www.fgks.org   »   [go: up one dir, main page]

Mont d’an endalc’had

Kafe : diforc'h etre ar stummoù

Eus Wikipedia
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
Yun (kaozeal | degasadennoù)
D →‎Gwelet ivez: liamm Wikeriadur
D →‎top: typo, replaced: i T → i T using AWB
 
(95 stumm da c'hortoz gant 39 implijer kuzhet.)
Linenn 1: Linenn 1:
Gant ar ger '''kafe''' e vez graet dave d'ur [[brousgwezenn|vrousgwezenn]], eus ar [[genad]] ''Coffea'', pe d'un [[evaj]] bredoberiant a vez fardet diwar [[greun]] ar plant-se.
Ar '''c'hafe''' zo ur blantenn, ur [[brousgwezenn|vrousgwezenn]] eus ar [[genad]] ''Coffea'' hag a ro greun, ha gant ar greun-se e vez graet un [[evaj]] hag a zo dezhañ efedoù bredoberiant.


Diorroet eo bet gounezerezh ar c'hafe er broioù [[trovan|trovanel]] ha krouet ez eus bet [[plantadeg]]où evit ezporzhiañ greun kafe d'ar bed a-bezh. E-touez ar gounezadoù pennañ emañ ar c'hafe hag ur vammenn arc'hant eus ar re bouezusañ eo evit ar pastelloù-bro e-lec'h ma vez produet.
Diorroet eo bet gounezerezh ar c'hafe er broioù [[trovan]]el ha krouet ez eus bet [[plantadeg]]où evit ezporzhiañ greun kafe d'ar bed a-bezh. E-touez ar gounezadoù pennañ emañ ar c'hafe hag ur vammenn arc'hant eus ar re bouezusañ eo evit ar pastelloù-bro e-lec'h ma vez produet.
[[Skeudenn:Coffee Flowers.JPG|thumbnail|200px|right|Bleunioù plant-kafe(Coffea Arabica) - [[Brazil]]]]
[[Restr:Coffee Flowers.JPG|thumbnail|200px|right|Bleunioù plant-kafe(Coffea Arabica) - [[Brazil]]]]
[[File:Coffee sacks.jpg|thumb|Seier kafe. An tri war-benn zo en [[jut]]. Hini Tanzania (en traoñ) zo en [[sisal]].]]
[[Skeudenn:Coffee_Tree.JPG|thumbnail|200px|right|Plantenn-gafe (Coffea Arabica) e Brazil]]


==[[Botanik]]==
== Gerdarzh ==
Dont a reas ar ger en [[Europa]] dre ar ger turkek ''kahve'', deuet eus ar ger [[arabek]] قهو, ''qahweh''. Dont a ra ar ger arabek pe eus anv [[Rouantelezh Kaffa]] e Kornog [[Etiopia]], ma veze gounezet kafe, pe eus berradur an droienn ''qahwat al-būnn'', a zo "gwin ar favenn " en arabeg.
Gwrez ha disheol war un dro a blij d'ar c'hafe. Gwelloc'h eo an douaroù uhel ha tomm evit ar brousgwez-kafe ha gwelloc'h eo dezho ivez bezañ e skeud gwez uheloc'h egeto ha gant [[delienn|delioù]] padus. Meur a [[spesad]] a vez kavet e-barzh ar genad ''Coffea'', met ''Coffea arabica'' eo an hini a vez priziet ar muiañ. Gounezet e vez ar spesadoù all war douaroù e-lec'h ma n'haller ket gounit an ''arabica''. An eil spesad gounezet a zo ''Coffea robusta''. <br/>An holl gwez-kafe a ro frouezh bouedek, [[roz (liv)|roz]] pe [[limestra]], hag enno div galonenn hag a vez graet greun kafe anezho ivez.


== [[Louzawouriezh]] ==
==Istor ar c'hafe==
Gwrez ha disheol war un dro a blij d'ar c'hafe. Gwelloc'h eo an douaroù uhel ha tomm evit ar brousgwez-kafe ha gwelloc'h eo dezho ivez bezañ e skeud gwez uheloc'h egeto ha gant [[delienn|delioù]] padus. Meur a [[spesad]] a vez kavet e-barzh ar genad ''Coffea'', met ''Coffea arabica'' eo an hini a vez priziet ar muiañ. Gounezet e vez ar spesadoù all war douaroù e-lec'h ma n'haller ket gounit an ''arabica''. An eil spesad gounezet a zo ''Coffea robusta''. <br />An holl gwez-kafe a ro frouezh bouedek, [[roz (liv)|roz]] pe [[limestra]], hag enno div galonenn hag a vez graet greun kafe anezho ivez.
Hervez ur vojenn arab eo bet diskoachet perzhioù ar c'hafe dre zegouezh en [[Abisinia]] ([[Etiopia]], hiziv) war-dro ar c'hentañ milved.<br/>

== Istor ar c'hafe ==
Hervez ur vojenn arab eo bet diskoachet perzhioù ar c'hafe dre zegouezh en [[Abisinia]] ([[Etiopia]], hiziv) war-dro ar c'hentañ milved.<br />
Ur [[mollah]], Chadelih e anv, a gejas gant ur [[mesaer]] bihan, Kaldi, en doa merzet e oa birvilh en e c'hivri pa zebrent delioù eus ur vrousgwezenn dibar. Ar mollah, p'en doa debret greun ar vrousgwezenn, a santas e spered lemmoc'h hag a gomprenas e vije mat tennañ gounid eus ar blantenn-se. Setu perak e vez gounezet kafe e-leizh en Etiopia hag e [[Yemen]] en tu all d'ar [[Mor ruz]].
Ur [[mollah]], Chadelih e anv, a gejas gant ur [[mesaer]] bihan, Kaldi, en doa merzet e oa birvilh en e c'hivri pa zebrent delioù eus ur vrousgwezenn dibar. Ar mollah, p'en doa debret greun ar vrousgwezenn, a santas e spered lemmoc'h hag a gomprenas e vije mat tennañ gounid eus ar blantenn-se. Setu perak e vez gounezet kafe e-leizh en Etiopia hag e [[Yemen]] en tu all d'ar [[Mor ruz]].
Er broioù muzulman eo seul brizietoc'h ha diorroetoc'h an evaj ma vez difennet an [[alkool]] gant an [[Islam]].
Er broioù muzulman eo seul brizietoc'h ha diorroetoc'h an evaj ma vez difennet an [[alkool]] gant an [[Islam]].
En [[Europa]], e-pad ar [[Krennamzer|Grennamzer]], ne oa anavezet ar c'hafe nemet evel ul [[louzoù]].
En [[Europa]], e-pad ar [[Krennamzer|Grennamzer]], ne oa anavezet ar c'hafe nemet evel ul [[louzoù]].
E [[Kergustentin]], aloubet gant an [[Turkia|Durked]] e [[1453]], e voe digoret an ostaliri-gafe gentañ. E [[1669]] eo e voe asantet gant ar roue gall [[Loeiz XIV a Vro-C'hall|Loeiz XIV]] evañ [[dour]] tomm diwar ar greun profet dezhañ gant ar [[Sultan]] [[Soliman Aga]]. Gant ar [[Sikilia]]d Procopio Cutelli e voe staliet kentañ [[kafedi]] [[Pariz]], a zo war un dro ar c'hentañ hag an hini koshañ digoret e Bro-C'hall, pa 'z eo digor an ti dindan an anv ''Procope'' c'hoazh.
E [[Kergustentin]], aloubet gant an [[Turkia|Durked]] e [[1453]], e voe digoret an ostaliri-gafe gentañ. E [[1669]] eo e voe asantet gant ar roue gall [[Loeiz XIV a Vro-C'hall|Loeiz XIV]] evañ [[dour]] tomm diwar ar greun profet dezhañ gant ar [[Sultan]] [[Soliman Aga]]. Gant ar [[Sikilia]]d Procopio Cutelli e voe staliet kentañ [[kafedi]] [[Pariz]], a zo war un dro ar c'hentañ hag an hini koshañ digoret e Bro-C'hall, pa 'z eo digor an ti dindan an anv ''Procope'' c'hoazh.
En em ledañ a reas ar c'hiz en [[XVIIIvet c'hantved]], ha "likor ar spered" a voe graet eus ar c'hafe gant ar [[prederouriezh|prederour]] [[Denis Diderot]] er pennad diwar-benn ar c'hafe en [[Encyclopédie]]). Gant ar c'hafe ez eus bet harpet meur a lenneg da chom gouest da labourat deizioù ha nozvezhioù-pad. Hiziv eo deuet an evañ kafe da vezañ ul [[lid]] sokial e meur a lec'h hag e meur a [[embregerezh]].
En em ledañ a reas ar c'hiz en {{XVIIIvet_kantved}}, ha "likor ar spered" a voe graet eus ar c'hafe gant ar [[prederouriezh|prederour]] [[Denis Diderot]] er pennad diwar-benn ar c'hafe en [[Encyclopédie]]). Gant ar c'hafe ez eus bet harpet meur a lenneg da chom gouest da labourat deizioù ha nozvezhioù-pad. Hiziv eo deuet an evañ kafe da vezañ ul [[lid]] sokial e meur a lec'h hag e meur a [[embregerezh]].


==Penaos e vez fardet an evaj?==
== Penaos e vez fardet an evaj? ==
[[Skeudenn:A small cup of coffee.JPG|thumb|Tasad kafe]]
[[Restr:A small cup of coffee.JPG|thumb|Tasad kafe]]
[[Skeudenn:Cup of Coffee with Whipped Cream.jpg|thumb|Kafe dienn]]
[[Restr:Cup of Coffee with Whipped Cream.jpg|thumb|Kafe dienn]]
Tennet e vez ar greun kafe eus ar vouedenn ha sec'het war-lerc'h. Kaset e vezont neuze da grazañ, da lavarout eo da dommañ, d'ur stal a vez graet ur [[krazerez|grazerez]] anezhi, a c'hall bezañ pe ul labouradeg pe ur stal-genwerzh vihan. Dre-se e teuont da vezañ [[mouk]] ha [[frond]] a sav diwarno. Goude-se e vezont malet.
Tennet e vez ar greun kafe eus ar vouedenn ha sec'het war-lerc'h. Kaset e vezont neuze da grazañ, da lavarout eo da dommañ, d'ur stal a vez graet ur [[krazerez|grazerez]] anezhi, a c'hall bezañ pe ul labouradeg pe ur stal-genwerzh vihan. Dre-se e teuont da vezañ [[mouk]] ha [[frond]] a sav diwarno. Goude-se e vezont malet.


Evit kaout evaj eo ret lakaat ar c'hafe malet da c'hlec'hiañ e-barzh [[dour]] tomm, met pevar doare pennañ all a vez kavet :
Evit kaout evaj eo ret lakaat ar c'hafe malet da c'hlec'hiañ e-barzh [[dour]] tomm, met pevar doare pennañ all a vez kavet :
* ar ''c'hafe turk'' (pe gresian) : lakaet e vez an [[dour]] da virviñ gant ar c'hafe malet munut. An doare koshañ d'ober eo;
* ar ''[[kafe turk|c'hafe turk]]'' (pe gresian) : lakaet e vez an [[dour]] da virviñ gant ar c'hafe malet munut. An doare koshañ d'ober eo;
* ar ''c'hafe silet'' : skuilhet e vez dour tommm war ar c'hafe a zo bet malet ha laket en ur sil, a c'hell beza graet pe e paper pe e danvez (kotoñs peurvuiañ) pe e [[metal]] zoken;
* ar ''c'hafe silet'' : skuilhet e vez dour tomm war ar c'hafe a zo bet malet ha laket en ur [[sil]], a c'hell beza graet pe e paper pe e danvez (kotoñs peurvuiañ) pe e [[metal]] zoken;
* ar ''c'hafe expresso'' (pe an expresso) : lakaet e vez dour berv dindan gwask da dremen e-barzh ar c'hafe malet
* ar ''c'hafe expresso'' (pe an expresso) : lakaet e vez dour berv dindan gwask da dremen e-barzh ar c'hafe malet
* ar ''ristretto'', anezhañ kafe berroc'h eget an "expresso", da lavaret eo gant nebeutoc'h a zour kaset e-barzh ar c'hafe.
* ar ''ristretto'', anezhañ kafe berroc'h eget an "expresso", da lavaret eo gant nebeutoc'h a zour kaset e-barzh ar c'hafe.


A-benn gallout evañ ar gwellañ kafe eo ret malañ anezhañ, tre a-raok ar glec'hiañ, met kavet e vez bremañ kafe malet da werzhañ, e sac'hadoù bihan graet ar goullo enne , aesoc'h da embreger.
A-benn gallout evañ ar gwellañ kafe eo ret malañ anezhañ, tre a-raok ar glec'hiañ, met kavet e vez bremañ kafe malet da werzhañ, e sac'hadoù bihan graet ar goullo enne, aesoc'h da embreger.


Doareoù buanoc'h zo da aozañ un tasad kafe:
Doareoù buanoc'h zo da aozañ un tasad kafe:
* ober kafe prim-ha-prim : n'eus nemet lakaat poultr-kafe en un tasad dour tomm;
* ober kafe prim-ha-prim : n'eus nemet lakaat poultr-kafe en un tasad dour tomm;
* c'hoari gant un ardivink-kafe : mekanikoù zo, kement hag un armel a-wechoù, a ziskenn kafe e tasoù. Peurliesañ e vez lakaet an ardivink da vont en-dro dre silañ pezhioù-moneiz e-barzh.
* c'hoari gant un ardivink-kafe : mekanikoù zo, kement hag un armel a-wechoù, a ziskenn kafe e tasoù. Peurliesañ e vez lakaet an ardivink da vont en-dro dre silañ pezhioù-moneiz e-barzh.


An anaoudeien, anezho tud troet gant evañ ar gwellañ kafe a c'heller da gaout, ne vezont ket plijet gant ar seurt doareoù : dezho o n'eus ket a wir kafe ma n'eo ket graet diwar greun nevez valet.
An anaoudeien, anezho tud troet gant evañ ar gwellañ kafe a c'heller da gaout, ne vezont ket plijet gant ar seurt doareoù : dezho o n'eus ket a wir kafe ma n'eo ket graet diwar greun nevez valet hag en ur [[pod-kafe]].


==Petra a vez lakaet gant lod en o c'hafe?==
== Petra a vez lakaet gant lod en o c'hafe? ==


Gallout a reer lakaat meur a dra en un tasad kafe a-benn reiñ blaz dezhañ:
Gallout a reer lakaat meur a dra en un tasad kafe a-benn reiñ blaz dezhañ:
*[[sukr]] (evel a graet gant an darn-vuiañ eus an dud),
* [[sukr]] (evel a graet gant an darn-vuiañ eus an dud),
*[[laezh]], [[dienn]],
* [[laezh]], [[dienn]],
*[[chokolad]]
* [[chokolad]]
*ha meur a [[temz-boued|demz-boued]] evel [[kanell]], [[kraoñ]]-muskad ha [[kardamom]]
* ha meur a [[temz-boued|demz-boued]] evel [[kanell]], [[kraoñ]]-muskad ha [[kardamom]]
*[[chikore]], a zo bet diouzh ar c'hiz gant ar merc'hed o devoa bevet amzer ar verrentez e-pad ar brezel.
* [[chikore]], a zo bet diouzh ar c'hiz gant ar merc'hed o devoa bevet amzer ar verrentez e-pad ar brezel.


Darn a blij dezho lakaat hini kreñv a bep seurt e-barzh (rom, wiski, lagout-chistr e Breizh gwechall).
Darn a blij dezho lakaat hini kreñv a bep seurt e-barzh (rom, wiski, lagout-chistr e Breizh gwechall).

*pa vez lakaet wiski (eus Iwerzhon peurvuiañ) gant koaven e vez graet ''Irish coffee'' eus an evaj;
== Anvioù ==
*pa vez sklaer ar c'hafe e vez graet meur a anv anezhañ:
[[Restr:Espresso.jpg|thumb|Tud zo a ra "espresso" eus ar ''c'hafe marc'h''.]]
**kafe seurezed,

**kafe Lokireg (gwelet e vez betek [[Lokireg]] a-dreuz, hervez Michel al Louz, eus [[Plouigno]]),
A bep seurt anvioù a vez graet eus ar c'hafe, hervez an dro:
**kafe [[bisig]],
* ''kafe [[marc'h]]'' pa vez kreñv
**staot [[marmouz]] (e [[Louaneg]]) ha re all c'hoazh.
* rouzig, pipi du, zo anvioù all graet eus ar c'hafe,(pipi wenn o vezañ kafe dre laezh)
* pa vez lakaet [[wiski]] (eus [[Iwerzhon]] peurvuiañ) gant [[koaven]] e vez graet ''Irish coffee'', e saozneg, eus an evaj, ha kafe e-giz Iwerzhon e brezhoneg;
* pa vez sklaer ar c'hafe e vez graet meur a anv anezhañ:
** ''kafe seurezed'', ''kafe hir'', [[dourgafe]],
** ''kafe Lokireg'' (gwelet e vez betek [[Lokireg]] a-dreuz dezhañ, hervez Michel al Louz, eus [[Plouigno]]),
** kafe [[bisig]],
** staot [[marmouz]] (e [[Louaneg]]) ha re all c'hoazh.


Un evaj tomm eo ar c'hafe dreist-holl. Koulskoude e vez aozet muioc'h-mui a evajoù yen-tre gant kafe e-barzh.
Un evaj tomm eo ar c'hafe dreist-holl. Koulskoude e vez aozet muioc'h-mui a evajoù yen-tre gant kafe e-barzh.
Linenn 56: Linenn 66:
N'eo ket an holl a gav mat [[blaz]] ar c'hafe natur, hep lakaat netra ennañ, un evaj ken kreñv ha ken c'hwerv evel ma'z eo.
N'eo ket an holl a gav mat [[blaz]] ar c'hafe natur, hep lakaat netra ennañ, un evaj ken kreñv ha ken c'hwerv evel ma'z eo.



==Gwelet ivez==
{{reflist}}



== Gwelet ivez ==
{{wikeriadur}}
{{wikeriadur}}
[[Te]]
[[Te]]
Linenn 64: Linenn 79:
[[Te ruz]]
[[Te ruz]]


{{KinnigPM|oldid=264454|deiziad=16 Kerzu 2007}}

[[Rummad:Kafe]]
[[Rummad:Diedoù]]
[[Rummad:Diedoù]]
[[Rummad:Gounezerezh]]
[[Rummad:Gounezerezh]]
[[Rummad:Plant gounezet]]
[[Rummad:Plant gounezet]]

[[am:ቡና]]
[[ar:قهوة]]
[[ast:Café]]
[[bat-smg:Kava]]
[[be:Кава]]
[[be-x-old:Кава]]
[[bg:Кафе]]
[[bn:কফি]]
[[bs:Kahva]]
[[ca:Cafè]]
[[chr:ᎧᏫ]]
[[cs:Káva]]
[[cy:Coffi]]
[[da:Kaffe]]
[[de:Kaffee]]
[[el:Καφές]]
[[en:Coffee]]
[[eo:Kafo]]
[[es:Café]]
[[et:Kohv]]
[[eu:Kafe]]
[[fa:قهوه]]
[[fi:Kahvi]]
[[fr:Café]]
[[fur:Cafè]]
[[gd:Cofaidh]]
[[gl:Café]]
[[hak:Kâ-pî]]
[[he:קפה]]
[[hr:Kava]]
[[hu:Kávé]]
[[hy:Սուրճ]]
[[id:Kopi]]
[[is:Kaffi]]
[[it:Caffè]]
[[ja:コーヒー]]
[[jbo:ckafi]]
[[jv:Kopi]]
[[ka:ყავა]]
[[kn:ಕಾಫಿ]]
[[ko:커피]]
[[ku:Qehwe]]
[[la:Cafea]]
[[lt:Kava]]
[[mk:Кафе]]
[[ml:കാപ്പി]]
[[ms:Kopi]]
[[nds-nl:Koffie]]
[[nl:Koffie]]
[[nn:Kaffi]]
[[no:Kaffe]]
[[oc:Cafè]]
[[os:Къофи]]
[[pl:Kawa]]
[[pt:Café]]
[[qu:Kaphiy]]
[[ru:Кофе]]
[[scn:Café]]
[[se:Gáffe]]
[[simple:Coffee]]
[[sk:Káva]]
[[sl:Kava]]
[[sq:Kafeja]]
[[sr:Кафа]]
[[sv:Kaffe]]
[[ta:காப்பி]]
[[th:กาแฟ]]
[[tl:Kape]]
[[tpi:Kopi]]
[[tr:Kahve]]
[[uk:Кава]]
[[ur:کافی]]
[[uz:Qahva]]
[[vi:Cà phê]]
[[vls:Kaffie]]
[[yi:קאווע]]
[[zh:咖啡]]
[[zh-min-nan:Ka-pi]]
[[zh-yue:咖啡]]

Stumm red eus an 2 Gen 2022 da 09:52

Ar c'hafe zo ur blantenn, ur vrousgwezenn eus ar genad Coffea hag a ro greun, ha gant ar greun-se e vez graet un evaj hag a zo dezhañ efedoù bredoberiant.

Diorroet eo bet gounezerezh ar c'hafe er broioù trovanel ha krouet ez eus bet plantadegoù evit ezporzhiañ greun kafe d'ar bed a-bezh. E-touez ar gounezadoù pennañ emañ ar c'hafe hag ur vammenn arc'hant eus ar re bouezusañ eo evit ar pastelloù-bro e-lec'h ma vez produet.

Bleunioù plant-kafe(Coffea Arabica) - Brazil
Seier kafe. An tri war-benn zo en jut. Hini Tanzania (en traoñ) zo en sisal.

Gerdarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Dont a reas ar ger en Europa dre ar ger turkek kahve, deuet eus ar ger arabek قهو, qahweh. Dont a ra ar ger arabek pe eus anv Rouantelezh Kaffa e Kornog Etiopia, ma veze gounezet kafe, pe eus berradur an droienn qahwat al-būnn, a zo "gwin ar favenn " en arabeg.

Louzawouriezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Gwrez ha disheol war un dro a blij d'ar c'hafe. Gwelloc'h eo an douaroù uhel ha tomm evit ar brousgwez-kafe ha gwelloc'h eo dezho ivez bezañ e skeud gwez uheloc'h egeto ha gant delioù padus. Meur a spesad a vez kavet e-barzh ar genad Coffea, met Coffea arabica eo an hini a vez priziet ar muiañ. Gounezet e vez ar spesadoù all war douaroù e-lec'h ma n'haller ket gounit an arabica. An eil spesad gounezet a zo Coffea robusta.
An holl gwez-kafe a ro frouezh bouedek, roz pe limestra, hag enno div galonenn hag a vez graet greun kafe anezho ivez.

Istor ar c'hafe[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Hervez ur vojenn arab eo bet diskoachet perzhioù ar c'hafe dre zegouezh en Abisinia (Etiopia, hiziv) war-dro ar c'hentañ milved.
Ur mollah, Chadelih e anv, a gejas gant ur mesaer bihan, Kaldi, en doa merzet e oa birvilh en e c'hivri pa zebrent delioù eus ur vrousgwezenn dibar. Ar mollah, p'en doa debret greun ar vrousgwezenn, a santas e spered lemmoc'h hag a gomprenas e vije mat tennañ gounid eus ar blantenn-se. Setu perak e vez gounezet kafe e-leizh en Etiopia hag e Yemen en tu all d'ar Mor ruz. Er broioù muzulman eo seul brizietoc'h ha diorroetoc'h an evaj ma vez difennet an alkool gant an Islam. En Europa, e-pad ar Grennamzer, ne oa anavezet ar c'hafe nemet evel ul louzoù. E Kergustentin, aloubet gant an Durked e 1453, e voe digoret an ostaliri-gafe gentañ. E 1669 eo e voe asantet gant ar roue gall Loeiz XIV evañ dour tomm diwar ar greun profet dezhañ gant ar Sultan Soliman Aga. Gant ar Sikiliad Procopio Cutelli e voe staliet kentañ kafedi Pariz, a zo war un dro ar c'hentañ hag an hini koshañ digoret e Bro-C'hall, pa 'z eo digor an ti dindan an anv Procope c'hoazh. En em ledañ a reas ar c'hiz en XVIIIvet kantved, ha "likor ar spered" a voe graet eus ar c'hafe gant ar prederour Denis Diderot er pennad diwar-benn ar c'hafe en Encyclopédie). Gant ar c'hafe ez eus bet harpet meur a lenneg da chom gouest da labourat deizioù ha nozvezhioù-pad. Hiziv eo deuet an evañ kafe da vezañ ul lid sokial e meur a lec'h hag e meur a embregerezh.

Penaos e vez fardet an evaj?[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tasad kafe
Kafe dienn

Tennet e vez ar greun kafe eus ar vouedenn ha sec'het war-lerc'h. Kaset e vezont neuze da grazañ, da lavarout eo da dommañ, d'ur stal a vez graet ur grazerez anezhi, a c'hall bezañ pe ul labouradeg pe ur stal-genwerzh vihan. Dre-se e teuont da vezañ mouk ha frond a sav diwarno. Goude-se e vezont malet.

Evit kaout evaj eo ret lakaat ar c'hafe malet da c'hlec'hiañ e-barzh dour tomm, met pevar doare pennañ all a vez kavet :

  • ar c'hafe turk (pe gresian) : lakaet e vez an dour da virviñ gant ar c'hafe malet munut. An doare koshañ d'ober eo;
  • ar c'hafe silet : skuilhet e vez dour tomm war ar c'hafe a zo bet malet ha laket en ur sil, a c'hell beza graet pe e paper pe e danvez (kotoñs peurvuiañ) pe e metal zoken;
  • ar c'hafe expresso (pe an expresso) : lakaet e vez dour berv dindan gwask da dremen e-barzh ar c'hafe malet
  • ar ristretto, anezhañ kafe berroc'h eget an "expresso", da lavaret eo gant nebeutoc'h a zour kaset e-barzh ar c'hafe.

A-benn gallout evañ ar gwellañ kafe eo ret malañ anezhañ, tre a-raok ar glec'hiañ, met kavet e vez bremañ kafe malet da werzhañ, e sac'hadoù bihan graet ar goullo enne, aesoc'h da embreger.

Doareoù buanoc'h zo da aozañ un tasad kafe:

  • ober kafe prim-ha-prim : n'eus nemet lakaat poultr-kafe en un tasad dour tomm;
  • c'hoari gant un ardivink-kafe : mekanikoù zo, kement hag un armel a-wechoù, a ziskenn kafe e tasoù. Peurliesañ e vez lakaet an ardivink da vont en-dro dre silañ pezhioù-moneiz e-barzh.

An anaoudeien, anezho tud troet gant evañ ar gwellañ kafe a c'heller da gaout, ne vezont ket plijet gant ar seurt doareoù : dezho o n'eus ket a wir kafe ma n'eo ket graet diwar greun nevez valet hag en ur pod-kafe.

Petra a vez lakaet gant lod en o c'hafe?[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Gallout a reer lakaat meur a dra en un tasad kafe a-benn reiñ blaz dezhañ:

Darn a blij dezho lakaat hini kreñv a bep seurt e-barzh (rom, wiski, lagout-chistr e Breizh gwechall).

Anvioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Tud zo a ra "espresso" eus ar c'hafe marc'h.

A bep seurt anvioù a vez graet eus ar c'hafe, hervez an dro:

  • kafe marc'h pa vez kreñv
  • rouzig, pipi du, zo anvioù all graet eus ar c'hafe,(pipi wenn o vezañ kafe dre laezh)
  • pa vez lakaet wiski (eus Iwerzhon peurvuiañ) gant koaven e vez graet Irish coffee, e saozneg, eus an evaj, ha kafe e-giz Iwerzhon e brezhoneg;
  • pa vez sklaer ar c'hafe e vez graet meur a anv anezhañ:

Un evaj tomm eo ar c'hafe dreist-holl. Koulskoude e vez aozet muioc'h-mui a evajoù yen-tre gant kafe e-barzh.

N'eo ket an holl a gav mat blaz ar c'hafe natur, hep lakaat netra ennañ, un evaj ken kreñv ha ken c'hwerv evel ma'z eo.




Gwelet ivez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Wikeriadur
Sellit ouzh ar ger Kafe er
wikeriadur, ar geriadur frank.

Te

Mate

Te ruz