1982 Anayasası

Türkiye Anayasası  (The Constitution of Turkey)
(Text in Turkish)
Articles relating to labor relations of Turkey's Constitution.

Derleyen: Vedat Laciner

Kanun Numarası: 2709
Kabul Tarihi: 18.10.1982
Yayımlandığı Resmi Gazete: 09.11.1982, Sayı:17863 (Mükerrer)
Yayımlandığı Düstur: Tertip: 5, Cilt: 22, Sayfa: 3
En son 09.07.2018 tarihinde değişmiştir (6771 sayılı Kanun)
Derleyenin son güncelleme tarihi: 08.10.2020

Relations between media and politics have been debated both in Turkey and the worldwide for a long time. In Turkey, relationship between the audiovisual media and politics started when the media was under government monopoly and they increasingly went on after private radios and televisions began broadcasting in 1990. In this regard, the issue of
audiovisual media ownership has gained importance. The history of the legislative regulations in this field dates back to beginning of radio broadcasting in Turkey. In the history of Turkey's audiovisual media, the laws on the Turkish Radio and Television Corporation (TRT) coming to force in 1964 and 1983 along with the Constitutions of 1961 and 1982 are the foremost legislations which regulate this field. The relevant articles of these constitutions and mentioned laws were amended from time to time because of political reasons or for the sake of keeping pace with developing technology. As a result of advances in broadcasting technologies, Article 133 of 1982 Constitution was amended in 1993 and this amended article established the constitutional basis of the Law numbered 3984 which concerns the Establishment and Broadcasting of Radio and Televisions. Establishing of the Radio and Television Supreme Council with this mentioned law added a new dimension to the matter of audiovisual media ownership. The dynamism in audiovisual media technologies inevitably continued to reflect itself onto legislations that regulate the field and all of the legal regulations, Law numbered 6112 in particular, which were brought about by this reflection ended up with significant outcomes about the matter of audiovisual  media ownership.

Nur Uluşahin'in Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık sistemi kitabı "book report" usulüyle incelenmiştir. Kitapta hükümet sistemleri karşılaştırmalı olarak incelenmektedir. Başkanlık sistemi ile verimlilik, demokratik katılım ilkeleri özel olarak incelenmektedir.

Bülent Tanör'ün 1961 ve 1982 Anayasalarını karşılaştırmalı olarak değerlendirdiği eserinin akademik bir incelemesi yapılmaktadır. İnceleme "book report" tarzında, yalnızca ve esas olarak Tanör'ün kitabından yola çıkılarak değerlendirmeler yapılmıştır.

Türkiye’de uluslararası sözleşmelerden çekilmenin hukuki usulü, bu konudaki anayasal sessizliğin de katkısıyla oldukça belirsizdir. Bu belirsizlik, özellikle 2021 yılı Mart ayında Cumhurbaşkanı kararıyla İstanbul Sözleşmesi’nin “Türkiye açısından feshedilmesiyle” daha da görünür olmuştur. Bu kararın ardından, söz konusu Cumhurbaşkanı kararının hukuka aykırılığına dair çok sayıda sav ortaya atılmıştır. Bu savlarda en çok dikkat çeken noktalardan biri, kararın neden hukuka aykırı olduğunu açıklarken sunulan gerekçelerin birbirlerinden ne denli farklı olduğudur. Bu çalışmada, Türkiye’de uluslararası sözleşmelerden çekilmenin doğru usulünün ne olduğu sorusu ele alınmaktadır. Çalışma ilk bölümde uluslararası sözleşmelerden çekilme usulü konusunda uluslararası hukuk ve karşılaştırmalı hukuktaki başlıca düzenlemeleri incelemektedir. Bu bölümde ayrıca ulusal hukuka ve uluslararası hukuka uygun, ikisine de aykırı, ilkine uygun ama ikincisine aykırı, ve ikincisine uygun ama ilkine aykırı çekilmelerin hukuki sonuçları örnekler çerçevesinde incelenmektedir. İkinci bölümde önce İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararıyla başlayan tartışmada öne sürülen başlıca savlar incelenmekte, ele alınan savların hiçbirinin tam anlamıyla isabetli olmadığı öne sürülmektedir. Sonra Türkiye’de uluslararası sözleşmelerden çekilmenin hukuki usulüne dair yazarların görüşü açıklanmaktadır. Yazarlar uluslararası sözleşmelere katılma ve çekilmelerin, sözleşmelerin ilgilendirdiği alanda bir düzenleme yapmak olduğuna vurgu yapmaktadır. Dolayısıyla bir sözleşmeden çekilme usulünün yasama ve yürütme erklerinden hangilerince düzenlenebileceği sorusuna verilecek yanıt, çekilmeyle düzenlenen alana göre değişmektedir. Çünkü Anayasa, yasama ve yürütme erklerinin düzenleme yapabileceği alanları ayırmıştır. Yazarlara göre usulü Cumhurbaşkanı kararnamesiyle (“CBK”) belirlenmiş bir çekilme, yalnızca Anayasa’nın yürütme tarafından düzenlenmesine olanak verdiği alanları düzenleyen sözleşmeler açısından hukuka uygundur. Temel hak ve özgürlüklerin sınırlanması niteliğindeki çekilmelerin usulü Anayasa’nın 13’üncü, düzenlenmesi
niteliğindeki çekilmelerin usulü ise (sadece sosyal hak ve özgürlükleri düzenleyenler
hariç) Anayasa’nın 104’üncü maddesi gereği CBK ile düzenlenemez.

Bu makale Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencilerinin çıkardığı ''Lex Imperfecta'' dergisinin 1.sayısında yayımlanmıştır.

Makalede ''Yabancılara Oy Hakkı Tanınması'' konusu incelenmiştir. Bu konuya yaklaşılırken öncelikle “yabancı” ve “oy kullanma hakkı” kavramları üzerinde durulmuştur. Daha sonrasında yabancılara oy hakkı tanınması fikrinin temelinde yatan sebepler belirtilerek bu konuda dünyadaki yaklaşımlar incelenmiştir. Son olarak da Türkiye’deki durum değerlendirilmiştir.

Çalışmamız, Meşrutiyet’ten Cumhuriyet rejimine Türk siyasi hayatında yeminin kullanım alanlarını ve gelişimini ele almaktadır. Yeminlerde kullanılan ifade, sembol ve formüllerin ve yeminlerin dönemin siyasi konjonktürü içinde temsil ettiği değerlerin ve taşıdığı gayelerin belirlenmesini amaçlamaktadır. Bu süreçte sahneye çıkan yeni siyasi aktörlerin, yemine nasıl bir yaklaşım sergiledikleri; siyasi teşkilatlanmalarında hangi aşamada yer verdikleri ve onu nasıl etkinleştirdikleri irdelenmiştir. Esasında sosyal ve kültürel bir kavram olan yemin, Padişah Abdülmecit zamanında siyasi bir niteliğe kavuşmuş; Kanun-i Esasi hükümlerinde yer alarak anayasal, Jön Türk örgütlenmeleri içinde ise kurumsal bir araç haline gelmiş; son olarak Milli Mücadele Dönemi’nde ise tüm nitelikleriyle kullanılmıştır. Kişiden kuruma, kurumdan rejime, imparatorluktan ulus-devlete evrilmelerin yaşandığı bu süreçte yemin, siyasi aktörlerin değer ve olgularıyla şekillenirken, onların ideallerine de yön vermiştir. Osmanlı-Türk siyasi düşüncenin gelişim ve değişimiyle paralellik izleyen yemine hemen her siyasi aktör tarafından başvurulması, onun siyasî bir kurum ve araç olarak önemini ortaya koymaktadır. Anahtar Kelimeler: Yemin, Osmanlı-Türk Siyasi Hayatı, Meşrutiyet, Cumhuriyet, Semboller, Ritüeller, Sadakat Abstract This paper investigates the use and development of oaths in the Ottoman-Turkish political life from the constitutional monarchy to the republican era. It aims to determine the wording, symbols, and formulas used in the oaths, together with the values and the purposes represented by them in the political conjunctures of the period. Questions like “How did the new political actors who appeared on the stage in this process take their oaths?” “At what stage did they use the oath in their political organizations?,” and “How did they activate the oath?” are addressed. Oath, a social and cultural concept, attained a political character during the reign of Sultan Abdülmecit, and by occurring in the provisions of the Kanun-i Esasi, it became a constitutional instrument. Oaths were used as an institutional instrument within the Young Turk organizations and subsequently during the National Struggle period. While oaths were shaped by the values and facts of the political actors, they gave direction to their ideals in the evolution process of the rule from person to institution, institution to regime, and empire to nation state. Used by almost every political actor and following a parallel path with the development and change of the Ottoman-Turkish political life, oaths had been an important political instrument. Keywords: Oath, Ottoman-Turkish Political Life, Constitutionalism, Republic, Symbols, Rituals, Loyalty

YSK kararı, özellikle Anayasa’nın 13’ncü maddesi çerçevesinde Anayasa’ya aykırı bir karardır. Buna ek olarak seçim sürecinin, özellikle propaganda süreçlerinin adil olmaması, tekil ifade özgürlüğü sorunlarını aşan bir şekilde halkın görüşlerini özgürce ifade edebileceği ortama zarar vermiştir. Bu yönden de Anayasa’ya aykırılık söz konusudur.
Yukarıda aktarılanlar ışığında, YSK’nın kararının yargısallaşma olasılığı epey düşüktür. Buna karşın, 16 Nisan 2017 referandumundan sonra ana muhalefet partisi CHP’nin ilk açıklamalarının, hukuksal yollara başvurmakla ilgili olduğu görülmüştür. Ana muhalefet partisinin bir hukuk bürosu değil, ülke siyasetinin merkezinde yer alan kritik bir örgütlülük olduğu ve toplumsal muhalefete yön verdiği dikkate alındığında; konuyu dar bir hukuksallık tartışmasına indirgemesinin yerindeliği tartışmalıdır. Fakat bu yapılan ve yapılması gerekenler, bu makalenin konusu değildir.
Hukuksal olarak, YSK’nın kararına karşı gidilebilecek netlik taşıyan tek yol, Türkiye’de az bilinen, fakat doktrinde bir avuç akademisyenin ısrarla dikkat çektiği BM İnsan Hakları Komitesi’ne bireysel başvuru yoludur. Bu yoldan belki bir sonuç alınabilir.
Öte yandan İHAM önünde, (i) referandumun , yasayıcı seçim süreçlerini doğrudan etkilediği, (ii) anılan kararın 2019 seçimleri yönünden potansiyel mağdurluk yarattığı, (iii) halkın, kendisi adına karar alacak temsilcilerinin seçimi için geçeri ilkelerin, halkın bizzat karar aldığı hallerde evleviyetle geçerli olduğu tezleri işlenerek gidilebilir. Ne var ki bu yollarda da öyle kısa vadede bir sonuç alınamaz.
Ulusal hukukta ise YSK kararına karşı “başvuru yasağı” tartışmasının da aşılması gerekmektedir. Bunun için, YSK’nın seçim yargısının nihai mercii olduğu ve nihai merci kararlarına karşı AYM yolunun açık olduğu tezi işlenebilir. AYM kararlarında bir karşıoya yansıyan bu görüşün kabul edilme ihtimali konjoktürel olarak düşüktür. AYM’nin süregelen eğilimi şekilci bir tavırla bu başvuruları reddetmek yönündedir.
Dolayısıyla ana muhalefet partisinin, muhalefetin enerji ve motivasyonunu, sadece anılan hukuk yollarına başvuruya odaklaması hatalıdır. Milyonlarca kişinin dikkatini topladığı bir tartışmanın, sadece hukuk yollarına çekilmesi, siyaseten doğru olmadığı gibi; bu, toplumsal muhalefetin dikkatini, başarısız olacağı belli veya en azından yüksek olan bir yola toplamak anlamına gelir. Böyle bir durum ise “AYM ve İHAM da YSK kararını haklı gördü” şeklinde indirgemeci bir yaklaşıma zemin hazırlar ve meşruluk arayışındaki YSK kararına aradığını verir.

Kökleri 1809 yılı İsveç anayasası ile atılan bir denetim mekanizması olan ombudsmanlık kurumu zaman içerisinde dünyanın birçok ülkesinin yönetim mekanizmalarında yerini almıştır.Ülkemizde 2012 yılıyla beraber anayasal bir kurum olarak oluşan Kamu Denetçiği Kurumu, etkin ve şeffaf bir yönetimin gereği olarak idarenin eylem ve işlemlerine karşı vatandaşların yakınmalarını dinlemekte ve çözüme ulaşmak adına çalışmalar gerçekleştirip, tavsiye niteliğinde kararlara varmaktadır.

Özet
Benimsenen hükümet sistemi, ülkelerin siyasal, sosyolojik, ekonomik, kültürel ve toplumsal düzeyleri ile ilişkili olan ve bu alanlarda yaşanılan istikrar sorunlarına karşı etkili olabilecek çözümler üretmeye yönelik olmalıdır. Türkiye’de benimsenen hükümet sistemleri zamanın şartlarına göre farklılık göstermiştir. Türkiye’nin kuruluşundan günümüze kadar olan tarihsel sürecinde, asli kurucu iktidarların hükümet sistemlerine yaklaşımı farklı olmuştur. Bunun sebebi ise sosyal ve ekonomik sorunların hakim olduğu bir siyasi ortamda, bu sorunları ortadan kaldırmaktır.
Bu çalışmada, 21.01.2017 tarihli 6771 sayılı anayasa değişikliğine dair kanun ile kabul edilen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ve bu sistemin kabulüne giden süreç ele alınacaktır.
Anahtar Kelimeler: cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi, hükümet sistemleri, kuvvetler ayrılığı teorisi, parlamenter sistem.
Abstract
The government system adopted should be oriented towards producing solutions that are related to the political, sociological, economic, cultural and social levels of countries and that can be effective against the stability problems experienced in these areas. government system adopted in Turkey vary according to time requirements. In the historical process of Turkey's establishment until today, the approach to the system of government primary constituent power has been different. The reason for this is to eliminate these problems in a political environment where social and economic problems prevail.
In this study, the Presidential Government System adopted by the law on the constitutional amendment No. 6771 dated 21.01.2017 and the process leading to the adoption of this system will be discussed.
Key Words: presidential government system, government systems, theory of separation of powers, parliamentary system.

Blog yazısı, YSK kararının neden Anayasa'ya aykırı olduğunu anlatmakta ve kararın AYM ve İHAM'a taşınıp taşınmayacağı sorusuna yanıt aramaktadır. Bu arayışta olumsuz yanıtlara ulaşılmış ve BM İnsan Hakları Komitesi'ne başvuru bir yol olarak önerilmiştir.

Günümüz anayasaları genellikle katı anayasalardır. Buna paralel olarak anayasalar daha zor ve daha seyrek değişirler. Bu sebeple anayasanın metninin uzun süre ihtiyaca cevap vermesi, güncelliğini muhafaza etmesi, anlaşılır bir dile sahip olması gerekir. Ayrıca anayasanın sistematiğinin de çok titiz bir çalışma ile ortaya konulması gerekmektedir. Genel sistematik ile bölüm ve madde içi sistematiği arasındaki uyumun mükemmel olması için çaba harcanmalıdır. 1982 Anayasası metninde birçok dil, noktalama ve anlam hataları bulunmaktadır.

Freedom of expression has been occurred as a social need from the beginning of the period of the society formation process. By means of this social need, several legal regulation have been performed by the ruler party in according to exercise sovereignty and guidance on the ruled party. Certainly the same regulations have been stand for freedom of the press which is also a social need and become functional integrating with the freedom of the expression.
At the present time the right of individual in private and society in general to access to the information is directly restricted by the interventions of the freedom of expression in newspaper one of which is the most functional publishing tool. In order to interpret these restrictions in the scope of the study, freedom of expression oriented conceptual definitions and approaches have been put forward as a priority. Moreover, especially the European Convention on Human Rights in terms of international law, case law developed on the subject of the European Court of Human Right has been analyzed in detail. In this context, the limitations of freedom of expression in terms of national law were examined regarding of in particular 1982 dated Constitution and the Constitution of the Turkish Penal Code, Anti-Terror Law and the Press Law. In this study where the concepts and the limits of the freedom of the press is discussed in many aspects, the freedom of the expression in newspaper oriented interventions on the scope of "war on terror", the "privacy", "public morality" and "honor and dignity of the violation" are mentioned herein. By identifying in what ways these interventions are held, solutions for existing problems are proposed.