www.fgks.org   »   [go: up one dir, main page]

Jump to content

Italianët

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Italianët ( italisht: italiani ) janë një grup etnik vendas në rajonin gjeografik italian . [1] Italianët ndajnë një bërthamë të përbashkët të kulturës, historisë, prejardhjes dhe shpesh përdorimin e gjuhës italiane. Gjuha italiane flitet nga 70 miliona persona neper bote.


Që nga viti 2017, përveç rreth 55 milionë italianëve në Itali (91% e popullsisë kombëtare italiane), perveç tetjeret jeton nepër botë.

Analiza e komponentit kryesor gjenetik të popullsisë italiane me popullatat e tjera

Italia konsiderohet si një nga vendlindjet e qytetërimit perëndimor [2] dhe një superfuqi kulturore . Kultura italiane është kultura e italianëve dhe është tepër e larmishme duke përfshirë të gjithë gadishullin italian dhe ishujt e Sardenjës dhe Siçilisë .

Letërsia zyrtare latine filloi në vitin 240 para Krishtit, kur shfaqja e parë skenike u luajt në Romë. [3] Letërsia latine ishte dhe është ende shumë me ndikim në botë, me shkrimtarë, poetë, filozofë dhe historianë të shumtë, si Plini Plaku, Plini i Riu, Virgjili, Horaci, Properti, Ovidi dhe Livi .

Letërsia italiane mund të zbulohet në mesjetë, me poetët më të rëndësishëm të periudhës që janë Dante Alighieri, Petrarch dhe Giovanni Boccaccio . Gjatë Rilindjes, humanistët si Leonardo Bruni, Coluccio Salutati dhe Niccolò Machiavelli ishin koleksionistë të mëdhenj të dorëshkrimeve antike. Shumë prej tyre punonin për Kishën e organizuar dhe ishin në urdhra të shenjtë (si Petrarka), ndërsa të tjerët ishin avokatë dhe kancelarë të qyteteve italiane, si.

Në shekullin e 18-të, gjendja politike e shteteve italiane filloi të përmirësohej, dhe filozofët shpërndanë shkrimet dhe idetë e tyre në të gjithë Evropën gjatë Epokës së Iluminizmit .

Një nga poetët më të shquar të shkrimtarëve të fillimit të shekullit të 19-të dhe 20-të ishte Giacomo Leopardi, i cili njihet gjerësisht si një nga mendimtarët më radikalë dhe më sfidues të shekullit të 19-të. Nxitësi kryesor i reformës ishte poeti dhe romancieri italian Alessandro Manzoni, i shquar për të qenë autori i romanit historik I promessi sposi ( Të fejuarit, 1827–1842).

Diaspora italiane në mbarë botën
  Italy
  + 10,000,000
  + 1,000,000
  + 100,000
  + 10,000

https://en.wikipedia.org/wiki/Italians

  1. ^ Minahan, James (2000). One Europe, Many Nations: A Historical Dictionary of European National Groups. Greenwood Publishing Group. fq. 342–343. ISBN 0313309841. Arkivuar nga origjinali më 21 mars 2015. Marrë më 21 gusht 2023. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  2. ^ Marvin Perry, Myrna Chase, James Jacob, Margaret Jacob, Theodore H. Von Laue (1 January 2012).
  3. ^ Duckworth, George Eckel.

Bibliografia[Redakto | Redakto nëpërmjet kodit]