es

Niet te verwarren met: ES, Es

• Geluid:  es    (hulp, bestand)
• IPA: / ɛs / (1 lettergreep)

• es

• [A] erfwoord via Middelnederlands essche / asch van Oudnederlands eski / aska, in de betekenis van ‘loofboom’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 860 ^[1]
• [C.3] samentrekking van e (4) met het achtervoegsel -es

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	es	essen
verkleinwoord	esje	esjes

[A] es m

1. (bloemplanten) bepaald soort loofboom Fraxinus excelsior , die inheems is in de Benelux en tot 40 meter hoog kan worden

   ▸ De meest markante boom in Noordwest Overijssel is een es, die te vinden is in Dwarsgracht.^[2]

2. benaming voor bomen uit het geslacht Fraxinus 

   • Het hout van een es is taai en stevig, maar niet erg geschikt voor de open lucht. 

   ▸ Van die variëteiten biedt Goudzwaard een overzicht dat Wikipedia of het assortiment van kwekers ver te boven gaat. Drie typen Amerikaanse es. Twee typen smalbladige es. Tien typen gewone es, van de ‘Allgold’ tot de ‘Westhof’s Glorie’. En dan nog de manna-es, de zachte es en de fluweel-es.^[3]

• essenboom
• [1] gewone es

• esdoorn,  essen bn , essenhout

[B] es o

1. (muziekinstrument) metalen buisje van de fagot waarop het dubbelriet geplaatst wordt.

[C] de es v / m

1. (muziek) met een halve toon verlaagde toon "e"

   • De toon “es” klinkt in de getempereerde stemming gelijk aan de tonen “dis” en “fes”. 

2. (muziek) de grondtoon (tonica) van de “es-mineurtoonladder”, tevens een korte aanduiding van die toonladder

   • Op de notenbalk van een etude in es, staan zes mollen als voortekens. 

3. (muziek) de grondtoon van het “es-mineurakkoord”, de kleine drieklank op de eerste trap (tonica-akkoord) van de kleinetertstoonladder op die toon

   • De drie tonen van het es-mineurakkoord (symbool: E♭m) in grondligging, zijn: es - ges - bes. 

4. (landbouw) verhoogde akker (eng, enk).

• [1] dis (in gelijkzwevende stemming)
• [2] es-kleinetertstoonladder, es-klein, es-mineurtoonladder, es-mineur
• [3] es-klein, es-kleinakkoord, es-mineur, es-mineurakkoord, E♭m

• [1] eïs (in gelijkzwevende stemming)
• [2] Es, Es-groot, Es-majeur, Es-grotetertstoonladder
• [3] Es, Es-groot, Es-majeurakkoord, E♭

• [1,2,3] as, bes, ces, des, fes, ges

• Het woord es staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "es" herkend door:

88 %	van de Nederlanders;
90 %	van de Vlamingen.[4]

• Zie Wikipedia voor meer informatie.

• [1] es in het Nederlands Soortenregister N
• [1] es op Wikidata
• [1] es op "Wilde planten in Nederland en België" ♣

• [2] es in het Nederlands Soortenregister N
• [2] es op Wikidata

es m en v, enk en mv

1. zich, zichzelf (lijdend en meewerkend voorwerp, vóór het werkwoord)

• Geluid:  es    (hulp, bestand)
• IPA: /ɛs/

	enkelvoud			meervoud
	mannelijk	vrouwelijk	onzijdig
nominatief	er	sie	es	sie
genitief	seiner	ihrer	seiner	ihrer
datief	ihm	ihr	ihm	ihnen
accusatief	ihn	sie	es	sie

• es

es

1. het (nominatief onzijdig enkelvoud van de derde persoon)
2. het (accusatief onzijdig enkelvoud van de derde persoon)
3. er

   «Gibt es noch etwas zu tun?»

   Is er nog iets te doen?

es o

1. (muziek) de toon ”es”
2. (muziek) es: korte aanduiding van de toonaard “es-mineur”

   «Eine Sonate in es.»

   Een sonate in es kleine terts.

• [2] Es, Es-Dur, Es-Dur-Tonleiter

• [2] es-Moll, es-Moll-Tonleiter

• [1,2] as, As, hes, Hes, ces, Ces, des, Des

es

1. tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van être

• IPA: /ɜs/

• uit het Nederlands "ijs"

es

1. ijs

• es lilin
• hoki es, lapangan es, lemari es

• eskrim

es

1. afkorting van esempio

vervoeging van
ĕsse

ĕs

1. actief indicatief praesens, tweede persoon enkelvoud van ĕsse

   «Homōne malus es?»

   Ben jij een slecht mens?

1. actief imperatief praesens, tweede persoon enkelvoud van ĕsse

   «Es patiēns!»

   Wees geduldig!

vervoeging van
ēsse

ēs

1. actief indicatief praesens, tweede persoon enkelvoud van ēsse

1e persoon naamval	enkelvoud	meervoud
nominatief	es	mēs
genitief	manis	mūsu
datief	man	mums
accusatief	mani	mūs
instrumentalis	mani	mums
locatief	manī	mūsos

es

1. nominatief ik

• IPA: /æs/ (Etsbergs)

es

1. als, wanneer
2. gebruikt in vergelijkingen om verschil in egaliteit te weergeven

   «Det book is baeter es det drejbeildj d'r-z ven.»

   Het boek is beter dan de film ervan.

3. gebruikt in vergelijkingen om egaliteit weergeven

   «Dae sjriever is es good es dae-n angere.»

   Die schrijver is zo goed als die andere.

		enkelvoud	meervoud
bepaald	geheel	es(se)	es(ser)
	gemut.	-	-
onbepaald	geheel	es	es
	gemut.	-	-

es

1. als (in de hoedanigheid van)

   «Ich raoj öch dit aan es vröndj.»

   Ik raad u dit aan als vriend.

   «Weer koze dem aan es zètsmaeker.»

   Men koos hem als voorzitter.

• Na het voorzetsel es kan nooit een onbepaald lidwoord ('n, 'ne, e, etc) volgen. Het is echter wel mogelijk dat er een bepaald lidwoord (g-, etc) kan volgen.

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?
• IPA: / ˈes /

• es

[A]: es

1. tegenwoordige tijd aantonende wijs bedrijvende vorm van ase

• Noors: [A]:  aser ww 

• Geluid: Bestand bestaat nog niet. Aanmaken?

	beklemtoond						onbeklemtoond
	enkelvoud			meervoud			enkelvoud			meervoud
	nominatief	datief	accusatief	nominatief	datief	accusatief	nominatief	datief	accusatief	nominatief	datief	accusatief
1e persoon	ich	mir	mich	mir	uns	uns	ich	mer	mich	mer	uns	uns
2e persoon	du	dir	dich	dihr ihr nihr	eich	eich	d de	der	dich	der er ner	eich	eich
3e persoon (mannelijk)	aer	ihm	ihn	sie	ihne	sie	er	em	en	sie	ne	sie
3e persoon (vrouwelijk)	sie	ihre	sie				se	re	se
3e persoon (onzijdig)	es	ihm	es				's	em	's

• es

es, o

1. het

   «Es Wedder wechselt oft un geschwindt.»

   Het weer verandert vaak en snel.

• 's

• der, m
• die, v
• die, mv

• Duits: das
• Engels: the

es, o

1. het (nominatief onzijdig enkelvoud van de derde persoon)

• Duits: es
• Engels: it

vervoeging van
ser

es

1. derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd (presente) van ser

• IPA: /ɛs/

• es

es

1. genitief meervoud van eso