dood

• Geluid:  dood    (hulp, bestand)
• IPA: / dot / (1 lettergreep); /doːt/

• dood

• erfwoord via Middelnederlands doot van Oudnederlands  dot bn  /  doth ww , mogelijk verder te herleiden tot een Protogermaanse wortel *dawjan-, "sterven"
  • zn: in de betekenis van ‘toestand waarin men niet meer leeft’ aangetroffen vanaf 801-1000 ^{[1] [2] [3]}
    • [4] vermoedelijk naar het voorbeeld van woorden als doodsbang, doodsbenauwd, doodsbleek, doodstil, doodziek en doodzonde die steeds meer een figuurlijke betekenis kregen ^[4]
  • bn: in de betekenis ‘niet meer levend’ aangetroffen vanaf 1100 (met de betekenis ‘onvruchtbaar’ in nog oudere toponiemen) ^{[5] [6] [7]}

de dood v / m

1. (biologie), (medisch), (palindroom), (religie) de toestand nadat het leven is geëindigd ^[3]

   • Vele mensen vrezen de dood. 

2. (biologie), (medisch), (palindroom) het tot het einde komen van een leven, de overgang naar de onder [1] genoemde toestand

   • Hij woonde daar tot zijn dood. 

3. (biologie), (kunst), (palindroom) skeletvormige figuur, vaak met zeis, die bovengenoemde toestand personifieert

   • Men kan zich echter eveneens afvragen wat de natuur, de kosmos of het Zijn aan de zogenaamde grote persoonlijkheden en hun aanspraak op onsterfelijkheid eigenlijk gelegen is, omdat de dood met zijn nivellerende zeis alle menselijke rangverschillen toch onverbiddellijk wegmaait.^[8] 

4. versterkend voorvoegsel heel erg, als eerste deel in een samenstelling dat de intensiteit van het tweede deel benadrukt
   Voor zover deze samenstellingen zijn gevormd zonder tussen-s (een oude genitief) en zeker wanneer het gaat om werkwoorden kunnen ze ook worden opgevat als gevormd met het bijwoordelijk gebruikt  dood bn .

   • Hij was schatrijk, maar leefde in een doodgewoon rijtjeshuis. 

• leven

• Het meervoud komt alleen voor in de uitdrukking duizend doden sterven.

• [2] overlijden, sterven, heengaan, levenseinde, verscheiden
• [3] Magere Hein, man met de zeis, Pietje de Dood

• [4] bloed-

• sterfgeval, dode, doden

dood

1. niet meer levend

   • Onze dode kat werd waardig begraven. 
   • Mijn ouders zijn al heel lang dood. 

2. (figuurlijk) niet langer werkend, niet meer functionerend

   • Hij wilde haar bellen, maar de lijn was dood. 

• levend

• (intensivering) morsdood, steendood

• [1] afgestorven, overleden, doods, des doods

• [2] doodcijferen
• [2] doodconcurreren
• [2] doodfluiten
• [1] doodjakkeren
• [2] doodknuffelen
• [2] doodprijzen
• [2] doodredeneren
• [1] doodschrikken

dood

1. eerste persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van doden
   

   • Ik dood. 

2. gebiedende wijs van doden
   

   • Dood! 

3. (bij inversie) tweede persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van doden
   

   • Dood je? 

• Het woord dood staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "dood" herkend door:

• Zie Wikipedia voor meer informatie.
• Zie Wikiquote voor meer informatie.

• geluid

dood

1. (palindroom) dood

   «'n Natuurlike dood sterwe.»

   Een natuurlijke dood sterven.

dood

1. dood
2. overleden, gestorven, omgekomen

   «Minstens 20 mense is in 'n vliegtuigongeluk in die Demokratiese Republiek van die Kongo dood.»

   Ten minste 20 mensen zijn bij een vliegtuigongeluk in de Democratische Republiek van de Congo omgekomen.