George Leontsinis

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΜΟΥ Α2

ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ
Ο Μικρός Πρίγκιπας του Antoine de Saint-Exupéry:
Ένα διαφορετικό παραμύθι για μικρούς και μεγάλους

745

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ
Ιδιότητα του Πολίτη και Θρησκευτική εκπαίδευση.
Προκλήσεις, Αναθεωρήσεις και Προοπτικές στην εποχή της πολυπολιτισμικότητας

761

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Σ. ΜΑΞΟΥΡΗΣ
Το νέο διδακτικό εγχειρίδιο Ιστορίας της Γ’ Γυμνασίου.
Επιστημολογική - ιστοριογραφική προσέγγιση των πηγών

773

CHARIS N. MELETIADIS
The Introduction of New Cognitive Objects into the Pre-School Curriculum:
The Case of History

787

ΜΑΡΙΑ ΜΕΝΕΓΑΚΗ
Με τα φτερά του Ίκαρου. Ο Ετιέν Καμπέ και το Ταξίδι στην Ικαρία
795

Μ. Γ. ΜΕΡΑΚΛΗΣ
Τοπική Ιστορία και Λαογραφία
807

π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ Δ. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΣ
Κωνσταντίνος Τυπάλδος-Ιακωβάτος και Ανδρέας Μουστοξύδης: ανατομία μιας σχέσης
817

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΜΟΣΧΟΠΟΥΛΟΣ
Αδημοσίευτη συλλογή επιγραφών, επιγραμμάτων, επιστολών και σημειώσεων
του ποιητή Ηλία Τανταλίδη

835

ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΟΥΖΑΚΗΣ
Συμβολή της εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και εικονογραφίας στην έρευνα της τοπικής ιστορίας-επισημάνσεις. Το Εγκαίνιο του ναού του Αγ. Δημητρίου στον Κηφισό και τα χωριά του Λεκανοπεδίου Αττικής


843

ΔΙΟΝΥΣΗΣ Ν. ΜΟΥΣΜΟΥΤΗΣ
Ανέκδοτο ποίημα του ηθοποιού Διονυσίου Ταβουλάρη για τη Ζάκυνθο
861

E. MOUTSOPOULOS
Ηealing the World’s Cultural Crisis
869

ΘΩΜΑΣ ΜΠΑΚΑΣ
Η εκπαιδευτική πολιτική στο Ελληνικό κράτος κατά τον 19ο αιώνα.
873

ΧΡΗΣΤΟΣ Π. ΜΠΑΛΟΓΛΟΥ
Η ιδεολογική και οικονομικοκοινωνική κατάσταση
στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία προ της Αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως

881

ΘΩΜΑΣ Κ. ΜΠΑΜΠΑΛΗΣ
Η αγωγή και η εκπαίδευση του παιδιού στην Αρχαία Ελλάδα:
παιδαγωγική διάσταση

889

Χ. ΜΠΑΜΠΟΥΝΗΣ - ΕΜΜ. ΦΥΡΙΠΠΗΣ
Βουλή των Ελλήνων, Ιούλιος 1892: Το Νομοσχέδιο θέσπισης εκπαιδευτικών
τελών-διδάκτρων στους φοιτητές. Κομματικές θέσεις και αντιθέσεις, ιδεολογικές παραδοχές και συγκρούσεις


895

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΛΑΝΑΚΗΣ
Η διαθήκη του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Σωφρονίου Γ’ (1870-1899)
907

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΜΠΟΤΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
L’esclavage colonial dans la mémoire collective des Français
911

ΣΗΦΗΣ ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ - ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΩΤΕΙΝΟΣ
Μια ιστορία της Ιστορίας: η Ιστορία της νεοελληνικής εκπαίδευσης ως γνωστικό αντικείμενο στα ελληνικά Πανεπιστήμια από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα

915

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙΟΥ, ΚΑΣΤΕΛΛΙΟΥ ΚΑΙ ΒΙΑΝΝΟΥ
κ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΝΑΝΑΚΗΣ
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντίνος Ε’ (1897-1901). Δύο εξόδιοι λόγοι

925

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΙΚΑΣ
Δυο άγνωστες επιστολές του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου
στον Angelo de Gubernatis

929

ΕΛΠΙΝΙΚΗ ΝΙΚΟΛΟΥΔΑΚΗ – ΣΟΥΡΗ
Από τη μινωική Κρήτη και τα ομηρικά έπη στον Ερωτόκριτο του Βιτσέντζου Κορνάρου: οι αθλητικοί αγώνες στην ύφανση του λογοτεχνικού μύθου

937

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΤΑΒΑΡΙΝΟΣ
Ο Γερμανικός Διαφωτισμός και οι επιδράσεις του στο Νεοελληνικό Διαφωτισμό
957

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ν. ΞΗΝΤΑΡΑΣ
Ο σχεδιασμός της διαθεματικότητας: Από το χρονογράφημα –
ευθυμογράφημα στα εύθυμα κείμενα

963

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ - ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΜΑΡΚΟΥΛΗ
Η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου σύμβολο της μεταλλευτικής-μεταλλουργικής οικονομίας και καθοριστικός παράγων στην ανάπτυξη της οικονομίας της Ελλάδος


979
ΑΝΝΙΤΑ Π. ΠΑΝΑΡΕΤΟΥ
Όλγα Νιτσαΐδου, εκ Κωνσταντινουπόλεως: Διδασκαλικόν στάδιον ευδόκιμον, προσωπικός βίος ατυχής

989

ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΑΝΤΙΩΡΑΣ
Η μετάβαση του εκπαιδευτικού συστήματος από την εποχή του Προμηθέα
στην εποχή του Σισύφου

1003

ΜΑΝΩΛΗΣ ΜΙΛΤ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ
Η προβληματική μου για τους «Αορήτες» ή «Αορείτες» ή «Αορίτες»
1011

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΠΑΗΛΙΑΣ
Έρευνα επί των αιτίων της λιμνάζουσας φοίτησης
1017

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Δ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Απογραφές πληθυσμού Κεραμωτού Κυθήρων (18ος αι.-1844)
1029

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΙΑΝΟΣ
Το λεγόμενο ρεμπελιό (καταστροφή) της Σμύρνης (4/15 Μαρτίου 1797),
σύμφωνα με τις ειδήσεις του δημοσιογραφικού οργάνου «Εφημερίς»

1037

CONSTANTINE E. PASSARIS
The Pedagogical Role of Economic History in the 21st century
1043

ΣΤΑΘΗΣ ΠΕΛΑΓΙΔΗΣ
Mετακινήσεις πληθυσμών μετά τους βαλκανικούς πολέμους. Η περίπτωση
των μουσουλμάνων της Μακεδονίας (1913-1914).

1051

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Π. ΠΕΡΣΕΛΗΣ
Θρησκεία και πολιτική στο πρώιμο στάδιο οργάνωσης της Νεοελληνικής Εκπαίδευσης

1061

ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΣ
Η προσωπικότητα της Σίβυλλας Δηιφόβης στο Βιργιλιανό έπος
1069

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΗΛΙΑΣ
Η εκκλησιαστική διαιτησία στις Βενετοκρατούμενες περιοχές
1081

ΜΑΙΡΗ ΠΛΕΣΣΑ
Θεσμοί υγειονομικής επιτήρησης στα νησιά του Ιονίου την περίοδο των Ευρωπαϊκών κυριαρχιών: η περίπτωση των λοιμοκαθαρτηρίων

1085

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ
Ιστορική εξέλιξη της ειδικής αγωγής στην Ελλάδα (1906 – 2006)

1095
ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΠΡΟΜΠΟΝΑΣ
Ομηρικά έπη και Ιστορία υπό το φως των Μυκηναϊκών Κειμένων
1107

ΘΕΟΔΟΣΗΣ ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ
«Καθρεπτισθέντες και μη καθρεπτισθέντες καθρεπτισθείτε»: η εικόνα
του Ιάκωβου Πολυλά στο βάθος του κερκυραϊκού Kαθρέπτη

1113

MATINA J. RASSIAS - JOHN M. RASSIAS
Leonhard Paul Euler. The greatest Eighteenth-Century Mathematician.
”The Analysis Incarnate”

1133

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΣ
Μετάφραση Ιταλικού εγχειριδίου περί Ζωγραφικής από
τον Νικόλαο Βισκόντη και μελέτη του περί χρωμάτων

1147

MATILDE MORCILLO ROSILLO
Révision du Traité de Neuilly. L’échange de populations Grecques-Bulgares (1925): Rôle de la Societé de Nations à travers la correspondance diplomatique

1169

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΟΥΣΣΑΚΗΣ
Graviditas imaginata? Η μακρά «κυοφορία» ενός «συστήματος» εκπαίδευσης
για την Ενωμένη Ευρώπη

1177

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΑΚΚΑΣ
Ο διεθνής παράγοντας στη Μέση Ανατολή κατά τη νεότερη και σύγχρονη εποχή
1191

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ A. ΣΑΚΚΗΣ
Η δράση των Αυστριακών μυστικών υπηρεσιών απέναντι στις αποσχιστικές κινήσεις του Αλή Πασά: έρευνα από πρωτογενές υλικό του Archivio di Stato
di Venezia


1201

ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΑΛΒΑΡΑΣ - ΜΑΡΙΝΑ ΣΑΛΒΑΡΑ
Κάνω τους μαθητές να διερευνήσουν στο μάθημα της Ιστορίας
1217

ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΝΟΥΔΑΚΗΣ-ΣΑΝΟΥΔΟΣ
Από το Παγκρήτιο Απελευθερωτικό Μέτωπο (Π.Α.Μ.) στο Ε.Α.Μ.
1227

THEKLA SANSARIDOU-HENDRICKX
Η αναζήτηση της εθνικής ταυτότητας του Νεοέλληνα στην ποίηση
του Γιώργου Σεφέρη


1233
ΜΑΝΟΛΗΣ Γ. ΣΕΡΓΗΣ
Κοινωνία, πελατειακές σχέσεις και δημοτικές εκλογές στον δήμο Νάξου την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα: η εξέχουσα μορφή του Ανδρέα Ι. Πολίτη (1841-1909)

1241

ΑΜΑΛΙΑ ΗΡ. ΣΚΟΥΡΑ
«Η εθνική νέμεσις θα είναι αδυσώπητος» - Δίκες δοσιλόγων στο Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Καλαμών (1945-1953)

1263

ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΣΚΟΥΡΑ
Συμβολή παλαιών περιοδικών (1845-1875) στην εκπαίδευση του γυναικείου φύλου
1281

EMILIOS SOLOMOU
New Didactic Approaches in the Teaching of History
1297

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Γ. ΣΟΡΟΒΙΓΚΑ
Γεωργική Σχολή Τεγεατικού Συνδέσμου (1929-1940)
1303

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΟΥΓΙΑΝΝΗΣ - ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΓΙΑΝΝΗΣ
Η ηθική κρίση του management διαχρονικά
1309

ΕΥΘΥΜΙΟΣ Θ. ΣΟΥΛΟΓΙΑΝΝΗΣ
Ελληνική παιδεία στη Σχολή SAHETI στη Νοτιοαφρικανική Δημοκρατία
1315

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΥΘΗΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ κ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΣΤΕΡΓΙΟΥΛΗΣ
Η εκκλησιαστική υμνογραφία, ουράνιο και θεϊκό δώρο
1317

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΣ
Ιστορία της Μάνης και σχολική ιστορία
1319

ΑΝΝΑ ΣΤΡΑΤΑΡΙΔΑΚΗ-ΚΥΛΑΦΗ
Τα γεύματα των αγοριών στα κρητικά συσσίτια κατά την ελληνιστική περίοδο
1323

ANNA TABAKI
Antoine Matessis: un dramaturge zantiote face à l’ ère des Lumières
1327

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Μ. ΤΑΜΗΣ
Εθνοπολιτισμική ταυτότητα των Ελλήνων της Αυστραλίας
1339

ΣΠΥΡΟΣ ΤΟΥΛΙΑΤΟΣ
Θεωρητικά προβλήματα της Ιστορίας και ο Μεταμοντερνισμός
1349

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΡΙΛΙΑΝΟΣ
Το σχολικό κλίμα και η μάθηση των παιδιών
1363

ΜΑΡΙΑ ΤΣΑΜΗ
Πολυπολιτισμική εκπαίδευση και διδακτική της ιστορίας - Μια απροκατάληπτη προσέγγιση άλλων λαών στην Ενωμένη Ευρώπη

1373

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΦΡ. ΤΩΜΑΔΑΚΗΣ
Ο Ιωάννης Δ. Κονδυλάκης και οι διορισθέντες (Απρίλιος του 1899) Σύμβουλοι του Υπάτου Αρμοστού Κρήτης Πρίγκιπα Γεωργίου (Ένα ιδιαίτερον χαρακτηριστικόν του Ελευθερίου Βενιζέλου που εκληρονόμησε ο πρώην πρωθυπουργός κ. Κωνσταντίνος Μητσοτάκης)



1379
ΚΩΣΤΑΣ ΦΑΣΟΥΛΗΣ
Οργάνωση και λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Ιδιωτικής Εκπαίδευσης (1834-2009). Νομοθετικές - κοινωνικές τομές και συνέπειες

1385

ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΦΡΙΛΙΓΚΟΥ
Δύο χειρόγραφες εφημερίδες πολιτικών κρατουμένων στα Κύθηρα
και στα Αντικύθηρα (1946-1947): «Ο Δεσμώτης του Πελάγου» και «Βάρη»

1401

KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ
Παιδαγωγικοί προβληματισμοί στην εκπαίδευση του Πόντου
1413

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Θ. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
Παρέμβαση του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ σε διαμάχη μεταξύ προεστών της Τριπολιτσάς (1820)

1423

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Γ. ΧΑΡΙΤΟΣ
Μουσεία εκπαιδευτικής ιστορίας: άγονοι και γόνιμοι αγώνες
για την καθιέρωσή τους στην Ελλάδα

1427

AΡΓΥΡΩ ΧΑΤΖΗΙΩΑΝΝΟΥ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ Ι. ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ
Βιοηθική και δεοντολογία στις βιοϊατρικές επιστήμες
1439

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΣΤ. ΧΑΤΖΗΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
Μετοικεσίες και προσφυγικές διαδρομές Κυθηρίων
(αρχές 19ου – αρχές 20ού αιώνα). Η περίπτωση του Κουκλουτζά Μ. Ασίας

1455

ΛΑΖΑΡΟΣ Θ. ΧΟΥΜΑΝΙΔΗΣ
Περί των στρατιωτικών δαπανών του Βυζαντίου
1471

ΑΝΤΩΝΗΣ Γ. ΧΟΥΡΔΑΚΗΣ
Transcending the limits: Η διδασκαλία της ιστορίας
στην Ελληνική Διασπορά σήμερα

1481

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΑΠΟ ΚΥΘΗΡΩΝ, ΘΕΣΣΑΛΙΩΤΙΔΟΣ
ΚΑΙ ΦΑΝΑΡΙΟΦΕΡΣΑΛΩΝ κ. ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ
Η ιστορική διαδρομή της τοπικής εκκλησίας των Κυθήρων κατά το 18ο αι.

1493

ΛΟΥΙΖΑ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΟΥ
Το σημαίνον και το σημαινόμενο των παρομοιώσεων
στην ποίηση του Δημήτρη Λιπέρτη

1499

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΟΜΟΥ Α1

ΑΛΕΚΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ
Γεωργίῳ Λεοντσίνῃ Κυθηρίῳ
xiii

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΟΥ ΤΙΜΗΤΙΚΟΥ ΤΟΜΟΥ xv

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ xvii

Tabula Gratulatoria xix

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ – ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ν. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗ xxi

ΜΕΛΕΤΗΜΑΤΑ

ΗΛΙΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ - ΠΕΤΡΟΣ ΤΡΑΝΤΑΣ
Aντιλήψεις και διδακτικές πρακτικές των εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο μάθημα της ιστορίας

1

ΒΑΓΓΕΛΗΣ AΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Ένα μικρό παραμύθι για την αφήγηση. Πρέπει να εμπιστευόμαστε τις ιστορίες;
27

ΜΗΝΑΣ ΑΛ. ΑΛΕΞΙΑΔΗΣ
Το παραμύθι και η επικαιρότητα
31

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΔΡΕΟΥ – ΣΟΦΙΑ ΗΛΙΑΔΟΥ-ΤΑΧΟΥ
Δημογραφικές μεταβολές και πολιτικές συμπεριφορές στη Δυτική Μακεδονία (1915-1936)
43

ΜΑΡΙΑ ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΥ
Σύντομη αναδρομή στην ιστορία της Υπάτης κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας, της Ελληνικής Επανάστασης και των πρώτων μετεπαναστατικών χρόνων

59

ΛΟΥΚΑΣ ΑΞΕΛΟΣ
Η συμβολή του Σεραφείμ Μάξιμου στην έρευνα των απαρχών της νεότερης οικονομικής μας ιστορίας. Το ελληνικό εμπορικό ναυτικό κατά τον XVIII αιώνα

67

ΡΩΞΑΝΗ Δ. ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Αισθητικές θεωρίες του δεκάτου ενάτου αιώνα στον στοχασμό του Κωνσταντίνου Στρατούλη

79
ΚΑΙΤΗ ΑΡΩΝΗ –ΤΣΙΧΛΗ
Η εφημερίδα Τρουθ ή Αλήθεια των Κυθήρων.
Μια επαρχιακή συντηρητική ανάγνωση της μετεμφυλιακής ιστορίας

87

KATHERINE ASSIMAKOPOULOS
Discussing differences between Foreign Office (U.K.) and SOE (Cairo)
over the Greek situation (1941-1943)

101

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Ελλαδικός χώρος, Αρχιπέλαγος και ηπειρωτική ενδοχώρα, κατά τη διάρκεια της απελευθερωτικής συγκρότησης (μέσα από τα κείμενα Ευρωπαίων παρατηρητών)

113

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΒΑΜΒΙΛΗ
Γαλλική Εκπαίδευση και νεοελληνική συνείδηση
121

ΑΝΤΩΝΗΣ ΒΑΟΣ – ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ
Εικαστική δημιουργία και εκπαίδευση (1833-1936)
125

Μ. Γ. ΒΑΡΒΟΥΝΗΣ
Λέων «Επίσκοπος Σάμου» (ante 7. αι.): ανάμεσα στην Ιστορία και στην Αγιολογία
145

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΒΑΣΤΑΡΔΗ
«Δε κλειέται, δε βουβαίνεται του Ραμπαγά το στόμα».
Κλεάνθης Τριαντάφυλλος: μια μαχητική φωνή του 19ου αιώνα

157

ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΤΟΥΓΙΟΥ
Κινηματογράφος και Ιστορία- Η κινηματογραφική ταινία ως ιστορική πηγή
163

ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΟΥ
Σχολική Ιστορία και Μνήμη - Μια εναλλακτική διδακτική πρόταση για τη σύνδεση σχολικής ιστορίας και μνήμης με επισκέψεις σε χώρους πολιτισμικής αναφοράς

175

ΙΩΑΝΝΗΣ Ε. ΒΡΕΤΤΟΣ - ΕΛΙΣΑΒΕΤ Δ. ΛΑΖΑΡΑΚΟΥ
Ενσυναισθητική προσέγγιση του εικαστικού έργου κατά την διδασκαλία
187

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΓΑΛΑΝΑΚΗ
Αναψηλάφηση του σχολικού παρελθόντος: Ο Freud για το Γυμνάσιό του, 41 χρόνια μετά
205

ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΓΑΛΑΝΗ
Το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα. Πρωτοβάθμια – Δευτεροβάθμια εκπαίδευση
213

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΑΛΑΝΗΣ
Το εκπαιδευτικό σύστημα κατά την οθωνική περίοδο (1833-1862). Κοινωνική
και πολιτική προσέγγιση

231
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. ΓΕΡΟΓΙΑΝΝΗΣ
Κοινωνική και πολιτική αγωγή στην Ελλάδα. Ιστορική ανασκόπηση,
έννοια, περιεχόμενο, σκοπός, σημασία

237

ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Ν. ΓΕΩΡΓΙΤΣΟΓΙΑΝΝΗ
Η ζωή και η κοινωφελής δραστηριότητα του Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη (1810-1863)
253

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ
Η απήχηση του πρώιμου επτανησιακού ριζοσπαστισμού στον αθηναϊκό τύπο 1849-1851
261

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Περιβάλλον και προπαγάνδα στο Βυζάντιο: πολιτική εκμετάλλευση φυσικών φαινομένων από την εικονόφιλη φιλολογία

273

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΙΩΤΗΣ
Εικόνες: ιστορικές μαρτυρίες ή συνειδητές ενίοτε προσπάθειες παραποίησης
μιας πραγματικότητας

291

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΓΚΟΛΙΑ - ΑΡΓΥΡΗΣ ΚΥΡΙΔΗΣ
Από τον Μέγα Αλέξανδρο και τον Θ. Κολοκοτρώνη, στην Εθνική Ελλάδος, και στην Ε. Παπαρίζου και τον Σ. Ρουβά - Απόψεις φοιτητών/τριών για τον εθνικό ήρωα: ιστορική μνήμη και ιστορική κρίση


299

ΘΕΟΔΩΡΑ ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗ – ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ
Η αυτοβιογραφία μιας γενιάς: Η αναζήτηση της χαμένης ουτοπίας και οι πληγές της μνήμης στα διηγήματα του Μ. Μέσκου

315

ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΓΛΥΚΟΦΡΥΔΗ – ΛΕΟΝΤΣΙΝΗ
Τέχνη, ιστορία και χρόνος
321

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΟΥΠΟΣ - ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΝΤΑΣ
Τα Προγράμματα Τοπικής Ιστορίας και το πλαίσιο ανάπτυξής τους στο Δημοτικό Σχολείο
337

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΑΓΚΑΣ - ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΣΟΥΚΑΛΑ
Μεταμοντερνισμός και ιστορία. Μια κριτική προσέγγιση
347

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗΣ
Το εθνικό απελευθερωτικό κίνημα Καρπάθου: Κοινωνικές προϋποθέσεις
και ιστορική διαχείριση

355

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Μ. ΔΗΜΑΚΟΣ
Η αμοιβαία αλληλεπίδραση θεωρίας και πράξης: Η επιστημονική σταδιοδρομία του Leonid Vitalievitch Kantorovitch (1912-1986)

365

ΗΛΙΑΣ ΧΡ. ΔΗΜΟΣ
Η Βασική Εκπαίδευση στο Νομό Αττικής στις αρχές του 20ου αιώνα
379

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Γ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Ο Sartre και η δυνατότητα κατανόησης της Ιστορίας
389

ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗΣ
Ο συνοικισμός Νέα Ζωή της Κατερίνης - Η γένεση και συγκρότηση ενός ποντιακού συνοικισμού της Κατερίνης

397

ΘΕΟΔΩΡΟΣ Γ. ΕΞΑΡΧΑΚΟΣ - ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΡΑΛΗΣ
Κρητομυκηναϊκή εποχή: Οι γραφές και τα συστήματα αρίθμησης. Ενδεχόμενη αξιοποίησή τους στο Δημοτικό σχολείο

411

KONSTANTINOS GIAKOUMIS
The perception of the Crusader in late Byzantine and early Post-byzantine Ecclesiastical painting in Epiros

431

CONSTANTIN ZOIS
Taux de fret et conjoncture économique : Le transport maritime de cargaisons sèches,
et notamment de vrac sec au cours de la période 1982-1988

445

BENJAMIN HENDRICKX
Le «Parlement de Dames» à Nikli en 1261 – une réévaluation
457

ΡΕΑ ΚΑΚΑΜΠΟΥΡΑ
Γραπτή αυτοβιογραφία και προφορικές αφηγήσεις ζωής: το πρόβλημα της “Aλήθειας”
463

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΛΑΗ
Το παρεκκλήσιο της Μονής Προυσσού στην Ευρυτανία. Τυπολογικές-μορφολογικές παρατηρήσεις

471

ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΑΚΗΣ
Από την κοινωνιολογία του μοναχισμού στο Βυζάντιο: Η καλογηρική αλητεία στην Κωνσταντινούπολη και την επαρχία κατά τον 12ο αιώνα

487

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α. ΚΑΛΑΚΑΛΛΑΣ
Πλάστης φωτός, για ιδανικές πολιτείες
495

ΤΖΙΝΑ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ
Το διάβασμα είναι μαγεία! Αναπαραστάσεις της γυναικείας ανάγνωσης
(Με αφορμή ένα διήγημα της Λιλίκας Νάκου)

497


ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠ. ΚΑΜΗΛΟΣ
Αρθρογραφία (1894-1895) του Παναγιώτη Πανά για την ίδρυση συλλόγων
στην Κεφαλονιά


509

π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
Ανέκδοτη αλληλογραφία Hubert Pernot και Λεωνίδα Χ. Ζώη
517

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΠ. ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ήταν τελικά ο Ρήγας εκδότης του «Αγαθαγγέλου»;
533

ΜΑΡΩ ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΗ-ΑΔΑΜΗ
Ορθόδοξος ελληνικός ναός του Σωτήρος στο Λονδίνο του Λύσανδρου Καυταντζόγλου
545

ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΑΥΚΑ
Εγκύκλιοι και οδηγίες των προϊσταμένων αρχών προς τα Δημοτικά σχολεία της Μεσσηνίας στη δεκαετία του 1950: το παιδαγωγικό τους περιεχόμενο και η ιδεολογική τους διάσταση


553

ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ Γ. ΚΑΨΩΜΕΝΟΣ
Η ποιητική της αφήγησης στο έργο του Ροΐδη
561

ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΟΛΟΒΟΥ
Τα εξωμόνια των Κυθήρων-Πτυχές της τοπικής εκκλησιαστικής ιστορίας
κατά τον 17ο αι.

569

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΟΝΤΑΚΟΣ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΛΥΚΙΑΡΔΟΠΟΥΛΟΥ – ΚΟΝΤΑΡΑ
Κοινωνία και εκπαίδευση στη Λέσβο κατά την Τουρκοκρατία (1462-1912)
581

ΚΩΣΤΑΣ Δ. ΚΟΝΤΑΞΗΣ
Ο λαογράφος και ιστοριοδίφης Δημ. Λουκόπουλος και η συμβολή του έργου του στη διδασκαλία του μαθήματος της τοπικής ιστορίας

587

ΘΩΜΑΣ Β. ΚΟΤΟΠΟΥΛΗΣ
Τα ΕθνοΜαθηματικά και η πολυπολιτισμική τους διάσταση στην εκπαίδευση
595

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κ. ΚΟΥΡΚΟΥΜΕΛΗΣ
Ο Σολωμός και τα Ελληνικά των Ιονίων Νήσων
601

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΟΥΣΤΟΥΡΑΚΗΣ - ΑΝΝΥ ΑΣΗΜΑΚΗ
Η πρόσβαση στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών: κοινωνιολογική προσέγγιση
609

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΟΨΙΔΑ – ΒΡΕΤΤΟΥ
Αρχεία ιστορίας: η πρώτη - ένδον-ανάγνωση. «Ρητορική» του συναισθηματικού λόγου
και εγκληματική πράξη

627

GEORGE KANARAKIS
The diachronic contribution of the Kytherians to the literary presence of the Greeks
in Australia

643

CHRISTOS KARDARAS
The political developments and the party of Th. Deligiannis during the first decade of the 20th century

651

PANAYIOTA G. KONSTANTOPOULOU
Ralleion High School for girls. The historical school situated in Piraeus (1855-2005)
659

VASSILIKI LALAGIANNI
Mémoire historique, colonialisme et autobiographie : le roman “Les Veillées des Antilles” de Marceline Desbordes-Valmore

671

ΕΛΕΝΗ Γ. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗ
«Βλέποντας τη ζωή μέσα από μια ιστορία»: Η αφηγηματική ενότητα της ανθρώπινης ζωής κατά τον Alasdair MacIntyre

677

ΜΑΡΙΤΙΝΑ Γ. ΛΕΟΝΤΣΙΝΗ
Οι «σκοτεινοί χρόνοι» της Δύσης: πραγματικότητα ή μύθος;
687

ΜΑΡΙΑ ΛΕΟΝΤΣΙΝΗ-ΆΝΘΗ
Τα Κύθηρα και αι Νῆσοι Ἑπτά Πελοποννήσιοι λεγόμεναι στο “Περί Θεμάτων” του Κωνσταντίνου Ζ’ Πορφυρογεννήτου (913-959)

697

ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΕΥΘΕΡΗΣ
Η εξέλιξη της ατομικής συνείδησης και η αλλαγή της ελληνικής κουλτούρας
713

In this article I discuss a number of historical circumstances and situations relating to the views, ideas, attitudes, character, personality, and activities of Kytherian immigrants who lived, worked and continue to live and be active in Oceania (Australia, Tasmania, and New Zealand) during the 20th century until today. The experience of migration and the social and cultural achievements of Kytherian migrants and their families are examined on a case-by-case basis through a personal diary and a family album. Through these we can assess the content of the personal narratives, visual imagery and other documentary material of the people who created them. For these case studies I believe that both narrative texts and photographic images help to represent the climate and living conditions of the Greek migrants in Oceania.

Τα Κύθηρα την περίοδο που ιδρύεται το τετρατάξιο Γυμνάσιο (1921) και αργότερα, το 1929, αυτό αναβαθμισμένο ως εξατάξιο, διέθεταν όχι ευκαταφρόνητες υποδομές λειτουργίας της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Βαθμιαία είχε  διαμορφωθεί μια παράδοση αυξημένου σχολικού αλφαβητισμού (εγγραμματοσύνης) των κατοίκων και φοίτησης Κυθηρίων νέων σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, κυρίως σε αυτά της Πάδοβας. Οι απαρχές τους ανάγονται στους βενετικούς χρόνους, όπως συνέβαινε και με τα άλλα νησιά του Ιονίου. Έχω αναζητήσει και δημοσιεύσει απογραφικά στοιχεία  των Κυθήρων των ετών από το 1828 έως το 1864 ( πίνακας1) αλλά και πίνακες προόδου των σχολείων της Επτανήσου (πίνακες 2 και 3), οπότε μάς παρέχεται η δυνατότητα συγκριτικών αναφορών και διαπιστώσεων όχι μόνον με τα νησιά του Ιονίου αλλά και με άλλες πλησιόχωρες  προς τα Κύθηρα ελληνικές περιοχές,  κυρίως με την γειτονική Πελοπόννησο.
Αναφέρομαι κατωτέρω σ’ αυτές τις υποδομές και συνθήκες  που ενίσχυαν τη  διάδοση της παιδείας και της εκπαίδευσης στα Κύθηρα καθώς και σε νοοτροπίες και συμπεριφορές προσώπων και φορέων που, κατά περίπτωση, συνέβαλαν ή πρόβαλαν εμπόδια στην ανέγερση του διδακτηρίου του Γυμνασίου Κυθήρων όπως και στα επιχειρήματα αυτών που εκατέρωθεν προβάλλονταν αναφορικά με το ζήτημα αυτό αλλά και με την προώθηση περαιτέρω ως προτεραιότητα της εκπαίδευσης στον τόπο τους. Η συνολική προσέγγισή μου συμβάλλει στην ανάδειξη της νεοελληνικής εκπαίδευσης κατά την περίοδο που αναφέρομαι, περίοδο κατά την οποία τόσο στα Επτάνησα όσο και στον ευρύτερο ελληνικό χώρο έχει αρκετά συνειδητοποιηθεί από τον ελληνικό πληθυσμό η ανάγκη εξασφάλισης εκπαιδευτικών υποδομών και επαρκώς καταρτισμένου διδακτικού προσωπικού για να καλύπτεται το όλο και περισσότερο αυξανόμενο ενδιαφέρον του για την εκπαίδευση των νέων.

The Ionian Islands—Kerkyra (Corfu), Kefallinia (Cephalonia), Zakynthos (Zante), Lefkas (Santa Maura), Ithaki (Ithaka), and Paxos (Paxi) together with their outlying islets, collectively known later after about 1800 as "Heptanesos"-Heptanese, Seven Islands—ac-quired ...

The Ionian Islands—Kerkyra (Corfu), Kefallinia (Cephalonia), Zakynthos (Zante), Lefkas (Santa Maura), Ithaki (Ithaka), and Paxos (Paxi) together with their outlying islets, collectively known later after about 1800 as "Heptanesos"-Heptanese, Seven Islands—ac-quired ...

ΑΝΤΙΦΩΝΗΣΗ στην επιστημονική εκδήλωση με θεματικό τίτλο: «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΓΛΥΠΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ», που διοργανώθηκε από τις πρυτανικές αρχές και την έδρα UNESCO του Πανεπιστημίου Λευκωσίας της Κύπρου, εκδήλωση που συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά της την παρουσίαση του  βιβλίου μου Το ναυάγιο του Μέντορος στις ακτές των Κυθήρων και η διάσωση των γλυπτών του Παρθενώνα, εκδ. Ινστιτούτο του Βιβλίου-Καρδαμίτσα, Αθήνα 2023, 265 σσ. (Πέμπτη 30 Μαΐου 2024, Αμφιθέατρο Jean Monnet, Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, Έδρα UNESCO, Λευκωσία, Κύπρος).

Εισαγωγική μου ομιλία (13-11-2023) στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα προφορικής ιστορίας με θεματική: «Κύθηρα: ιστορίες που κτίζουν γέφυρες. Ερευνώντας την ιστορία της μετανάστευσης των Κυθήρων στη σχολική τάξη», που διοργανώθηκε στα Κύθηρα από τους Συμβούλους Εκπαίδευσης περιοχής εκπαιδευτικής και παιδαγωγικής ευθύνης των σχολείων των Κυθήρων με τη στήριξη και ενεργό συμμετοχή των Διευθυντών της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά για τους εκπαιδευτικούς των σχολικών μονάδων του νησιού.

Στη μελέτη μου προσεγγίζω τον Φιλελληνισμό ως κίνημα που συστοιχεί με την επαναστατική δυναμική των Ελλήνων και συμβάλλει στην ανάληψη πρωτοβουλιών από παράγοντες της ευρωπαϊκής διπλωματίας και τις ηγεσίες τριών συμμαχικών κρατών (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας). Στην επιχειρηματολογία μου εντάσσω περαιτέρω προσεγγίσεις ζητημάτων, γεγονότων και συγκυριών που, σε μια κρίσιμη περίοδο του Ελληνικού Αγώνα, διαμόρφωσαν σταθμητούς και ασύμμετρους παράγοντες που συνέβαλαν στην αναχαίτηση μιας δυσμενούς, την περίοδο εκείνην, πορείας της Ελληνικής Επανάστασης. Συσχετίζω το κίνημα του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού με έκφραση συναισθημάτων ηθικής συμπαράστασης των ευρωπαϊκών λαών και ευμενούς πολιτικής στάσης προς τους αγώνες των Ελλήνων για την εθνική τους ανεξαρτησία, συναισθήματα που άρχισαν βαθμιαία να διαμορφώνουν ένα καθοριστικό ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Θα συναποδεχθώ μαζί με πολλούς άλλους ιστορικούς και πολιτικούς αναλυτές της Επανάστασης ότι στις κύριες οργανωτικές λειτουργίες της ιστορικής συγκυρίας και της διαχείρισης της επαναστατικής δραστηριότητας των Ελλήνων εντάσσονται από κοινού η διεθνής διπλωματία και ο ευρωπαϊκός όπως και ο αμερικανικός φιλελληνισμός. Την περίοδο, που ακολούθησε την πτώση του Μεσολογγίου (11 Απριλίου 1826), η Επανάσταση φαινόταν ότι έτεινε να σβήσει, όμως οι πολεμικές επιχειρήσεις που διεξάγονταν υπό την ηγεσία του Γεωργίου Καραϊσκάκη γύρω από την Ακρόπολη της Αθήνας έδειχναν ότι η ελληνική υπόθεση δεν φαινόταν ότι πήγαινε να χαθεί. Σημειώνεται ότι από τη στιγμή που, υπό το κράτος της συγκυρίας, αφέθηκε από την Ελληνική Κυβέρνηση η διοίκηση του στόλου και του στρατού στις ευρωπαϊκές χώρες (Αγγλία-Γαλλία), οι επιχειρήσεις άρχισαν κατά βάση να εξελίσσονται με σχέδιο της νέας αυτής στρατιωτικής ηγεσίας. Οι φιλέλληνες στρατιωτικοί αρχηγοί, Richard Church και Thomas Cochrane, ορίστηκαν επικεφαλής και χάραξαν νέο επιτελικό σχεδιασμό. Η υλοποίησή του, παρά κάθε προσδοκία, κατέληξε στην καταστροφή του Φαλήρου (23-24 Απριλίου 1827) και στον θάνατο του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Ωστόσο, το ελληνικό ζήτημα απασχολούσε πλέον περισσότερο ενεργά τη διεθνή διπλωματία, καθώς αυτή είχε αρχίσει να αναζητεί τρόπους ίδρυσης ελληνικού κράτους και άμεσης στη συνέχεια πολιτικής αναγνώρισής του, με στόχο να αποφευχθεί ο κίνδυνος να απολεσθούν οι αγώνες των Ελλήνων για την ανεξαρτησία τους και να διασφαλισθεί ο πολιτικός και ο στρατιωτικός έλεγχος της ευρύτερης περιοχής της Μεσογείου. Η απόφαση που υλοποιείται από τις τρεις συμμαχικές χώρες, της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ρωσίας, οδήγησε στη ναυμαχία του Ναυαρίνου (7/20 Οκτωβρίου 1827) με τη συντριβή του τουρκικού και του αιγυπτιακού στόλου.

Προβλήματα που σχετίζονται με το ωραίο και την καλλιτεχνική δημιουργία, όπως αυτή εκφράζεται δια μέσου των καλών τεχνών, υπήρξαν στο κέντρο των ενδιαφερόντων του Βράϊλα αλλά και άλλων στοχαστών που  επιλεκτικά και με συντομία, για την οικονομία χρόνου, θα αναφερθώ. Οι απόψεις του Βράϊλα για την ποίηση και την ποιητική δημιουργία εκτίθενται στο Περί ποιήσεως άρθρο του όπως και σε άλλες κριτικές του προσεγγίσεις στο έργο δύο επτανησίων ποιητών, του Διονυσίου Σολωμού και του Ιουλίου Τυπάλδου. Το άρθρο αυτό αποτελεί πανεπιστημιακή παράδοση του Βράϊλα, που έγινε στην Ιόνιο Ακαδημία για να τιμηθεί ο εθνικός ποιητής και το έργο του, του οποίου ο θάνατος συνέβη όταν ο κερκυραίος φιλόσοφος παρέδιδε καλολογία και ειδικότερα θεωρία της ποίησης, όπως μάς πληροφορεί ο λευκάδιος μαθητής του, Ιωάννης Καββαδίας, ο οποίος μάλιστα εξέδωσε το κείμενο αυτό για πρώτη φορά. Οι απόψεις του αυτές τον αναδεικνύουν  όχι μόνο ως θεωρητικό αλλά και ως κριτικό της ποίησης. Η ιδιότητα αυτή ενέχει μεγαλύτερη σημασία, αν εξετασθεί στο πλαίσιο της επτανησιακής κριτικής, καθώς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, η κριτική αξιολόγηση της ποιητικής δημιουργίας και του ποιητή γενικότερα γίνεται σε συνάρτηση με το ποιητικό έργο αυτών των δύο επτανησίων ποιητών και μάλιστα υπό την οπτική γωνία της φιλοσοφικής κριτικής, καθώς φιλόσοφος και πολιτικός επιστήμων ο ίδιος.

Βιβλιοπαρουσίαση του Γεωργίου Ν. Λεοντσίνη
Αργυρώς Αρβανιτά, Τριάδα: Ιχνηλατώντας το παρελθόν, διαμορφώνοντας το μέλλον,  έκδ. από «Πολιτιστικός-Χορευτικός-Εξωραϊστικός Σύλλογος Τριάδας “Νικ. Κριεζώτης”», Χαλκίδα 2019, 267 σσ. (Κυριακή, 3 Νοεμβρίου 2019, 11.30΄ στο Αμφιθέατρο Συνεδριακού Κέντρου Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας στη Χαλκίδα)

Με ιδιαίτερη ευχαρίστηση βρίσκομαι κοντά σας, στην εκδήλωση της Εταιρείας σας, εδώ στην έδρα της ιστορικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, η οποία είχε την πρωτοβουλία να προβεί στην παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Με το π της ποίησης", ένα συλλογικό έργο δεκατριών λογοτεχνών της συγγραφικής ομάδας «Νήματα μνήμης», που διακρίνεται για την πρωτοτυπία και την ξεχωριστή έμπνευση των δημιουργών της αλλά και για την ιδιαίτερη έμφαση που αποδίδεται στον κοινωνικό ρόλο της ποίησης και στην αξία της μυθοπλασίας εν γένει για τον πολιτικό, τον κοινωνικό και τον ηθικό βίο. Η κοινωνική συμβολή της μυθοπλασίας και της ποίησης ειδικότερα, είναι γνωστό πως δεν αναδεικνύεται συχνά στη σύγχρονη λογοτεχνική παραγωγή. Ερωτήματα όπως: θα πρέπει τα ηθικά κριτήρια να αποκτούν κάποιο ρόλο στην αξιολόγηση των έργων τέχνης; Με ποιον τρόπο εμπεριέχονται κοινωνικά, πολιτικά και ηθικά ζητήματα στα λογοτεχνικά έργα; Υπάρχουν ηθικές αξίες στη λογοτεχνία; Ωστόσο, το κατά πόσον είναι δυνατόν να διδαχθούμε από την τέχνη υπήρξε ερώτημα που απασχόλησε τους φιλοσόφους, ήδη από την εποχή του Πλάτωνα. Παρόλο που κανείς δεν είναι δυνατόν να αμφισβητήσει το γεγονός πως η τέχνη έχει ισχυρή συναισθηματική επίδραση πάνω μας, το ερώτημα παραμένει αναπάντητο σχετικά με το εάν είναι δυνατόν η τέχνη να μάς επηρεάσει με τέτοιον τρόπο, ώστε να συμβάλλει στην ανάπτυξη του εαυτού μας και στην κατανόηση του κόσμου.

Αναφέρομαι στη μελέτη αυτή σε συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα-σταθμούς της ιστορικής πορείας των Κυθήρων και των Αντικυθήρων, περίπου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα, με κύριο άξονα κατεύθυνσης την γεωστρατηγικής σημασίας γεωγραφική τους θέση. Σημειώνω πως κατά την περίοδο αυτήν τα νησιά μας, κατά ένα μεγάλο μέρος της, τελούν υπό ξένη κυριαρχία και διοίκηση και μόνον από το έτος 1864 μέχρι σήμερα απολαμβάνουν την πολιτική τους ελευθερία και ανεξαρτησία, ενσωματωμένα με τον κορμό του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. 19 ος και 20 ος αιώνες Ο 19 ος αιώνας καθορίζεται από τη γένεση νέων θεσμών και επωμίζεται το βάρος ζητούμενων από τον τοπικό πληθυσμό πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών αλλαγών. Οι δομικές και θεσμικού χαρακτήρα αλλαγές επήλθαν στο πλαίσιο πίεσης από μίαν καθοριστικής σημασίας στη στροφή του 18 ου προς τον 19 ο αιώνα επαναστατική δραστηριότητα του αστικού και του αγροτικού πληθυσμού, συγκεκριμένα από αστικά και αγροτικά κινήματα των ετών 1780, 1800-1802, 1812, όπως και από το Επτανησιακό Ριζοσπαστικό Κίνημα των κατοίκων (1848-1864), που είχε ως στόχο την ένωση της Επτανήσου με τον κορμό του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Κατά την περίοδο αυτήν η γεωστρατηγικής σημασίας γεωγραφική θέση των Κυθήρων υφίστατο διαφοροποιήσεις ανάλογα με την πολιτική και την οικονομική συγκυρία της ευρύτερης περιοχής τους. Αυτό είχε ως συνέπεια να διαφοροποιούνται και οι γεωοικονομικές επιδιώξεις και πολιτικές των ξένων αρχών και διοικήσεων, που διαδοχικά επιβάλλονταν στο νησί κατά την περίοδο των συνεχόμενων δυτικών ευρωπαϊκών κυριαρχιών και επιρροών, που διήρκεσαν από το έτος 1207 έως την περίοδο της ένωσης των Επτανήσων με το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος, το έτος 1864. Η μετάβαση στους χρόνους της νεωτερικότητας-Όλα αλλάζουν: ο τόπος, ο χρόνος, οι άνθρωποι Κατά τον εικοστό αιώνα όλα περισσότερο και με πιο γρήγορους ρυθμούς αλλάζουν: ο τόπος, ο χρόνος, οι άνθρωποι. Σημαδεύεται ο αιώνας αυτός από την εξέλιξη και τη λειτουργία των θεσμών της διοίκησης, της οικονομίας, της εκκλησίας, της παιδείας και της εκπαίδευσης. Κυριαρχούν η εσωτερική και η εξωτερική μετανάστευση, οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι, η ιταλογερμανική κατοχή των Κυθήρων και οι συνέπειες του Εμφυλίου και του Εθνικού Διχασμού. Ακόμη, η διοικητική υπαγωγή των νησιών μας από το έτος 1926 στην Νομαρχία Πειραιά, ο αντίκτυπος γενικότερα των πολιτικών του κέντρου στην ιδιαίτερα ευαίσθητη από γεωπολιτική άποψη περιοχή των Κυθήρων και των Αντικυθήρων.

The aim of this paper is to refer to the importance of the teaching of European History in all three educational levels, as well as to suggestively indicate the necessity of the formulation of a coherent standpoint on its teaching by Emeriti Professors. The paper will be divided into three thematic sections. In the first section, I will indicate the importance of the teaching of European History within the context of the historical studies curricula of school education (Primary and Secondary) and University Education (Faculties of Education and Faculties of Humanities that give professional vocations to Primary and Secondary Education teachers). Nevertheless, since European History is already being taught in all three educational levels, I will propose, as the case may be, the strengthening of the educational programme of studies and the additional systematic interconnection of Greek history diachronically with the history of Europe as a whole, freed from idealistic or other connotations. Contemporary history science possesses those tools that could formulate the framework of the issue in question today.
A second point of reference would be the diachronic elevation of the historical presence of Greeks in the European Continent along with its cultural principles in a context of European realignments and hostile confrontations amongst its people. Nevertheless, it is recommended that emphasis should be given to the outsets of the European Civilization from the Early Modern period of the history of Europe (16th-18th centuries). The programme of studies should emphasize the continuities and the discontinuities of the cultural, intellectual, economic, political and social life of the people of Europe. The main parameter, that formulates the cultural underpinning of the European nations, is their turn towards the Ancient Greek and Roman literature, from the Renaissance period and during the period of the European Enlightenment onwards. This conjunction would reveal, via suitable ways of didactic presentation, the foundations of European Civilization which grounded on common principles and values, but also on the diversity of its people inside our communal European home.
The third point of historical references during the teaching of European History is possible to be interconnected with the promotion of the European and World developments during the 19th and 20th centuries. The establishment of the Hellenic State, the two World Wars and the creation of the European Union could be revealed during the teaching of history via ways that would pinpoint, without deliberate omissions, the presence of each nation into the creation of contemporary European identity. The case of Greece takes the place that befits it, through well-founded historical references, recognized nowadays by the historical science. Emphasis should be given to Greece’s geographical position which is of geostrategic importance in South-Eastern Mediterranean Sea, without nevertheless to neglect to the present day the rhetorical question that the Neohellenic teachers were posing to themselves since the time of the Neohellenic Enlightenment in regards as to where does the country they reside in belongs to: to the West or to the East? This rhetorical question has been a locus of debate amongst them for many years in relation to the question of Greek identity. As it has been argued, Greek civilization has been shaped by both sides of the Mediterranean, always nevertheless recognizing the European dimension of its cultural identity which was formulated, from the period of Classical Antiquity until the present day, within the molding of a continuously evolving common and innovative basis of its people.