Przestępczość białych kołnierzyków

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Przestępczość „białych kołnierzyków” (ang. white collar crime) – termin wprowadzony w roku 1939[1] przez Edwina H. Sutherlanda (autora publikacji White Collar Crime, New York: Dryden Press, 1949), oznaczający działalność przestępczą prowadzoną przez osoby o wysokim statusie ekonomicznym i społecznym, często mające specjalistyczne wykształcenie w dziedzinie prawa, ekonomii lub zarządzania. Osoby te wykorzystują zajmowane przez siebie stanowiska w świecie biznesu i polityki do popełniania przestępstw[2].

Bywa utożsamiana z przestępczością gospodarczą[3][4], w rzeczywistości jest jednak jednym z jej rodzajów. Przestępczość „białych kołnierzyków” godzi w interesy budżetu państwa i sektora prywatnego. Obejmuje między innymi oszustwa kapitałowe i ubezpieczeniowe, wyłudzenia kredytów i dotacji, wyłudzanie podatku od towarów i usług (VAT), pranie pieniędzy czy działanie na szkodę spółki. Przestępczość ta przyjmuje często charakter zorganizowany i wykorzystuje wpływy polityczne. Ze względu na wysoką pozycję finansową, zawodową i społeczną sprawców, stanowiącą skuteczny kamuflaż ich nielegalnej działalności, przestępczość „białych kołnierzyków” jest trudniej wykrywalna[2].

W drugiej dekadzie XXI wieku zauważalny jest spadek liczby gangów opierających działalność na sile fizycznej i wymuszeniach haraczy. Wzrasta z kolei liczba grup trudniących się przestępczością gospodarczą. W Polsce w 2014 roku, według danych Centralnego Biura Śledczego Policji, działało 920 zorganizowanych grup przestępczych, z których 388 czerpało zyski z nadużyć gospodarczych (z uwzględnieniem przestępczości „białych kołnierzyków”). W porównaniu z rokiem 2013 nastąpił wzrost liczby gangów trudniących się przestępczością o charakterze ekonomicznym o 12,8% (z 344)[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Sutherland użył terminu przestępczość „białych kołnierzyków” po raz pierwszy w 1939 roku, w trakcie wykładu wygłoszonego dla Amerykańskiego Towarzystwa Socjologicznego. White-collar crime. law.cornell.edu. [dostęp 2015-07-29]. (ang.).
  2. a b Małgorzata Kuć: Leksykon kryminologii. 100 podstawowych pojęć. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck, 2015, s. 146-148. ISBN 978-83-25-57291-4.
  3. MSW: porozumienie ws. zwalczania przestępczości gospodarczej. rp.pl, 30 stycznia 2014. [dostęp 2015-07-28].
  4. Kryminologia. Wyd. 2. Warszawa: Oficyna Wolters Kluwer Polska, 2010, s. 106. ISBN 978-83-264-0220-3.
  5. Grażyna Zawadka: Gangi białych kołnierzyków. rp.pl, 16 lutego 2015. [dostęp 2015-07-28].