مرنا ماسوولکەیێن دل
 |
مرنا ماسوولکەیێن دل (میۆکاردینفارکت، ینفارکتا دل، قەیرانا دلئا ن ژی کریزا دل) یەک ژ نەخوەشیێن کو د رێزێن پێشین دە جان دگرن، زیانەکە مەزنئی ئا بۆری ددنئە .
وەکی تێ زانین دل ماسوولکەیەکئە ، پۆمپەیەکئە . دل ژ دو هەفتەییێ هەیا داویا ژیانێ خوینێ پۆمپە دکە لاشئوو خوینا کرێت ڤەدکشینە بۆ پاقژکرنێ. دلەکە بێپرۆبلەم د رەهەتیێ دە ل دۆرا 60-100 جاری لێددە. دل د ناڤا ریتما خوە دە پۆمپە دکە. دل چاوا خوینێ ددە لاش،ئە وقاس ژی پێدڤیا وێ ب خوینێ هەیە. ماسوولکەیێن دلئۆ کسیژەنئوو خوردەمەنیێ ب ریا خوینبەرێن کۆرۆنەری یێن کو ژ ماسوولکەیێن دل بەرپرسیار ن دگرن.
مخابن رۆژەکێ تێ، لوولەیێن لاش، هەروەکی خوینبەرێن کۆرۆنەری دختمنئوو خوین کێمئا ن هیچ ناچە دل. وێ گاڤێ یشەمی دەستپێدکەئوو هەگەر موداهالە نەبە،ئە و جهێ کو خوینبەرێن کۆرۆنەری خوینێ ددەیێ دمرنئوو مرنا ماسوولکەیێن دل پێک تێ.
سەدەمێن کو میۆکاردینفارکتێ دتەتکینن[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
- سەدەمێن گەنەتیک، هەگەر د مالباتێ دە یەک نەخوەشێ دل بە، یێن دن ژی د بن ریسکێ دە نە
- کشاندنا سگارایێ
- بێتەڤگەری، ژیانەکە بێ تەڤگەر، تەرال، بێی سپۆرت
- زێدەبوونا کیلۆیێ(گەلەوبوون)
- کۆلەستەرین، زێدەبوونا رادەیا کۆلەستەرینێ د خوینێ دە
- ژیانەکە نەبرێکووپێک، زێدە سترەس
حن نیشانێن (سیمپتۆمێن) میۆکاردینفارکتێ[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
- ئێش، شەوات، گرانیەکە نەبرێکووپێک (هن جاران زێدە، هن جاران گوهەربار) د سنگێ چەپێ دە (هەروەکی هن جاران راستێ دە ژی).ئە ڤئێ ش ل ملێ چەپێ دخەئوو هەروەکی هەیا بنێ چەنا مرڤ دێشینە.ئا نگۆ ئانگینا پەکتۆریس.
- خوێدانا سار
- ترسا مرنێ
- ترسا فەتسینێ
- مادەلهەڤکەتنئا ن ڤەرێشاندن
حەلبەت د هن مرۆڤان دە سیمپتۆمێن دن ژی خوە ددن دەر. بۆ میناک ل جەم هنەکانئۆ رتا پشتێ، گرکئا ن زکێ دەئێ ش هود. پررانی ل جەم ژنان نیشانەیێن وها دەرتێن.
حەگەر ژ ڤان سیمپتۆمان کێم 4 هەب کڤشە نەئوو ژ 20 دق زێدەتر بێی راوەستین ددۆمە دڤێ مرۆڤ بلەز خوە بگیهینە نەخوەشخانەیێ. لەورا دل کەتیە تالووکەیا مرنێ. ل ڤر دەم وەکی زێرئە . چقاس ژوو تەداویئە وقاس کێم تەهریبات د ماسوولکەیێن دل دە.
حەگەر هەیا 6 ساەتی مدەهەلە بوویەئوو ب لێگەرینا کاتەتەرێ خوینبەرا کۆرۆنەری یا کو ختمیە هاتیە ڤەکرنئوو دیسا خوین چوویە ماسوولکەیێن دل، زیان کێم دبە. حەگەر ژ 12 ساەتی زێدەتر لێگەرینا کاتاتەر نەهاتیە کرن، ب داینا دەرمانێن خوینێ تەنک دکن (حەپارین هود)، بالۆنئا نژیۆپلاستی، دایینا ستەنت، بی-پاسس هود نەهاتبە کرنئێ دی پرر دەرەنگئە ئوو ئێ ش ژیئێ دی نامینە.ئە و جهێ کو ژ وێ لوولەیا ختمی خوین دگرتئە دی مریەئوو فۆنکسیۆنێ ناکە.
مرنا ماسوولکەیێن دل پررانی خوە ل جەم مێران ددە دەر.
کی د بن ریسکا میۆکاردینفارکتێ دە یە؟[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
- مێرئێ ن 55 سالی بەرژۆرتر (ل جەم ژنان کێمئە ، لەورا هۆرمۆنێن ژنتیێ وان دپارێزن، لێ هەگەر ل جەم ژنان ببن بێهتر زیانێ ددن)
- کەسێن کو سیگارایێ دکشینن
- کەسێن کو خوارنێن تێر کۆلەستەرینی دخون (گۆشتێ سۆر، سەر-پێ، روونێ نڤیشکی هود)
- کەسەن کو بێهەرەکەت ن
- کەسێن کو د مالباتا وێ دە نەخوەشێ دلئوو لوولەیێن خوینێ هەنە
ئینفارکتا دل بەلایەکە جدیئوو بخەتەرە یە. حەگەر پشتیئی نفارکتێ 2 ساەتان نەخوەش هێ دژی، مرۆڤ دکارە بێژە وێ تالووکەیا مەزنئا یەکەمین دەرباسکریە. لێئی نفارکتا دویەمین هەرگاڤ ل بەندێ یە. حەگەر نەخوەش ژیانا خوە ژ سەری ڤە بگوهەرینە، ریسکان کێم بکە دکارە تەمەنێ خوە درێژ بکەئوو کۆمپلیکاسیۆنێنئی نفارکێ هشتیە بگرە بن کۆنترۆلێ نەهێلە زێدە ببن. نەخوەشیێن دل -لوولەیەێن خوینێ وەکی شەر ب دژمن رە یە. حەگەر مرۆڤ ژیانا خوە رادیکال نەگوهەرینەئی نفارکا دویەمین، فەلج هەیا مرن دکارە پێک وەرە.
ئیرۆ ل روویێ جیهانێ ب ملیۆنان کەسێنئی نفارکدەرباسکری ژیانا خوە گوهەرتنە، وەکی بەرێ نەبە ژی دژینئوو کارێ خوە دکن. مخابن ل کوردستانێ پررانیا کەسێنئی نفارکت دەرباسدکن دمرن. لەورا نەخوەشخانەیێن تێکووز کێمئی نئوو پر بها نە. تەنێ لێگەرینا کاتەتەرێ ب تەڤێ رازانا نەخوەشخانەیێئوو ستەنتێ هەری کێم 4-5 هەزار دۆلارئە . دئۆ پەراسیۆنێن بی-پاسسێ دەئە ڤ دگهێژە هن جاران 15-20 هەزار دۆلاری.
حەگەر کۆمپلیکاسیۆنئوو زیانێن کوئی نفارکتێ هشتنە نە پرر زێدە بن[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
- نەخوەش دکارە پشتی 3-4 هەفتەیان تێکلیا جنسی بجەربینە. حەگەرئێ شا سنگێ دەستپێکر دکارە بێهنا خوە ڤەدە دیسا بجەربینە. دڤێ فەدی نەکە ژ بژیشکێ خوە رە هەمی دەردێ خوە بێژە، بپرسە.
- نەخوەش دکارە پشتیئی نفارکتێ گۆریئە کگ یا پرالی تەسبیت کریە بخەبتە، سپۆرتێ بکە
- پررانیا کەسێنئی نفارکت دەرباسکری دکەڤن دەپرەسیۆنێ یان ل وان بەرپێیێن پانیکی پەیدا دبن. دڤێئی همال نەکەئوو هەرە تەراپیا وێ ببینە. لەورا دەپرەسیۆن ژیئی نفارکتان دتەتکینن.
- دڤێ دەرمانێن خوە برێکووپێک بکاربینەئوو ب تایبەتی دەرمانێن کو ستەنتان دپارێزن همال نەکە.
- حەگەر بژیشک تشتەکێ دن نەگۆتبە هەیا 15 کگ دکارە هلبگرە، بیسیکلەتێ سوار بە،ئا ڤژەنیێ بکە. دڤێ پررئوو پرر مێیوەئوو سەبزە بخوەئوو ئا ڤێ ڤەخوە.
کەسێنئی نفارکتا دل دەرباسکرنە نکارن بکن[دەستکاری | دەستکاریی سەرچاوە]
- راخوارنا سیگارایێ
- خوارنا تێر کۆلەستەرینی
- بهەرەکەت مایین
- کیلۆیێن نوو وەرگرتن
- بارێ گرانئوو کارێ گران
- بکارانینا دەرمانێن کو ل دەرمانێن وێ نایێن
- ژیانەکە د بن سترەس، خەمگنیێ دە
- کارێن قبالە (ب دەم سینۆرکری)، لەورا مرۆڤ دخە بن سترەسێ
- ئالکۆل (شەراب نە تێ دە، شەرابڤەخوارنا کێم ژ بۆ دلئوو لوولەیێن خوینێ پرر باشئە )
