Charlton Heston
|
Imię i nazwisko
|
John Charles Carter
|
Data i miejsce urodzenia
|
4 października 1923 Evanston, Stany Zjednoczone
|
Data i miejsce śmierci
|
5 kwietnia 2008 Beverly Hills
|
Zawód
|
aktor, reżyser, producent, scenarzysta
|
Współmałżonek
|
Lydia Marie Clarke (1944-2008; jego śmierć)
|
Lata aktywności
|
1941–2008
|
Odznaczenia
|
|
|
Charlton Heston, właśc. John Charles Carter[1][2] (ur. 4 października 1923 w Evanston, zm. 5 kwietnia 2008 w Beverly Hills) − amerykański aktor i aktywista społeczny, najlepiej znany z heroicznych ról w hitach ze złotej ery Hollywood jak Mojżesz z biblijnego filmu Cecila B. DeMille’a Dziesięcioro przykazań (1956), Juda Ben-Hur w filmie Williama Wylera Ben-Hur (1959), Rodrigo Díaz de Vivar w amerykańsko-włoskim Cydzie Anthony’ego Manna (1961) i Robert Neville w filmie science fiction Borisa Sagala Człowiek Omega (The Omega Man, 1971)[3]. Laureat Oscara i David di Donatello za tytułową rolę w filmie Ben-Hur (1959)[4]. Był przewodniczącym amerykańskiej Gildii Aktorów, należał do najsłynniejszych artystów ekranu w USA[5]. Zadebiutował na ekranie w 1941 jako Peer Gynt w filmie pod tym samym tytułem[5].
Jako Mojżesz w filmie Dziesięcioro przykazań
Uczestnicy marszu na Waszyngton: (od lewej) Sidney Poitier, Harry Belafonte, Charlton Heston
Michael Moore i Charlton Heston
w karykaturze Carlosa Latuffa do filmu Zabawy z bronią
Urodził się w Evanston w stanie Illinois jako syn Lilli (z domu Charlton) Carter i Russella Whitforda Cartera, operatora młyna[6]. Kiedy miał dziesięć lat, jego rodzice rozwiedli się. Matka wyszła za mąż za Chestera Hestona i Charlton przyjął nazwisko ojczyma. Rodzina przeprowadziła się na przedmieścia Chicago. W wieku szesnastu lat pojawił się na dużym ekranie w tytułowej roli w ekranizacji sztuki Henrika Ibsena Peer Gynt (1941)[7].
W 1941 ukończył New Trier High School[8][9] w Winnetka w Illinois. Studiował dramat na Northwestern University w Evanston[8][9]. W czasie II wojny światowej służył w Korpusie Powietrznym Armii Stanów Zjednoczonych[10].
Po wojnie Heston z żoną mieszkali w Hell’s Kitchen w Nowym Jorku, gdzie pracowali jako modele artystów. Zafascynowani repertuarem Szekspira i szukając sposobu na dostanie się do teatru, Heston i jego żona Lydia podjęli w 1947 pracę administratorów teatrzyku Thomas Wolfe Memorial Theatre[10] w Asheville w Karolinie Północnej. Pod koniec lat 40. Heston grał na Broadwayu[7].
W 1950 przeniósł się do Hollywood. Zagrał postać Marka Antoniusza w adaptacji szekspirowskiej Juliusza Cezara (Julius Caesar, 1950)[10], zanim został zaangażowany do monumentalnego hollywoodzkiego obrazu Cecila B. DeMille’a, Największe widowisko świata (The Greatest Show on Earth, 1952). Stworzył wybitną kreację Mojżesza w filmie biblijnym DeMille’a Dziesięcioro przykazań (The Ten Commandments, 1956). Wielkim sukcesem była tytułowa rola Judy Ben-Hura, bogatego żydowskiego księcia i kupca z Jerozolimy, w ekranizacji powieści historycznej Lew Wallace’a, Ben Hur (1959), za którą został uhonorowany nagrodą Oscara.
Jego kolejne role biblijne i historyczne to siódmy prezydent USA, Andrew Jackson, w Damie prezydenta (The President’s Lady, 1953) i Bukanierze (The Buccaneer, 1958), Cyd – Rodrigo Díaz de Vivar w kostiumowym dramacie El Cid (1961), Michał Anioł w ekranizacji powieści Irvinga Stone’a, Udręka i ekstaza (The Agony and the Ecstasy, 1965), Jan Chrzciciel w Opowieść wszech czasów (The Greatest Story Ever Told, 1965), brytyjski generał Charles Gordon w Chartumie (Khartoum, 1966), Marek Antoniusz w Juliuszu Cezarze (Julius Caesar, 1970) i swoim debiucie reżyserskim – Antoniusz i Kleopatra (Antony and Cleopatra, 1971), kardynał Richelieu w ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa, Trzech muszkieterów (The Three Musketeers, 1973) i sequelu Czterech muszkieterów (The Four Musketeers, 1974) oraz aktor grający króla w ekranowej adaptacji Kennetha Branagha szekspirowskiego Hamleta (1996)[11].
Popularność wśród telewidzów zdobył rolą dyrektora generalnego Colby Enterprises, Jasona Colby'ego, w operze mydlanej ABC, Dynastia (Dynasty, 1985) i spin–offie Dynastia Colbych (The Colbys, 1985–1987).
17 marca 1944 poślubił Lydię Marie Clarke. Miał z nią syna Frasera Clarke’a (ur. 1955), który został scenarzystą i aktorem, oraz adoptowaną córkę Holly Ann (ur. 1961).
W latach 50. i 60. popierał demokratów, w 1963 brał udział w marszu na Waszyngton Martina Luthera Kinga, w latach 1966–1971 był prezesem Stowarzyszenia Aktorów Filmowych. W latach 80. zbliżył się do republikanów i w kolejnych kampaniach wyborczych popierał ich kandydatów na prezydenta. W latach 1998–2003 był prezesem Narodowego Stowarzyszenia Strzeleckiego Ameryki, zdecydowanie opowiadając się przeciwko próbom ograniczenia dostępu do broni w USA – w tej roli pojawił się w oscarowym dokumencie Zabawy z bronią Michaela Moore’a.
W 2002 stwierdzono u niego chorobę Alzheimera[12]. 5 kwietnia 2008 zmarł w wieku 84 lat w swoim domu w Beverly Hills[12].
- Jan Słodowski, Andrzej Roman: Gwiazdy światowego kina. Leksykon. Warszawa: Editions Spotkania, 1992, s. 101. ISBN 83-85195-83-1.
Lata 80.
1980 |
|
---|
1981 |
|
---|
1982 |
|
---|
1983 |
|
---|
1984 |
|
---|
1985 |
|
---|
1986 |
|
---|
1987 |
|
---|
1988 |
|
---|
1989 |
|
---|
Lata 90.
1990 |
|
---|
1991 |
|
---|
1992 |
|
---|
1993 |
|
---|
1994 |
|
---|
1995 |
|
---|
1996 |
|
---|
1997 |
|
---|
1998 |
|
---|
1999 |
|
---|
Lata 2000–2009
2000 |
|
---|
2001 |
|
---|
2002 |
|
---|
2003 |
|
---|
2004 |
|
---|
2005 |
|
---|
2006 |
|
---|
2007 |
|
---|
2008 |
|
---|
2009 |
|
---|
Lata 2010–2019
2010 |
|
---|
2011 |
|
---|
2012 |
|
---|
2013 |
|
---|
2014 |
|
---|
2015 |
|
---|
2016 |
|
---|
2017 |
|
---|
2018 |
|
---|
2019 |
|
---|
1920–1939 |
|
---|
1940–1959 |
|
---|
1960–1979 |
|
---|
1980–1999 |
|
---|
2000–2019 |
|
---|
2020–2039 |
|
---|
1950–1969 |
|
---|
1970–1989 |
|
---|
1990–2009 |
|
---|
2010–2029 |
|
---|