Frá Wikipedia, hin frælsa alfrøðin
Norskt mál er norðurlendskt mál og er talað í Noregi. Tað finnast tvey almenn norsk skriftmál: Bókmál (bokmål), sum stavar frá donskum, og nýnorskt (nynorsk), sum Ivar Aasen endurskapaði grundað á norskum málførum.[1]
Bókmál og nýnorskt eru kravdar lærugreinar í øllum fólkaskúlum og framhaldsskúlum í Noregi.
Orsøkin til, at tað í Noregi eru tvey málsnið, meðan tað er nóg mikið við bara einum málsniði í donskum og svenskum, er søgulig og politisk. Bókmál er søguliga sæð ein norskað útgáva av tí danska skriftmáli, sum varð brúkt í Noregi í tí tíðini, tá ið landið var í politiskum samveldi við Danmark (frá 1537 til 1814). Nýnorskt er harafturímóti eitt nýtt skriftmál, sum varð grundað uml. 1850 við støði í norskum bygdarmálum sum ein innlendskur valgmøguleiki til danskt.[2][3] Bókmál er tí ógvuliga líkt donskum - í skrift, ikki í framburði! - meðan nýnorskt hevur ávís drøg í felag við føroyskt og íslendskt.
Bókmál |
Nýnorskt |
Føroyskt
|
Gratulerer med dagen |
Til lukke/lykke med fødedagen |
Til lukku við føðingardegnum
|
De så seg omkring |
Dei såg seg omkring |
Tey hugdu seg um
|
De løp fra han/ham |
Dei rann/sprang frå/ifrå han |
Tey runnu undan honum
|
Filmen begynner klokken 22.00 |
Filmen byrjar klokka 22.00 |
Filmurin byrjar klokkan 22.00
|
Hun/han bor/bur sammen med oss |
Ho/han bur saman med oss |
Hon/hann býr saman við okkum
|
Hun/han gjorde det for oss |
Ho/han gjorde det for oss |
Hon/hann gjørdi tað fyri okkum
|
Hun/han drar til Danmark i sommer |
Ho/han fer til Danmark i sommar/sumar |
Hon/hann fer til Danmarkar í summar
|
Hvordan går det? / Hvordan har du det? |
Korleis går/gjeng det? / Korleis har du det? |
Hvussu gongur? / Hvussu hevur tú tað?
|
Hvordan gjør jeg det? |
Korleis gjer eg det? |
Hvussu geri eg tað?
|
Vi var hos |
Vi/Me var hjå/hos |
Vit vóru inni hjá
|
Vi sees/ses |
Vi/Me sest/sjåast |
Vit síggjast
|
Jeg er trøtt/trett |
Eg er trøytt |
Eg eri troyttur1
|
Jeg er trøtt/trett |
Eg er trøytt |
Eg eri troytt2
|
Jeg er syk/sjuk |
Eg er sjuk |
Eg eri sjúkur1/sjúk2
|
Jeg er sulten |
Eg er svolten (svolti2), svang |
Eg eri svangur1/svong2
|
Jeg er tørst |
Eg er tyrst/tørst |
Eg eri tystur1/tyst2
|
Jeg har det bra |
Eg har det bra (Det går/gjeng godt) |
Tað gongur væl / eisini væl
|
Jeg har det ikke bra |
Eg har det ikkje bra (Det går/gjeng ikkje bra) |
Tað gongur illa
|
Jeg heter |
Eg heiter |
Eg eiti
|
Jeg er / du er / de er |
Eg er / du er / dei er |
Eg eri / tú ert / teir eru
|
Jeg elsker deg |
Eg elskar deg |
Eg elski teg
|
Jeg kommer fra |
Eg kjem frå/ifrå |
Eg komi úr/av/frá
|
Jeg er fra |
Eg er frå/ifrå |
Eg eri úr/av/frá
|
Jeg møtte |
Eg møtte |
Eg hitti
|
Jeg er oppvokst |
Eg er oppvaksen |
Eg eri uppvaksin
|
Hva heter du? |
Kva heiter du? |
Hvussu eita tygum?3/eitur tú?4
|
Hvor er du fra? |
Kvar/Kor er du frå/ifrå? |
Hvaðani ert tú?4
|
Hvor bor/bur du? |
Kvar/Kor bur du? |
Hvar býrt tú?
|
Hvor gammel/gammal er du? |
Kor gammal/gamal er du? |
Hvussu gamal1/gomul2 ert tú?
|
Jeg er tre år gammel/gammal |
Eg er tre år gammal/gamal |
Eg eri trý ár
|
Jeg skjønner ikke |
Eg skjønar/skjøner/skjønnar/skjønner ikkje |
Eg skilji ikki
|
Jeg vet/veit ikke |
Eg veit ikkje |
Eg veit ikki
|
Unnskyld meg |
Orsak(a) meg |
Orsaka meg
|
1 Kallkyn
2 Kvennkyn
3 Formligur
4 Óformligur
- ↑ "Nynorsk". Språkrådet.no. https://www.sprakradet.no/Spraka-vare/Norsk/Nynorsk/.
- ↑ "nynorsk". Store norske leksikon. https://snl.no/nynorsk.
- ↑ "norsk". Den Store Danske. https://denstoredanske.lex.dk/norsk#-Bokmål_og_nynorsk.
Wikipedia
Wikipedia
Wikimedia Commons logo