Kafe : diforc'h etre ar stummoù
Yun (kaozeal | degasadennoù) D →Gwelet ivez: liamm Wikeriadur |
|||
(95 stumm da c'hortoz gant 39 implijer kuzhet.) | |||
Linenn 1: | Linenn 1: | ||
Ar '''c'hafe''' zo ur blantenn, ur [[brousgwezenn|vrousgwezenn]] eus ar [[genad]] ''Coffea'' hag a ro greun, ha gant ar greun-se e vez graet un [[evaj]] hag a zo dezhañ efedoù bredoberiant. |
|||
Diorroet eo bet gounezerezh ar c'hafe er broioù [[trovan |
Diorroet eo bet gounezerezh ar c'hafe er broioù [[trovan]]el ha krouet ez eus bet [[plantadeg]]où evit ezporzhiañ greun kafe d'ar bed a-bezh. E-touez ar gounezadoù pennañ emañ ar c'hafe hag ur vammenn arc'hant eus ar re bouezusañ eo evit ar pastelloù-bro e-lec'h ma vez produet. |
||
[[ |
[[Restr:Coffee Flowers.JPG|thumbnail|200px|right|Bleunioù plant-kafe(Coffea Arabica) - [[Brazil]]]] |
||
[[File:Coffee sacks.jpg|thumb|Seier kafe. An tri war-benn zo en [[jut]]. Hini Tanzania (en traoñ) zo en [[sisal]].]] |
|||
[[Skeudenn:Coffee_Tree.JPG|thumbnail|200px|right|Plantenn-gafe (Coffea Arabica) e Brazil]] |
|||
== |
== Gerdarzh == |
||
Dont a reas ar ger en [[Europa]] dre ar ger turkek ''kahve'', deuet eus ar ger [[arabek]] قهو, ''qahweh''. Dont a ra ar ger arabek pe eus anv [[Rouantelezh Kaffa]] e Kornog [[Etiopia]], ma veze gounezet kafe, pe eus berradur an droienn ''qahwat al-būnn'', a zo "gwin ar favenn " en arabeg. |
|||
Gwrez ha disheol war un dro a blij d'ar c'hafe. Gwelloc'h eo an douaroù uhel ha tomm evit ar brousgwez-kafe ha gwelloc'h eo dezho ivez bezañ e skeud gwez uheloc'h egeto ha gant [[delienn|delioù]] padus. Meur a [[spesad]] a vez kavet e-barzh ar genad ''Coffea'', met ''Coffea arabica'' eo an hini a vez priziet ar muiañ. Gounezet e vez ar spesadoù all war douaroù e-lec'h ma n'haller ket gounit an ''arabica''. An eil spesad gounezet a zo ''Coffea robusta''. <br/>An holl gwez-kafe a ro frouezh bouedek, [[roz (liv)|roz]] pe [[limestra]], hag enno div galonenn hag a vez graet greun kafe anezho ivez. |
|||
== [[Louzawouriezh]] == |
|||
==Istor ar c'hafe== |
|||
Gwrez ha disheol war un dro a blij d'ar c'hafe. Gwelloc'h eo an douaroù uhel ha tomm evit ar brousgwez-kafe ha gwelloc'h eo dezho ivez bezañ e skeud gwez uheloc'h egeto ha gant [[delienn|delioù]] padus. Meur a [[spesad]] a vez kavet e-barzh ar genad ''Coffea'', met ''Coffea arabica'' eo an hini a vez priziet ar muiañ. Gounezet e vez ar spesadoù all war douaroù e-lec'h ma n'haller ket gounit an ''arabica''. An eil spesad gounezet a zo ''Coffea robusta''. <br />An holl gwez-kafe a ro frouezh bouedek, [[roz (liv)|roz]] pe [[limestra]], hag enno div galonenn hag a vez graet greun kafe anezho ivez. |
|||
Hervez ur vojenn arab eo bet diskoachet perzhioù ar c'hafe dre zegouezh en [[Abisinia]] ([[Etiopia]], hiziv) war-dro ar c'hentañ milved.<br/> |
|||
== Istor ar c'hafe == |
|||
Hervez ur vojenn arab eo bet diskoachet perzhioù ar c'hafe dre zegouezh en [[Abisinia]] ([[Etiopia]], hiziv) war-dro ar c'hentañ milved.<br /> |
|||
Ur [[mollah]], Chadelih e anv, a gejas gant ur [[mesaer]] bihan, Kaldi, en doa merzet e oa birvilh en e c'hivri pa zebrent delioù eus ur vrousgwezenn dibar. Ar mollah, p'en doa debret greun ar vrousgwezenn, a santas e spered lemmoc'h hag a gomprenas e vije mat tennañ gounid eus ar blantenn-se. Setu perak e vez gounezet kafe e-leizh en Etiopia hag e [[Yemen]] en tu all d'ar [[Mor ruz]]. |
Ur [[mollah]], Chadelih e anv, a gejas gant ur [[mesaer]] bihan, Kaldi, en doa merzet e oa birvilh en e c'hivri pa zebrent delioù eus ur vrousgwezenn dibar. Ar mollah, p'en doa debret greun ar vrousgwezenn, a santas e spered lemmoc'h hag a gomprenas e vije mat tennañ gounid eus ar blantenn-se. Setu perak e vez gounezet kafe e-leizh en Etiopia hag e [[Yemen]] en tu all d'ar [[Mor ruz]]. |
||
Er broioù muzulman eo seul brizietoc'h ha diorroetoc'h an evaj ma vez difennet an [[alkool]] gant an [[Islam]]. |
Er broioù muzulman eo seul brizietoc'h ha diorroetoc'h an evaj ma vez difennet an [[alkool]] gant an [[Islam]]. |
||
En [[Europa]], e-pad ar [[Krennamzer|Grennamzer]], ne oa anavezet ar c'hafe nemet evel ul [[louzoù]]. |
En [[Europa]], e-pad ar [[Krennamzer|Grennamzer]], ne oa anavezet ar c'hafe nemet evel ul [[louzoù]]. |
||
E [[Kergustentin]], aloubet gant an [[Turkia|Durked]] e [[1453]], e voe digoret an ostaliri-gafe gentañ. E [[1669]] eo e voe asantet gant ar roue gall [[Loeiz XIV a Vro-C'hall|Loeiz XIV]] |
E [[Kergustentin]], aloubet gant an [[Turkia|Durked]] e [[1453]], e voe digoret an ostaliri-gafe gentañ. E [[1669]] eo e voe asantet gant ar roue gall [[Loeiz XIV a Vro-C'hall|Loeiz XIV]] evañ [[dour]] tomm diwar ar greun profet dezhañ gant ar [[Sultan]] [[Soliman Aga]]. Gant ar [[Sikilia]]d Procopio Cutelli e voe staliet kentañ [[kafedi]] [[Pariz]], a zo war un dro ar c'hentañ hag an hini koshañ digoret e Bro-C'hall, pa 'z eo digor an ti dindan an anv ''Procope'' c'hoazh. |
||
En em ledañ a reas ar c'hiz en |
En em ledañ a reas ar c'hiz en {{XVIIIvet_kantved}}, ha "likor ar spered" a voe graet eus ar c'hafe gant ar [[prederouriezh|prederour]] [[Denis Diderot]] er pennad diwar-benn ar c'hafe en [[Encyclopédie]]). Gant ar c'hafe ez eus bet harpet meur a lenneg da chom gouest da labourat deizioù ha nozvezhioù-pad. Hiziv eo deuet an evañ kafe da vezañ ul [[lid]] sokial e meur a lec'h hag e meur a [[embregerezh]]. |
||
==Penaos e vez fardet an evaj?== |
== Penaos e vez fardet an evaj? == |
||
[[ |
[[Restr:A small cup of coffee.JPG|thumb|Tasad kafe]] |
||
[[ |
[[Restr:Cup of Coffee with Whipped Cream.jpg|thumb|Kafe dienn]] |
||
Tennet e vez ar greun kafe eus ar vouedenn ha sec'het war-lerc'h. Kaset e vezont neuze da grazañ, da lavarout eo da dommañ, d'ur stal a vez graet ur [[krazerez|grazerez]] anezhi, a c'hall bezañ pe ul labouradeg pe ur stal-genwerzh vihan. Dre-se e teuont da vezañ [[mouk]] ha [[frond]] a sav diwarno. Goude-se e vezont malet. |
Tennet e vez ar greun kafe eus ar vouedenn ha sec'het war-lerc'h. Kaset e vezont neuze da grazañ, da lavarout eo da dommañ, d'ur stal a vez graet ur [[krazerez|grazerez]] anezhi, a c'hall bezañ pe ul labouradeg pe ur stal-genwerzh vihan. Dre-se e teuont da vezañ [[mouk]] ha [[frond]] a sav diwarno. Goude-se e vezont malet. |
||
Evit kaout evaj eo ret lakaat ar c'hafe malet da c'hlec'hiañ e-barzh [[dour]] tomm, met pevar doare pennañ all a vez kavet : |
Evit kaout evaj eo ret lakaat ar c'hafe malet da c'hlec'hiañ e-barzh [[dour]] tomm, met pevar doare pennañ all a vez kavet : |
||
* ar ''c'hafe turk'' (pe gresian) : lakaet e vez an [[dour]] da virviñ gant ar c'hafe malet munut. An doare koshañ d'ober eo; |
* ar ''[[kafe turk|c'hafe turk]]'' (pe gresian) : lakaet e vez an [[dour]] da virviñ gant ar c'hafe malet munut. An doare koshañ d'ober eo; |
||
* ar ''c'hafe silet'' : skuilhet e vez dour |
* ar ''c'hafe silet'' : skuilhet e vez dour tomm war ar c'hafe a zo bet malet ha laket en ur [[sil]], a c'hell beza graet pe e paper pe e danvez (kotoñs peurvuiañ) pe e [[metal]] zoken; |
||
* ar ''c'hafe expresso'' (pe an expresso) : lakaet e vez dour berv dindan gwask da dremen e-barzh |
* ar ''c'hafe expresso'' (pe an expresso) : lakaet e vez dour berv dindan gwask da dremen e-barzh ar c'hafe malet |
||
* ar ''ristretto'', anezhañ kafe berroc'h eget an "expresso", da lavaret eo gant nebeutoc'h a zour kaset e-barzh ar c'hafe. |
* ar ''ristretto'', anezhañ kafe berroc'h eget an "expresso", da lavaret eo gant nebeutoc'h a zour kaset e-barzh ar c'hafe. |
||
A-benn gallout evañ ar gwellañ kafe eo ret malañ |
A-benn gallout evañ ar gwellañ kafe eo ret malañ anezhañ, tre a-raok ar glec'hiañ, met kavet e vez bremañ kafe malet da werzhañ, e sac'hadoù bihan graet ar goullo enne, aesoc'h da embreger. |
||
Doareoù |
Doareoù buanoc'h zo da aozañ un tasad kafe: |
||
* ober kafe prim-ha-prim : n'eus nemet lakaat poultr-kafe en un tasad dour tomm; |
* ober kafe prim-ha-prim : n'eus nemet lakaat poultr-kafe en un tasad dour tomm; |
||
* c'hoari gant un ardivink-kafe : |
* c'hoari gant un ardivink-kafe : mekanikoù zo, kement hag un armel a-wechoù, a ziskenn kafe e tasoù. Peurliesañ e vez lakaet an ardivink da vont en-dro dre silañ pezhioù-moneiz e-barzh. |
||
An anaoudeien, anezho tud troet gant evañ ar gwellañ kafe a c'heller da gaout, ne vezont ket plijet gant ar seurt |
An anaoudeien, anezho tud troet gant evañ ar gwellañ kafe a c'heller da gaout, ne vezont ket plijet gant ar seurt doareoù : dezho o n'eus ket a wir kafe ma n'eo ket graet diwar greun nevez valet hag en ur [[pod-kafe]]. |
||
==Petra a vez lakaet gant lod en o c'hafe?== |
== Petra a vez lakaet gant lod en o c'hafe? == |
||
Gallout a reer lakaat meur a dra en un tasad kafe a-benn reiñ blaz dezhañ: |
Gallout a reer lakaat meur a dra en un tasad kafe a-benn reiñ blaz dezhañ: |
||
*[[sukr]] (evel a graet gant an darn-vuiañ eus an dud), |
* [[sukr]] (evel a graet gant an darn-vuiañ eus an dud), |
||
*[[laezh]], [[dienn]], |
* [[laezh]], [[dienn]], |
||
*[[chokolad]] |
* [[chokolad]] |
||
*ha meur a [[temz-boued|demz-boued]] evel [[kanell]], |
* ha meur a [[temz-boued|demz-boued]] evel [[kanell]], [[kraoñ]]-muskad ha [[kardamom]] |
||
*[[chikore]], a zo bet diouzh ar c'hiz gant ar merc'hed |
* [[chikore]], a zo bet diouzh ar c'hiz gant ar merc'hed o devoa bevet amzer ar verrentez e-pad ar brezel. |
||
Darn a blij dezho lakaat hini kreñv a bep seurt e-barzh (rom, wiski, lagout-chistr e Breizh gwechall). |
Darn a blij dezho lakaat hini kreñv a bep seurt e-barzh (rom, wiski, lagout-chistr e Breizh gwechall). |
||
*pa vez lakaet wiski (eus Iwerzhon peurvuiañ) gant koaven e vez graet ''Irish coffee'' eus an evaj; |
|||
== Anvioù == |
|||
*pa vez sklaer ar c'hafe e vez graet meur a anv anezhañ: |
|||
[[Restr:Espresso.jpg|thumb|Tud zo a ra "espresso" eus ar ''c'hafe marc'h''.]] |
|||
**kafe seurezed, |
|||
**kafe Lokireg (gwelet e vez betek [[Lokireg]] a-dreuz, hervez Michel al Louz, eus [[Plouigno]]), |
|||
A bep seurt anvioù a vez graet eus ar c'hafe, hervez an dro: |
|||
**kafe [[bisig]], |
|||
* ''kafe [[marc'h]]'' pa vez kreñv |
|||
**staot [[marmouz]] (e [[Louaneg]]) ha re all c'hoazh. |
|||
* rouzig, pipi du, zo anvioù all graet eus ar c'hafe,(pipi wenn o vezañ kafe dre laezh) |
|||
* pa vez lakaet [[wiski]] (eus [[Iwerzhon]] peurvuiañ) gant [[koaven]] e vez graet ''Irish coffee'', e saozneg, eus an evaj, ha kafe e-giz Iwerzhon e brezhoneg; |
|||
* pa vez sklaer ar c'hafe e vez graet meur a anv anezhañ: |
|||
** ''kafe seurezed'', ''kafe hir'', [[dourgafe]], |
|||
** ''kafe Lokireg'' (gwelet e vez betek [[Lokireg]] a-dreuz dezhañ, hervez Michel al Louz, eus [[Plouigno]]), |
|||
** kafe [[bisig]], |
|||
** staot [[marmouz]] (e [[Louaneg]]) ha re all c'hoazh. |
|||
Un evaj tomm eo ar c'hafe dreist-holl. Koulskoude e vez aozet muioc'h-mui a evajoù yen-tre gant kafe e-barzh. |
Un evaj tomm eo ar c'hafe dreist-holl. Koulskoude e vez aozet muioc'h-mui a evajoù yen-tre gant kafe e-barzh. |
||
Linenn 56: | Linenn 66: | ||
N'eo ket an holl a gav mat [[blaz]] ar c'hafe natur, hep lakaat netra ennañ, un evaj ken kreñv ha ken c'hwerv evel ma'z eo. |
N'eo ket an holl a gav mat [[blaz]] ar c'hafe natur, hep lakaat netra ennañ, un evaj ken kreñv ha ken c'hwerv evel ma'z eo. |
||
==Gwelet ivez== |
|||
{{reflist}} |
|||
== Gwelet ivez == |
|||
{{wikeriadur}} |
{{wikeriadur}} |
||
[[Te]] |
[[Te]] |
||
Linenn 64: | Linenn 79: | ||
[[Te ruz]] |
[[Te ruz]] |
||
{{KinnigPM|oldid=264454|deiziad=16 Kerzu 2007}} |
|||
[[Rummad:Kafe]] |
|||
[[Rummad:Diedoù]] |
[[Rummad:Diedoù]] |
||
[[Rummad:Gounezerezh]] |
[[Rummad:Gounezerezh]] |
||
[[Rummad:Plant gounezet]] |
[[Rummad:Plant gounezet]] |
||
[[am:ቡና]] |
|||
[[ar:قهوة]] |
|||
[[ast:Café]] |
|||
[[bat-smg:Kava]] |
|||
[[be:Кава]] |
|||
[[be-x-old:Кава]] |
|||
[[bg:Кафе]] |
|||
[[bn:কফি]] |
|||
[[bs:Kahva]] |
|||
[[ca:Cafè]] |
|||
[[chr:ᎧᏫ]] |
|||
[[cs:Káva]] |
|||
[[cy:Coffi]] |
|||
[[da:Kaffe]] |
|||
[[de:Kaffee]] |
|||
[[el:Καφές]] |
|||
[[en:Coffee]] |
|||
[[eo:Kafo]] |
|||
[[es:Café]] |
|||
[[et:Kohv]] |
|||
[[eu:Kafe]] |
|||
[[fa:قهوه]] |
|||
[[fi:Kahvi]] |
|||
[[fr:Café]] |
|||
[[fur:Cafè]] |
|||
[[gd:Cofaidh]] |
|||
[[gl:Café]] |
|||
[[hak:Kâ-pî]] |
|||
[[he:קפה]] |
|||
[[hr:Kava]] |
|||
[[hu:Kávé]] |
|||
[[hy:Սուրճ]] |
|||
[[id:Kopi]] |
|||
[[is:Kaffi]] |
|||
[[it:Caffè]] |
|||
[[ja:コーヒー]] |
|||
[[jbo:ckafi]] |
|||
[[jv:Kopi]] |
|||
[[ka:ყავა]] |
|||
[[kn:ಕಾಫಿ]] |
|||
[[ko:커피]] |
|||
[[ku:Qehwe]] |
|||
[[la:Cafea]] |
|||
[[lt:Kava]] |
|||
[[mk:Кафе]] |
|||
[[ml:കാപ്പി]] |
|||
[[ms:Kopi]] |
|||
[[nds-nl:Koffie]] |
|||
[[nl:Koffie]] |
|||
[[nn:Kaffi]] |
|||
[[no:Kaffe]] |
|||
[[oc:Cafè]] |
|||
[[os:Къофи]] |
|||
[[pl:Kawa]] |
|||
[[pt:Café]] |
|||
[[qu:Kaphiy]] |
|||
[[ru:Кофе]] |
|||
[[scn:Café]] |
|||
[[se:Gáffe]] |
|||
[[simple:Coffee]] |
|||
[[sk:Káva]] |
|||
[[sl:Kava]] |
|||
[[sq:Kafeja]] |
|||
[[sr:Кафа]] |
|||
[[sv:Kaffe]] |
|||
[[ta:காப்பி]] |
|||
[[th:กาแฟ]] |
|||
[[tl:Kape]] |
|||
[[tpi:Kopi]] |
|||
[[tr:Kahve]] |
|||
[[uk:Кава]] |
|||
[[ur:کافی]] |
|||
[[uz:Qahva]] |
|||
[[vi:Cà phê]] |
|||
[[vls:Kaffie]] |
|||
[[yi:קאווע]] |
|||
[[zh:咖啡]] |
|||
[[zh-min-nan:Ka-pi]] |
|||
[[zh-yue:咖啡]] |
Stumm red eus an 2 Gen 2022 da 09:52
Ar c'hafe zo ur blantenn, ur vrousgwezenn eus ar genad Coffea hag a ro greun, ha gant ar greun-se e vez graet un evaj hag a zo dezhañ efedoù bredoberiant.
Diorroet eo bet gounezerezh ar c'hafe er broioù trovanel ha krouet ez eus bet plantadegoù evit ezporzhiañ greun kafe d'ar bed a-bezh. E-touez ar gounezadoù pennañ emañ ar c'hafe hag ur vammenn arc'hant eus ar re bouezusañ eo evit ar pastelloù-bro e-lec'h ma vez produet.
Gerdarzh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Dont a reas ar ger en Europa dre ar ger turkek kahve, deuet eus ar ger arabek قهو, qahweh. Dont a ra ar ger arabek pe eus anv Rouantelezh Kaffa e Kornog Etiopia, ma veze gounezet kafe, pe eus berradur an droienn qahwat al-būnn, a zo "gwin ar favenn " en arabeg.
Louzawouriezh[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Gwrez ha disheol war un dro a blij d'ar c'hafe. Gwelloc'h eo an douaroù uhel ha tomm evit ar brousgwez-kafe ha gwelloc'h eo dezho ivez bezañ e skeud gwez uheloc'h egeto ha gant delioù padus. Meur a spesad a vez kavet e-barzh ar genad Coffea, met Coffea arabica eo an hini a vez priziet ar muiañ. Gounezet e vez ar spesadoù all war douaroù e-lec'h ma n'haller ket gounit an arabica. An eil spesad gounezet a zo Coffea robusta.
An holl gwez-kafe a ro frouezh bouedek, roz pe limestra, hag enno div galonenn hag a vez graet greun kafe anezho ivez.
Istor ar c'hafe[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Hervez ur vojenn arab eo bet diskoachet perzhioù ar c'hafe dre zegouezh en Abisinia (Etiopia, hiziv) war-dro ar c'hentañ milved.
Ur mollah, Chadelih e anv, a gejas gant ur mesaer bihan, Kaldi, en doa merzet e oa birvilh en e c'hivri pa zebrent delioù eus ur vrousgwezenn dibar. Ar mollah, p'en doa debret greun ar vrousgwezenn, a santas e spered lemmoc'h hag a gomprenas e vije mat tennañ gounid eus ar blantenn-se. Setu perak e vez gounezet kafe e-leizh en Etiopia hag e Yemen en tu all d'ar Mor ruz.
Er broioù muzulman eo seul brizietoc'h ha diorroetoc'h an evaj ma vez difennet an alkool gant an Islam.
En Europa, e-pad ar Grennamzer, ne oa anavezet ar c'hafe nemet evel ul louzoù.
E Kergustentin, aloubet gant an Durked e 1453, e voe digoret an ostaliri-gafe gentañ. E 1669 eo e voe asantet gant ar roue gall Loeiz XIV evañ dour tomm diwar ar greun profet dezhañ gant ar Sultan Soliman Aga. Gant ar Sikiliad Procopio Cutelli e voe staliet kentañ kafedi Pariz, a zo war un dro ar c'hentañ hag an hini koshañ digoret e Bro-C'hall, pa 'z eo digor an ti dindan an anv Procope c'hoazh.
En em ledañ a reas ar c'hiz en XVIIIvet kantved, ha "likor ar spered" a voe graet eus ar c'hafe gant ar prederour Denis Diderot er pennad diwar-benn ar c'hafe en Encyclopédie). Gant ar c'hafe ez eus bet harpet meur a lenneg da chom gouest da labourat deizioù ha nozvezhioù-pad. Hiziv eo deuet an evañ kafe da vezañ ul lid sokial e meur a lec'h hag e meur a embregerezh.
Penaos e vez fardet an evaj?[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Tennet e vez ar greun kafe eus ar vouedenn ha sec'het war-lerc'h. Kaset e vezont neuze da grazañ, da lavarout eo da dommañ, d'ur stal a vez graet ur grazerez anezhi, a c'hall bezañ pe ul labouradeg pe ur stal-genwerzh vihan. Dre-se e teuont da vezañ mouk ha frond a sav diwarno. Goude-se e vezont malet.
Evit kaout evaj eo ret lakaat ar c'hafe malet da c'hlec'hiañ e-barzh dour tomm, met pevar doare pennañ all a vez kavet :
- ar c'hafe turk (pe gresian) : lakaet e vez an dour da virviñ gant ar c'hafe malet munut. An doare koshañ d'ober eo;
- ar c'hafe silet : skuilhet e vez dour tomm war ar c'hafe a zo bet malet ha laket en ur sil, a c'hell beza graet pe e paper pe e danvez (kotoñs peurvuiañ) pe e metal zoken;
- ar c'hafe expresso (pe an expresso) : lakaet e vez dour berv dindan gwask da dremen e-barzh ar c'hafe malet
- ar ristretto, anezhañ kafe berroc'h eget an "expresso", da lavaret eo gant nebeutoc'h a zour kaset e-barzh ar c'hafe.
A-benn gallout evañ ar gwellañ kafe eo ret malañ anezhañ, tre a-raok ar glec'hiañ, met kavet e vez bremañ kafe malet da werzhañ, e sac'hadoù bihan graet ar goullo enne, aesoc'h da embreger.
Doareoù buanoc'h zo da aozañ un tasad kafe:
- ober kafe prim-ha-prim : n'eus nemet lakaat poultr-kafe en un tasad dour tomm;
- c'hoari gant un ardivink-kafe : mekanikoù zo, kement hag un armel a-wechoù, a ziskenn kafe e tasoù. Peurliesañ e vez lakaet an ardivink da vont en-dro dre silañ pezhioù-moneiz e-barzh.
An anaoudeien, anezho tud troet gant evañ ar gwellañ kafe a c'heller da gaout, ne vezont ket plijet gant ar seurt doareoù : dezho o n'eus ket a wir kafe ma n'eo ket graet diwar greun nevez valet hag en ur pod-kafe.
Petra a vez lakaet gant lod en o c'hafe?[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
Gallout a reer lakaat meur a dra en un tasad kafe a-benn reiñ blaz dezhañ:
- sukr (evel a graet gant an darn-vuiañ eus an dud),
- laezh, dienn,
- chokolad
- ha meur a demz-boued evel kanell, kraoñ-muskad ha kardamom
- chikore, a zo bet diouzh ar c'hiz gant ar merc'hed o devoa bevet amzer ar verrentez e-pad ar brezel.
Darn a blij dezho lakaat hini kreñv a bep seurt e-barzh (rom, wiski, lagout-chistr e Breizh gwechall).
Anvioù[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
A bep seurt anvioù a vez graet eus ar c'hafe, hervez an dro:
- kafe marc'h pa vez kreñv
- rouzig, pipi du, zo anvioù all graet eus ar c'hafe,(pipi wenn o vezañ kafe dre laezh)
- pa vez lakaet wiski (eus Iwerzhon peurvuiañ) gant koaven e vez graet Irish coffee, e saozneg, eus an evaj, ha kafe e-giz Iwerzhon e brezhoneg;
- pa vez sklaer ar c'hafe e vez graet meur a anv anezhañ:
Un evaj tomm eo ar c'hafe dreist-holl. Koulskoude e vez aozet muioc'h-mui a evajoù yen-tre gant kafe e-barzh.
N'eo ket an holl a gav mat blaz ar c'hafe natur, hep lakaat netra ennañ, un evaj ken kreñv ha ken c'hwerv evel ma'z eo.
Gwelet ivez[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
16 Kerzu 2007 : lakaet eo bet ar pennad-mañ war ar renk evit bezañ anavezet evel « pennad mat ». Gallout a rit reiñ hoc'h ali war ar c'hinnig-se.
Sellet ouzh ar c'hemmoù kaset d'ar pennad dibaoe m'eo bet kinniget evit bezañ ur "pennad mat". |