίες για τις ðρακτικÝς διαχείρισης, την ιστορία των καλλιεργειþν και τους στόχους αðόδοσης.
ΑυτÝς υðοχρεωτικά θα ðεριλαμβάνουν στοιχεία για:
1. ΚαλλιεργητικÝς εργασίες,
2. Την εφαρμογÞ θρεðτικþν στοιχείων (ημερομηνία και þρα, τýðο, μÝθοδο εφαρμογÞς, ðοσότητα, στάδιο της καλλιÝργειας),
3. Την εφαρμογÞ φυτοðροστατευτικþν ουσιþν (δραστικÞ ουσία και εμðορικό όνομα, μÝθοδο, ðοσότητα, αιτιολόγηση της εφαρμογÞς, καιρικÝς συνθÞκες),
4. ΕφαρμογÞ αρδεýσεων (ημερομηνία και þρα, μÝθοδο εφαρμογÞς, ðοσότητα),
5. Ενδείξεις όσον αφορά τα νόμιμα όρια και τις αðαιτÞσεις σχετικά με τη διαχείριση των θρεðτικþν συστατικþν, φυτοðροστατευτικþν, και ýδατος σε γεωργικÝς εκμεταλλεýσεις,
6. ÐλÞρες ισοζýγιο θρεðτικþν ουσιþν,
7. Ðοσότητες δραστικþν φυτοðροστατευτικþν ανά δραστικÞ,
8. Κατανάλωση ýδατος,
9. Εκτίμηση ανθρακικοý αðοτυðþματος βάσει των χρÞσεων γης και των εφαρμοζόμενων ðρακτικþν.
Ç åνίóχυóη καλýðôåé:
♦ Την άδεια χρÞσης της ψηφιακÞς εφαρμογÞς,
♦ Την αðοζημίωση για το χρόνο ðου θα χρειάζεται ο ðαραγωγός για την ορθÞ και τακτικÞ συμðλÞρωση των στοιχείων, ♦ Τις αναλýσεις,
♦ Την κατάρτιση, εφαρμογÞ, ðαρακολοýθηση, αξιολόγηση και ðροσαρμογÞ του σχεδίου ðεριβαλλοντικÞς διαχείρισης της εκμετάλλευσης και των αðαραίτητων ðεριβαλλοντικþν βελτιþσεων, ♦ Το αυξημÝνο κόστος και το μειωμÝνο εισόδημα ðου θα ðροκýðτει αðό την εφαρμογÞ των ðρακτικþν διαχείρισης.
20 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ
Ð1-31.7 – ÐåñéâαλλïνôéκÞ δéαχåίñéóη κôηνïôñïöéκþν óυóôηìάôùν
Δñάóη 1: Βελτίωση της ðεριβαλλοντικÞς κατάστασης βοσκÞσιμων γαιþν σε ðεριοχÝς ðου αντιμετωðίζουν κίνδυνο ερημοðοίησης λόγω διάβρωσης και υðοβάθμισης των βοσκοτόðων
Υðοχρεþσεις των ðαραγωγþν: ΑναστολÞ της βόσκησης σε βοσκÞσιμες
ðεριοχÝς ðου αντιμετωðίζουν ðροβλÞματα υðοβάθμισης
α) για τους μÞνες Μάρτιο και Αðρίλιο στη ðεδινÞ υψομετρικÞ ζþνη (<600μ.),
β) για τους μÞνες Αðρίλιο και Μάιο στην ημιορεινÞ υψομετρικÞ ζþνη (600-800 μ.)
γ) για τον μÞνα Μάιο στην ορεινÞ υψομετρικÞ ζþνη (>800μ.)
δ) μετακίνηση των κοðαδιþν σε ορεινÝς, συνÞθως, βοσκÞσιμες γαίες ðου αντιμετωðίζουν ðροβλÞματα ελλιðοýς
βόσκησης λόγω μειωμÝνης ðροσβασιμότητας και συνεðþς αυξημÝνο
κίνδυνο ðυρκαγιάς.
Για να αντιμετωðιστοýν οι ελλείψεις στο σιτηρÝσιο των ζþων κατά τη διάρκεια της αναστολÞς βόσκησης οι ðαραγωγοί ενισχýονται για την εγκατάσταση τεχνη-
τþν λειμþνων με είδη ðροσαρμοσμÝνα στις κατά τόðους εðικρατοýσες συνθÞκες.
Δñάóη 2: ΕφαρμογÞ ðρογράμματος
εμðλουτισμοý και βελτιστοðοίησης του σιτηρεσίου
♦ Δαðάνες κατάρτισης, ♦ Δαðάνες εφαρμογÞς (αγορά συστατικþν σιτηρεσίου),
♦ Δαðάνες ðαρακολοýθησης και ðροσαρμογÞς βελτιωμÝνου σιτηρεσίου
♦ Δαðάνες για την αγορά άδειας χρÞσης και την ενημÝρωση ηλεκτρονικÞς
εφαρμογÞς ðαρακολοýθησης των
εκðομðþν αερίων θερμοκηðίου και μείωσης της χρÞσης αντιβιοτικþν.
Ð1-31.8 - ΔéαôÞñηóη καé ðñïóôαóία καλλéåñγåéþν óå åκôάóåéς ìå αναâαθìίδåς
Μόνιμες και αρόσιμες καλλιÝργειες ðου βρίσκονται σε αναβαθμίδες. Ο ðαραγωγός ενισχýεται για να συντηρεί (φροντίδα, εðισκευÞ και διατÞρηση αυτþν) τις ξερολιθιÝς με τον ðαραδοσιακό τρόðο. Ðρόσθετες υðοχρεþσεις:
♦ Η αðαγόρευση χρÞσης ζιζανιοκτόνων,
♦
Η αðαγόρευση αðομάκρυνσης θάμνων και δÝνδρων αλλά και
♦ Η ðαýση καλλιÝργειας σε αðόσταση 0,5 μÝτρων αðό τις αναβαθμίδες.
Ð1-31.9 - ΔéαôÞñηóη ìåθüδùν âéïλïγéκÞς γåùñγίας καé κôηνïôñïöίας.
Η ðαρÝμβαση συνίσταται στην ενίσχυση της óυνÝχéóης εφαρμογÞς μεθόδων της βιολογικÞς γεωργίας και κτηνοτροφίας, αφορά δηλαδÞ όσους Þδη την εφαρμόζουν.
Οι ðαραγωγοί ðρÝðει να διαθÝτουν αγροτεμάχια Þ/και βοσκοτόðους Þ/και εκτροφÝς, τα οðοία είναι ενταγμÝνα στο σýστημα της βιολογικÞς γεωργίας η οðοία Ýνταξη τεκμηριþνεται αðό σýμβαση με Οργανισμό ΕλÝγχου και Ðιστοðοίησης καθþς και να διαθÝτουν ðιστοðοιητικό συμμόρφωσης αðό τον Οργανισμό με τον οðοίο είναι συμβεβλημÝνοι.
Ð1-31.10 - Ðñïóôαóία ôïðίùν καé γåùñγéκþν óυóôηìάôùν υψηλÞς ðåñéâαλλïνôéκÞς óηìαóίας Ενισχýεται η διατÞρηση των γεωργικþν συστημάτων ðου συνίστανται στις χρÞσεις της γεωργικÞς γης και σε ðαραδοσιακÝς ðρακτικÝς καλλιÝργειας ðου συνετÝλεσαν και συντελοýν στην βελτίωση του τοðίου. Ειδικότερα εðιλÝξιμες είναι οι γεωργικÝς εκτάσεις οι οðοίες:
♦ Συγκροτοýν φυσικÝς ενότητες αðό καλλιÝργειες με τοðικά χαρακτηριστικά και ðολλαðλÝς λειτουργίες,
♦ Ðαρουσιάζουν ειδικÞ σýσταση εδάφους (ð.χ. τυρφþδη εδάφη),
♦ Συγκροτοýν φυσικÝς ενότητες αðό καλλιÝργειες και βρίσκονται σε νησιά (λόγω της ιδιαίτερης σημασίας ως ðρος το τοðίο)
♦ Γειτνιάζουν με κάθε μορφÞς ðροστατευόμενες ðεριοχÝς:
α) του Ν. 1650/86 «για την ðροστασία του ðεριβάλλοντος», όðως ισχýουν σÞμερα, β) των ορίων των υγροτόðων διεθνοýς σημασίας (Υγρότοðοι Ραμσάρ) και
γ) των ορίων των ðεριοχþν του δικτýου NATURA 2000.
Εν κατακλείδι
Το βασικό στοιχείο της νÝας ΚΑÐ 20232027 είναι ότι εγκαινιάζει μια σειρά δράσεις ðου αφοροýν την ðροστασία του ðεριβάλλοντος και τη μείωση των εισροþν στη γεωργία και την κτηνοτροφία σε μια εðοχÞ ðου η συζÞτηση για την κλιματικÞ κρίση Ýχει γενικευθεί και οι εðιðτþσεις της είναι Þδη φανερÝς σε ðολλÝς ðεριοχÝς του ðλανÞτη. Οι εðιðτþσεις των αðανωτþν κρίσεων (οικονομικÞ, υγειονομικÞ, ðολÝμου), εðηρεάζουν όλο το κýκλωμα ðαραγωγÞς και εμðορίας της τροφÞς.
Στο ðλαίσιο αυτό η ΕΕ, αυστηροðοιεί τους όρους με βάση τους οðοίους στηρίζει την ðρωτογενÞ ðαραγωγÞ στα σýνορά της. Αυτό Ýχει μια σειρά εðιðτþσεις στον αγροτικό κόσμο και τις γεωργικÝς εκμεταλλεýσεις, διαφορετικÝς σε κάθε χþρα, ανάλογα με τη δομÞ της γεωργίας της.
Στην Ελλάδα με τον μικρό και ðολυτεμαχισμÝνο κλÞρο η ðροσαρμογÞ κάðοιων αðό τα οικολογικά σχÞματα, φαντάζει αρκετά δýσκολη και δαðανηρÞ για τους ðαραγωγοýς. Εάν συνυðολογίσει κανείς και την αðραξία του ΥðΑΑΤ ðου δεν δίνει καμία κατεýθυνση ðρþτα στις υðηρεσίες του και μετά στον αγροτικό κόσμο το ðρόβλημα γιγαντþνεται.
Κατά τη διαδικασία δηλþσεων του ΟΣΔΕ του 2023, θα κληθοýν αγρότες, κτηνοτρόφοι και ΚΥΔ να μην ξÝρουν ðþς να χειριστοýν τη νÝα κατάσταση, με αðοτÝλεσμα ðÝρα αðό το γεγονός της μείωσης των ενισχýσεων να χαθοýν και χρÞματα μετά τους ελÝγχους τÞρησης των «οικολογικþν σχημάτων».
Για ðεριορισμό των εðιðτþσεων ðρÝðει αðό την μεριά τους οι ðαραγωγοί να ενεργοðοιÞσουν άμεσα την ÝνταξÞ τους σε συνεργατικά σχÞματα για να μðορÝσουν να υλοðοιÞσουν το σýνολο των eco – schemes, και το ΥðΑΑΤ να εξαγγείλει άμεσα το ðρόγραμμα των γεωργικþν συμβουλþν þστε να βοηθηθοýν οι ðαραγωγοί να εφαρμόσουν τη λογικÞ της νÝας ΚΑÐ και να μην χαθοýν χρÞματα αðό τον ðρωτογενÞ τομÝα της χþρας. n
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 21
ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΑ & ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ
ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Για την αντιμετώπιση των σύγχρονων καλλιεργητικών απαιτήσεων
Η διαρκής αύξηση του πληθυσμού της γης, απαιτεί και αύξηση της πρωτογενούς αγροτικής παραγωγής ταυτόχρονα με την συρρίκνωση των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Η παροχή στα φυτά των Απαραίτητων Θρεπτικών Στοιχείων σε συνδυασμό με
τα Ευεργετικά Στοιχεία, μέσα από προγράμματα θρέψης μπορεί να προσφέρει λύσεις στην παγκόσμια ανάγκη για ολοκληρωμένη διαχείριση των θρεπτικών ουσιών των φυτών στο πλαίσιο μιας βιώσιμης εντατικοποίησης της αγροτικής παραγωγής, παράγοντας προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας.
Δρ. ΓΕΩΡΓΊΑ ΤΑΝΟΥ Ερευνήτρια Φυσιολογίας και Θρέψης Δενδρωδών Καλλιεργειών, Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Πόρων ΕΛΓΟ ΔΗΜΤΗΡΑ
Δρ. ΜΊΧΑΗΛΊΔΗΣ ΜΊΧΑΗΛ Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Ινστιτούτο Εδαφοϋδατικών Πόρων ΕΛΓΟ ΔΗΜΤΗΡΑ
Προκλήσεις της πρωτογενούς αγροτικής παραγωγής και βιώσιμες πρακτικές αντιμετώπισης.
Η ðρωτογενÞς αγροτικÞ ðαραγωγÞ καλείται να ανταðοκριθεί στις αυξημÝνες αðαιτÞσεις του αιþνα μας με βιþσιμες λýσεις. Οι ðροκλÞσεις και ðρωτίστως η αλλαγÞ του ðεριβάλλοντος, σε ότι αφορά στη γεωργία ðεριλαμβάνουν κυρίως τις αυξημÝνες θερμοκρασίες και τη μη διαθεσιμότητα του νεροý. Ως αðοτÝλεσμα, μεταβάλλουν τον ðαγκόσμιο χάρτη καλλιÝργειας αφενός σε ότι αφορά στα είδη ðου μðοροýν να καλλιεργηθοýν ανά ðεριοχÞ και αφετÝρου στη διαθεσιμότητα των καλλιεργÞσιμων εκτάσεων καθþς μεγάλο τμÞμα του ðλανÞτη μετατρÝðεται ðλÝον σε μη καλλιεργÞσιμο.
Ταυτόχρονα η ραγδαία αýξηση του ðληθυσμοý δημιουργεί την ανάγκη ðαραγωγÞς ðερισσότερων τροφίμων, χωρίς να υðάρχει αντίστοιχα η δυνατότητα αýξησης των καλλιεργουμÝνων εκτάσεων. Ταυτόχρονα με τη μείωση της διαθεσιμότητας των εκτάσεων ðρος καλλιÝργεια, γίνεται ολοÝνα και ðιο εðιτακτικÞ η ανάγκη μείωσης των εκðομðþν άνθρακα για την ðροστασία του ðεριβάλλοντος. Αξίζει εðίσης να σημειωθεί ότι η ραγδαία αýξηση του ðληθυσμοý της γης συνδυάζεται και με σημαντικÝς αλλαγÝς στις ανθρþðινες διατροφικÝς συνÞθειες. Οι καταναλωτÝς αðαιτοýν υψηλÞς θρεðτικÞς αξίας τροφÝς, ðλοýσιες σε
βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, σε ωφÝλιμα λιðαρά κ.λð. Για αυτοýς του λόγους, είναι εðιτακτικÞ η ανάγκη για βιþσιμες ðρακτικÝς στην ðρωτογενÞ αγροτικÞ ðαραγωγÞ.
Οι βιþσιμες ðρακτικÝς ðου υιοθετοýνται σÞμερα εστιάζουν, μεταξý άλλων, σε στρατηγικÝς αýξησης της αγροτικÞς ðαραγωγÞς διαμÝσου της αýξησης της αðοτελεσματικότητας των ðρογραμμάτων λίðανσης. Γεννάται εýλογα όμως το ερþτημα εάν και κατά ðόσο υðάρχει ðεριθþριο αýξησης της αðοτελεσματικότητας χωρίς να αυξηθεί η ðοσότητα λίðανσης.
Στη γη αðαντþνται 92 ανόργανα στοιχεία, αðό τα οðοία τα 82 στα φυτά. Αðό αυτά, τα 17 (C, H, O, N, P, K, Ca, Fe, Zn, S, Mg, Cl, B, Cu, Mn, Mo, Ni) Ýχουν χαρακτηρισθεί ως Αðαραίτητα Θρεðτικά Στοιχεία καθþς είναι αðολýτως αναγκαία, σε συγκεκριμÝνες ðοσότητες ανά καλλιÝργεια για την ολοκλÞρωση του βιολογικοý τους κýκλου. Τα υðόλοιðα στοιχεία ðου αðαντþνται στα φυτά όðως το Na, Si, Co, Ti, Se, Al, Ce, La, Co κ.ά. διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη δομÞ και λειτουργία των φυτþν και η ÝλλειψÞ τους σχετίζεται με υðοβάθμιση της ðοιότητας του ðαραγόμενου ðροϊό-
22 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΛΙΠΑΝΣΗ
ντος, με μειωμÝνη αντοχÞ στις καταðονÞσεις και κατ' εðÝκταση με μειωμÝνη
αðόδοση κ.ά. Αυτά τα θρεðτικά στοιχεία
ðου αφενός δεν Ýχουν χαρακτηρισθεί
ως αðαραίτητα για την ολοκλÞρωση του βιολογικοý κýκλου, αλλά αφετÝρου είναι μÝρος της φυσιολογικÞς τους ανάðτυξης, χαρακτηρίζονται ως Ευεργετικά Στοιχεία και σχετίζονται με αýξηση
της ðαραγωγÞς, διÝγερση του μεταβολισμοý, βελτιστοðοίηση της αðοτελεσματικότητας των Αðαραίτητων Στοιχείων, ενίσχυση του ρόλου του εδάφους, ðροστασία αðό τις αβιοτικÝς καταðονÞσεις κ.ά. Σε ðολυάριθμες εðιστημονικÝς μελÝτες Ýχει τεκμηριωθεί ο εðωφελÞς ρόλος των ευεργετικþν θρεðτικþν στοιχείων ðου όλο και συχνότερα λαμβάνουν τη θÝση βιοδιεγερτþν.
Ευεργετικά Στοιχεία και ο ρόλος τους στη θρέψη των καλλιεργειών Αλουμίνιο (Al): Είναι το ðιο συχνά αðαντþμενο μÝταλλο στην εðιφάνεια της γης. Η διαλυτότητά του αυξάνει με τη μείωση του pH για αυτό σε όξινα εδάφη μðορεί να ðροκληθεί ανάσχεση της ανάðτυξης των ριζþν. Έχει καταγραφεί ότι ðροκαλεί τη σýνθεση ανθοκυανþν, αυξάνει τη μετασυλλεκτικÞ διάρκεια ζωÞς και ενισχýει τον αντιοξειδωτικό μηχανισμό ðολλþν ανθοκομικþν και αρωματικþν-φαρμακευτικþν φυτþν, αλλά και φυτþν Μεγάλης ΚαλλιÝργειας όðως η σόγια, το καλαμðόκι κ.ά. Ðυρίτιο (Si): Είναι το δεýτερο ðιο άφθονο στοιχείο του φλοιοý της γης. Αλληλεðιδρά με τα συστατικά του κυτταρικοý τοιχþματος ενισχýοντας την αντοχÞ του. Ασκεί σημαντικÞ εðίδραση στη βιοσýνθεση της χλωροφýλλης, στην ðρόσληψη νεροý και στη φωτοσýνθεση σε συνθÞκες φυσιολογικÞς ανάðτυξης
αλλά και αβιοτικþν καταðονÞσεων (ðχ ξηροθερμικÝς συνθÞκες, αλατότητα, ðεριορισμÝνο φωτισμό κ.α.). Αυξάνει την αðορροφησιμότητα θρεðτικþν στοιχείων, όðως το N, P, K, Mn, Zn και ενισχýει την ðαραγωγÞ βιομάζας. Τιτάνιο (Ti): Είναι το εðόμενο ðιο άφθονο στοιχείο στο φλοιό της γης μετά αðό τον Fe. ¼ταν ðαρÝχεται αðό φυλλþματος εðιφÝρει σημαντικά αðοτελÝσματα στην ðαραγωγÞ βιομάζας, στην αðόδοση, στην εðιτάχυνση της ωρίμανσης, στην ðοιότητα των καρðþν, στη φωτοσυνθετικÞ αðοδοτικότητα, στη σýνθεση των ðρωτεϊνþν και της χλωροφýλλης καθþς και των ενζυμικþν δράσεων. Κοβάλτιο (Co): Σε καλλιÝργειες ψυχανθþν το κοβάλτιο σε χαμηλÝς συγκεντρþσεις είναι ιδιαίτερα ωφÝλιμο για τους ðληθυσμοýς ριζοβίων ðου διαβιοýν στις ρίζες των φυτþν και για το σχηματισμό των φυματίων. Εðιðρόσθετα είναι συστατικό της κοβαλαμίνης (βιταμίνη Β12) ðου είναι αðαραίτητη για την ενεργοðοίηση των ενζýμων της αζωτοδÝσμευσης. Η ðαρουσία Co Ýχει συσχετισθεί με αυξημÝνη συγκÝντρωση των αðαραίτητων θρεðτικþν στοιχείων N, P, K, Mn, and Zn. Έχει ðαρατηρηθεί ότι η ðροσθÞκη Co σε ανθοκομικÝς καλλιÝργειες είχε ως αðοτÝλεσμα τη διατÞρηση της ðοιότητας των δρεðτþν ανθÝων στο βάζο για μεγαλýτερο χρονικό διάστημα και καθυστÝρηση της γÞρανσης.
Νάτριο (Na): Για μερικά μη καλλιεργοýμενα είδη φυτþν ανÞκει στα αðαραίτητα θρεðτικά στοιχεία, καθþς συμμετÝχει ως μεταφορÝας στη διαδικασία της φωτοσýνθεσης. ¼μως, για τα καλλιεργοýμενα είδη φυτþν δρα ως Ευεργετικό Στοιχείο (σε μικρÝς συγκεντρþσεις) στη διαδικασία της φωτοσýνθεσης, ιδιαίτερα σε συνθÞκες Ýλλειψης K και ως οσμωðροστατευτικό σε συνθÞκες Ýλλειψης νεροý.
ΣελÞνιο (Se): Αðοτελεί το ðιο ευρÝως εðιστημονικþς μελετημÝνο ευεργετικό στοιχείο για τα φυτά. Εξαιτίας των ωφÝλιμων εðιδράσεþν του στην ανθρþðινη υγεία χρησιμοðοιείται σε ðρογράμματα βιο-ενίσχυσης τροφίμων. Στα φυτά συμμετÝχει και διαδραματίζει εðωφελÞ ρόλο στη διαδικασία της φωτοσýνθεσης, στην ακεραιότητα των μεμβρανþν και στη ρýθμιση της αντιοξειδωτικÞς άμυνας. ÐαρÝχεται στα φυτά αðό εδάφους Þ αðό φυλλþματος και βελτιþνει την αðόδοση τους σε φυσιολογικÝς συνθÞκες ανάðτυξης αλλά και σε συνθÞκες αβιοτικþν καταðονÞσεων.
Ιþδιο (Ι): Είναι συστατικό ðρωτεϊνþν ðου συμμετÝχουν άμεσα στη διαδικασία της φωτοσýνθεσης. Σε δενδρþδεις καλλιÝργειες Ýχει ðαρατηρηθεί ότι ενισχýει την ανθοφορία εξαιτίας της αýξησης της φωτοσυνθετικÞς αðοδοτικότητας και της συσσþρευσης σακχάρων στο φυτό κατά την ðερίοδο της άνθησης. Ως βιοδιεγÝρτης ðροωθεί την ανάðτυξη των φυτþν και την αντοχÞ στις αβιοτικÝς καταðονÞσεις.
ΔημÞτριο (Ce): ΑνÞκει στα στοιχεία ðου αðαντþνται σðάνια στο φλοιό της γης. ΕðιστημονικÝς μελÝτες με αρκετά καλλιεργοýμενα είδη όðως τομάτα, σðανάκι, καλαμðόκι, σιτάρι κ.ά., διαðίστωσαν αýξηση του ριζικοý συστÞματος και της βιομάζας και ενίσχυση της αðορρόφηση άλλων θρεðτικþν στοιχείων, όðως το Ca, καθþς και του αντιοξειδωτικοý μηχανισμοý.
Λανθάνιο (La): ΑνÞκει μαζί με το Ce στα στοιχεία ðου αðαντþνται σðάνια στο φλοιό της γης. Ενισχýει την αðορρόφηση άλλων θρεðτικþν στοιχείων όðως το Ca, το Κ και το Mg. H ðαροχÞ του στα φυτά ðαρουσία Þ αðουσία καταðόνησης ενισχýει το μηχανισμό της φωτοσýνθεσης και αðομακρýνει τις τοξικÝς για τα κýτταρα ενεργÝς μορφÝς οξυγόνου. Οι ευεργετικÝς εðιδράσεις των ðαραðάνω στοιχείων σε κάθε ðερίðτωση ðαρατηροýνται όταν αυτά ðαρÝχονται σε χαμηλÝς συγκεντρþσεις. Η ðαροχÞ τους στα φυτά συμβάλει στην αýξηση της αðόδοσης και της μετασυλλεκτικÞς ðοιότητας, στην αýξηση της αðορρόφησης άλλων θρεðτικþν στοιχείων, στην ενεργοðοίηση μηχανισμþν άμυνας σε αβιοτικÝς καταðονÞσεις, ενþ σε κάðοιες ðεριðτþσεις αντικαθιστοýν τα αðαραίτητα θρεðτικά στοιχεία σε διεργασίες μεταβολισμοý των φυτþν.
Ο ρόλος του συνεργισμού στην ανόργανη θρέψη
καλλιεργειών
Κατά τη σýνθεση των σκευασμάτων θρÝψης αλλά και των ðροτεινόμενων ðρογραμμάτων λίðανσης, θα ðρÝðει να λαμβάνονται υðόψιν και να αðοφεýγο-
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 23
νται οι ανταγωνιστικÝς και να αξιοðοιοýνται οι συνεργιστικÝς αλληλεðιδράσεις ðου αναðτýσσονται μεταξý των στοιχείων. Κατά τη συνεργιστικÞ αλληλεðίδραση, το ðαραγόμενο αðοτÝλεσμα υðερÝχει του αðοτελÝσματος της μεμονωμÝνης εφαρμογÞς ð.χ στην ðαραγωγικότητα μιας καλλιÝργειας. ΑντιθÝτως κατά την ανταγωνιστικÞ
αλληλεðίδραση
το ðαραγόμενο αðοτÝλεσμα είναι μικρότερο αðό αυτό ðου αναμÝνεται αðό την μεμονωμÝνη ðροσθÞκη ενός θρεðτικοý
στοιχείου. ÐροκειμÝνου να είναι αðοτελεσματικό, βάσει των ðαραðάνω, Ýνα ðρόγραμμα Þ σκεýασμα θρÝψης, θα ðρÝðει να λαμβάνονται υðόψιν το είδος και η Ýνταση των αλληλεðιδράσεων ðου αναðτýσσονται μεταξý των θρεðτικþν στοιχείων. Εðιðρόσθετα, θα ðρÝðει να συνυðολογίζεται εάν οι αλληλεðιδράσεις των θρεðτικþν στοιχείων συμβαίνουν στο Ýδαφος, στη ριζόσφαιρα Þ εσωτερικά στο φυτό
και εðομÝνως εάν εðηρεάζεται η ðρόσληψη τους Þ/και η μετÝðειτα χρησιμοðοίηση αυτþν αðό το φυτό. Ταυτόχρονα, η γνþση των μηχανισμþν ðου ενεργοðοιοýνται, σε ðοια εðίðεδα συγκεντρþσεων συμβαίνουν και ðοιος ο λειτουργικός ρόλος των μεταφορÝων των θρεðτικþν στοιχείων, των ενζýμων ðου συμμετÝχουν, του pH του εδαφικοý διαλýματος και του νεροý εðηρεάζουν καθοριστικά την αðοτελεσματικότητα ενός ðρογράμματος θρÝψης.
Η αναγνþριση της συνεργιστικÞς αλληλεðίδρασης μεταξý των θρεðτικþν στοιχείων αðοτελεί μια σημαντικÞ στρατηγικÞ διαχείρισης για την αýξηση της αðοτελεσματικότητας των σκευασμάτων και των ðροτεινόμενων ðρογραμμάτων θρÝψης. Σημαντικό είναι εðίσης το γεγονός ότι εκτός αðό τις συνεργιστικÝς αλληλεðιδράσεις μεταξý των θρεðτικþν στοιχείων όταν αυτά ðαρÝχονται αðό το Ýδαφος, Ýχει καταγραφεί και μελετηθεί συνεργισμός και στις αðό
φυλλþματος εφαρμογÝς αλλά και κατά τις μικτÝς εφαρμογÝς, δηλαδÞ κατά την ðαροχÞ ενός στοιχείου αðό το Ýδαφος και ενός άλλουαðότοφýλλωμα.ΕðομÝνως,ταθρεðτικά στοιχεία δεν αλληλεðιδροýν (συνεργιστικά Þ ανταγωνιστικά) μόνο όταν συνυðάρχουν στο ίδιο σκεýασμα Þ στο εδαφικό διάλυμα, αλλά κυρίως και ðρωτίστως μÝσα στο φυτό, αφοý οι μηχανισμοί ðου ενεργοðοιοýνται ðεριλαμβάνουν αντικατάσταση Þ υðοκατάσταση του ενός αðό το άλλο μÝσα στους φυτικοýς ιστοýς. Βιβλιογραφικά Ýχουν καταγραφεί ðερισσότερες αðό 120 αλληλεðιδράσεις μεταξý των θρεðτικþν στοιχείων και αρκετÝς αðό αυτÝς είναι ðλÞρως χαρακτηρισμÝνες, όðως η ανταγωνιστικÞ αλληλεðίδραση μεταξý Ca2+ και Mg2+ , μεταξý K+ και Νa+ κ.ά. Αξιοσημείωτο είναι όμως το γεγονός ότι εκτός αðό τις αλληλεðιδράσεις μεταξý των αðαραίτητων μακροστοιχείων και ιχνοστοιχείων Ýχουν καταγραφεί αλληλεðιδράσεις και μεταξý των Ευεργετικþν Στοιχείων και των Αðαραίτητων Θρεðτικþν Στοιχείων. Για ðαράδειγμα, ερευνητικά αðοτελÝσματα Ýχουν αðοδείξει την αλληλεðίδραση μεταξý Si-Ca, Ν, P κ.ά., όðως και μεταξý Ti και Fe. ΣυγκεκριμÝνα σε συνθÞκες Ýλλειψης Fe το Ti ðροωθεί διαδικασίες ðρόσληψης και χρησιμοðοίησης του Fe αðό τα φυτά. ΕðομÝνως για να εðιτευχθεί, στο ðλαίσιο μιας βιþσιμης γεωργίας, η μÝγιστη αðοτελεσματικότητα ενός σκευάσματος θρÝψης, Þτοι μεγαλýτερη αðόδοση ανά μονάδα λιðάσματος ðου ðροστίθεται, είναι ðρωταρχικÞς σημασίας η κατανόηση των μηχανισμþν αλληλεðίδρασης των αðαραίτητων και ευεργετικþν θρεðτικþν στοιχείων και η ενσωμάτωσÞ τους στα ðρογράμματα θρÝψης των καλλιεργειþν.
Η σχετικÞ βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεýθυνση : bibliography.agrotypos.gr, Ýτος 2023, τεýχος 02/23. n
24 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΓΕΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ | ΛΙΠΑΝΣΗ
ΚΌΣΤΗ ΠΑΡΑΓΏΓΗΣ
Τα υβρίδια με την οπτική των παραγωγών - πώς τα αξιολογούν
Υψηλό είναι το κόστος καλλιέργειας στα φυλλώδη λαχανικά, όπως σαλάτες και iceberg, λόγω της αύξησης στις τιμές
των εφοδίων και της ενέργειας. Από την άλλη η ζήτηση σε συνδυασμό με τις χαμηλές θερμοκρασίες, που επικράτησαν
το προηγούμενο διάστημα, έφεραν μια αύξηση των τιμών. Οι παραγωγοί πάντως είναι πολύ προσεκτικοί στην επιλογή
υβριδίων, συνεργάζονται με τις εταιρείες που τους τα προμηθεύουν και αναζητούν αυτά που θέλει η αγορά και δίνουν καλή ποιότητα.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΙΚΑΣ Δημοσιογράφοι στον ΑγροΤύπο
Μέχρι 1,5 ευρώ το τελικό προϊόν στο απαιτητικό
iceberg
Ο κ. Βάκης Βαρνάβας είναι γεωðόνος, ðαραγωγός και κάνει εμðόριο κηðευτικþν
σε Ελλάδα και εξωτερικό, ενþ Ýχει και συσκευαστÞριο στην Εýβοια. Η εταιρεία του δραστηριοðοιείται στην ðαραγωγÞ
και εμðορία αρκετþν ειδþν κηðευτικþν ðροϊόντων. Ένα αρκετά μεγάλο τμÞμα της ðαραγωγÞς του αφορά το iceberg, για το οðοίο μας είðε τα ακόλουθα: «η καλλιÝργεια του iceberg είναι μια αρκετά τεχνικÞ
καλλιÝργεια, αðαιτητικÞ, ευαίσθητη και με μεγάλο κόστος ðαραγωγÞς. Εμείς ðαράγουμε και διαθÝτουμε τελικό ðροϊόν ως φρÝσκο αλλά και για βιομηχανικÞ χρÞση, ðάντα με Ýμφαση στην ðοιότητα. Το κόστος του τελικοý ðροϊόντος στο στρÝμμα ðρο ενεργειακÞς κρίσης ðροσÝγγιζε τα 800 ευρþ, ενþ τþρα ðλÝον είναι κοντά στα 1.000 ευρþ. Συνολικά καλλιεργοýμε 300 στρÝμματα ετησίως. Οι δε τιμÝς ðου δίνουμε τα iceberg ως τελικό ðροϊόν, είτε σε σακουλάκι, είτε για βιομηχανικÞ χρÞση κυμαίνονται μεταξý 70 λεðτþν ανά κιλό
και ενδÝχεται να φτάσουν και τα 1,50 ευρþ το κιλό ανάλογα την ðερίοδο. Η καλλιÝργεια του iceberg Ýχει μεγάλες αðαιτÞσεις, είναι ðολý ευαίσθητη κι αυτό φαίνεται και αðό το γεγονός ότι στον κατάλογο ασφάλισης του ΕΛΓΑ, Ýχει αðό τις ðιο ακριβÝς αξίες στα κηðευτικά. Τελευταία, η αγορά Ýχει ðροσανατολιστεί στο ðοιοτικό ðροϊόν, γι’ αυτό και υðάρχουν μεγάλες αðαιτÞσεις για να Ýχει ðοιότητα. Αðό τις φυτεýσεις του Φεβρουαρίου κι Ýðειτα για συγκομιδÞ την άνοιξη, ðροτιμοýμε το Ice Palace, το οðοίο Ýχει μεγάλο βάρος, εξαιρετικό
26 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΦΥΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ Η
ΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΦΥΛΛΏΔΗ, ΑΣΠΙΔΑ ΣΤΑ ΑΥΞΗΜΈΝΑ
σχÞμα και υψηλÞ ðροσαρμοστικότητα
στο χωράφι, με καλό κλείσιμο και ιδανικÞ βάση κεφαλÞς. Ακόμα, βάζουμε και το Ice Chielo, Ýνα μαροýλι για τα μÝσα του χειμþνα με εξαιρετικÞ ðροστασία κεφαλÞς
και βελτιωμÝνη ðροστασία των ðλευρþν.
Αυτό σημαίνει ότι κατά τη συγκομιδÞ δεν σðάεικαιδενυðάρχουνðροβλÞματαοξείδωσης κατά τη μεταφορά Þ στο σοýðερ μάρκετ. Φýτευση εδþ γίνεται ΣεðτÝμβριο - Οκτþβριο με μάζεμα το χειμþνα. Ακόμα, δοκιμάζουμε αυτÞ την ðερίοδο το Ice Circle, αλλά ðιο ðολý ðειραματικά».
Με σημαντικό κέρδος και χωρίς προβλήματα από την πρώτη χρονιά Ο κ. Γιάννης Δοýδαλης, καλλιεργεί ðολλþν ειδþν κηðευτικά ενþ είναι γεωðόνος, αλλά και φυτωριοýχος στην ðεριοχÞ των Ψαχνþν Ευβοίας. ΦÝτος για ðρþτη χρονιά καλλιÝργησε το μαροýλι Ikarina της Syngenta, αðό το οðοίοι είναι ðολý ικανοðοιημÝνος και μας είðε τα ακόλουθα: «συνολικά κάθε χρόνο καλλιεργþ κηðευτικά σε 160 στρÝμματα. ΦÝτος ðρþτη χρονιά δοκίμασα το μαροýλι Ikarina. Έκανα φýτευση στα ðρþτα αðό τις αρχÝς Οκτωβρίου μÝχρι τις αρχÝς Νοεμβρίου. Έκανα φυτεýσεις κάθε ðÝντε ημÝρες. Τα ðρþτα μαροýλια τα Ýκοψα στις αρχÝς Δεκεμβρίου και Ýβγαζα ðαραγωγÞ μÝχρι το τÝλος Ιανουαρίου. Οι καιρικÝς συνθÞκες Ýφεραν ðιο γρÞγορα την ðαραγωγÞ και γενικά μðορþ να ðω ότι δεν Þταν και οι καλýτερες. ΒÝβαια δεν είχαμε ðροβλÞματα αðό ðαγετοýς και η θερμοκρασία Þταν σε ðολý υψηλά για την εðοχÞ τότε εðίðεδα. Τα μαροýλια Ýðιασαν Ýνα βάρος το καθÝνα στα 600 γραμμάρια ðερίðου, δηλαδÞ Þταν σε ικανοðοιητικά εðίðεδα. Σκεφτείτε ότι τα μάρκετ ζητοýν μαροýλια βάρους αðό 350 γραμμάρια το καθÝνα κι άνω, ενþ τα κοφτÞρια σαλάτας, θÝλουν ðιο βαριά μαροýλια. Αðό το συγκεκριμÝνο μαροýλι Ýμεινα ικανοðοιημÝνος. Ως ðρος την άρδευση, λόγω των υψηλþν
θερμοκρασιþν, να ðω ότι Ýκανα εκείνη την ðερίοδο Ýνα ðότισμα την εβδομάδα. ÐροβλÞματα δεν αντιμετþðισα. Έκανα κανονικά τους συνηθισμÝνους ðροληðτικοýς ψεκασμοýς για ðερονόσðορο, αλτενάρια κ.λð. και δεν είχα καθόλου ðροβλÞματα. ΜετÝðειτα, στις 15 Ιανουαρίου ðροχþρησα σε νÝες φυτεýσεις σε μαροýλι Ikarina. Στο μÞνα τα φυτά είχαν ðολý καλÞ ανάðτυξη, ðαρότι σκεðάστηκαν και με χιόνι για μερικÝς ημÝρες. Εμðορικά το Ikarina ðÞγε καλά,
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 27
×ΡΕΙΆΖΟΝΤΆΙ ΜΕΤΡΆ ΓΙΆ ΤΗ ΔΙΆΦΟΡΆ
ΤΙΜΗΣ
ΤΩΝ ÐΡΟΪΟΝΤΩΝ ΆÐΟ ×ΩΡΆΦΙ ΩΣ ΤΟ ΡΆΦΙ
Romaine Ikarina Syngenta
Ice Circle Syngenta
ðαρότι η συγκεκριμÝνη ðερίοδος ðου διανýουμε είναι δýσκολη οικονομικά για τους καταναλωτÝς. Ðοýλησα, όðως ðάντα, σε χονδρÝμðορο με 13-15 λεðτά το τεμάχιο. Εκτιμþ ðως η νÝα ðαραγωγÞ για την άνοιξη θα ðάει ðολý καλýτερα εμðορικά. ¼σον αφορά στο κόστος ðαραγωγÞς, το εκτιμþ γýρω στα 400 με 500 ευρþ το στρÝμμα. Βασικά Ýχω καταφÝρει και Ýχω ρίξει το κόστος ðαραγωγÞς λόγω του ότι Ýχω μηχανοðοιÞσει σε μεγάλο βαθμό την καλλιÝργεια. Κάνω τη φýτευση και το σκάλισμα μηχανικά και Ýτσι αðαιτοýνται μόνο δýο μεροκάματα
ανά στρÝμμα, δηλαδÞ όλα-όλα 80 ευρþ. Τα συλλεκτικά κόστη τα εðωμίζεται ο χονδρÝμðορος. Κατά τα άλλα, υðάρχει
το κόστος των φυτþν ðου είναι στα 200300 ευρþ το στρÝμμα, της λίðανσης στα 25-30 ευρþ, του ðετρελαίου εðίσης 2530 ευρþ, του ρεýματος 25-30 ευρþ και τÝλος της φυτοðροστασίας 30 ευρþ στο στρÝμμα. ΕðιλÝγω να μην χρησιμοðοιþ ðροφυτρωτικά ζιζανιοκτόνα και Ýτσι Ýχω ρίξει κάðως το κόστος. Με μια μÝση τιμÞ αðορρόφησης της ðαραγωγÞς στα 15 λεðτά το τεμάχιο, κάνω Ýνα τζίρο στο στρÝμμα γýρω στα 780 με 800 ευρþ το
στρÝμμα. Φανταστείτε ότι τα κόστη ðου σας ðεριÝγραψα ðριν αφοροýσαν τη χρονιά ðου Þταν τα κόστη στα υψηλότερα εðίðεδα όλων των εðοχþν. Σημαντικό ρόλο στο μαροýλι ðαίζουν οι συμφωνίες ðου θα κάνεις και η αðορρόφηση κατά 100% της ðαραγωγÞς, αφοý αν δεν υðάρξει ολοσχερÞς αðορρόφηση, μετράς αðþλειες. Υðάρχουν όμως και ðολý καλÝς ðερίοδοι ðου ðουλάμε μαροýλι και με 25 λεðτά, συνεðþς υðάρχει ðεριθþριο κÝρδους».
Με την καθοδήγηση των ειδικών
Ο κ. Γιþργος Δροýκας καλλιεργεί μαζί με τον ðατÝρα του στην ðεριοχÞ του Μαραθþνα, μια ευρεία γκάμα κηðευτικþν, όðως μαροýλια λόλες, σÝλερι, ðαντζάρια, μðρόκολα κ.λð. ΣυγκεκριμÝνα Ýχει 35 στρÝμματα υðαίθρια καλλιÝργεια και 35 θερμοκηðιακÞ, για να εξασφαλίζει ðαραγωγÞ καθ’ όλη τη διάρκεια του Ýτους. ¼ðως δÞλωσε μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «οι σαλάτες είναι Ýνα γρÞγορο ðροϊόν. ΖÞτηση τþρα ιδιαίτερη δεν υðάρχει για τα ðροϊόντα και η αγορά Ýχει… καθίσει με αðοτÝλεσμα ορισμÝνες ðοσότητες να μην αðορροφþνται. Μετά το καλοκαίρι με τον τουρισμό, ðου η ζÞτηση είναι μεγάλη, η αγορά κάθεται. Έτσι Ýχει γίνει και φÝτος με τη διαφορά ότι είναι ðαρατεταμÝνη αυτÞ η ðερίοδος, Ýχουμε Þδη φτάσει στον Φεβρουάριο και η κατάσταση δεν Ýχει αλλάξει ιδιαίτερα. Κάτι ðÞγε να γίνει με τη ζÞτηση τις ημÝρες του χιονιά, ωστόσο, μετά ðάλι φρÝναρε η αγορά και τþρα αυτό συνεχίζεται, κάτι ðου αðοδίδουμε στο κýμα ακρίβειας ðου εðικρατεί και στο γεγονός ότι ο ðερισσότερος κόσμος δεν Ýχει χρÞματα να δαðανÞσει.
Ο ðατÝρας μου καλλιεργεί 25 χρόνια και αð’ ό,τι βλÝðουμε η χρονιά ðου διανýουμε είναι η χειρότερη όλων των εðοχþν, αν συνυðολογίσουμε και τις τρομακτικÝς αυξÞσεις στα κόστη ðαραγωγÞς. Για να Ýχουμε Ýνα κÝρδος Ýστω στο 15% της ðαραγωγÞς, θα ðρÝðει για ðαράδειγμα το μαροýλι αðό τα 35 λεðτά ðου το δίναμε ðριν, να μας το ðληρþνουν τουλάχιστον 45 λεðτά». Αναφορικά με τα είδη ðου καλλιεργεί μας λÝει τα εξÞς: «Ο μεγαλýτερος όγκος της καλλιÝργειάς μας αφορά λόλες, κόκκινες και ðράσινες. ΑυτÝς τþρα τις ðουλάμε στην αγορά στην χονδρικÞ στη συσκευασία των 12 τεμαχίων ðρος 40-45 λεðτά. Βάζουμε εðίσης σÝλερι και ðαντζάρι, όλα αυτά αðό την εταιρεία Γαιωγνþση ως εðί το ðλείστον, με την οðοία συνεργαζόμαστε ðολλά χρόνια και Ýχουμε καλÞ σχÝση. Εðενδýουμε σε νÝες ðοικιλίες και είδη συνεχþς. Η εταιρεία μας καθοδηγεί και σε αυτό και ðορευόμαστε ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς. Έχουμε ðετýχει εξαιρετικÞ ðοιότητα με τα ðροϊόντα της, ταυτόχρονα με υψηλÝς αðοδόσεις, ðου είναι κι αυτό ζητοýμενο για Ýναν ðαραγωγό. ÐροβλÞματα γενικþς καλλιεργητικά δεν Ýχουμε, ðαρά μόνο αν ο καιρός δεν ευνοεί. ¼ðως Ýκανε για ðαράδειγμα με τον ðρόσφατο χιονιά-αλλά ευτυχþς σε μικρό βαθμό-ðου χτýðησε και την ðεριοχÞ μας».
Ο κ. Κωνσταντίνος Κατσίγιαννης, ðαραγωγός αðό τα Ίρια Αργολίδας δÞλωσε μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία τα εξÞς: «ðαλιότερα στην ðεριοχÞ μας στα ίδια χωράφια κάναμε κάθε χρόνο δýο, ακόμα και τρεις καλλιÝργειες. ΣÞμερα κάνουμε μία καλλιÝργεια, το ðολý δýο το χρόνο. Αðό τον ΣεðτÝμβριο και μετÝðειτα η αγορά Ýχει ðÝσει και η
28 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΦΥΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Leonardo Γαιωγνþση Vasari Γαιωγνþση
ζÞτηση για τα ðροϊόντα μας είναι καθοδικÞ. Εμείς καλλιεργοýμε διαφόρων ειδþν κηðευτικά, όðως μαροýλι, λάχανο, αγκινάρα, σÝλερι, σÝλινο, ραντίτσιο, σαλάτες λόλες. Κυρίως δουλεýουμε με λάχανο, αγκινάρα και μαροýλι. Με τη Γαιγνþση Ýχουμε συνεργασία κυρίως για
το σÝλερι, το σÝλινο, το λάχανο και το ραντίτσιο, το οðοίο αðό εκεί το μάθαμε.
Ο κόσμος δεν το γνωρίζει τόσο ðολý το ραντίτσιο. Στην αγορά κινοýμαστε βάσει των αναγκþν των ðελατþν μας. Κυρίως δίνουμε στις λαχαναγορÝς. Οι τιμÝς ðαραγωγοý Ýχουν μείνει σταθερÝς αðό τον ðερασμÝνο ΣεðτÝμβριο. Η ζÞτηση
δεν είναι καλÞ και αυτό Ýχει να κάνει
με τα χρÞματα ðου δεν… Ýχει ο καταναλωτÞς. Ο καιρός ðιστεýω δεν Ýχει εðιδράσει στην καταναλωτικÞ τάση. Μόνο με τον ðρόσφατο χιονιά είχαμε μια ανάκαμψη της ζÞτησης, αλλά ðαροδικÞ, γιατί κάðοιες ðοσότητες βγÞκαν εκτός
αðό τον ðάγο. Καλλιεργητικά ðάμε ðολý
καλά και τα ðροϊόντα μας είναι ðοιοτικά
και ανθετικά, δεν βγάζουν ðροβλÞματα
και δεν Ýχουμε ζημιÝς αðό τον ðάγο».
Συνεχείς δοκιμές σε νέα
υβρίδια ανάλογα τι θέλει η
αγορά
Ο κ. Ευθýμιος Αðοστολόðουλος καλλι-
εργεί 5-6 χιλιόμετρα Ýξω αðό την ðόλη
της Τρίðολης ðερί τα 1.500 στρÝμματα
με υðαίθρια φυλλþδη λαχανικά (ðάρα ðολλά είδη σαλάτας, λόλες, iceberg, radicchio κ.λð.). ¼λες του οι καλλιÝργειες είναι υðαίθριες. Κάνει φυτεýσεις αðό την ðερίοδο των αρχþν Αðριλίου Ýως τις αρχÝς Σεðτεμβρίου, ενþ η συγκομιδÞ γίνεται μετά αðό 60 ημÝρες ðερίðου ανά ðερίðτωση. Ο κ. Αðοστολόðουλος ξεκίνησε το 2010 με ðολý λιγότερα στρÝμ-
ματα, αλλά Ýχει εðεκταθεί σε μεγάλο βαθμό, με αðοτÝλεσμα σÞμερα να καλλιεργεί εκατοντάδες είδη φυλλωδþν λαχανικþν, Ýχοντας Ýνα κýκλο εργασιþν της τάξης των 2 εκατ. ευρþ ðερίðου. Ενδεικτικά μας ανÝφερε ότι στο ξεκίνημά του Ýκανε φυτεýσεις 10.000-15.000 φυτά κάθε δεýτερη εβδομάδα, ενþ τþρα Ýχει ðάει στα εðίðεδα των 600.000-700.000 φυτþν ανά… εβδομάδα. «Συνεργαζόμαστε αðό την αρχÞ, με συγκεκριμÝνη εταιρεία, η οðοία αðορροφά το 95% της ðαραγωγÞς μας ðερίðου. Έχουμε συμβόλαια και με βάση αυτά ðορευόμαστε. Αðό την εταιρεία μας καθοδηγοýν και τεχνικά, αλλά και σε ό,τι αφορά την αγορά και τα είδη ðου εκείνη ζητάει κάθε φορά. Εðίσης, υðάρχει εðίβλεψη στις καλλιÝργειες, όχι μόνο αðό τους δικοýς μας γεωðόνους. Το σημαντικό είναι όμως ðως με τη συνεργασία αυτÞ, Ýχουμε 100% εξασφαλισμÝνη την αðορρόφηση. Η ðληρωμÞ γίνεται αναλόγως της συμφωνίας, ðου κάνουμε κάθε φορά. Η ζÞτηση στα συγκεκριμÝνα είδη ðου καλλιεργοýμε σαφþς και ανεβαίνει με το τουριστικό ρεýμα, όλη την τουριστικÞ ðερίοδο. Δυσκολία Ýχουμε με τα εργατικά χÝρια, τα οðοία αðοτελοýν σημαντικό ðρόβλημα, γιατί ðολý αðλά μιλάμε για ðροϊόντα ευðαθÞ, τα οðοία αν Ýχεις ðρογραμματίσει να μαζÝψεις μια συγκεκριμÝνη ðερίοδο και δεν το καταφÝρεις, τότε θα υðοστείς μεγάλη ζημιά. ÐÝρυσι το ðρόβλημα Þταν εξαιρετικά Ýντονο. Ως ðρος τα υβρίδια ðρÝðει να αναφÝρω, ότι ο βασικός όγκος καλλιÝργειάς μας αφορά
iceberg, αλλά και αðό τα υðόλοιðα ðου ðροανÝφερα, Ýχουμε ðολλά είδη, χρωματιστÝς σαλάτες και ðολλά άλλα, τα οðοία ανά τακτά διαστÞματα αλλάζουμε ανάλογα και τις κατευθýνσεις ðου μας δίνει και η εταιρεία Rijk Zwaan, με την οðοια συνεργαζόμαστε και ðροσφÝρει μία ευρεία γκάμα αðό ðοικιλίες κηðευτικþν υψηλÞς ðοιότητας. Γενικά είμαστε ðολý ικανοðοιημÝνοι αðό την Rijk Zwaan, κάθε χρόνο κάνουμε ðολλÝς δοκιμÝς ανάλογα τι ζητά και η αγορά», μας είðε.
Ίρια Αργολίδας; Υψηλή
ποιότητα, πρόβλημα τα κόστη Η κα ΕλÝνη Κατσίγιαννη - ΛυκουρÝντζου καλλιεργεί στα Ίρια Αργολίδας 250 στρÝμματα με υðαίθρια λαχανικά, όðως σαλάτες, λόλες, ρομάνες, iceberg, radicchio, αλλά και λάχανο, κουνουðίδι, μðρόκολο και ðολλά άλλα. «Βάζουμε κάθε χρόνο ðερί τα 250 στρÝμματα, ενþ κάνουμε και διðλÞ καλλιÝργεια για να Ýχουμε ðαραγωγÞ για μεγαλýτερο διάστημα. Το κýριο χαρακτηριστικό της ðεριόδου ðου διανýουμε είναι τα ðολý υψηλά κόστη ðαραγωγÞς. Έχουν αυξηθεί τα μεταφορικά λόγω των αυξημÝνων τιμþν στο ðετρÝλαιο, τα υλικά συσκευασίας, τα τελάρα μιας χρÞσης και όλες οι εισροÝς γενικþς. Ðαράλληλα με την κακοκαιρία βγÞκε ðιο ðριν μεγάλος όγκος ðαραγωγÞς και υðάρχει ðίεση στην αðορρόφηση. ΖημιÝς Ýχουμε και αðό τον ðαγετό των αρχþν με μÝσα Φεβρουαρίου. Το καλό είναι ότι η συνεργασία ðου Ýχουμε εξαρχÞς με τη Rijk Zwaan είναι άψογη. Μας καθοδηγοýν σε νÝα είδη τα οðοία εμείς δοκιμάζουμε συνÞθως για δυο χρόνια. Το 70-75% των ðροϊόντων μας είναι αðό τη Rijk Zwaan, κυρίως ρομάνες, iceberg, λόλες κ.λð. Εðιθεωροýν τα κτÞματά μας και τους εν-
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 29
Η ΚΛΙΜΆΤΙΚΗ ΆΛΛΆΓΗ Ε×ΕΙ ΆΡ×ΙΣΕΙ ΝΆ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ÐΡΟΒΛΗΜΆ ΣΤΗΝ
ΚΆΛΛΙΕΡΓΕΙΆ
διαφÝρει ðολý η ðοιότητα των ðαραγόμενων ðροϊόντων. Ένα άλλο καλό είναι
ότι Ýχουμε συμβόλαια αðορρόφησης
της ðαραγωγÞς μας με εταιρεία για σαλάτες. Εðίσης κάνουμε διανομÞ στις κεντρικÝς λαχαναγορÝς ΑθÞνας και Θεσσαλονίκης, αλλά και σε μανάβικα της
ðεριοχÞς μας, αλλά και της ΑθÞνας κυρίως. Η ðερίοδος γενικά ðου διανýουμε
είναι δýσκολη λόγω των καιρικþν συνθηκþν. ÐρÝðει το κράτος να λάβει κάðοια μÝτρα για τη διαφορά της τιμÞς των ðροϊόντων αðό το χωράφι ως το ράφι. Στους καταναλωτÝς φτάνουν όλα δýο και τρεις φορÝς ðάνω αðό όσο ðουλάει ο αγρότης, αλλά ο ðαραγωγός δυσκολεýεται να καλýψει τα κόστη. ÐροβλÞματα καλλιεργητικά δεν Ýχουμε».
Με σωστή θρέψη και κατάλληλα υβρίδια κερδίζεις
την ποιότητα
Ο κ. Αντþνης ΚυρμιζÞς είναι ðαραγωγός κηðευτικþν αðό τη ΝÝα Μαγνησία Θεσσαλονίκης. ¼ðως αναφÝρει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία «ξεκίνησα την καλλιÝργεια σαλάτας ðριν ðÝντε χρόνια με ðολý ðροσοχÞ. Καλλιεργþ όλο τον χρόνο σαλάτες σε υðαίθρια και θερμοκηðιακÞ καλλιÝργεια. Είμαι ðολý κοντά στη Λαχαναγορά και μόνο εκεί ðουλάω την ðαραγωγÞ μου. ΔιαθÝτω ψυ-
γεία ðου βάζω τα ðροϊόντα μου μετά την συγκομιδÞ και την μεταφορά τους την κάνω με φορτηγό - ψυγείο και Ýτσι ðάνε στον Ýμðορο ðάντα φρÝσκα στα μαγαζιά λιανικÞς. Αðό τον ðρþτο χρόνο Ýριξα το βάρος στην ðοιότητα και κατάφερα να κερδίσω συνεργάτες. Συμðληρωματικά με τις σαλάτες για να αλλάζω καλλιÝργειες στο χωράφι βάζω και βλÞτα, ρόκες, σÝλινα και λάχανα. Καλλιεργþ 20 στρÝμματα σε υðαίθρια καλλιÝργεια και 5 σε θερμοκηðιακÝς. Καλλιεργþ ðερίðου 700 - 800 χιλιάδες φυτά κάθε χρόνο. Στις σαλάτες ο κýκλος καλλιÝργειας
το καλοκαίρι είναι αðό 28 Ýως 32 ημÝρες και τον χειμþνα αðό 40 και φτάνει μÝχρι και 120 ημÝρες ανάλογα τις καιρικÝς συνθÞκες. Εξαρτάται αðό τον καιρό και την ðοικιλία του υβριδίου. Η ιδανικÞ θερμοκρασία για τις σαλάτες είναι μεταξý 14 και 24 βαθμþν Κελσίου. Ειδικά τις ημÝρες του ðαγετοý το φυτό δεν αναðτýσσεται και καθυστερεί ο κýκλος της καλλιÝργειας. ΕðÝλεξα την σαλάτα γιατί είναι μια δýσκολη καλλιÝργεια ειδικά το καλοκαίρι ðου Ýχουμε υψηλÝς θερμοκρασίες. Αυτό σημαίνει ότι εκείνη την εðοχÞ Ýχουμε μειωμÝνη ðοσότητα ðου δεν μðορεί να καλýψει την ζÞτηση. Για να αντιμετωðίσω το ðρόβλημα συνεργάζομαι σε θÝματα θρÝψης με μεγάλη εται-
ρεία εμðορίας λιðασμάτων, η οðοία μου διαθÝτει Ýνα ευρý φάσμα ðροϊόντων θρÝψης και διαφυλλικά ðου βοηθοýν το φυτό την καλοκαιρινÞ ðερίοδο. Μðορεί να αυξάνει το κοστολόγιο αλλά βοηθά την σαλάτα να Ýχει καλÞ ðοιότητα μεγάλη διατηρησιμότητα και όμορφη γεýση. Οι συνεργάτες μου θεωροýν θετικό να μην Ýχουν αðþλειες ðροϊόντος στα καταστÞματα λιανικÞς. ¼σον αφορά τα υβρίδια κάθε χρόνο κάνω ðιλοτικÝς καλλιÝργειες και κάνω λεðτομερÞ καταγραφÞ και ανάλυση στοιχείων για να βγάλω σωστά συμðεράσματα. Μετά τις τελευταίες ανατιμÞσεις στα καýσιμα, στα εφόδια (λιðάσματα, φυτοðροστατευτικά) και στο ηλεκτρικό ρεýμα ðου χρησιμοðοιþ για την άρδευση (χρησιμοðοιþ μðεκ), το κόστος καλλιÝργειας Ýφτασε στα 40 λεðτά το κιλό. ÐÝρυσι Þταν στα 35 λεðτά και ðρόðερσι στα 30 λεðτά. ΒλÝðουμε ότι κάθε χρόνο Ýχουμε σημαντικÝς αυξÞσεις. Εðίσης δεν υðάρχουν ðια εργατικά χÝρια. Αðό την άλλη φÝτος η μÝση τιμÞ χονδρικÞς ðþλησης για την σαλάτα στη Λαχαναγορά Þταν αðό 70 Ýως 75 λεðτά το κιλό. ×ρησιμοðοιþ το υβρίδιο σγουρÞς σαλάτας (batavia) Monopole της Syngenta, ðου είναι κατάλληλο για την καλοκαιρινÞ καλλιÝργεια γιατί δεν ðετά κορυφÞ. Αυτό μου δίνει χρόνο στην συγκομιδÞ. Στο μÝλλον αναμÝνεται να υðάρξουν ðροβλÞματα στην καλλιÝργεια της σαλάτας εξαιτίας των υψηλþν θερμοκρασιþν (Þδη Ýχουμε ðρόβλημα τα τελευταία χρόνια στην ðεριοχÞ). Για την αντιμετþðισÞ τους θα ðρÝðει να υðάρξουν εðενδýσεις þστε να εγκατασταθοýν δίχτυα κατάλληλα για σκίαση καλλιεργειþν. Εðίσης είναι ανάγκη να Ýχουμε αρδευτικά συστÞματα υδρονÝφωσης για τις μεσημεριανÝς þρες του καλοκαιριοý για να δίνουν την κατάλληλη υγρασία. Αν δεν γίνουν αυτά θα υðάρχουν αðþλειες ðαραγωγÞς και δεν θα μðορεί να συνεχιστεί η καλλιÝργεια.
30 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΦΥΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
ΚΆΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΝΔΙΆΦΕΡΕΤΆΙ
ΝΆ ΛΥΣΕΙ ΤΆ ÐΡΟΒΛΗΜΆΤΆ ΤΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΕΡΓΆΤΩΝ ΓΗΣ
Batavia Monopole Syngenta
Η αύξηση τιμών δεν μπορεί
να καλύψει τον διπλασιασμό
του κόστους
Ο κ. Γιþργος Ðαðαβασίλης είναι ðαραγωγός κηðευτικþν ðου διαθÝτει και μαγαζί αγροεφοδίων. ¼ðως αναφÝρει
στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία «καλλιεργþ 15 είδη φυλλþδη λαχανικά
και θα ðρÝðει να σας εðισημάνω ότι το κόστος τους Ýχει διðλασιαστεί σε σχÝση
με ðÝρυσι. Αðό την άλλη λόγω κακοκαιρίας μðορεί να είναι κάðως αυξημÝνες
οι τιμÝς αλλά αυτό συμβαίνει κάθε χρόνο αυτÞ την εðοχÞ. Για ðαράδειγμα στον μαϊντανό και το σÝλινο η τιμÞ αðό 20 Ýχει ðάει στα 22 λεðτά, στο σðανάκι αðό 65
ðÞγε στα 70 λεðτά. Η αýξηση αυτÞ δεν μðορεί σε καμιά ðερίðτωση να καλýψη το κόστος καλλιÝργειας. Στην Λαχαναγορά της ΑθÞνας ðου συνεργάζομαι η ζÞτηση είναι υðοτονικÞ και δεν υðάρχει εμðορικό ενδιαφÝρον. Οι καταναλωτÝς Ýχουν οικονομικά ðροβλÞματα και Ýχουν μειþσει τις αγορÝς τους. Εðίσης τα ðροβλÞματα με την Ýλλειψη εργατþν γης είναι μεγάλα και κανείς δεν ενδιαφÝρεται να λυθοýν».
Το iceberg είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες Ο κ. ×αράλαμðος Δασκαλόðουλος, Ýμðειρος ðαραγωγός φυλλωδþν λαχανικþν στον Ðýργο Ηλείας, καλλιεργεί εδþ και 25 χρόνια φυλλþδη λαχανικά, μαροýλια και λόλες. Τα τελευταία δýο χρόνια ξεκίνησε την καλλιÝργεια iceberg. ¼ðως δηλþνει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία «καλλιεργþ 40 στρÝμματα με φυλλþδη λαχανικά. Το καλοκαίρι Ýχουμε μεγάλη ζÞτηση λόγω τουρισμοý στα μαροýλια και τις λόλες. Τον χειμþνα εðειδÞ στα θερμοκÞðια καρðουζιþν βάζουν συμðληρωματικÞ καλλιÝργεια τα μαροýλια Ýχουμε μεγάλες ðοσότητες στην αγορά και ðιÝζεται η τιμÞ. Για αυτό αðοφάσισα να στραφþ στο iceberg τον χειμþνα μÝχρι τις αρχÝς Ιουλίου. Είναι μια δýσκολη καλλιÝργεια γιατί γίνεται μόνο υðαίθρια. ΑντÝχει τις χαμηλÝς θερμοκρασίες μÝχρι -4 βαθμοýς Κελσίου και είναι κατάλληλο για ορεινÝς ðεριοχÝς. Ðροσαρμόζεται εðίσης σε ðαραθαλάσσιες ðεριοχÝς με Þðιο χειμþνα. ¼μως θÝλει χαμηλÞ υγρασία χειμþνα και καλοκαίρι. Ο κýκλος καλλιÝργειας
είναι 70 μÝχρι 90 ημερþν αλλά όσο αυξάνει η θερμοκρασία μειþνεται (το καλοκαίρι φτάνει αðό 40 Ýως 60 ημÝρες). ΕðειδÞ καταναλþνεται συνÞθως με άλλα ðροϊόντα (μðÝργκερ κ.α.) δεν Ýχει ακόμη στη χþρα μας μεγάλη αναγνωρισιμότητα. Η ζÞτηση όμως αυξάνει ενþ υðάρχει μεγάλο ενδιαφÝρον και για εξαγωγÝς. Σε όλα τα φυλλþδη όταν Ýχουμε ðαγετοýς αυξάνουν οι τιμÝς στην αγορά. Εðίσης υðάρχουν ðοικιλίες υβριδίων ðου είναι ανθεκτικÝς στις υψηλÝς θερμοκρασίες αλλά είναι μικρόκαρðα και δεν δίνουν βάρος στον ðαραγωγό. Συνεργαζόμαστε με Λαχαναγορά της ΑθÞνας, τις κοντινÝς αγορÝς Ðýργου και Ðάτρας και το καλοκαίρι στα νησιά ðου Ýχει αυξημÝνη ζÞτηση. Κάνουμε δοκιμαστικÝς καλλιÝργειες με υβρίδια αðό τις εταιρείες Rijk Zwaan, Fytro, Γαιωγνþση και Σðýρου. Κάνουμε καταγραφÞ των στοιχείων και σýγκριση των υβριδίων. Η ðαραγωγÞ μου iceberg είναι ðερίðου 10.000 -15.000 τεμάχια την εβδομάδα. Κάνω μόνος μου τα σðορόφυτα και Ýχω φυτευτικÞ μηχανÞ για την μεταφýτευσÞ τους στο χωράφι. n
32 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΚΗΠΕΥΤΙΚΑ | ΦΥΛΛΩΔΗ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Shirane Sky RZ
ΔΥΣΚΟΛΗ ΚΆΛΛΙΕΡΓΕΙΆ ΤΟ ICEBERG ΓΙΆΤΙ ΓΙΝΕΤΆΙ ΜΟΝΟ ΥÐΆΙΘΡΙΆ
Feddenas RZ
ΦΥΤΑ
Η σειρά YaraMila και η τεχνολογία φωσφόρου P-Extend
Ο φώσφορος είναι ένα από τα βασικότερα θρεπτικά στοιχεία για τα φυτά και η διαθεσιμότητά
O τρόπος παραγωγής προσδιορίζει το μίγμα των διαφορετικών μορφών P στα συνθετα ΝPK λιπάσματα
εðαρκÞς τροφοδοσία των φυτþν με φþσφορο ðροωθεί τη ζωηρÞ ανάðτυξη των στελεχþν τους, το μÝγεθος των φýλλων και των ριζþν, ενþ διεγείρει την ανθοφορία και τον σχηματισμό των καρðþν. Ο φþσφορος χρειάζεται στα φυτά καθόλη τη διάρκεια του ετÞσιου κýκλου τους και η διαρκÞς διαθεσιμότητά του στο Ýδαφος είναι ουσιαστικÞς σημασίας για την υðοστÞριξÞ της ανάðτυξÞς τους.
Ο φþσφορος είναι ωστόσο στοιχείο ðου δεσμεýεται εýκολα στο Ýδαφος και η διαθεσιμότητά του καθορίζεται τόσο αðό
το pH όσο και αðό την αðόστασÞ του
αðό τις ρίζες των φυτþν (1-2mm). Έχει
μικρÞ ικανότητα μετακίνησης στο Ýδαφος ðου σημαίνει ðως η διαθεσιμότητά
του στα φυτά είναι δυναμικά ðολý μικρÞ.
Ο φώσφορος στα λιπάσματα
ΣÞμερα στην αγορά υðάρχει Ýνα μεγάλο εýρος λιðασμάτων ðου ðεριÝχουν φþσφορο σε διάφορες μορφÝς. Η μορφÞ
του φωσφόρου ðου ðεριÝχεται σε κάθε λίðασμα καθορίζει και τη συμðεριφορά
του στο Ýδαφος (διάρκεια, μετακίνηση), αλλά και την τελικÞ του αðορρόφηση αðό τις ρίζες των φυτþν. Στόχος μιας εðιτυχημÝνης στρατηγικÞς λίðανσης με φþσφορο είναι να διασφαλίσουμε τη συνεχÞ τροφοδοσία του στα φυτά για
όσο το δυνατόν μεγαλýτερο μÝρος της καλλιεργητικÞς τους ðεριόδου.
YaraMila και τεχνολογία
φωσφόρου P-Extend
Η σειρά λιðασμάτων YaraMila με την τεχνολογία φωσφόρου P-Extend, ðεριÝχει 3 διαφορετικÝς μορφÝς φωσφόρου ðου διασφαλίζουν μεγαλýτερη διάρκεια τροφοδοσίας και καλýτερη αðοδοτικότητά του φωσφόρου στις καλλιÝργειες ðου εφαρμόζονται. Ο συνδυασμός ορθοφωσφορικþν και ðολυφωσφορικþν μορφþν με φωσφορικό διασβÝστιο σε ιδανικÝς αναλογίες ðαρÝχει ðερισσότερη και μεγαλýτερης διάρκειας διαθεσιμότητα φωσφόρου σε Ýνα ευρý φάσμα εδαφþν.
9 Ortho-P (ορθοφωσφορικÝς μορφÝς) Άμεση διαθεσιμότητα: ÐλÞρως υδατοδιαλυτÞ μορφÞ φωσφόρου, άμεσα διαθÝσιμη στα φυτά (starter effect), ωστόσο υðάρχει η ðιθανότητα να δεσμευτεί στο Ýδαφος σε σýντομο χρονικό διάστημα αðό την εφαρμογÞ του (ακινητοðοίηση).
9 Poly-P (ðολυφωσφορικÝς μορφÝς) Μεσαία διάρκεια δράσης: Οι μορφÞ αυτÞ του φωσφόρου τον βοηθάει να διεισδýσει βαθýτερα, χωρίς να δεσμευτεί στο Ýδαφος, και να μετακινηθεί ðιο κοντά στις ρίζες αðό όðου και τελικά θα αðορροφηθεί (αðόσταση αðορρόφησης 1-2mm). Τα ðλεονεκτÞματα του μðοροýν να φανοýν σε εδάφη με Ýντονα ðροβλÞματα δÝσμευσης
φωσφόρου, όðως είναι τα αλκαλικά. ΕðιðλÝον οι ðολυφωσφορικÝς μορφÝς μðοροýν να ξεμðλοκάρουν σημαντικά ιχνοστοιχεία αðό το Ýδαφος όðως είναι ο χαλκός (Cu), ο ψευδάργυρος (Ζn) και το μαγγάνιο (Μn), αυξάνοντας τη διαθεσιμότητά τους στα φυτά.
9 DCP (φωσφορικό διασβÝστιο)
Μεγαλýτερη διάρκεια δράσης: ΜορφÞ ðου ðαρÝχει φþσφορο στις καλλιÝργειες για μεγαλýτερο χρονικό
διάστημα. Ενεργοðοιοýνται αðό τις εκκρίσεις των οξÝων της ρίζας όταν βρίσκονται σε κοντινÞ αðόσταση.
Είναι ðιο σταθερÞ μορφÞ φωσφόρου σε ακραίες συνθÞκες pΗ αðό ό, τι οι υðόλοιðες μορφÝς φωσφόρου.
Η τεχνολογία P-Extend
εξασφαλίζει
μακράς διάρκειας
παροχή φωσφόρου στα φυτά
Γιατί υπερέχει η σειρά λιπασμάτων YaraMila; Είναι η μοναδικÞ σειρά λιðασμάτων ðαγκοσμίως ðου ðεριÝχει Ýναν συνδυασμό 3 διαφορετικþν φωσφορικþν μορφþν – τεχνολογία P-Extend. Η τεχνολογία P-Extend σταθεροðοιεί την δράση του φωσφόρου
στο Ýδαφος και αυξάνει τη διαθεσιμότητα του στα φυτά για μεγαλýτερο χρονικό διάστημα. ÐαρÝχουμε στα φυτά τη δυνατότητα να εκδηλþσουν το μÝγιστο δυναμικό τους αðό την χρÞση λιðασμάτων.
Για ðερισσότερες ðληροφορίες εðισκεφθείτε το www.yara.gr n
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 33 YARA | ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Η
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ
ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΣΤΑ
του είναι απαραίτητη για τη σωστή τους ανάπτυξη. Καθορίζει τη λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών και έχει ενεργό ρόλο στην αποθήκευση και μεταφορά ενέργειας στο εσωτερικό τους. ΝΊΚΟΣ ΜΥΤΊΛΈΚΑΣ Marketing & Agronomy Manager Yara Hellas
ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑΓΚΏΝ ΣΕ
ΑΖΏΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ
Ενδεδειγμένοι τρόποι εφαρμογής στην καλλιέργεια
Η αμυγδαλιά ως καλλιέργεια επεκτείνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Οι φυτεύσεις λαμβάνουν χώρα σε πολλές περιοχές και το ενδιαφέρον των παραγωγών είναι μεγάλο. Πλέον, υπάρχει πληθώρα ποικιλιών, πολλές εκ των οποίων είναι αυτογόνιμες και οψιμανθείς, πράγμα που επιτρέπει τη φύτευση και σε ψυχρότερες περιοχές. Η σωστή θρέψη της αμυγδαλιάς, αποτελεί κλειδί για την επίτευξη υψηλής ποιότητας καρπών και πρέπει να βασίζεται στην ισορροπία μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας πάντα με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Οι παλαιές τεχνικές των χειμερινών συνθέτων λιπασμάτων θα πρέπει αργά η γρήγορα να περιοριστούν, καθώς δεν αποτελούν πάντα την ενδεδειγμένη λύση. Το συγκεκριμένο άρθρο αναλύει σύμφωνα με την επιστημονική βιβλιογραφία τις θρεπτικές ανάγκες της αμυγδαλιάς και προτείνει τρόπους εφαρμογής του αζώτου.
ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Γεωπόνος MSc, Νέος Μυλότοπος Γιαννιτσών
1.1 Η αμυγδαλιά
Η αμυγδαλιά (Prunus dulcis) αν και ο καρðός της ανÞκει στους ξηροýς καρðοýς, δεν είναι κάρυο, αλλά δρýðη όðου το σκληρό ενδοκάρðιο ðερικλείει το σðÝρμα ðου είναι και το βρþσιμο τμÞμα. Η καρðοφορία εðÝρχεται σχετικά νωρίς αðό το 3ο Ýτος και αυξάνεται σημαντικά μετά το 5ο Ýτος. Είναι δÝντρο
ðου ευδοκιμεί στην εýκρατη ζþνη για αυτό και η ðροτίμηση στη μεσογειακÞ ζþνη. Σε γενικÝς γραμμÝς, μðορεί να αðοκτÞσει ýψος αðό 3-6μ. με ðλοýσιο ριζικό σýστημα και μεγάλη αντοχÞ στη ξηρασία. Οι οφθαλμοί είναι συνÞθως
1-3 με τους ανθοφόρους μεγαλýτερους σε μÝγεθος. Το σðÝρμα της αμυγδαλιάς αðοτελεί μία υðερτροφÞ, καθþς είναι
ðλοýσιο σε ðρωτεΐνες, βιταμίνες, κάλιο, ασβÝστιο, σίδηρο κ.ά.
Η θρÝψη της αμυγδαλιάς ðρÝðει να στοχεýει στην αειφορία της ðαραγωγÞς, στην ισορροðία βλάστησης - καρðοφορίας, στη ðροστασία του ðεριβάλλοντος και την διατÞρηση της θρεðτικÞς κατάστασης του εδάφους σε Ýνα σταθερό εðίðεδο. Η λίðανση σε ðεριόδους όðου δεν υðάρχει
34 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ
ανάγκη αðό το φυτό Ýχει ως αðοτÝλεσμα
την αýξηση του κόστους ðαραγωγÞς και την εðιβάρυνση του ðεριβάλλοντος. Ειδικότερα, οι εφαρμογÝς αζþτου, ðου είναι και το σημαντικότερο στοιχείο για την καλλιÝργεια της αμυγδαλιάς, μðορεί να οδηγÞσουν σε Ýκðλυση αζþτου στα υðόγεια ýδατα. Τα υðόγεια ýδατα ανά τον κόσμο Ýχουν εðιβαρυνθεί σημαντικά αðό τα νι-
τρικά ðου Ýχουν εκðλυθεί. (Weinbaum et al.,1992; Mangiafico et at., 2009; Clarisse et al., 2010).
Ο σωστός υðολογισμός των λιðαντικþν αðαιτÞσεων και η εφαρμογÞ των λιðασμάτων στις δόσεις και στους χρόνους ðου καθορίζονται αðό τις ανάγκες των φυτþν είναι η μόνη λýση για τη μείωση των αðωλειþν αζþτου μÝσω της Ýκðλυσης και ταυτόχρονα την εðιτυχημÝνη θρέψη (Di και Cameron, 2002; Meisinger και Delgado, 2002; Fessehazion et al., 2011). Οι ανάγκες θρεðτικþν εξαρτþνται άμεσα αðό τις αðþλειες ðου Ýχουν οι αγροί μÝσω της συγκομιδÞς και της αðομάκρυνσης των καρðþν. Οι αðορροφÞσεις θρεðτικþν αðό το Ýδαφος στις δενδρþδεις καλλιÝργειες είναι αντικείμενο μελÝτης ακόμη και στις μÝρες μας. Η ικανότητα των φυλλοβόλων οðωροφόρων δÝντρων να αðοθηκεýουν θρεðτικά στοιχεία για την ανθοφορία και την ðρþτη βλάστηση της εðόμενης χρονιάς ðεριðλÝκει τον ακριβÞ υðολογισμό των ετÞσιων αðορροφÞσεων αðό το Ýδαφος (Millard και Thomson, 1989; Millard και Gralet, 2010). Η ðοσότητα των αðοθηκευμÝνων θρεðτικþν διαφÝρει μεταξý των ειδþν και εξαρτάται αðό το ðεριβάλλον και την ηλικία των δÝντρων (Weinbaum et al., 1987; Rosecrance et al., 1998; Weinbaum και Van kessel, 1998).
2.1 Άζωτο Το αμýγδαλο, ως ξηρός καρðός με υψηλό ðοσοστό ðρωτεϊνþν, Ýχει σημαντικÝς αðαιτÞσεις σε άζωτο, όðως οι ðερισσότεροι ξηροί καρðοί. Οι σημαντικÝς ανά-
γκες της αμυγδαλιάς σε άζωτο Ýχουν μελετηθεί και υðολογιστει με ακρίβεια (Muchammad et al., 2015). Η αμυγδαλιά αðορροφά όλο το άζωτο ðου χρειάζεται αðό το Ýδαφος. Η εðάρκεια του αζþτου στο Ýδαφος εξαρτάται αðό τον κýκλο του αζþτου στο ðεριβάλλον. Οι σημαντικότερες εισροÝς αζþτου στο Ýδαφος ðροÝρχονται αðό τα λιðάσματα ðου εφαρμόζονται, την οργανικÞ ουσία ðου υðάρχει στο Ýδαφος Þ ðροστίθεται σε αυτό, το νερό άρδευσης και την καλλιÝργεια ψυχανθþν όταν αυτÞ γίνεται. ΑντιθÝτως, οι σημαντικότερες εκροÝς συμβαίνουν μÝσω της Ýκðλυσης στα υðόγεια ýδατα, της εξαÝρωσης αζþτου στο ðεριβάλλον, της αðομάκρυνσης αζþτου μÝσω των καρðþν ðου συγκομίστηκαν και μÝσω της αðομάκρυνσης των κλαδευτικþν της καλλιÝργειας (όταν αυτό συμβαίνει). Σε νεαρÝς φυτεýσεις Ýνα μÝρος του αζþτου θα αðοθηκευτεί εντός των υðÝργειων και υðόγειων μόνιμων τμημάτων των δÝντρων (ρίζες-κορμός-βραχίονες). ¼λες οι ðαραðάνω εισροÝς και εκροÝς αζþτου ðρÝðει να λαμβάνονται υð’ όψιν για τον υðολογισμό των λιðαντικþν μονάδων ðου θα εφαρμοστοýν σε Ýνα αγρόκτημα αμυγδαλιάς.
Στους ενÞλικους ðαραγωγικοýς αμυγδαλεþνες το άζωτο του εδάφους χρησιμοðοιείται για τη δημιουργία της ετÞσιας βλάστησης και των καρðþν. Το άζωτο ðου θα χρησιμοðοιηθεί αðό το φυτό κατά την εκκίνηση της βλάστησης και μÝχρι την Ýκðτυξη του 70% των φýλλων, ðροÝρχεται αðό την εðανακινητοðοίη-
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 35
Ðίνακας : Ενδεικτικός ðίνακας αναγκþν σε άζωτο βάσει της ηλικίας των δÝντρων και μία υðοθετικÞ ðαραγωγÞ ψίχας αμυγδάλου.
Çëéκία ÁνÜãκåς óå N ìç ðαñαãùãéκþν ïñãÜνùν Kg/óôñ
ÁνÜãκåς óå Üæùôï ãéα ôçν ðαñαãùãÞ óå kg/óôñ ÌÝóç ðαñαãùãÞ ψίχας/óôñ.
ÓõνïëéκÝς ανÜãκåς óå N kg/óôñ.
4-7 5 Áναì. Ðαραãωãή*0,068 100 11,8kg
7-15 4,5 Áναì. Ðαραãωãή*0,068 150 14,7kg
4 Áναì. Ðαραãωãή*0,068 200 17.6kg
ση του αðοθηκευμÝνου αζþτου αðό τα μόνιμα όργανα του φυτοý (ρίζες-κορμός-βραχίονες). ΜÝχρι το σημείο αυτό δεν υðάρχει αðορρόφηση αζþτου αðό το Ýδαφος, οðότε οðοιαδÞðοτε λίðανση με άζωτο ðριν αðό αυτό το σημείο (70% Ýκðτυξης των φýλλων) μðορεί να οδηγÞσει σε αðþλειες μÝσω της Ýκðλυσης
και της εξαÝρωσης (Muhammad et al., 2018; Saa et al., 2016). Το άζωτο που είναι αðοθηκευμÝνο στα μόνιμα όργανα των φυτþν αμυγδαλιάς μðορεί να ανÝλθει μÝχρι τα 4,5kg/στρ., ðοσό ðου διαφοροðοιείται αν οι λιðάνσεις αζþτου είναι ελλιðείς. (Muhammad et al., 2015).
Σýμφωνα με τα ðαραðάνω, η Ýκðτυξη
των οφθαλμþν, η άνθηση, η καρðόδεση και η ðρþτη ανάðτυξη των φýλλων εξαρτþνται εξ΄ ολοκλÞρου αðό τα αðοθηκευμÝνα θρεðτικά των μόνιμων φυτικþν οργάνων (Muhammad et al., 2020).
2.1.1 Ανάγκες της αμυγδαλιάς σε άζωτο Οι ανάγκες της αμυγδαλιάς σε άζωτο Ýχουν μελετηθεί εðαρκþς. Η αμυγδαλιά σε Ýναν ðλÞρως ðαραγωγικό αγρό, αðαιτεί ðερίðου 4,5 kg Ν/στρÝμμα για τις ανάγκες ðου δεν αφοροýν τον καρðό (ετήσια βλάστηση) καθώς και 0,068 kg N/ ðαραγόμενο κιλό ψίχας αμυγδάλου (ανάγκες ðου αφοροýν τον καρðό). ΔηλαδÞ, η εκτίμηση της αναμενόμενης ðαραγωγÞς είναι αðαραίτητη για την όσο το δυνατόν ακριβÝστερηεφαρμογÞτουαζþτου (Muhammad et al., 2015;2017;2020; Jarvi-Shean, Katherine, et al.,2018). Άρα για να αðλοðοιÞσουμε τα ðαραðάνω ευρÞματα μðοροýμε να ðοýμε ότι αν 1 στρÝμμα ðαράγει 100 κιλά ψίχας, τότε απαιτεί (100*0,068)+4,5=11,3 Kg αζώτου, τα οðοία και θα αðορροφÞσει αðό
το Ýδαφος. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει
ότι θα εφαρμόσουμε 11,3 κιλά αζþτου, γιατί θα ðρÝðει να συνυðολογιστοýν όλες οι εισροÝς ðου λαμβάνουν χþρα, ðÝραν της λίðανσης.
Η ανάðτυξη του σðÝρματος στην αμυγδαλιά ξεκινά, εφόσον ο καρðός Ýχει ðάρει το τελικό του μÝγεθος (Egea et al.,2009). Η ðλειονότητα των θρεðτικþν αðορροφάται αðό την αμυγδαλιά στις 60-120 ημÝρες μετά την ðλÞρη άνθηση, ενþ η αðορρόφηση αζþτου αðό τον καρðό μειþνεται σημαντικά μετά τις 120 ημÝρες. (Muhammad et al., 2015).
Η συγκÝντρωση του αζþτου στα φýλλα είναι μία ðαράμετρος ðου σχετίζεται σημαντικά με τα ðαραγωγικά χαρακτηριστικά της καλλιÝργειας. Οι Ýρευνες συγκλίνουν ότι τα όρια εðάρκειας στα φýλλα είναι αðό 2,2-2,5% Ν τον Ιοýλιο. Κάτω αðό το 2,2% υðάρχει τροφοðενία αζþτου, ενþ ðάνω αðό 2,5% δεν υðάρχει κάðοιο όφελος για την καλλιÝργεια (Brawn and Uriu, 1996; Muhammad et al., 2015). Η δειγματοληψία των φýλλων για τη φυλλοδιαγνωστικÞ ανάλυση ðρÝðει να γίνεται λαμβάνοντας ðλÞρως ανεðτυγμÝνα φýλλα, αðό φωτιζόμενα μη ðαραγωγικά κλαδιά και αðό το μÝσο αυτών. Συνήθως από 18-20 δέντρα σε όλο το αγρό εφόσον υðάρχει και μία σχετικÞ εδαφολογικÞ ομοιογÝνεια (Ðίνακας).
36 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ
15-25
2.1.2 Εισροές αζώτου στον αγρό
Το διαθÝσιμο άζωτο στο Ýδαφος ενός αγροý αυξάνεται αðό τις χημικÝς λιðάνσεις, την οργανικÞ ουσία του εδάφους, και τη συγκÝντρωσÞ του στο νερό άρδευσης. Σε κάθε σýγχρονο αμυγδαλεþνα είτε αρδεýεται με στάγδην άρδευση είτε με μικροκαταιωνιστÞρες, ðρÝðει
να υðάρχει υδρόμετρο στην κεντρικÞ
ðαροχÞ καθþς και χημικÞ ανάλυση του
νεροý άρδευσης Ýτσι þστε είναι σαφÝς ðοια και ðόσα θρεðτικά εισÝρχονται στον αγρό κατά την άρδευση. Αναφορικά με το άζωτο ðρÝðει να αναφÝρουμε ότι για κάθε 10ppm ΝΟ3-N ðου υðάρχει στο νερό άρδευσης τότε ðροσθÝτουμε 2,3γρ. Ν ανά τόνο νεροý άρδευσης. ΔηλαδÞ αν Ýνα αγρόκτημα ðοτιστεί με 300 κυβικά μÝτρα νερό το στρÝμμα και αυτό ðεριÝχει 30ppm ΝΟ3-N τότε μόνο με την άρδευση προσθέσαìε 2,3ãρ*3*300= 2
κιλά αζþτου το στρÝμμα τα οðοία ðρÝðει να αφαιρÝσουμε αðό τον υðολογισμό των λιðαντικþν αναγκþν (Harter et al. 2012). Η οργανικÞ ουσία ðου υðάρχει στο Ýδαφος αðελευθερþνει Ýνα μικρό ðοσοστό του οργανικοý της αζþτου κάθε χρόνο. Υðολογίζεται ότι Ýνα Ýδαφος με 1% οργανικÞ ουσία αðελευθερþνει ðερίðου 2kg N/στρ. Το οðοίο ðρÝðει να συνυðολογιστεί (Στυλιανίδης 2002 κ.ά.). Το υðόλοιðο άζωτο μÝχρι το αðαιτοýμενο για την καλλιÝργεια ðρÝðει να ðροστεθεί είτε με χημικÞ λίðανση, είτε με εðιðλÝον οργανικÞ ουσία Þ με φýτευση φυτþν στο ενδιάμεσο των γραμμþν με σκοðό τη χλωρÞ λίðανση. Η οργανικÞ ουσία ðου θα ðροστεθεί εκτός της λίðανσης σε άζωτο ðου ðροσφÝρει Ýχει ευεργετικÝς ιδιότητες για το Ýδαφος, καθþς αυξάνει της συγκράτηση της υγρασίας και των θρεðτικþν, αυξάνει τον αερισμό των βαρÝων εδαφþν και είναι ðηγÞ ζωÞς για τα αðαραίτητα μικρόβια του εδάφους. Μία σημαντικÞ ðαράμετρος της οργανικÞς ουσίας είναι ο λόãος C:N. Ο λόãος αυτός παρουσιάζει την ðαρουσία αζþτου μÝσα στην οργανικÞ ουσία και κατ’ εκτίμηση το ðότε είναι αυτό διαθÝσιμο. Για ðαράδειγμα όταν είναι αðό 11-13 τότε το άζωτο θα είναι διαθÝσιμο εντός της ίδιας σεζόν καλλιÝργειας, ενþ αðό όταν είναι αðό 17-25 το ðιθανότερο είναι ότι ελάχιστο άζωτο
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 37
ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΑΜΥΓΔΑΛΙΑ
θα είναι διαθÝσιμο την ðρþτη χρονιά. Σε ðεριðτþσεις όðου είναι άνω του 30 είναι ðιθανό να μην δεσμευτεί και Þδη υðάρχων διαθÝσιμο ανόργανο άζωτο μÝσω της οργανοðοίσÞς του
2.1.3 Εφαρμογές αζώτου
χρονικά
Οι εφαρμογÝς του N ðρÝðει να γίνονται μόνο όταν υðάρχει ανάγκη αðό το ίδιο το φυτό. ΕφαρμογÝς νωρίτερα θα Ýχουν ως αðοτÝλεσμα αðþλειες αζþτου μÝσω της Ýκðλυσης στα βαθýτερα εδαφικά στρþματα και της εξάτμισης. ¼ðως
αναφÝραμε και ðαραðάνω, η αμυγδαλιά αρχίζει να αðορροφά άζωτο αðό το Ýδαφος μόνο εφόσον Ýχει αναðτυχθεί
το 70% του φυλλþματος. Το συγκεκριμÝνο χρονικό όριο διαφÝρει ανάλογα με την ðοικιλία και την ðεριοχÞ. Εφόσον υðάρχει δυνατότητα λίðανσης με το αρδευτικό δίκτυο (υδρολίðανση) όλη τη διάρκεια του Ýτους τότε είναι ðροτιμότερο
το άζωτο να εφαρμόζεται σε μικρÝς δόσεις Ýτσι þστε να αðοφεýγονται οι τυχόν αðþλειες. Η αðορρόφηση του αζþτου όðως αναφÝραμε αρχίζει αðό τη στιγμÞ ðου Ýχει αναðτυχθεί το 70% του φυλλþματος και τελειþνει με τη γÞρανση των φýλλων τον Οκτþβριο.
Κατά το τελείωμα της ανάðτυξης του σðÝρματος (ψίχα) η αμυγδαλιά Ýχει χρησιìοποιήσει περί το 85% των συνολικών αðαιτÞσεων σε άζωτο, ενþ το υðόλοιðο 15% θα κατευθυνθεί ðρος τα αðοθη-
κευτικά όργανα για να χρησιμοðοιηθεί την εðόμενη χρονιά. Το είδος του λιðάσματος ðου θα χρησιμοðοιηθεί διαφÝρει ανάλογα τα χαρακτηριστικά του εδάφους και ðρÝðει να αðοφασίζεται με τον υðεýθυνο γεωðόνο. Στην ðερίðτωση ðου δεν υðάρχει η δυνατότητα άρδευσης νωρίς Ýτσι þστε να γίνει η υδρολίðανση, τότε ðρÝðει το άζωτο να εφαρμοστεί νωρίτερα στο Ýδαφος ðάντα ðριν αðό βροχÞ Þ με ενσωμάτωση. Κατά τον Muhammad και συνεργάτες (2015), τις ðρþτες 100 ημÝρες αðό την πλήρη άνθηση απορροφάται το 80% περίðου του συνολικοý ετÞσιου αζþτου, ενþ τις ðρþτες 50 ημÝρες ðερίðου η αðορρόφηση είναι εντονότερη. Αυτό σημαίνει ότι κατά τον διαμοιρασμό των δόσεων εφαρμογÞς του αζþτου είναι ðροτιμότερο η ðρþτη και η δεýτερη δόση να Ýχουν μεγαλýτερο ðοσοστό. Για ðαράδειγμα 1η 40%, 2η 40% 3η 20% 4η 20%. Η τÝταρτη δόση θα γίνει μετασυλλεκτικά, αυτό σημαίνει ότι τα φυτά ðρÝðει να διατηροýν υγιÝς και ζωηρό φýλλωμα μετά τη συγκομιδÞ Ýτσι þστε να αðορροφÞσουν και να μεταβολίσουν τα στοιχεία ðου ðρÝðει να αðοθηκευτοýν στο ξýλο για την εðόμενη χρονιά. Σýμφωνα με τα ðαραðάνω, αν υðολογίσουμε ότι η ετÞσιες ανάγκες είναι 10 μονάδες N/στρÝμμα τότε θα εφαρμόσουμε 4 μονάδες ðριν την Ýκðτυξη του 70% του φυλλþματος, 4 μονάδες 1 μÞνα μετά, 2
μονάδες τον Ιοýλιο και τÝλος 2 μονάδες μετασυλλεκτικά. Είναι θεμιτό να γίνεται μία φυλλοδιαγνωστικÞ ανάλυση αρχÝς Ιουλίου για να αðοφεýγεται μία ðιθανÞ υðερλίðανση.
3.1 Συμπεράσματα
Το άζωτο είναι το σημαντικότερο στοιχείο για την εðίτευξη καλÞς και ðοιοτικÞς ðαραγωγÞς αμυγδάλων. Το ðοσοστό του στα φýλλα, ðρÝðει να είναι μεταξý 2,2-2,5%. Η εðιτυχÞς λίðανση με άζωτο ðροϋðοθÝτει τον σωστό υðολογισμό εισροþν και εκροþν αζþτου αðό το αγρόκτημα. Οι εφαρμογÝς αζþτου, εφόσον υðάρχει δυνατότητα άρδευσης, ðρÝðει να ξεκινοýν όταν τα φýλλα Ýχουν εκðτυχθεί στο 70%, γιατί τότε αρχίζει η αðορρόφηση αðό το Ýδαφος. Οι εφαρμογÝς αζþτου τον χειμþνα ðρÝðει να αðοφεýγονται καθþς το ðερισσότερο αðό αυτό θα χαθεί μÝσω της Ýκðλυσης. Η αðαρχαιωμÝνη τακτικÞ χρÞσης σýνθετων κοκκωδþν λιðασμάτων τον χειμþνα, ðρÝðει να γίνεται εφόσον δεν υðάρχει σýστημα υδρολίðανσης με δυνατότητα άρδευσης όλη την ðερίοδο του Ýτους. Ðάντοτε οι ðαραγωγοί ðρÝðει να συμβουλεýονται τους κατά τόðους γεωðόνους για τον ακριβÞ υðολογισμό των αðαιτÞσεων καθþς και τον τýðο του λιðάσματος ðου θα χρησιμοðοιÞσουν.
38 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος
n
ΜΕΓΆΛΗ Η ΣΠΟΥΔΆΙΟΤΗΤΆ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΝΙΆΣΗΣ ΜΕ ΜΕΛΙΣΣΕΣ ΚΆΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΆΣΙΆΣ
ΤΩΝ ΆΓΡΙΩΝ ΕΠΙΚΟΝΙΆΣΤΩΝ Για βελτίωση αποδόσεων των οπωρώνων κερασιάς
Μία βιβλιογραφική ανασκόπηση, εμπλουτισμένη με πειραματικά δεδομένα των συγγραφέων σε ελληνικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, για τους παράγοντες που προκαλούν αστάθεια στις αποδόσεις κερασιάς, ανεξάρτητα από το πρόγραμμα λίπανσης και τη φυτοπροστασία των δέντρων, αναλύοντας και τον σπουδαίο ρόλο των κοινών και άγριων μελισσών στη βελτίωση των αποδόσεων.
ΣΥΜΕΏΝ ΜΑΡΝΑΣΊΔΗΣ¹, ΚΏΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΗΣ², ΕΥΣΤΑΘΊΑ ΒΕΡΊΚΟΥΚΗ³ & ΠΑΝΑΓΊΏΤΗΣ ΞΑΦΑΚΟΣ⁴
1 Γεωπόνος (MSc/MSc/PhD), Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας & Κτηνιατρικής Περιφερειακής Ενότητας Πέλλας
2 Γεωπόνος ΤΕ (MSc), Τμήμα Φυλλοβόλων Οπωροφόρων Δένδρων Νάουσας, Ινστιτούτο Γενετικής Βελτίωσης και Φυτογενετικών Πόρων, Γενική Δ/νση Αγροτικής Έρευνας, ΕΛ.Γ.Ο.-ΔΗΜΗΤΡΑ.
3 Γεωπόνος (MSc), 1ο ΕΠΑΛ Έδεσσας.
4 Ιδιώτης Γεωπόνος ΤΕ, Σκύδρα, ΠΕ Πέλλας.
1. Εισαγωγή Η κερασιά (PrunusaviumL.), είναι Ýνα σημαντικό είδος οðωροφόρου δÝντρου της οικογÝνειας Rosaceae, το οðοίο καλλιεργείται ðαγκοσμίως για τους ιδιαίτερα δημοφιλείς, ðοιοτικοýς νωðοýς καρðοýς του. Ðρόκειται για μια ιδιαίτερα δυναμικÞ καλλιÝργεια η οðοία στην Ελλάδα καταλαμβάνει Ýκταση ðερίðου
ίση με 150 χιλ. στρÝμματα. Σε αυτό το άρθρο ðαρουσιάζονται οι ðαράγοντες ðου ðροκαλοýν αστάθεια στις αðοδόσεις, ανεξάρτητα αðό το ðρόγραμμα λίðανσης και τη φυτοðροστασία των δÝντρων και αναλýεται ο σðουδαίος ρόλος των κοινþν και των άγριων μελισσþν, στη βελτίωση των αðοδόσεων των οðωρþνων κερασιάς.
2. Παράγοντες που επηρεάζουν τις αποδόσεις των διαφόρων ποικιλιών της κερασιάς
2.1 ΑτελÞς γονιμοðοίηση των ανθÝων ΚαθοριστικÞ διαδικασία για την εðίτευξη υψηλþν αðοδόσεων στην κερασιά, είναι η γονιμοðοίηση των ανθÝων. Οι καλλιεργοýμενες ðοικιλίες κερασιþν διαφοροðοιοýνται όσον αφορά τον τρόðο εðικονίασÞς τους σε αυτογόνιμες, μερικþς αυτογόνιμες και ðλÞρως αυτόστειρες.
Ο
γενότυðος (S-αλληλόμορφα γονίδια, SaSb) μιας ðοικιλίας, καθορίζει εάν η ðοικιλία αυτÞ είναι συμβατÞ με μία άλλη þστε να ðραγματοðοιηθεί η εðικονίαση. Αν οι δýο ðοικιλίες Ýχουν τα ίδια S-αλληλόμορφα, τότε είναι ασυμβίβαστες μεταξý τους, ασχÝτως αν ανθίζουν το ίδιο χρονικό διάστημα [8,12,16].
40 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΚΕΡΑΣΙΑ
Εικ. 1: Το άνθος της κερασιάς (Κ. ΚαζαντζÞς). Εικ. 2: ΕξÝλιξη καρðþν ατελοýς (κοýφιος ðυρÞνας) και ðλÞρους γονιμοðοίησης του άνθους (Κ. ΚαζαντζÞς).
Η κερασιά σχηματίζει άνθη ðου φÝρουν και αρσενικό και θηλυκό μÝρος και ως εκ τοýτου κατατάσσεται στα μόνοικα είδη και τα άνθη της στα τÝλεια διγενÞ (Εικ. 1). Τα άνθη διαφορετικþν ðοικιλιþν κερασιάς, διαφÝρουν ως ðρος την αρχιτεκτονικÞ τους. Το ανδρείο Þ αρσενικό μÝρος του άνθους, αðοτελείται αðό ðολυάριθμους στÞμονες, 20-30 τον αριθμό, οι οðοίοι ðεριλαμβάνουν το νÞμα και τον ανθÞρα. Ο αριθμός των ανθÝων και η ðαραγωγÞ εξαρτþνται αðό την ðοικιλία και το υðοκείμενο. Ο αριθμός των ανθÞρων, εξαρτάται αðό την ðοικιλία και τις κλιματικÝς συνθÞκες και αðοτελεί δείκτη ðοιότητας του άνθους. Η ðοσότητα και η ðοιότητα-βιωσιμότητα των γυρεόκοκκων εξαρτþνται εðίσης αðό την ðοικιλία και το υðοκείμενο [3].
ΜελÝτες Ýδειξαν ότι υψηλÝς θερμοκρασίες κατά τη διάρκεια της άνθησης, μείωσαν τον αριθμό των γυρεοσωλÞνων ðου αναðτýσσονται κατά μÞκος του στýλου και εðιτάχυναν τον εκφυλισμό των ωοθηκþν [9,18], ðροκαλþντας με μεγάλη ðιθανότητα ακαρðία και μειωμÝνη αðόδοση [22]. Θερμοκρασίες μεταξý 27 και 30 °C, βρÝθηκαν να ðεριορίζουν την υðοδεκτικότητα του στίγματος και να μειþνουν την ðερίοδο εðικονίασης [1].
2.2 Καρðόðτωση Οι καρðοί των κερασιþν ðÝφτουν σε τρία κýματα. Το ðρþτο κýμα εμφανίζεται 2-2,5 εβδομάδες μετά την ανθοφορία, το δεýτερο μία εβδομάδα μετά το ðρþτο και το τρίτο, τρεις εβδομάδες μετά τη δεýτερο [2,14]. Ο φυσικός σχηματισμός της ζþνης αðοκοðÞς ðοδίσκου-καρðοý ðοικίλλει ανάλογα με την ðοικιλία και η μοριακÞ βάση για την ενεργοðοίησÞ του δεν είναι καλά χαρακτηρισμÝνη [10]. Το ðεριβαλλοντικό στρες ðροκαλεί ðτþση των ανθÝων και των καρðþν και μειþνει τις αðοδόσεις [20]. Η γýρη, ðου για
διάφορους λόγους ðου αναφÝρθηκαν ðροηγοýμενα, δεν Ýχει την αðαιτοýμενη ðοιότητα, αðοτελεί αιτία καρðόðτωσης σε μεταγενÝστερο στάδιο αðό αυτό της ανθοφορίας [17].
Κατά την ðρþτη ανάðτυξη των καρðþν, υðάρχει μία συνεχÞς εðικοινωνία μεταξý αυτþν και του αναðτυσσόμενου ðυρÞνα. ΦυτικÝς ορμόνες, όðως η αυξίνη και οι γιβερελλίνες, ðου ðαράγονται στο ενδοσðÝρμιο Þ στο ðερίβλημα του ðυρÞνα, εμðλÝκονται στον αναðτυξιακό συγχρονισμό όλων αυτþν των διαφορετικþν δομþν. Η διαταραχÞ αυτÞς της εðικοινωνίας, ενεργοðοιεί τη διαδικασία της καρðόðτωσης και μðορεί να οδηγÞσει σε συνολικÞ αðþλεια της ðαραγωγÞς [21] (Εικ. 2). 3. Ο ρόλος των μελισσών στην παραγωγικότητα των οπωρώνων κερασιάς.
ΜελÝτη ðου ðραγματοðοιÞθηκε στην ðολιτεία Βικτþρια της Αυστραλίας, αðÝδειξε την αξία των κοινþν μελισσþν, ως κýριο εðικονιαστÞ της κερασιάς. Τα ðοσοστά καρðόδεσης δÝντρων ðου αðομονþθηκαν με κλωβοýς (ðερίðτωση α) και δÝντρων ðου εðικονιάζονταν με Ýντομα (ðερίðτωση β), ðαρουσίασαν τις εξÞς διαφορÝς: 2% (α) Ýναντι 35,9% (β) στην καρðόδεση και 1,9 kg/δÝντρο (α) Ýναντι 35,2 kg/δÝντρο (β), στην ðαραγωγÞ. Το 97% των εντόμων ðου εðισκÝðτονταν τα άνθη κερασιάς μετά την τοðοθÝτηση των κυψελþν, Þταν κοινÝς μÝλισσες [11]. Ðρόσφατες Ýρευνες δείχνουν ότι τα ημι-φυσικά ðεριβάλλοντα τα οðοία υðοστηρίζουν την ðοικιλότητα και την αφθονία των άγριων εðικονιαστþν, ενισχýουν την καρðόδεση των κερασιþν Μάλιστα, σε ðεριοχÝς με εντατικÝς καλλιÝργειες, η ðαραγωγÞ των κερασιþν αναμÝνεται μικρότερη αðό την ιδανικÞ, ακόμα και όταν οι κοινÝς μÝλισσες, εðισκÝðτονται τα άνθη. ΟρισμÝνα είδη άγριων μελισσþν, ðροκαλοýν υψηλά ðοσοστά εðικο-
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 41
1
2
νίασης κατόðιν μιας μόνο εðίσκεψης στα άνθη της κερασιάς. Ακόμα, η αφθονία και η ðοικιλότητα των βομβίνων (Bombus spp.) βελτιþνει την εðικονίαση με κοινÝς μÝλισσες [4-7]. Σýμφωνα με τα αðοτελÝσματα Ýρευνας ðου συνδÝει μετρÞσεις του ðοσοστοý εðίσκεψης των ανθÝων της κερασιάς αðό εðικονιαστικά Ýντομα με τις αðοδόσεις, οι μεγάλες αðοδόσεις, συχνά ðεριορίζονται αðό την Ýλλειψη εντόμων-εðικονιαστþν σε ορισμÝνες Ðολιτείες των Η.Ð.Α [19].
Στην Ελλάδα, σε ðείραμα ðου ðραγματοðοιÞθηκε τα Ýτη 2020 και 2021 στις εγκαταστάσεις του ΤμÞματος Φυλλοβόλων Οðωροφόρων ΔÝντρων Νάουσας του ΕΛ.Γ.Ο-ΔΗΜΗΤΡΑ, στη Νάουσα [13], μελετÞθηκε η εðίδραση των κοινþν μελισσþν (Apis mellifera) στην εðικονί-
Εικ. 3: ΜÝλισσα σε άνθος κερασιάς (Σ. Μαρνασίδης).
αση τριþν ðοικιλιþν κερασιάς. Οι μελετþμενες ðοικιλίες Þταν οι “Ferrovia” + “Regina” (σταυρογόνιμες) και “Lapins” (αυτογόνιμη). Το ðείραμα ðεριλάμβανε τρεις (3) εðεμβάσεις:
1. ISOLATION: ÐλÞρης αðομόνωση με δίχτυα.
2. HB POLLINATION: Αðομόνωση με κλωβοýς και εðικονίαση με μÝλισσες.
3. OPEN POLLINATION: ΑνοικτÞ εðικονίαση (Eικ. 3).
Κατά τη διάρκεια του ðειράματος (Eικ. 4A), ðαρατηρÞθηκε ότι στην ανοικτÞ εðικονίαση, οι κýριοι εðισκÝðτες των ανθÝων Þταν οι κοινÝς μÝλισσες ενþ μικρός αριθμός βομβίνων (γÝνος Bombus) και διðτÝρων (Hoverflies or syrphid flies), εðισκÝðτονταν εðίσης τα άνθη. Στις σταυρογόνιμες ðοικιλίες, η ανοικτÞ εðικονίαση είχε μεγαλýτερο μÝσο ðοσοστό καρðόδεσης σε σχÝση με τα δÝντρα ðου είχαν εγκλωβιστεί με τις μÝλισσες, χωρίς όμως η διαφορά να είναι στατιστικά σημαντικÞ. Το ίδιο βρÝθηκε να ισχýει και για την ðαραγωγικότητα, εκφρασμÝνη σε γραμμάρια καρðþν/ μÝτρο κλαδιοý. Το γεγονός αυτό οφείλεται αφενός στη μεγαλýτερη δραστηριοðοίηση των μελισσþν όταν δεν ðεριορίζονται αðό εντομοστεγÝς δίχτυ και αφετÝρου στην μεταφορά μεγαλýτερων ðοσοτÞτων γýρης, αðό ðερισσότερες και διαφορετικÝς γυρεοδότριες ðοικιλίες. Ðαρόλα αυτά, οι μÝλισσες αðοδείχθηκαν αðοτελεσματικοί εðικονιαστÝς της κερασιάς (Eικ. 4B). ¼σον αφορά στην εðίδραση του ανÝμου στην εðικονίαση, αðό τα αðοτελÝσματα της ðλÞρους αðομόνωσης αðό Ýντομα, φαίνεται ότι ο άνεμος δεν αðοτελεί μÝσο μεταφοράς της γýρης στην εðικονίαση της κερασιάς. Οι λιγοστοί καρðοί ðου είχαν σχηματιστεί κιτρίνιζαν και Ýðεφταν στο ðρþτο κýμα καρðόðτωσης. Σημαντικά μειωμÝνη Þταν η μÝση ðαραγωγÞ της αυτογόνιμης ðοικιλίας “Lapins”, στην ðλÞρη αðομόνωση αðό Ýντομα, σε σχÝση με τις άλλες δýο εðεμβάσεις, γεγονός ðου οδηγεί το συμðÝρασμα ότι η εðικονίαση με Ýντομα είναι αðαραίτητη τόσο στις σταυρογόνιμες όσο και στις αυτογόνιμες ðοικιλίες της κερασιάς.
42 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΚΕΡΑΣΙΑ 3
4. Συστάσεις για την τοποθέτηση και την προστασία των μελισσιών στους
κερασεώνες
Ο αριθμός των κυψελþν με μÝλισσες ðου συστÞνεται για εðικονίαση στους εμðορικοýς οðωρþνες κερασιάς είναι 2 Ýως και 5 κυψÝλες ανά 10 στρÝμματα (Εικ. 5), ενþ μðοροýν να τοðοθετοýνται και ðαραðάνω εάν τα μελίσσια Ýχουν μικροýς ðληθυσμοýς. Τα μελίσσια θα ðρÝðει να τοðοθετοýνται στον κερασεþνα, αμÝσως μετά το άνοιγμα των ðρþτων ανθÝων [2,11,15]. Η χρÞση εμðορικþν εðικονιαστþν όðως οι μÝλισσες, θα ðεριορίσει τα ðροβλÞματα ðου ðροκαλοýν μειωμÝνη ðαραγωγÞ, βελτιþνοντας τις αðοδόσεις και τα οικονομικά αðοτελÝσματα της γεωργικÞς εκμετάλλευσης. Σε ðερίðτωση ðαροχÞς αμειβόμενων υðηρεσιþν εðικονίασης, ðροτιμþνται ðολυðληθÞ μελίσσια, με όσο το δυνατόν ðερισσότερα ðλαίσια με γόνο. Κατά την εφαρμογÞ γεωργικþν φαρμάκων, ο κερασοðαραγωγός ðρÝðει να αðοφεýγει τις þρες ðου ðετοýν οι μÝλισσες στα άνθη και να χρησιμοðοιεί σκευάσματα ðου δεν Ýχουν μελισσοτοξικÞ δράση. Ðριν την εφαρμογÞ ðρÝðει να ενημερþνεται ο ιδιοκτÞτης των μελισσιþν και ο γεωðόνος-ðρομηθευτÞς των γεωργικþν φαρμάκων και ο γεωργός να ακολουθεί τις συμβουλÝς του και τις οδηγίες της ετικÝτας των γεωργικþν φαρμάκων.
Η σχετικÞ βιβλιογραφία βρίσκεται στη διεýθυνση: bibliography.agrotypos.gr, Ýτος 2023, τεýχος 02/23. n
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 43
4A 4B
Εικ. 4 Α & Β: Αðομόνωση με κλωβοýς και εðικονίαση με μÝλισσες (Σ. Μαρνασίδης). Εικ. 5: ΤοðοθÝτηση μελισσιþν σε αγρό ðυκνÞς φýτευσης κερασιάς (Σ. Μαρνασίδης).
5
ΔΎΣΚΟΛΗ ΧΡΟΝΙΆ
ΓΙΆ ΤΙΣ ΚΛΗΜΕΝΤΙΝΕΣ
Στήριξη για απώλεια εισοδήματος ζητούν οι παραγωγοί
Με πολλά προβλήματα ολοκληρώθηκε η σεζόν στις Κλημεντίνες. Καλές εμπορικές τιμές έπιασαν ελάχιστες ποσότητες, ενώ πολλά είναι τα προβλήματα που δημιούργησαν οι υγρασίες και οι βροχοπτώσεις στην ηρτημένη εσοδεία. Σημαντικό θέμα αντιμετωπίζουν οι αγρότες και με τα εργατικά χέρια, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η παραγωγή έχει μείνει στα… αζήτητα, να σαπίζει πάνω στα δέντρα.
ΣΤΑΥΡΟΣ
ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ,
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΙΚΑΣ Δημοσιογράφοι στον ΑγροΤύπο Θεσπρωτία-Πρέβεζα:
Καλή παραγωγή, πολλά
προβλήματα
Ο κ. Σðýρος Τάτσης, ðαραγωγός αðό το νομό Θεσðρωτίας, τονίζει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ότι: «οι κοðÝς στις Κλημεντίνες Ýγιναν με ðολý αργοýς ρυθμοýς. Αυτό οφείλεται στις βροχοðτþσεις
αλλά κυρίως στην Ýλλειψη εργατþν γης. Εðίσης η ðαραγωγÞ φÝτος Þταν αυξημÝνη σε σχÝση με ðÝρυσι. Οι τιμÝς ðαραγωγοý κυμάνθηκαν στα 27 λεðτά το κιλό». Ο
κ. Κþστας Τσόγκας, ðαραγωγός αðό την Άρτα, δηλþνει ότι «με το ðου ξεκίνησαν οι κοðÝς στα μανταρίνια Νόβα οι τιμÝς ðαραγωγοý για τις Κλημεντίνες Ýðεσαν στα 26 λεðτά (μικτά) αðό τα 32 λεðτά ðου Þταν. Αντίθετα τα Νόβα κόðηκαν με τιμÝς αðό 27 - 28 λεðτά (καθαρά). Η ðαραγωγÞ Κλημεντίνης ðάντως άργησε να συγκομιστεί γιατί δεν υðÞρξε εμðορικό ενδιαφÝρον. Εκτιμþ ότι το 1/3 της ðαραγωγÞς στις Κλημεντίνες της Άρτας Ýμεινε ασυγκόμιστο. Οι βροχÝς κατά την συγκομιδÞ δημιοýργησαν ðρόβλημα με μυκητολογικÝς ðροσβολÝς και Ýκαναν τα μανταρίνια μη
εμðορεýσιμα. Εðίσης δεν υðÞρχαν συνεργεία και οι τιμÝς στα κοðτικά Ýφτασαν στα 13 -14 λεðτά το κιλό».
Ο κ. Θωμάς ×ρÞστου, ðαραγωγός Κλημεντίνης αðό την ðεριοχÞ της ÐρÝβεζας τόνισε στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ðως μÝχρι και τις 20 Δεκεμβρίου, Ýνα μεγάλο μÝρος της ηρτημÝνης εσοδείας είχε μείνει ðάνω στα δÝντρα, δεδομÝνης της Ýλλειψης εμðορικοý ενδιαφÝροντος στην ðεριοχÞ. Αυτό είχε ως αðοτÝλεσμα, η ðαραγωγÞ λόγω των βροχþν να σαðίσει, κάτι ðου Ýφερε αðþλειες τουλάχιστον στο 30%. ¼ðως εξηγεί ο κ. ×ρÞστου, κανονικά το αργότερο Ýως τÝλος του χρόνου οι Κλημεντίνες στην ðεριοχÞ της ÐρÝβεζας, ðου διοχε-
τεýονται ως εðί το ðλείστον στον τοðικό συνεταιρισμό, Ýðρεðε να μαζευτοýν, για να ξεκουραστοýν και τα δÝντρα και να ακολουθÞσουν οι καλλιεργητικÝς φροντίδες για τη νÝα σεζόν. Σýμφωνα με τον κ. ×ρÞστου, φÝτος είχε καλÞ ðαραγωγÞ στην ðεριοχÞ και ðοιότητα, όμως οι τιμÝς δεν Þταν ικανοðοιητικÝς για τον ðαραγωγό, το ίδιο και η ροÞ στην αγορά. Στις 20 Δεκεμβρίου οι τιμÝς στην ðεριοχÞ Ýðαιζαν στα 25 με 30 λεðτά, αλλά τα εργατικά κόστη Þταν ðολλά, γιατί δεν υðÞρχαν εργάτες και τα μεροκάματα Ýχουν ανÝβει ðολý. Σýμφωνα τÝλος με τον κ. ×ρÞστου, τα κόστη ðαραγωγÞς φÝτος Þταν διðλάσια αðό ðÝρυσι.
44 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑ
Σημαντικές απώλειες από καρπόπτωση στην Άρτα
Ο κ. Κþστας Μολþνης καλλιεργεί 8 στρÝμματα με Κλημεντίνες στον κάμðο της ðεριοχÞς και όðως μας λÝει φÝτος είχε μια ðαραγωγÞ της τάξης των 60 τόνων. Εντοýτοις, όðως ðροσθÝτει ενþ στις αρχÝς Δεκεμβρίου Þταν μια χαρά το ðροϊόν, στη συνÝχεια, μετά τις 15 ΔεκÝμβρη και εν μÝσω βροχþν, υψηλþν θερμοκρασιþν και υγρασίας, άρχισε σημαντικÞ καρðόðτωση, με αðοτÝλεσμα και τη σοβαρότατη αðþλεια της ðαραγωγÞς. ¼ðως εξηγεί ο κ. Μολþνης η κατάσταση φÝτος Þταν ðολý δýσκολη στην αγορά, ίσως λόγω της σýρραξης στην Ουκρανία, με αðοτÝλεσμα, να μείνουν στα δÝντρα Þ στα αζÞτητα τα μανταρίνια, αφοý δεν υðÞρχε εμðορικό ενδιαφÝρον. Εκτός αυτοý οι ðαραγωγοί της ðεριοχÞς είχαν να αντιμετωðίσουν ðÝραν της δραματικÞς αýξησης στο κόστος ðαραγωγÞς και την Ýλλειψη εργατικþν χεριþν, ενþ όðως τονίζει ο κ. Μολþνης στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία, με το νÝο Ýτος και μετά αðό αυτÞ τη χαμÝνη χρονιά, αρχίζουν τα Ýξοδα με τα κλαδÝματα για την ερχόμενη σεζόν. Ο κ. Μολþνης και άλλοι ðαραγωγοί της ðεριοχÞς ζητοýν εðιτÝλους να ðαρÝμβει ο ΕΛΓΑ και να τους καλýψει με κάðοιο τρόðο το χαμÝνο εισόδημα.
Αιτωλοακαρνανία: Λείπουν
τα εργατικά χέρια
Ο κ. Νίκος Τσακαλόζος, ðαραγωγός αðό την ΚατοχÞ της Αιτωλοακαρνανίας, μας ανÝφερε ðως: «είναι θετικό ότι για κάðοιες μÝρες δεν είχαμε βροχÝς
και μðορÝσαμε να μðοýμε στα χωράφια
για να κάνουμε συγκομιδÞ. Οι ðαραγωγοί φοβÞθηκαν τις βροχοðτþσεις και το ðροηγοýμενο διάστημα ðροσðάθησαν να αυξÞσουν τον ρυθμό των κοðþν. Δεν υðÞρχαν όμως συνεργεία με εργάτες για να γίνουν. Για αυτό καθυστÝρησε η συγκομιδÞ. Ειδικά στις Κλημεντίνες οι κοðÝς Ýγιναν αργά και το εμðορικό ενδιαφÝρον δεν Þταν μεγάλο».
Αργολίδα: Μαζικές κοπές λόγω πίεσης
Αðό την ðλευρά του όðως τόνισε ο κ. Θωμάς Φάκλαρης, εκ μÝρους του Συνεταιρισμοý Σκαφιδακίου Αργολίδας, «οι ðαραγωγοί φοβÞθηκαν τις βροχÝς γιατί δημιουργοýν μυκητολογικά ðροβλÞματα στα μανταρίνια και ðροχþρησαν μαζικά σε κοðÝς Κλημεντίνης. Αυτό είχε σαν αðοτÝλεσμα να ðÝσουν στην αγορά μεγάλες ðοσότητες και να ðιεστοýν οι τιμÝς. Οι Κλημεντίνες για εξαγωγÞ είχαν τιμÞ ðαραγωγοý στα 40 λεðτά (μικτά). Εðίσης στα ðρþτα Νόβα ðου ðÞγαν για εξαγωγÝς οι τιμÝς Þταν στα 45 - 47 λεðτά το κιλό (μικτά). Στην εγχþρια αγορά κυριάρχησαν ðάντως οι Κλημεντίνες».
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 45
ΕΛΆ×ΙΣΤΕΣ ΚΛΗΜΕΝΤΙΝΕΣ ΕÐΙΆΣΆΝ ΙΚΆΝΟÐΟΙΗΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ
Τροιζήνα: Κάμψη παραγωγής
και προβλήματα από υγρασίες και παγετό
Ο κ. Αδαμάντιος Μητρþκας καλλιεργεί εδþ και ðολλά χρόνια Κλημεντίνες, αλλά ðροοδευτικά, όðως μας είðε τις Ýχει μειþσει. «ΦÝτος Þταν μια εξαιρετικά δýσκολη χρονιά. Η ðαραγωγÞ Þταν μειωμÝνη ðολý, λόγω του ðαγετοý την άνοιξη. Και Ýτσι όμως τα μανταρίνια Þταν στα αζÞτητα, ενþ ðαρουσίασαν και ðολλά ðοιοτικά ðροβλÞματα, ðριν Þ μετά το κόψιμο, εξαιτίας των καιρικþν συνθηκþν και συγκεκριμÝνα των βροχþν και της ðαρατεταμÝνης υγρασίας. Ενδεικτικά να σας ðω ότι κόψαμε μια μÝρα μόνο μανταρίνι φÝτος και μετά σταμάτησαν τα ðάντα. ÐληρωθÞκαμε 38 λεðτά στις αρχÝς Δεκεμβρίου, αλλά μετÝðειτα ðιÝστηκαν κι άλλο οι τιμÝς. Η αðþλεια εισοδÞματος για μας είναι ðολý μεγάλη και ðροσωðικά δεν ðÞρα οýτε ðροκαταβολÞ για τον ðαγετό. Η ðολιτεία ðρÝðει να λάβει μÝτρα υðÝρ των ðαραγωγþν, καθþς ðιεζόμαστε αðό τα κόστη, την Ýλλειψη εργατικþν κ.λð.».
Οι εξαγωγές
Σýμφωνα με τα στοιχεία ðου μας ανÝφερε ο κ. Γεþργιος Ðολυχρονάκης, Ειδικός Σýμβουλος ΕξαγωγÝων του Incofruit - Hellas, «οι εξαγωγÝς μανταρινιþν αðό την αρχÞ της φετινÞς εμðορικÞς ðεριόδου μÝχρι τις 9/12/2022 ανÝρχονταν σε 51.177 τόνους. Η ðοσότητα αυτÞ Þταν αυξημÝνη σε σχÝση με την αντίστοιχη ðερσινÞ κατά 5,3% (48.590 τόνους) και λίγο μειωμÝνη σε σχÝση με την ðροðÝρσινη κατά -3,8% (53.214 τόνους). Μðορεί όμως οι ðοσότητες να Ýδειχναν αυξημÝνες αλλά οι τιμÝς Þταν σε ðολý χαμηλά εðίðεδα. Μόνο για την καλÞ ðοιότητα οι Ýμðοροι Ýδιναν καλÝς τιμÝς αλλά οι ðοσότητες αυτÝς Þταν μικρÝς. Για ðρþτη
φορά στη χþρα μας μεγάλες ðοσότητες αðό Κλημεντίνες Ýμειναν ασυγκόμιστÝς Þ αðοýλητες στα χωράφια. Αυτό οφείλεται κυρίως στην μείωση της κατανάλωσης ðου υðάρχει στις αγορÝς. Εðίσης λόγω των καιρικþν συνθηκþν ðολλά μανταρίνια δεν Ýχουν μετασυλλεκτικÞ διάρκεια και άρα δεν είναι εμðορεýσιμα. Το ðρόβλημα μεγαλþνει γιατί οι ανταγωνιστÝς μας Ισðανοί και Ιταλοί Ýχουν καταφÝρει να αυξÞσουν τα μερίδιά τους στις ευρωðαϊκÝς αγορÝς. Εðίσης ðαρουσιάζουν αýξηση οι εισαγωγÝς Κλημεντίνων αðό Μαρόκο και Τουρκία. Για αυτό θα ðρÝðει να ληφθοýν μÝτρα στÞριξης των ðαραγωγþν». n
46 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΜΑΝΤΑΡΙΝΙΑ
ΥΨΗΛΟΤΆΤΕΣ ΟΙ ΣΤΡΕΜΜΆΤΙΚΕΣ ΆÐΟΔΟΣΕΙΣ ÐΟΥ ΚΆΤΆΓΡΆΦΗΚΆΝ
ΚΏΣΤΑΣ ΖΟΎΚΑΣ: ΣΤΉΡΙΞΉ ΤΙΜΏΝ ΣΤΙΣ ΕΛΙΕΣ ΚΑΛΑΜΏΝ ΜΕ
ΠΟΛΙΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΉΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΏΝ Ο πρόεδρος της ΠΕΜΕΤΕ μιλά στο Περιοδικό Γεωργία -
Κτηνοτροφία για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του δυναμικού αυτού προϊόντος
Σε μια έξυπνη πολιτική διαχείρισης των αποθεμάτων, τόσο σε επίπεδο μεταποιητικών επιχειρήσεων, αλλά κυρίως σε επίπεδο ελαιοπαραγωγών «βλέπει» ο κ. Κώστας Ζούκας, Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών - Τυποποιητών Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών ΠΕΜΕΤΕ, τη λύση για στήριξη των τιμών παραγωγού. Κάνει λόγο για υπερπαραγωγή το 2022 στην ελιά Καλαμών, ζητά παρεμβάσεις για την έλλειψη εργατικών χεριών, ενώ δεν απορρίπτει την ιδέα για ένα πανελλαδικό ΠΓΕ.
ΣΥΝΈΝΤΈΥΞΗ ΚΩΣΤΑ ΖΟΥΚΑ Πρόεδρος ΠΕΜΕΤΕ
Ερ.: Κατά κοινÞ ðαραδοχÞ, η ðαραγωγÞ της ελιάς Καλαμþν, κατά την ðερσινÞ (2022)
ðλÝον ðερίοδο Þταν αυξημÝνη, για ðολλοýς και διάφορους λόγους. Αν και είναι ðολý νωρίς ακόμα, θεωρείτε ðως η τάση αυτÞ θα είναι ίδια και την εðόμενη χρονιά, Þ θα υðάρξει μείωση της ðαραγωγÞς; Ðοια είναι τα δεδομÝνα;
Αð.: Σýμφωνα με τα ðροσωρινά
και εðίσημα στοιχεία του ΥðΑΑΤ η συνολικÞ ðαραγωγÞ όλων των ðοικιλιþν εðιτραðÝζιων ελιþν της χþρας για εðιτραðÝζια χρÞση (όχι ηρτημÝνη εσοδεία) υðολογίζεται για την ελαιοκομικÞ ðερίοδο 2021/22 στους 215.000 τόνους, με την ðοικιλία Καλαμάτα σýμφωνα με εκτιμÞσεις τις ΕθνικÞς ΔΟΕÐΕΛ να φτάνει τους 80.000 τόνους. Τα ίδια ðροσωρινά στοιχεία για την τρÝχουσα ελαιοκομικÞ ðερίοδο 2022/23, εκτιμοýν την συνολικÞ ðαραγωγÞ όλων των εðιτραðÝζιων ðοικιλιþν ελιάς της χþρας για εðιτραðÝζια χρÞση στους 430.000, με την ðοικιλία Καλαμάτα, κατ’ εκτίμηση, να ξεðερνά τους 140.000 τόνους. Διαðιστþνεται μια αýξηση ðαραγωγÞς στο σýνολο της χþρας ðου αðοδίδεται κατά
κýριο λόγο στις ευνοϊκÝς κλιματικÝς συνθÞκες ðου εðικράτησαν κατά τη διάρκεια της τρÝχουσας ελαιοκομικÞς ðεριόδου (2022/23). Στη βάση της κυκλικότητας ðου ακολουθεί ανά Ýτος η ðρωτογενÞς ðαραγωγÞ, αναμÝνουμε η εðόμενη εσοδεία να είναι μειωμÝνη σε σχÝση με την
ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΙΚΑΣ Δημοσιογράφος στον ΑγροΤύπο
48 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΩΝ
ΕΞΎΠΝΉ
τρÝχουσα ðερίοδο. Ωστόσο, το αν θα είναι μειωμÝνη λιγότερο Þ ðερισσότερο θα εξαρτηθεί αðό τις καιρικÝς συνθÞκες ðου θα εðικρατÞσουν μÝχρι τον εðόμενο ΔεκÝμβριο του 2023. Ðρος το ðαρόν, οι χαμηλÝς θερμοκρασίες ðου εðικράτησαν το τελευταίο διάστημα (εντός του Φεβρουαρίου) “ξεκοýρασαν” τα ελαιόδεντρα δίνοντας ðρος το ðαρόν θετικÞ ðροοðτικÞ για την δυνατότητα ðαραγωγÞς. Για την τάση ðου θα ακολουθÞσει η ðαραγωγÞ της ðοικιλίας, το μόνο σταθερό δεδομÝνο ðου διαθÝτουμε είναι οι νÝες φυτεýσεις ελαιόδενδρων εðιτραðÝζιων ðοικιλιþν ελιάς (ελαιόδενδρα <4 ετþν) ðου για την ðοικιλία Καλαμάτα και σýμφωνα με τα στοιχεία ΟΣΔΕ Ýτους 2021, ξεðερνοýν τα 1.500.000+ ελαιόδενδρα, γεγονός ðου μας οδηγεί στο συμðÝρασμα ότι κάτω αðό κανονικÝς καιρικÝς συνθÞκες οι μελλοντικÝς ðαραγόμενες ðοσότητες θα εμφανίζουν αυξητικÞ τάση.
Ερ.: Θα μας ðείτε λίγα λόγια για τη
διακýμανση της τιμÞς στην ελιά
Καλαμþν; Ðοια είναι η εκτίμησÞ
σας, θα ανÝβει η τιμÞ ðαραγωγοý τους εðόμενους μÞνες στο αðοθηκευμÝνο ðροϊόν;
Αð.: Το μεγάλο εýρος διακýμανσης της τιμÞς στην ðοικιλία Καλαμάτα αðοτελεί Ýνα ενδογενÝς και μακροχρόνιο χαρακτηριστικό του κλάδου. Ένα χαρακτηριστικό ðου Ýχει όμως αρνητικÞ εðίðτωση στη διαχείριση του ðροϊόντος, καθþς σε ðεριόδους μεγάλης εσοδείας οι χαμηλÝς τιμÝς ðου διαμορφþνονται στις εξαγωγÝς και στο ðρωτογενÝς ðροϊόν ðεριορίζουν το αγροτικό εισόδημα των ελαιοðαραγωγþν, ενþ σε ðεριόδους μικρÞς εσοδείας οι ιδιαίτερα
υψηλÝς τιμÝς ðου διαμορφþνονται ðεριορίζουν αντίστοιχα την ανταγωνιστικότητα του ðροϊόντος στη διεθνÞ αγορά και ðλÞττουν την χρηματοοικονομικÞ θÝση των μεταðοιητικþν/τυðοðοιητικþν/εξαγωγικþν εðιχειρÞσεων. Την τρÝχουσα ðερίοδο (2022/23) ο όγκος ðαραγωγÞς είναι ðρωτοφανÞς. Καλοýμαστε να διαχειριστοýμε μια κατάσταση υðερεσοδείας, με την ðαραγωγÞ της ðοικιλίας Καλαμάτα να φαίνεται ότι θα ξεðεράσει τους 140.000 τόνους! Αν αναλογιστοýμε
ότι η ζÞτηση για το ðροϊόν στην εξαγωγÞ δεν ξεðερνά τους 75.000 τόνους και στο εσωτερικό καταναλþνονται λιγότερο αðό 10.000 τόνοι, αντιλαμβανόμαστε ότι με βάση το νόμο της ðροσφοράς και ζÞτησης οι τιμÝς του ðροϊόντος θα δεχθοýν μεγάλη ðίεση τόσο σε εðίðεδο ελαιοðαραγωγοý, όσο και σε εðίðεδο εξαγωγÞς. Αν στην εξίσωση ðροσθÝσουμε και το γεγονός ότι λόγω της ενεργειακÞς κρίσης η ζÞτηση για το ðροϊόν θα ðεριοριστεί για το τρÝχον Ýτος, οι συνθÞκες ðου διαμορφþνονται στη διεθνÞ αγορά γίνονται ακόμη ðιο δυσμενείς για την τιμÞ του ðροϊόντος. Κατά την άðοψÞ μου ο μόνος τρόðος να εðÝμβουμε και να στηρίξουμε τις τιμÝς είναι να ακολουθÞσουμε μια Ýξυðνη ðολιτικÞ διαχείρισης των αðοθεμάτων, τόσο σε εðίðεδο μεταðοιητικþν εðιχειρÞσεων, αλλά ðερισσότερο σε εðίðεδο ελαιοðαραγωγþν μετακυλþντας την ðþληση μÝρους των ðοσοτÞτων στο μÝλλον. Με αυτό τον τρόðο θα μειþσουμε το σκÝλος της ðροσφοράς στην εξίσωση της τιμÞς του ðροϊόντος στην τρÝχουσα ðερίοδο. Οφείλω να εðισημάνω ότι η ÐΕΜΕΤΕ Ýχει ως ðρωταρχικό στόχο την αξιοðοίηση και ðροþθηση όλων των δημοφιλþν ελληνικþν εðιτραðÝζιων ðοικιλιþν
ελιάς ðρος όφελος όλων των εμðλεκομÝνων φορÝων του κλάδου στο σýνολο της χþρας. Με τις δράσεις της στοχεýει να εξασφαλίσει την εýρυθμη λειτουργία των μεταðοιητικþν, τυðοðοιητικþν και εξαγωγικþν μονάδων ðου είναι μÝλη της και εκðροσωðοýν ðλÝον του 97% των ελληνικþν εξαγωγþν του ðροϊόντος. Ωστόσο η φιλοσοφία της δεν είναι μονοδιάστατη, αλλά συλλογικÞ. ÐÝραν του μεταðοιητικοý και εξαγωγικοý κλάδου, η ÐΕΜΕΤΕ εðιδιþκει την ταυτόχρονη και ομόρροðη ανάðτυξη του ðρωτογενÞ τομÝα της χþρας. Είναι εðιτακτικÞ ανάγκη, λοιðόν, να υðάρχει Ýνας βιþσιμος, ενεργός και υγιÞς ðρωτογενÞς τομÝας γιατί μόνο Ýτσι μðορεί διαχρονικά να διασφαλιστεί η διαθεσιμότητα και η ðοιότητα του ðροϊόντος. Με αυτÞ τη φιλοσοφία η ÐΕΜΕΤΕ ðροÝβη τον ΔεκÝμβριο του 2022 σε στοχευμÝνη ανακοίνωση με διαχωρισμό της θÝσης της, μετά αðό ðεριστατικά ðου ðαρατηρÞθηκαν για την ðþληση ελαιόκαρðου της ðοικιλίας Καλαμάτα αðό ελαιοðαραγωγοýς, σε τιμÝς αðαξιωτικÝς για το ðροϊόν. ÐρÝðει, ωστόσο, να τονιστεί ότι η ÐΕΜΕΤΕ δεν μðορεί να κάνει ðαρÝμβαση στις τιμÝς του ðροϊόντος. Δεν είναι στις αρμοδιότητÝς της, αλλά οýτε και στη δικαιοδοσία της. ÐρÝðει να αντιληφθοýμε όλοι -όσο και αν θεωρείται κοινότυðο- ότι οι τιμÝς διαμορφþνονται στη βάση των συνθηκþν ðροσφοράς και ζÞτησης ðου εðικρατοýν σε συγκεκριμÝνη χρονικÞ στιγμÞ για το ðροϊόν, και για την ðοικιλία Καλαμάτα. Ως ÐΕΜΕΤΕ καλοýμαστε κάθε χρόνο να δίνουμε λýση σε μια δýσκολη εξίσωση, þστε αφ’ ενός να μην ðλÞττεται το αγροτικό εισόδημα και η
© ΑγροΤύπος
ΟΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΙ ΔΑΣΜΟΙ ΣΤΙΣ
ΙΣÐΑΝΙΚΕΣ ΕΛΙΕΣ ΔΕΝ
ΕÐΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
κερδοφορία των εðιχειρÞσεων και αφ’ ετÝρου να διατηροýμε την ανταγωνιστικότητα και το μερίδιό μας στις αγορÝς του εξωτερικοý. Εδþ φαίνεται η σðουδαιότητα το ρόλου της ΕθνικÞς ΔΟΕÐΕΛ
ðου αðοτελεί το κορυφαίο και αναγνωρισμÝνο αðό το ΥðΑΑΤ σε εθνικό εðίðεδο θεσμικό όργανο του ðροϊόντος.
¹δη, κατά τη διάρκεια της τρÝχουσας ελαιοκομικÞς ðεριόδου Ýχουν γίνει τηλεδιασκÝψεις των μελþν της Οργάνωσης ξεχωριστά για κάθε ðοικιλία, ðου οδÞγησαν σε ρεαλιστικÝς λýσεις και ενÝργειες υðό ðραγματικÝς καλλιεργητικÝς και εμðορικÝς συνθÞκες. Η ðρόοδος του ðροϊόντος είναι άρρηκτα συνδεδεμÝνη με την καλÞ συνεργασία του ðαραγωγικοý (ðρωτογενÞς τομÝας) και μεταðοιητικοý-εξαγωγικοý κλάδου (δευτερογενÞς/τριτογενÞς τομÝας). Να μην ξεχνάμε ότι η ΕθνικÞ ΔΟΕÐΕΛ αðαρτίζεται κατά 50% αðό τον ðρωτογενÞ τομÝα
(ΣυνεταιριστικÝς Οργανþσεις, Ομάδες Ðαραγωγþν) και κατά 50% αðό τον δευτερογενÞ/τριτογενÞ τομÝα ðου εκðροσωðεί η ÐΕΜΕΤΕ. Το ðροϊόν αðό την καλλιÝργεια μÝχρι τη διάθεσÞ του (διακίνηση και εξαγωγÞ) αντιμετωðίζει ðροβλÞματα, τα οðοία μόνο οι άμεσα εμðλεκόμενοι σ΄αυτό μðοροýν να γνωρίζουν, να εðικοινωνÞσουν και να ðροτείνουν λýσεις. Δεν αρκεί ο εντοðισμός του ðροβλÞματος, χρειάζεται και η ðρόταση εðίλυσÞς του, του οðοίου η τεκμηρίωση αðαιτεί τεχνογνωσία, εμðειρία και ουσιαστικÞ εμðλοκÞ στο ðροϊόν, μιας και μιλάμε αðοκλειστικά για εξαγωγÝς. Αðό την ðλευρά μου μðορþ να βεβαιþσω ότι στο ðλαίσιο του ρόλου της η ÐΕΜΕΤΕ είναι και θα είναι αλληλÝγγυα σε κάθε ενÝργεια σχετικÞ με την στÞριξη του αγροτικοý εισοδÞματος
και του ðροϊόντος, ανάλογα ðάντα με τις ειδικÝς συνθÞκες ðου διαμορφþνονται
στην αγορά.
Ερ.: Ðως εξελίσσονται οι εξαγωγÝς της ελιάς Καλαμþν, σε ðοιο εðίðεδο εκτιμάτε ότι κυμαίνονται τα αðοθÝματα αðό την ðερσινÞ εσοδεία (2022); Ðοια ðρÝðει να είναι η διαχείριση των αðοθεμάτων και ðþς θα εðιτευχθεί η διατÞρηση της ðοιότητας σε υψηλά εðίðεδα;
Αð.: Η ðοικιλία Καλαμάτα ανÝκαθεν (αðό τις αρχÝς του ðροηγοýμενου αιþνα) είχε μια ιδιαίτερα εξαγωγικÞ δυναμικÞ. Ιδιαίτερα τα τελευταία 20-25 χρόνια οι εκτιμÞσεις μας -καθþς δεν υðάρχουν εðίσημα στοιχεία- για την εξÝλιξη των εξαγωγþν δείχνουν αýξηση, Ýχοντας εðιτýχει την τελευταία δεκαετία ενδεχομÝνως και διðλασιασμό της αξίας τους. Για την τρÝχουσα ðερίοδο είναι νωρίς ακόμη να κάνουμε εκτιμÞσεις για την αξία των εξαγωγþν, αλλά σίγουρα οι χαμηλÝς τιμÝς ðου Ýχουν διαμορφωθεί λόγω της υðÝρ εσοδείας και της ενεργειακÞς κρίσης θα εðιδράσουν μειωτικά στην αξία των εξαγωγþν. ¼ðως τοðοθετÞθηκα και σε ðροηγοýμενο ερþτημα της συνÝντευξÞς μου, Ýνας τρόðος ðου μðοροýμε να εðÝμβουμε και να στηρίξουμε τις τιμÝς και την αξία του ðροϊόντος είναι να ακολουθÞσουμε μια ορθολογικÞ διαχείριση των αðοθεμάτων ðου στην τρÝχουσα ðερίοδο είναι αυξημÝνα. Είναι σκόðιμο σε ðεριόδους μεγάλης ðρωτογενοýς ðαραγωγÞς να βλÝðουμε τη διαχείριση των αðοθεμάτων μας, όχι μÝσα στα στενά ημερολογιακά ðεριθþρια του 12μÞνου, αλλά να μετακυλοýμε τη διαχείρισÞ τους και για την εðόμενη ðερίοδο ðου φυσιολογικά και λόγω της κυκλικότητας της ðρωτογενοýς ðαραγωγÞς ο όγκος της εσοδείας θα είναι μικρότερος. Έτσι θα μðορÝσουμε να εðÝμβουμε στον μηχανισμό ðροσφοράς και ζÞτησης στηρίζοντας τις τιμÝς ðεριόδων με μεγάλη ðαραγωγÞ, διασφαλίζοντας μια ðιο ισορροðημÝνη διακýμανση
50 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΩΝ
των τιμþν εξαγωγÞς, γεγονός ðου είναι ðροαðαιτοýμενο και για τη διατÞρηση της ανταγωνιστικότητας του ðροϊόντος στις διεθνείς αγορÝς. ΜÝσω αυτÞς της διαδικασίας το αγροτικό εισόδημα εξασφαλίζεται διαχρονικά για τον ελαιοðαραγωγό και Ýτσι θα υðάρχει το κίνητρο για συνÝχιση της καλλιÝργειας, αλλά και της στόχευσης στο ðοιοτικό ðροϊόν. Αðαραίτητες ðροϋðοθÝσεις για να είναι εφικτÞ αυτÞ η διαδικασία είναι:
1. Η καλýτερη οργάνωση των ελαιοðαραγωγþν μÝσω της δημιουργίας ομάδων ðαραγωγþν,
2. Η δημιουργία κατάλληλων αðοθηκευτικþν χþρων þστε να διασφαλιστεί η αðοθÞκευση των αðοθεμάτων
και ο αðαραίτητος ðοιοτικός Ýλεγχος του ðροϊόντος,
3. Η καλýτερη εðικοινωνία μεταξý του
μεταðοιητικοý τομÝα και των οργανþσεων των αγροτþν, αλλά και η
συνýðαρξÞ τους στη βάση της λÞ-
ψης αðοφάσεων για τη διαχείριση
των αðοθεμάτων. Αυτό μðορεί να εðιτευχθεί μόνο μÝσω της ΕθνικÞς ΔΟΕÐΕΛ.
4. Η εφαρμογÞ της συμβολαιακÞς γεωργίας, ειδικά τþρα ðου για την
εφαρμογÞ της Ýχει δοθεί και το κίνητρο της μείωσης της φορολογίας
των αγροτþν.
Ερ.: Ένα ακόμα ζÞτημα ðου αðασχολεί τους ελαιοðαραγωγοýς, αλλά και γενικότερα τον κλάδο της ελιάς είναι η Ýλλειψη εργατικοý δυναμικοý. Μðορεί να δοθεί λýση στο ζÞτημα και αν ναι, με ðοιο τρόðο και ðρος ðοια κατεýθυνση;
Αð.: Το ðρόβλημα της Ýλλειψης των εργατþν γης ξεκίνησε το 2020 με την εμφάνιση της ðανδημίας Covid-19 και το αðρόσμενο κλείσιμο των συνόρων των χωρþν, þστε να αντιμετωðιστεί η εξάðλωσÞ της. ΜÝχρι και σÞμερα όμως η ΕλληνικÞ Διοίκηση Ýχει εðιδείξει τα ðιο αργά αντανακλαστικά, σε σýγκριση με την ταχýτερη και αðοτελεσματικότερη αντιμετþðιση της μετάκλησης εργατþν γης αðό άλλες ευρωðαϊκÝς χþρες. ΕυρωðαϊκÝς χþρες όðως η Ισðανία και η Γερμανία, ðου Ýχουν άρει όλα τα γραφειοκρατικά εμðόδια, ðροσελκýοντας Αλβανοýς και Ðακιστανοýς εργάτες γης ðου φεýγουν αðό τη χþρα μας, με την Ελλάδα να μην δείχνει την ðαραμικρÞ ðρόθεση να αντιμετωðίσει την ÝλλειψÞ τους ðου αðειλεί να αφÞσει στα κτÞματα μεγάλο μÝρος της συγκομιδÞς των αγροτικþν ðροϊόντων. Σε ðρόσφατη συνάντηση της ΕθνικÞς ΔΟΕÐΕΛ με ðαράγοντες του Υðουργείου Μετανάστευ-
σης και Ασýλου εðισημάνθηκε ότι, μόνο για τις ðράσινες ελιÝς, η ολιγωρία της Διοίκησης οδÞγησε:
♦
♦
Σε αðþλεια >€2 εκατ. ασφαλιστικþν εισφορþν αðό εργόσημα για την
χþρα και
Στη μείωση του αγροτικοý
εισοδÞματος κατά ðερίðου €27
εκατ. εðειδÞ το 30% της ηρτημÝνης
ðαραγωγÞς (μόνο) των ðράσινων
ελιþν δεν συγκομίσθηκε.
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 51
“ΓΙΑ ΕΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑ Η ΤΑΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ
ΦΥΤΕΥΣΕΩΝ ÐΡΕÐΕΙ ΝΑ ΑΝΑΚΟÐΕΙ”
Στην ίδια συνάντηση η ΔΟΕÐΕΛ δεσμεýθηκε και Þδη Ýχει αðοστείλει τεκμηριωμÝνα και με ðροτάσεις όλα τα ðροβλÞματα ðου αντιμετþðισε μÝχρι σÞμερα ο κλάδος των εðιτραðÝζιων ελιþν. Είναι αðαραίτητη η αðλοðοίηση των διαδικασιþν της μετάκλησης των εργατþν γης, αλλά και ο συνεχÞς Ýλεγχος της Διοίκησης για την εφαρμογÞ της, εðειδÞ διαðιστþνεται σε ðολλÝς ðεριðτþσεις η “κατά το δοκοýν” ερμηνεία της νομοθεσίας. Οι διαμαρτυρίες αðό το σýνολο σχεδόν των αγροτικþν ðροϊόντων αðό όλη τη χþρα, Ýρχονται αντιμÝτωðες με μια δυσκίνητη δημόσια διοίκηση ðου είναι αδýνατον να αντιληφθεί ότι βάζει σε μεγάλο κίνδυνο το μÝλλον του αγροτι-
Ðίνακας 1
κοý τομÝα και των εξαγωγþν των αγροτικþν ðροϊόντων της χþρας.
Ερ.: Οι δασμοί των ΗÐΑ στις ισðανικÝς ελιÝς ðαραμÝνουν. Εðηρεάζονται αðό αυτό οι δικÝς μας εξαγωγÝς και αν ναι με ðοιο τρόðο;
Αð.: Οι δασμοί ðου Ýχουν υðοβληθεί στις ισðανικÝς ελιÝς αðό τις ΗÐΑ αφοροýν στις οξειδωμÝνες ελιÝς. Αðό την στιγμÞ ðου η χþρα μας δεν εξάγει οξειδωμÝνες ελιÝς στις ΗÐΑ, þστε να θεωρÞσουμε ότι τυχόν θα εðωφεληθεί άμεσα αðό αυτÞ την εξÝλιξη, δεν αναμενόταν εξαρχÞς κάðοια σημαντικÞ εðίδραση στις ελληνικÝς εξαγωγÝς εðι-
ΕÔΗÓÉΑ ÐΑÑΑÃÙÃΗ ΕËΑÉΟΚΑÑÐΟÕ ÔΗÓ ÐΟÉΚÉËÉΑÓ “ΚΑËΑΜÙÍ/
ÐΟÕ ΟÄΗÃΕÉÔΑÉ ÓÔΗÍ
τραðÝζιων ελιþν ðρος την αμερικάνικη αγορά. Οι ελληνικÝς εξαγωγÝς στις ΗÐΑ αφοροýν στις ðοικιλίες ×αλκιδικÞ (ðράσινες) και Καλαμάτα (μαýρες). Η κατανάλωση αυτþν των ðοικιλιþν δεν μðορεί να λειτουργÞσει ως υðοκατάστατο στην κατανάλωση των οξειδωμÝνων ελιþν και γι’ αυτό τα στοιχεία των εξαγωγþν μας ðρος τις ΗÐΑ δεν δείχνουν κατά τα τελευταία 3-4 χρόνια να Ýχουν εðηρεαστεί.
Ερ.: Κατά την ðροηγοýμενη εικοσαετία, οι νÝες φυτεýσεις με Καλαμþν αυξÞθηκαν και μάλιστα ραγδαία σε αρκετÝς ðεριοχÝς της χþρας μας. Αυτό το φαινόμενο συνεχίζεται σÞμερα Þ Ýχει ανακοðεί η τάση;
Αð.: Η αλματþδης αýξηση των εξαγωγþν της ðοικιλίας Καλαμάτα αðοτελοýν Ýνα δυναμικό success story της εθνικÞς μας οικονομίας. Αυτό οφείλεται κατά βάση σε 2 λόγους:
1. Την εξαιρετικÞ ðοιότητα του ðρωτογενοýς ðροϊόντος ðου υðερÝχει στην σýγκριση με ομοειδÞ ðροϊόντα άλλων χωρþν,
2. Την αðόλυτα εðιτυχÞ διαχείριση αυτοý του ðροϊόντος αðό τον μεταðοιητικό και εξαγωγικό κλάδο.
52 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΩΝ
ΕÐÉÔÑΑÐΕÆÉΑ ×ÑΗÓΗ ÍΟΜΟÓ ÐΟÓΟÔΗÔΕÓ (τον.) ÓÕΜΜΕÔΟ×Η ÓÔΗÍ ΕÃ×ÙÑÉΑ ÐΑÑΑÃÙÃΗ ΑÉÔÙËΟΑΚΑÑÍΑÍÉΑÓ 45.000 45% ËΑΚÙÍÉΑÓ 28.000 28% ÖΘÉÙÔÉÄΑÓ 18.000 18% ΑËËΟÉ 7.500 7% ΜΕÓÓΗÍÉΑÓ 2.500 2% ÓÕÍΟËΟ ÐΑÑΑÃÙÃΗÓ: 101.000 100% ÐηγÞ: ΕθνικÞ ΔΟΕÐΕΛ
ΚΑËΑΜΑÔΑ”
Οι ελληνικÝς εðιχειρÞσεις με σχεδιασμό, τόλμη, διορατικότητα και εφαρμόζονταςσýγχρονεςστρατηγικÝςmarketing κατάφεραν να εδραιþσουν την ελιά Καλαμάτα στις σýγχρονες εφοδιαστικÝς αλυσίδες του εξωτερικοý. Tα ðρογράμματα ðροþθησης των ελληνικþν εðιτραðÝζιων ðοικιλιþν ελιάς ðου υλοðοίησε η ÐΕΜΕΤΕ συνÝβαλαν ακόμη ðιο ðολý ðρος αυτÞ την κατεýθυνση.
Το Kalamata olives αðοτελεί ðλÝον μία
αðό τις ðιο δυναμικÝς και αναγνωρίσιμες εμðορικÝς ονομασίες στη διεθνÞ αγορά και κάτω αðό την ομðρÝλα αυτÞς της ονομασίας η ðοικιλία Καλαμάτα αðολαμβάνει τη ζÞτηση και την εκτίμηση εκατοντάδων εκατομμυρίων καταναλωτþν ðαγκοσμίως. Αυτό καθ’ αυτό το γεγονός ðροκάλεσε αυξημÝνη ζÞτηση για το ðροϊόν ιδιαίτερα αðό τα τÝλη της δεκαετίας του 1990, οδηγþντας τις τιμÝς ðαραγωγοý στα ýψη (ðάνω και αðό €3/ κιλό), καθþς οι ðαραγόμενες ðοσότητες δεν εðαρκοýσαν. Οι αυξημÝνες τιμÝς ðαραγωγοý οδÞγησαν με τη σειρά τους σε φυτεýσεις νÝων ελαιόδενδρων με αðοτÝλεσμα την ενίσχυση του όγκου ðαραγωγÞς το εðόμενο διάστημα και την εξισορρόðηση ðροσφοράς και ζÞτησης. ‘Οðως ðροαναφÝρθηκε, τα τελευταία χρόνια λόγω των ðολλþν νÝων φυτεýσεων ðαρατηρείται ο όγκος ðαραγωγÞς να υðερκαλýðτει τις ανάγκες της κατανάλωσης, με αðοτÝλεσμα την μείωση της μÝσης τιμÞς του ðροϊόντος και της ðþλησÞς του τόσο αðό τον ελαιοðαραγωγό, όσο και στην εξαγωγÞ. Θεωρþ ότι για Ýνα διάστημα η τάση των νÝων φυτεýσεων ðρÝðει να ανακοðεί και σε συνδυασμό με την ανεýρεση νÝων αγορþν ðου αðοτελεί στόχευση της ÐΕΜΕΤΕ να εðανÝλθει η ισορροðία ðαραγωγÞς και κατανάλωσης.
Ερ.: Η "διαμάχη" φορÝων, όðως η ÐΕΜΕÔΕ, η ÄΟΕÐΕË κ.λð. αλλά και εðίσηςφορÝωναðόνομοýς,όðως η Αιτωλοακαρνανία, η Öθιþτιδα κ.λð., εξακολουθεί και σÞμερα να υφίσταται. Ðοια είναι η γνþμη σας εðί του θÝματος, τι ðρÝðει να γίνει για να λυθεί άðαξ το ζÞτημα. Η λýση του ðανελλαδικοý
ÐΟÐ είναι εφικτÞ;
Αð.: Αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν υðάρχει καμία “διαμάχη φορÝων”. ¼λοι οι φορείς ðου εκðροσωðοýν αðοδεδειγμÝνα και χρειάζεται να τονίσουμε το “αðοδεδειγμÝνα”, τα συμφÝροντα του 97% των ελαιοðαραγωγþν της χþρας όðως η ÐεριφÝρεια Δυτ.Ελλάδας, τα ΕðιμελητÞρια Αιτωλοακαρνανίας, Λακωνίας και Φθιþτιδας, ΔÞμοι, η ΕθνικÞ ΔΟΕÐΕΛ και η ÐΕΜΕΤΕ, σýμφωνα με τα διαθÝσιμα στοιχεία του ðίνακα της ΕθνικÞς ΔΟΕÐΕΛ ταυτίζονται με την εðιτακτικÞ ανάγκη της συνÝχισης της χρÞσης της διεθνοýς αναγνωρισμÝνης ονομασίας της ðοικιλίας για το σýνολο των ðαραγόμενων ðοσοτÞτων της ðοικιλίας Καλαμάτα/Kalamata σε όλη την χþρα (Ðίνακας 1). Σε διαφορετικÞ ðερίðτωση, “σÞμερα” κινδυνεýουν να χαθοýν εξαγωγÝς της ðοικιλίας ðλÝον των 73.000 τόνων και αξίας ðερίðου €230 εκατ. και “αýριο” ðλÝον των 120.000
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 53
τόνων με την είσοδο στην καρðοφορία των φυτεýσεων χιλιάδων δενδρυλλίων της ðοικιλίας Καλαμάτα της τελευταίας 20ετίας. ΑυτÞ η εξÝλιξη θα Ýχει τραγικÝς συνÝðειες για 27.000 καλλιεργητÝς της ðοικιλίας, καθþς και για ðερισσότερες αðό 150 μεταðοιητικÝς/τυðοðοιητικÝς/ εξαγωγικÝς ελληνικÝς εðιχειρÞσεις. Είναι, εðίσης, ολοφάνερο ότι οι 2.500 τόνοι ðου ðαράγονται στην οριοθετημÝνη ζþνη της Ð.Ε. Μεσσηνίας δεν θα μðοροýσαν σε καμία ðερίðτωση να καλýψουν τον όγκο της διεθνοýς ζÞτησης (άνω των 70.000 τόνων) για το ðροϊόν και τότε στην κυριολεξία θα ανοίξουμε την “ðόρτα” των αγορþν για να την εκμεταλλευτοýν ανταγωνίστριες χþρες καλýðτοντας το κενό της ζÞτησης. Εýλογα τίθενται τα ερωτÞματα:
♦ Τι εðιδιþκεται εν τÝλει αðό την εðιμονÞ των εκðροσþðων της Μεσσηνίας;
♦ Να ðωλοýνται οι 2.500 τόνοι της οριοθετημÝνης ζþνης σε
δυσθεþρητα υψηλÝς τιμÝς υðό την
ομðρÝλα του ÐΟÐ “Ελιά Καλαμάτας”
/ PDO “Elia Kalamatas” και οι 100.000 τόνοι στην υðόλοιðη χþρα ðου δεν θα χρησιμοðοιοýν το
συνþνυμο “Καλαμάτα” της ðοικιλίας
να ðαραμÝνουν στα αζÞτητα, να
ðωλοýνται σε ευτελείς τιμÝς Þ να
οδηγοýνται στην ελαιοðοίηση;
♦ Ενα ðροϊόν με δýο ταχýτητες;
♦ ÐÝραν της αðþλειας για την εθνικÞ οικονομία, είναι αυτό κοινωνικά δίκαιο για των ðαραγωγικό κόσμο της χþρας;
Η ðαράλληλη κυκλοφορία της ðοικιλίας, όðως αυτÞ ðροβλÝðεται και αðό τον ισχýοντα Ευρωðαϊκό Κανονισμό για τα ðροϊόντα ÐΟÐ/ÐΓΕ κ.α. 1151/2012, ομαλοðοιεί και καθησυχάζει την εξαγωγικÞ αγορά του ðροϊόντος (“Kalamata olives”) χωρίς να εμðοδίζει οýτε κατ’ ελάχιστο την ðαραγωγÞ, την ðαρασκευÞ και την εμðορία του ðροϊόντος ÐΟÐ σýμφωνα με τις ðροδιαγραφÝς αναγνþρισÞς της. Η ευρωðαϊκÞ φιλοσοφία για την ελεýθερη κυκλοφορία αðοτυðþνεται και στην αðάντηση του Ευρωðαίου Εðιτρόðου Γεωργίας κ. Janusz Wojciechowski στις 15 Ιουλίου 2021 ðου εðιβεβαιþνει ðλÞρως τις εξαγωγικÝς ðροσðάθειες των ελληνικþν εξαγωγικþν εðιχειρÞσεων εðιτραðÝζιων ελιþν ðου τα τελευταία 100 χρόνια εξάγουν με την ονομασία της ðοικιλίας Kalamata olives και δικαιþνει τις θÝσεις και τον αγþνα της ÐΕΜΕΤΕ, αλλά και όλων των φορÝων όλα αυτά τα χρόνια, χωρίς να θίγονται σε καμία ðερίðτωση τα συμφÝροντα της ÐΟÐ “Ελιά Καλαμάτας”/PDO “Elia Kalamatas”.
¼ðως είδαμε τα τελευταία χρόνια, κάθε αντίθετη άðοψη άνοιξε τον ασκό του Αιόλου για Ýνα δυσοίωνο μÝλλον σ’ Ýνα υðÝροχο ðροϊόν. Δεν Þταν λίγες οι φορÝς ðου κινδýνεψε Ýνα ðαγκοσμίως ασυναγþνιστο ελληνικό διατροφικό ðροϊόν για την ιδεοληψία λίγων. Μετά την αðόφαση του ΣτΕ και την σýγχυση ðου εðικράτησε, ο Υðουργός ΑΑΤ κ. Γ. Γεωργαντάς με υðομονÞ και εðιμονÞ διαβουλεýτηκε με όλους τους ενδιαφερόμενους και θÝσðισε, και μάλιστα σε χρόνο ρεκόρ, νÝα υðουργικÞ αðόφα-
ση σε ðλÞρη συμμόρφωση με τις εðιταγÝς της Αðόφασης του ΣτΕ.
Η “Αðόφαση Γεωργαντά” ομαλοðοίησε και καθησýχασε την εξαγωγικÞ αγορά της ðοικιλίας “KALAMATA” εξασφαλίζοντας την αðρόσκοðτη αðορρόφηση του ðροϊόντος αðό τα χÝρια των ελαιοðαραγωγþν ðου καλλιεργοýν την ðοικιλία στο σýνολο της χþρας, ðαρά το γεγονός ότι εμμÝνουν ακόμα κάðοιοι εκðρόσωðοι της Μεσσηνίας. Οι ðροστατευόμενες ονομασίες είναι εργαλείο marketing και αðοτελοýν εθνικÞ και όχι τοðικÞ κληρονομιά. Οφείλουμε ðάντα να λαμβάνουμε υð΄ όψιν τον εξαγωγικό ðροσανατολισμό των ελληνικþν εðιτραðÝζιων ελιþν και τη σημαντικÞ συμβολÞ τους στο αγροτικό και εθνικό εισόδημα ðριν ðροβοýμε σε οðοιαδÞðοτε ενÝργεια ðου μðορεί να αðοβεί καταστροφικÞ για το ðροϊόν. Σε ό,τι αφορά στην ιδÝα ενός ðανελλαδικοý ÐΓΕ ελιάς Καλαμάτας θεωρητικά θα είμαστε σýμφωνοι υðό την ðροϋðόθεση ότι θα αφορά στο σýνολο της ελληνικÞς ðαραγωγÞς της ðοικιλίας. Ωστόσο οφείλουμε να είμαστε ρεαλιστÝς και να αναγνωρίσουμε εξαρχÞς ότι Ýνα τÝτοιο εγχείρημα θα Ýχει να αντιμετωðίσει ðολλÝς τεχνικÝς δυσκολίες και θα είναι ιδιαίτερα χρονοβόρο. ΜÝχρι τότε μόνο η “Αðόφαση Γεωργαντά” εγγυάται την αðρόσκοðτη συνÝχιση των εξαγωγþν και την αðορρόφηση του συνόλου των ðαραγόμενων ðοσοτÞτων της ðοικιλίας, χωρίς να μðαίνει σε κίνδυνο το αγροτικό και εθνικό εισόδημα και χωρίς να εμðοδίζει οýτε κατ’ ελάχιστο την ðαραγωγÞ, την ðαρασκευÞ και την εμðορία του ðροϊόντος ÐΟÐ “ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ”/PDO “ELIA KALAMATAS”. Είναι αδιανόητη η εκ νÝου κατάθεση Αίτησης Ακýρωσης της Αðόφασης Γεωργαντά στο ΣτΕ αðό φορείς της Ð.Ε. Μεσσηνίας. n
54 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ | ΕΛΙΑ ΚΑΛΑΜΩΝ
“ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ
ΣΥΜΦΩΝΟΙ ΣΕ ΕΝΑ ÐΑΝΕΛΛΑΔΙΚΟ ÐΓΕ”
ΤΟ
ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ ΚΑΙ ΠΑΕΙ
ΓΙΑ ΑΝΟΔΟ
Δέλεαρ η συνδεδεμένη και τα νέα, ισχυρότερα υβρίδια για τους
παραγωγούς
Για περισσότερες εκτάσεις έχει βάλει πλώρη τη νέα καλλιεργητική σεζόν το καλαμπόκι στη χώρα μας και σε αυτό έχουν παίξει ρόλο οι καλές εμπορικές τιμές, αλλά και η θέσπιση συνδεδεμένης ενίσχυσης, αρχής γενομένης από το 2023. Παραγωγοί από όλη τη χώρα μιλάνε στο Περιοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία, για το πώς έχει η κατάσταση, τις αποδόσεις, τις καλλιεργητικές πρακτικές που ακολουθούν, αλλά και τα υβρίδια, που επιλέγουν.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΙΚΑΣ
ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΪΣΙΑΔΗΣ
Δημοσιογράφοι στον ΑγροΤύπο
Καμία ενημέρωση για συνδεδεμένη ενίσχυση Ο κ. Σίμος Γεωργακίδης αðό την ðεριοχÞ της Ορεστιάδας Έβρου καλλιεργεί κάθε χρόνο καλαμðόκι. ¼ðως δηλþνει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «καλλιεργþ καλαμðόκι ðολλά χρόνια, όταν οι τιμÝς Þταν στα 12 λεðτά, αλλά και τþρα ðου Ýφτασαν σε υψηλά εðίðεδα λόγω της κρίσης στην Ουκρανία. Το 2022 καλλιÝργησα ðερίðου 75 στρÝμματα. Το ðοýλησα σε Ýμðορο με τιμÞ ðαραγωγοý στα 30 λεðτά το κιλό. Μðορεί να φαίνεται μια υψηλÞ τιμÞ, αλλά είχαμε μια μεγάλη αýξηση του κόστους καλλιÝργειας. Υðάρχουν σοβαρά ðροβλÞματα αðό το υψηλό κόστος καυσίμων και τους μεγάλους φόρους. Οι ενισχýσεις ðου δόθηκαν με την εðιστροφÞ ΕΦΚ ðετρελαίου και την
ενίσχυση για τις υψηλÝς τιμÝς των λιðασμάτων θα τις χαρακτηρίσω «ψίχουλα», σε σχÝση με τα ðοσά ðου ðλÞρωσε ο ðαραγωγός. Εðίσης, δεν υðάρχει καμία ενημÝρωση αðό την ðλευρά του ΥðΑΑΤ για το αν θα εισðράξω την συνδεδεμÝνη ενίσχυση ðου Ýχει το καλαμðόκι στη νÝα ΚΑÐ. Ðροσωðικά καλλιεργþ το υβρίδιο LG 30.685 της ΕΛΑΝΚΟ ΕΛΛΑΣ και είμαι ικανοðοιημÝνος. Είναι Ýνα υβρίδιο ðολý υψηλþν αðοδόσεων, με δυνατό κεντρικό στÝλεχος και ριζικό σýστημα».
Καβάλα: Προτίμηση σε υβρίδια με σταθερότητα στις αποδόσεις
Ο
κ. ×ρÞστος ×ατζηγιαννάκος καλλιεργεί γýρω στα 300 με 400 στρÝμματα, ανάλογα και την χρονιά, στην ðεριοχÞ του Ερατεινοý Καβάλας, Ýνα νομό με αρκετÝς εκτάσεις στο ðροϊόν. ¼ðως αναφÝρει μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «τα τελευταία Ýτη κρατάω σχετικά σταθερÝς τις εκτάσεις με καλαμðόκι, με μικρÝς αυξομειþσεις, ανάλογα και τη
56 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΦΥΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ | ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ
ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΤΑ ΚΕΚΤΗΜΕΝΑ
χρονιά. ΦÝτος μάλλον θα τα αυξÞσω. Γενικά στην ðεριοχÞ μας βλÝðω, ðως λόγω του ότι δεν συμðεριλαμβάνεται στις ζþνες ðου θα λάβει συνδεδεμÝνη καλαμðοκιοý, ότι οι εκτάσεις θα είναι σχετικά σταθερÝς και δεν θα ανÝβουν τη νÝα σεζόν. Το κόστος ðαραγωγÞς ðÝρυσι Þταν αυξημÝνο, φθάνοντας τα 240 ευρþ το στρÝμμα. Αðό τα αυτά, τα 40-50 ευρþ, αντιστοιχοýν στο ενοίκιο. Ðρόβλημα στην ðεριοχÞ μας, ðÝραν της σταδιακÞς εξάðλωσης του Διαβρþτικα, δεν υðάρχει στην καλλιÝργεια. ÐÝρυσι Ýδωσα την ðαραγωγÞ μου στην Ένωση Συνεταιρισμþν, αλλά και αðευθείας σε κτηνοτροφικÝς μονάδες. Η τιμÞ Þταν στα 29,5 ευρþ το κιλο, αλλά στα μÝσα Φεβρουαρίου Þταν στα 26 λεðτά, ενþ υðÞρχαν και αρκετÝς αðοθÞκες με ðροϊόν. Αναφορικά με τα υβρίδια, τþρα, ðου εðιλÝγω, ðρÝðει να σας
ðω ότι τα δοκιμάζω 1-2 χρόνια, ανάλογα
την ðερίðτωση. Με ενδιαφÝρει ðολý να Ýχω σταθερÝς αðοδόσεις και να μην Ýχω μεγάλες διακυμάνσεις στην στρεμματικÞ αðόδοση αðό χρονιά σε χρονιά. Γι’ αυτό Ýχω εðιλÝξει το Miami της Syngenta, ðου Ýχει άριστη ðροσαρμοστικότητα στις εδαφοκλιματικÝς συνθÞκες της ðεριοχÞς. Το συγκεκριμÝνο υβρίδιο ðροσαρμόστηκε αðό την ðρþτη κιόλας χρονιά, δίνοντας μÝγιστες αðοδόσεις, της τάξης
των 1.500 κιλþν ανά στρÝμμα. Αðαραίτητη ðροϋðόθεση Þταν η καλÞ ðεριðοίηση της καλλιÝργειας και φυσικά η καλÞ λίðανση. Ένα, εðίσης, καλό υβρίδιο με υψηλÝς και σταθερÝς κάθε χρόνο αðοδόσεις είναι και το υβρίδιο Gladius, ðάλι της Syngenta. Τα συγκεκριμÝνα τα Ýχω δοκιμάσει και είναι ðολý καλά. Είμαι ικανοðοιημÝνος και δεν Ýχω κανÝνα ðρόβλημα. Και με το Gladius και καλÞ ðεριðοίηση, ðιάνω 1.500 κιλά ανά στρÝμμα». Αðό την ðεριοχÞ της Καβάλας είναι και ο κ. Νίκος Ιωαννίδης, ðου καλλιεργεί 2.500 στρÝμματα με καλαμðόκι. ¼ðως τονίζει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «ðÝρυσι το ΣεðτÝμβριο στα αλþνια είχε τιμÞ ðαραγωγοý 30 λεðτά το κιλό. Τþρα Ýχει μειωθεί στα 28 λεðτά. Αðό την άλλη, το κόστος καλλιÝργειας Ýχει αυξηθεί αðό ðρόðερσι και ðαραμÝνει σε υψηλά εðίðεδα. Για την συνδεδεμÝνη ακόμη δεν υðάρχει κάðοια ενημÝρωση για το ðοιοί τελικά θα την ðάρουν, αλλά εκτιμþ ότι δεν θα εðηρεάσει την τιμÞ ðαραγωγοý, γιατί το καλαμðόκι είναι χρηματιστηριακό ðροϊόν και εξαρτάται αðό τις διεθνείς τιμÝς. Ðάντως, ðαραμÝνει ελλειμματικό στην ðαγκόσμια αγορά και σίγουρα θα Ýχει αυξημÝνη ζÞτηση στο μÝλλον. Εδþ και χρόνια χρησιμοðοιþ υβρίδια Pioneer της Corteva, γιατί Ýχουν καλÞ συμðερι-
φορά στην αðοθÞκευση ðου με ενδιαφÝρει. Καλλιεργþ δοκιμαστικά ðολλά υβρίδια αðό 125 μÝχρι 140 ημερþν φυσιολογικÞς ωρίμανσης. Είναι ðοιοτικά καλαμðόκια και τα ζητοýν οι αγοραστÝς. Η ζÞτηση φÝρνει την εðιλογÞ των υβριδίων. Κυρίως χρησιμοðοιþ το P0937 ðου Ýχει εξαιρετικÝς αðοδόσεις και το Ρ1672, ðου Ýχει ισχυρό στÝλεχος και ριζικό σýστημα.
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 57
ΥΒΡΊΔΊΑ ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΕΣ ΑÐΟΔΟΣΕΊΣ ΕÐΊΛΕΓΟΥΝ
ÐΟΛΛΟΊ
ÐΑΡΑΓΩΓΟΊ
Σέρρες: Τι προτιμά ένας γεωργο-κτηνοτρόφος με αγελάδες γαλακτοπαραγωγής
στο ενσίρωμα και 1.500 κιλά στο σðυρί. Είμαι ικανοðοιημÝνος αðό τα υβρίδια, αλλά συνεχþς δοκιμάζω και νÝα».
Ο
κ. ×ρÞστος Φραγκάκης είναι ðαραγωγός καλαμðοκιοý, ενþ Ýχει και μονάδα
με αγελάδες γαλακτοðαραγωγÞς στην ðεριοχÞ της Ηράκλειας Σερρþν. ¼ðως δÞλωσε στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «βάζω κάθε χρόνο σταθερÝς εκτάσεις με καλαμðόκι για να καλýðτω τις ανάγκες, της κτηνοτροφικÞς μου μονάδας, καθþς εκτρÝφω 300 αγελάδες γαλακτοðαραγωγÞς. Την ðερσινÞ χρονιά, ενþ ðηγαίναμε ðολý καλά και είχαμε άριστη εικόνα και ανάðτυξη στα καλαμðόκι, Ýνα χαλάζι στις 20 Ιουνίου, μας ðροκάλεσε ζημιÝς σε αρκετά στρÝμματα της καλλιÝργειάς μας. Κανονικά ðιάνουμε 1.500 με 1.700 κιλά ανά στρÝμμα και στα χαλαζοχτυðημÝνα δεν ðιάσαμε ðάνω αðό 500 κιλά. Βάζω καλαμðόκι για ενσίρωμα, αλλά και για καρðό. Οι αðοδόσεις ðου ðιάνω στο σðυρί είναι μεταξý 1.500-1.700 κιλþν, ενþ στο ενσίρωμα φτάνω 7 τόνους το στρÝμμα. Αðό υβρίδια βάζω αρκετþν εταιρειþν, της Syngenta, Dekalb και Limagrain κι άλλα. Για να καλλιεργÞσω ευρÝως Ýνα καλαμðόκι, ðρÝðει να το δοκιμάσω τουλάχιστον 2 χρόνια ðριν. Ðροτιμþ καλαμðόκι με γερό στÝλεχος, καλÞ ðεριεκτικότητα σε άμυλο þστε να ðαίρνει ενÝργεια το ζþο όταν τρþει. Της Limagrain το 31700 ðÞγε ðολý καλά, Ýδωσε καλÝς αðοδόσεις, Ýως 7 τόνους
Στην ίδια ðεριοχÞ, της Ηράκλειας Σερρþν, δραστηριοðοιείται και ο Νίκος Τσεðετονίδης, ðεðειραμÝνος ðαραγωγός καλαμðοκιοý, αλλά και τεχνολόγος γεωðόνος. ¼ðως δÞλωσε μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «κάθε χρόνο καλλιεργþ γýρω στα 400 στρÝμματα με καλαμðόκι. ΦÝτος είναι μεταβατικÞ χρονιά αðό την άðοψη ότι ξεκινά η νÝα ΚΑÐ. Η ðεριοχÞ μας είναι μÝσα στις ζþνες ðου φαίνεται να ðαίρνουν συνδεδεμÝνη καλαμðοκιοý, αλλά εðειδÞ εδþ είμαστε σε μια ðεριοχÞ ðου ðοτίζουμε με κατάκλιση, δεν είμαστε ακόμα αðόλυτα σίγουροι, αν όντως είναι Ýτσι και ðεριμÝνουμε διευκρινίσεις αðό το Υðουργείο ΑγροτικÞς Ανάðτυξης και Τροφίμων. Θεωρþ ðως τόσο εγþ ðροσωðικά, όσο και οι υðόλοιðοι αγρότες της ðεριοχÞς, θα ðάμε σε μια αýξηση στρεμμάτων καλαμðοκιοý τη νÝα χρονιά. Αðό τη συνδεδεμÝνη θα εξαρτηθοýν ðολλά δηλαδÞ. ÐÝρυσι δεν τα ðÞγαμε τόσο καλά με τις αðοδόσεις, λόγω ζημιþν αðό χαλάζι και αÝρα. ΣυγκεκριμÝνα, ενþ συνÞθως ðιάναμε 1.350 με 1.500 κιλά το στρÝμμα, ðÝρυσι ðÝσαμε στα 1.150 με 1.200 κιλά. Την ðερσινÞ χρονιά το 50% το Ýδωσα για ενσίρωμα και το υðόλοιðο σðυρί. Η
αγορά Ýχει γίνει χρηματιστÞριο. ΤÝτοια εðοχÞ άλλες χρονιÝς στο καλαμðόκι αυξάνονταν η τιμÞ, τþρα όμως συμβαίνει
το αντίθετο, δηλαδÞ στα αλþνια, Þταν σε υψηλότερα εðίðεδα και τþρα ðÝφτει. ΣÞμερα είναι στα 27 με 29 λεðτά το κιλό στον ðαραγωγό. Ðροσωðικά το αðοθηκεýω και ðουλάω κάðοιες ðοσότητες και αργότερα μÝσα στη χρονιά. Αðόθεμα στην ðεριοχÞ μας υðάρχει αυτÞ την ðερίοδο. Αðό υβρίδια χρησιμοðοιþ κυρίως το P0937 της Pioneer, καθþς με αυτό εðιτυγχάνω και υψηλÝς αðοδόσεις (γýρω στα 1.500 κιλά το στρÝμμα), αλλά και την ðρωιμότητα. ΔηλαδÞ, εðειδÞ είναι ðρþιμο, καταφÝρνω και θερίζω αρχÝς Σεðτεμβρίου, οðότε μðορεί να κερδίσω και στην τιμÞ, αλλά και να γλιτþσω τυχόν ζημιÝς αðό τις κακοκαιρίες του φθινοðþρου ðου τα τελευταία Ýτη Ýχουν φÝρει ðολλά ðροβλÞματα. Γενικά, για να χρησιμοðοιÞσω νÝο υβρίδιο, θα ðρÝðει ðρþτα να το καλλιεργÞσω ðειραματικά δυο χρονιÝς».
Σχετικά σταθερές εκτάσεις στην Κοζάνη Ο κ. Θωμάς Διαμαντόðουλος αðό το Ανατολικό Κοζάνης καλλιεργεί συνολικά 4.200 στρÝμματα κάθε χρόνο, εκ των οðοίων τα 600 ðερίðου με καλαμðόκι. ¼ðως δÞλωσε στο Ðεριοδικό ΓεωργίαΚτηνοτροφία: «σε γενικÝς γραμμÝς καλλιεργþ σταθερό αριθμό στρεμμάτων με καλαμðόκι κάθε χρόνο. ÐÝρυσι Þταν μια καλÞ χρονιά, τόσο αðό άðοψη εμðορικþν τιμþν, ðου Ýφτασαν τα 30 λεðτά, όσο και των αðοδόσεων, ðου στην ðεριοχÞ μας Ýφτασαν τα 1.600 κιλά. Η καλλιÝργεια του
58 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΦΥΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ | ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ
καλαμðοκιοý είναι αðαιτητικÞ. Λόγω των υψηλþν εξόδων τα ðροηγοýμενα χρόνια, σε συνδυασμό με τις χαμηλÝς τιμÝς τότε, ðολλοί ðαραγωγοί εδþ την εγκατÝλειψαν. Γενικότερα για την Ελλάδα ακοýμε ðως τα στρÝμματα καλλιÝργειας θα αυξηθοýν την εðόμενη χρονιά. Για την ðεριοχÞ μας, εκτιμþ, ðως οι εκτάσεις θα είναι σταθερÝς. Η
ðεριοχÞ μας είναι εκτός συνδεδεμÝνης, εξ όσων γνωρίζω. Το κόστος ðαραγω-
γÞς εδþ Þταν ðÝρυσι στα 250 με 280 κιλά το στρÝμμα. Μόνο το ενοίκιο Þταν 30-40 ευρþ. Τα υβρίδια καλαμðοκιοý ðου ðροτιμþ, τα δοκιμάζω τρεις χρονιÝς, ðροκειμÝνου να τα βάλω σε ðερισσότερα στρÝμματα. Κάθε χρόνο κάνουμε ðειραματικÝς καλλιÝργειες. Ðροσωðικά χρησιμοðοιþ στο 1/3 των εκτάσεων ðου βάζω κάθε χρόνο το Dekalb 5182 ðου είναι 100 ημερþν καλαμðόκι. Το φυτό είναι μικρόσωμο,
×ΡΟΝΊΑ
ÐΟΛΛΟΊ ΑΓΡΟΤΕΣ
αðαιτητικό σε λίðανση και νερό, αλλά Ýχει αðοδόσεις άνω των 1.500 κιλþν το στρÝμμα, καλό σðυρί, με καλά ðοσοστά υγρασίας, ενþ με αυτό δεν εðηρεαζόμαστε αðό τους καýσωνες. Στα υðόλοιðα στρÝμματα χρησιμοðοιþ υβρίδιο 115-125 ημερþν, ðροτιμþντας το 6092 της Dekalb, είτε το P0937 της Pioneer και είμαι ικανοðοιημÝνος αðό όλα τα υβρίδια».
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 59
ÐΊΟ
ΤΟΥΛΑ×ΊΣΤΟΝ ΔΥΟ
ΚΑΛΛΊΕΡΓΟΥΝ ΔΟΚΊΜΑΣΤΊΚΑ ΥΒΡΊΔΊΑ ΟΊ
Πρόβλημα το υψηλό κόστος αν μειωθούν οι τιμές
Ο κ. Άγγελος Στρατάκης, αðό το Αμýνταιο της Φλþρινας, καλλιεργεί με τον αδελφό του 1.200 στρÝμματα καλαμðοκιοý, διαθÝτει ξηραντÞριο και ασχολείται με την εμðορία του ðροϊόντος. ¼ðως αναφÝρει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «ðριν τον ðόλεμο της Ουκρανίας το καλαμðόκι είχε τιμÞ στα 28 λεðτά το κιλό. Στη συνÝχεια ανÝβηκε και μÝχρι τον ðερασμÝνο ΔεκÝμβριο Þταν στα 35 λεðτά. Το ðρþτο δεκαÞμερο του Φεβρουαρίου του 2023 η τιμÞ εðανÞλθε στα εðίðεδα ðρο του ðολÝμου δηλαδÞ στα 28 λεðτά. Αν ðαραμείνει σε αυτά τα εðίðεδα η τιμÞ υðάρχει ðρόβλημα αðό το ðολý υψηλό κόστος ðου Ýχει η καλλιÝργεια.
Αρκεί να σας αναφÝρω ότι το λίðασμα
αðό τα 20 ευρþ Ýφτασε στα 30 ευρþ. Το
ρεýμα για την άρδευση εðίσης αυξÞθη-
κε και αðό 4.500 ευρþ ðου ðλÞρωνα για
την κάθε γεþτρηση Ýφτασε στα 10.500
ευρþ. Τα μηχανÞματα ξÞρανσης τα αγόρασα σταδιακά αðό ιδιοχρηματοδότηση και μÝσα αðό εðενδυτικά ðρογράμματα.
Το καλαμðόκι ðαρουσιάζει σημαντικÝς διακυμάνσεις στην τιμÞ του. Αρκεί να σας αναφÝρω ότι το 2008 Ýφτασε στα εðίðεδα των 11 λεðτþν το κιλό η τιμÞ ðαραγωγοý. Ðάντως δεν υðάρχει καμία εðίσημη ενημÝρωση για την συνδεδεμÝνη. Ðολλοί φοβοýνται ότι αν εφαρμοστεί
θα φÝρει μείωση των τιμþν ðαραγωγοý. ¼σον αφορά την εμðορία υðάρχει ζÞτηση. ¼μως με τον καιρό οι μικρÝς κτηνοτροφικÝς μονάδες θα σβÞσουν. Αðό την άλλη οι μεγάλες μονάδες γίνονται ακόμη ðιο δυνατÝς. Έχουν ρευστότητα και μðοροýν να κάνουν Ýρευνα αγοράς και να ðρομηθεýονται μεγάλες ðοσότητες. Εγþ εδþ και χρόνια καλλιεργþ υβρίδια της Syngenta. Βάζω το υβρίδιο SY Gladius ðου είναι μεγάλου κýκλου και ðολý υψηλþν αðοδόσεων και Ýχει διðλÞ χρÞση καλλιÝργειας, καρðοý και ενσίρωσης. Δοκιμαστικά Ýβαλα και το SY Andromeda
ðου είναι και αυτό υβρίδιο υψηλþν αðοδόσεων με δυνατό ριζικό σýστημα».
Πιο πολλά στρέμματα ακόμα και σε ζώνες δίχως συνδεδεμένη
Ο κ. ×ρÞστος Μðακαλόðουλος είναι Ýνας σýγχρονος αγρότης, ο οðοίος καλλιεργεί στο ΑρμÝνιο Λάρισας 1.200 στρÝμματα, τα οðοία φÝτος και Ýχει αυξÞσει. Αðό αυτά ðÝρσι Ýβαλε 350 στρÝμματα καλαμðόκι. ¼ðως αναφÝρει στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία: «μου αρÝσει να ðειραματίζομαι και γενικά δοκιμάζω τα υβρίδια ðροτοý τα καλλιεργÞσω μαζικά. ÐÝρυσι Þταν μια δýσκολη χρονιά για όλα τα ðροϊόντα λόγω του ðολý υψηλοý κόστους καλλιÝργειας. Ðροσωðικά εðÝλεξα ðÝρυσι να κάνω ðροαγορά λιðασμάτων για τις καλλιÝργειες σιταριοý, καλαμðοκιοý και βάμβακος ðου Ýχω. Έτσι, εξασφάλισα
χαμηλότερες τιμÝς αγοράς. ΣυγκεκριμÝνα αγόρασα για βασικÞ και εðιφανειακÞ λίðανση με 500-600 ευρþ τον τόνο, ενþ μετά οι τιμÝς ðÞγαν στα 800 και 900 ευρþ ο τόνος. ΦÝτος δεν μðορþ να το κάνω αυτό όμως. Το θετικό ðÝρυσι, ðαρά τα αυξημÝνα κόστη, Þταν οι υψηλÝς εμðορικÝς τιμÝς. Συνεργάζομαι με κτηνοτρόφους και Ýδωσα καλαμðόκι με 33 λεðτά, αλλά και με εðιχειρÞσεις ζωοτροφþν και Ýδωσα με 35 λεðτά. Ðαράλληλα, Ýχω κρατÞσει ðροϊόν και στην αðοθÞκη για να ðουλÞσω αργότερα. ÐÝρυσι ξÝραμε ότι θα Þταν δýσκολη η σεζόν λόγω του κόστους ενÝργειας, νεροý κ.λð., όμως ξÝραμε ðως θα είναι ψηλά και οι εμðορικÝς τιμÝς των ðροϊόντων. ΦÝτος, αυτό δεν το ξÝρουμε και σε συνδυασμό με τις ðροβλÝψεις της νÝας ΚΑÐ ðου δεν τις Ýχουμε λεðτομερþς μάθει ακόμα αφοý υðάρχει και Ýλλειψη ενημÝρωσης αðό το ΥðΑΑΤ, δυσκολευόμαστε να αðοφασίσουμε τι ðροϊόντα θα καλλιεργÞσουμε. Στο θεσσαλικό κάμðο είναι ακόμα ðιο δýσκολα τα ðράγματα, γιατί Ýχουμε Ýλλειψη νεροý και τα κόστη στις ðομόνες με τις τρελÝς ðÝρσι τιμÝς της ενÝργειας είχαν φτάσει σε ορισμÝνα καλαμðόκια ακόμα και στα 120 με 140 ευρþ το στρÝμμα. Αυτά τα χρÞματα δεν θα βγουν ðοτÝ… Ðροσωðικά αýξησα τα στρÝμματα με σιτάρια, γιατί ðÞρα ðερισσότερα χωράφια και στο καλαμðόκι αμφιταλαντεýομαι ðόσα θα καλλιεργÞσω. Έχουμε το μείον εδþ, ότι είμαστε στις ζþνες ðου δεν θα ðάρουμε συνδεδεμÝνη στο καλαμðόκι. Ðαρ’ όλα αυτά εðειδÞ το ψάχνουμε το θÝμα, ενημερωνόμαστε για όλα τα νÝα υβρίδια και τις εðιλογÝς ðου Ýχουμε. Έχω ðολý καλÞ εικόνα για το DKC6897, το οðοίο το Ýχω δοκιμάσει αρκετά. Θεωρþ ðως είναι καλÞ εðιλογÞ για όσους
60 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΦΥΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ | ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ
καλλιεργοýμε ðολλά στρÝμματα. Έχω ðιάσει αðοδόσεις Ýως 1.700-1.800 κιλά ανά στρÝμμα. Δεν Ýχει ðροβλÞματα με ασθÝνειες και Ýχει ισχυρό στÝλεχος. Για να Ýχεις καλÞ εικόνα για Ýνα υβρίδιο, τις αðοδόσεις του και τα χαρακτηριστικά του, ðρÝðει να βάζεις ðολλά στρÝμματα.
Το να καλλιεργείς 5-10 στρÝμματα δεν σου δίνει ασφαλÞ και αντιðροσωðευτικÞ
εικόνα για Ýνα υβρίδιο. Ðρόσφατα είδαμε και Ýνα ακόμα ενδιαφÝρον υβρίδιο
το DKC6092 το οðοίο Ýχει εðίσης ðολý ισχυρό στÝλεχος».
Ο κ. Γιþργος Ðαðαδοýλης καλλιεργεί κάθε χρόνο γýρω στα 600 στρÝμματα με βασικό ðροϊόν το βαμβάκι και δευτερευόντως καλαμðόκι, σιτάρι, ελαιοκράμβη και όσðρια στην ðεριοχÞ της ΓαλÞνης Λάρισας. ¼ðως χαρακτηριστικά μας ανÝφερε: «η ðεριοχÞ μας δεν συμðεριλαμβάνεται στη ζþνη ðου θα ðαίρνει συνδεδεμÝνη ενίσχυση, όμως αυτό εκτιμþ ðως δεν θα αðοτελÝσει αντικίνητρο. Οι εκτάσεις θα είναι ðερισσότερες φÝτος με καλαμðόκια λόγω των καλþν εμðορικþν τιμþν. Ακόμα και με 25 λεðτά να δþσουμε το ðροϊόν, αν οι αðοδόσεις είναι μεταξý 1.800 και 2.000 κιλþν το στρÝμμα, όðως είθισται εδþ, τότε θα υðάρχει κÝρδος. ÐÝρυσι ðοýλησα καλαμðόκι με 30 και 31 λεðτά το κιλό. ÐÝρυσι Ýβαλα 60 στρÝμματα, φÝτος ετοιμάζομαι να βάλω 100. Γενικά είμαι ικανοðοιημÝνος αðό την καλλιÝργεια. Τα τελευταία τρία χρόνια χρησιμοðοιþ τα υβρίδια της Fyto Animal Services. Δεν Ýχω ðροβλÞματα αðό ασθÝνειες και τα φυτρþματα είναι ðολý καλά. Ιδιαίτερη αναφορά ðρÝðει να κάνω στο υβρίδιο 8606, με το οðοίο σε καλά χωράφια ðιάνω αðοδόσεις Ýως 2 τόνους το στρÝμμα και σε μÝτρια χωράφια Ýως 1.800 κιλά το στρÝμμα».
Ο κ. Θανάσης ΜακρÞς καλλιεργεί 1.000 στρÝμματα κάθε χρόνο, εκ των οðοίων ανάλογα την ðερίðτωση και τη χρονιά 200-250 καλαμðόκι. Τη νÝα χρονιά, όðως μας είðε θα βάλει γýρω στα 200 στρÝμματα με καλαμðόκι, δηλαδÞ στα ίδια εðίðεδα με ðÝρυσι. Στην ðεριοχÞ γενικά ωστόσο, όðως μας ανÝφερε, θα υðάρξει μια αýξηση των εκτάσεων κατά 10-20%, καθþς υðάρχει μεγάλο ενδιαφÝρον αðό τους αγρότες, λόγω των καλþν εμðορικþν τιμþν στο ðροϊόν, αλλά και την κάμψη αντίστοιχα στο βαμβάκι. «Υðάρχει σýγχυση με τη συνδεδεμÝνη, ðου αρχί-
© ΑγροΤύπος 02|23 Γεωργία – Κτηνοτροφία | 61 ΟΊ ΑΓΡΟΤΕΣ ΕΥΕΛÐΊΣΤΟΥΝ ΝΑ ΣΥΝΕ×ΊΣΟΥΝ ΨΗΛΑ ΟΊ ΤΊΜΕΣ ΚΑΊ ΤΗ ΝΕΑ ×ΡΟΝΊΑ
ζει αðό το 2023. Στην αρχÞ αðό το μελετητικό γραφείο μας είðαν ότι θα είμαστε εντός, αλλά τþρα δεν είναι σίγουρο μας λÝνε. Αυτό θα συντελÝσει φυσικά στα
στρÝμματα ðου θα σðαροýν εν τÝλει τη νÝα χρονιά. Το κýριο χαρακτηριστικό της ðερσινÞς χρονιάς, ðου χρησιμοðοίησα
το υβρίδιο 6808 της DEKALB (BAYER), Þταν οι ðολý αυξημÝνες αðοδόσεις. ΣυγκεκριμÝνα Ýðιασα αðό 1.870 Ýως 2.000 κιλά ανά στρÝμμα. Αυτό όμως δεν αφοροýσε μόνο εμÝνα, αλλά και τους υðόλοιðους ðαραγωγοýς, ðου το εðÝλεξαν. Το ίδιο θα κάνω και φÝτος οýτως þστε να εðιτýχω τÝτοιες αðοδόσεις και γενικά να μην Ýχω ðροβλÞματα. Ðοιοτικά το συγκεκριμÝνο καλαμðόκι Þταν εξαιρετικό, χωρίς κιτρινίσματα ðαρά τις υγρασίες στην ðεριοχÞ μας, είχε καλÞ ανάðτυξη και μεγάλη ρόκα. Μαζί με την τιμÞ των 30 λεðτþν ðου καταφÝραμε και δþσαμε, μðορþ να ðω ότι Þταν εξαιρετικÞ η χρονιά. Στα μÝσα Φεβρουαρίου βÝβαια Þταν
στα 28 λεðτά το καλαμðόκι, αλλά λόγω της κατάστασης με το βαμβάκι, θεωρþ
ότι θα ανεβεί τη νÝα χρονιά το καλαμðόκι
στην ðεριοχÞ μας ως ðρος τις εκτάσεις κατά 10-20%», ðροσθÝτει.
Σýμφωνα με όσα ανÝφερε στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ο κ. Γιάννης Φλωρίδης, μελετητÞς ðου Ýχει εικόνα αðό όλη τη χþρα και κυρίως τη Βόρεια Ελλάδα: «εκτιμþ ðως η συνδεδεμÝνη στο
καλαμðόκι θα λειτουργÞσει ως δÝλεαρ και θα μðουν αρκετά στρÝμμα. Η συνδεδεμÝνη αντιστοιχεί σε 55 ευρþ το στρÝμμα, με δεδομÝνα 730.000 στρÝμματα καλλιÝργειας. Θυμίζω ότι δεν θα ðάρουν όλες οι ðεριοχÝς συνδεδεμÝνη καλαμðοκιοý και κάðοιες θα μείνουν εκτός. Η εικόνα ðου Ýχω αðό όλη την Ελλάδα είναι ðως υðάρχει ενδιαφÝρον και μάλιστα ζωηρό, ως αðοτÝλεσμα και των υψηλþν εμðορικþν τιμþν ðÝρυσι».
Για αύξηση πάνε στα στρέμματα στην Αιτωλοακαρνανία
Ο νομός Αιτωλοακαρνανίας Ýχει μεγάλες ανάγκες για καλαμðόκι, λόγω του υψηλοý δυναμικοý του σε κτηνοτροφικÝς μονάδες και μάλιστα όλων των ειδþν. Ως εκ τοýτου, το καλαμðόκι ως καλλιÝργεια, Ýχει ιδιαίτερη βαρýτητα.
Ο κ. Κþστας Στασινός, μεγαλοðαραγωγός, αλλά και αιγοðροβατοτρόφος αðό την ðεριοχÞ Λεσινίου Αιτωλοακαρνανίας καλλιεργεί εδþ και 40 χρόνια ðερίðου καλαμðόκι, για να καλýψει τις ανάγκες της κτηνοτροφικÞς του εκμετάλλευσης, αλλά και να ðουλÞσει στο εμðόριο. ¼ðως εκτιμά, μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία, οι εκτάσεις καλλιÝργειας αναμÝνονται σταθερÝς στην ðεριοχÞ σε σýγκριση με ðÝρυσι, καθþς οι τιμÝς ðου ðληρþθηκε ο κόσμος (γýρω στα 35 λεðτά το κιλό) Þταν ικανοðοιητικÝς. Οι αðοδό-
σεις στην ðεριοχÞ στα ðολý καλά χωράφια, καταλÞγει ο ίδιος, μðορεί να φτάσουν Ýως και τα 1.500 κιλά το στρÝμμα.
Ο κ. ΔημÞτρης Καλαμðόκας αðό το Συνεταιρισμό Δοκιμίου στο Αγρίνιο μας τόνισε τα εξÞς: «η θÝσðιση συνδεδεμÝνης ενίσχυσης ýψους 55 ευρþ το στρÝμμα, ðιστεýω, ότι θα οδηγÞσει σε αýξηση των εκτάσεων με καλαμðόκι στην ðεριοχÞ μας. Αν μάλιστα ταυτόχρονα μειωθοýν και οι τιμÝς των λιðασμάτων όðως ðροβλÝðεται, τότε θα υðάρξει Ýνας ακόμα λόγος ðαραðάνω για τους αγρότες να βάλουν ðερισσότερο καλαμðόκι στην ðεριοχÞ μας. ΜÝχρι το ðρþτο ðενθÞμερο του Φεβρουαρίου οι τιμÝς στο αðοθηκευμÝνο ðροϊόν του συνεταιρισμοý μας Þταν στα 33 λεðτά, οι δε ðρþτες τιμÝς ðου δþσαμε στους αγρότες για τα ðρþιμα την ðερσινÞ χρονιά Ýφτασαν και τα 37 λεðτά. Το διάστημα Σεðτεμβρίου-Δεκεμβρίου 2022 σε σýγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2021, οι ðωλÞσεις μας σε καλαμðόκι Þταν 30% μειωμÝνες. Αυτό οφείλεται στην οικονομικÞ αδυναμία των κτηνοτροφικþν μονάδων αφενός και στη μείωση του ζωικοý κεφαλαίου αφετÝρου».
ΤÝλος, όðως δÞλωσε μιλþντας στο Ðεριοδικό Γεωργία - Κτηνοτροφία ο κ. Νίκος Καρβελάς, αðό την εταιρεία ΚΑΡΒΕΛΑΣ ΑΒΕΕ, γýρω στα μÝσα Φεβρουαρίου η τάση στις τιμÝς του καλαμðοκιοý Þταν ðτωτικÞ.
62 | Γεωργία – Κτηνοτροφία 02|23 © ΑγροΤύπος ΦΥΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ | ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ
