„Kokteilsósa“: Munur á milli breytinga
m Þjarkur færði Kokkteilsósa á Kokteilsósa: Stafsetning í öllum orðabókum, Fréttablaðinu, Morgunblaðinu, og framan á Gunnars kokteilsósu |
viðbót |
||
| Lína 1: | Lína 1: | ||
[[Mynd:Kokkteilsósa.jpg|thumb|right| |
[[Mynd:Kokkteilsósa.jpg|thumb|right|Kokteilsósa á diski]] |
||
''' |
[[Mynd:Frysauce.JPG|thumb|Kokteilsósa með [[Franskar kartöflur|frönskum]].]] |
||
'''Kokteilsósa''' er köld ljósrauð [[sósa]] sem að grunni er yfirleitt [[majónes]] en stundum [[sýrður rjómi]]. Við það er svo bætt annaðhvort [[Tómatsósa|tómatsósu]] eða [[tómatmauk]]i og kryddað með til dæmis [[sinnep]]i og öðru [[krydd]]i. |
|||
Á [[Ísland]]i er sósan töluvert vinsæl og mest notuð með [[Skyndibiti|skyndibitafæði]] þá oftast með [[Franskar kartöflur|frönskum kartöflum]]. |
|||
== Uppruni == |
== Uppruni == |
||
Ýmsum aðilum hefur dottið í hug að blanda saman majónesi og tómatsósu. |
|||
| ⚫ | |||
Í [[Suður-Ameríka|Suður-Ameríku]] á það að hafa verið [[Argentína|argentínski]] [[Nóbelsverðlaunin|Nóbelsverðlaunahafinn]] {{ill|Luis Federico Leloir|en}} sem fann upp hina suðuramerísku kokteilsósu, eða „golf-sósu“ eins og þekkist þar, á þriðja áratug tuttugustu aldar.<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.eater.com/2016/8/6/12054512/fry-sauce-utah-condiment|title=A Brief History of Fry Sauce, Utah's Favorite Condiment|date=2016-08-06|website=Eater|access-date=2017-04-08}}</ref> |
|||
Í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]] varð kokteilsósan til í [[Utah]] árið 1940 og er þar þekkt sem „fry sause“.<ref name=":0" /> |
|||
Svipaðar blöndur eru til í Þýskalandi, Frakklandi, Spáni og víðar. |
|||
=== Á Íslandi === |
|||
| ⚫ | Á Íslandi hefur því verið haldið fram að kokteilsósan sé íslensk að uppruna, en aðrir vísa þeim staðhæfingum á bug.<ref name=":1" /><ref name=":2" /> Kokteilsósan var m.a. vinsæl hjá Magnúsi Björnsson á veitingastaðnum [[Askur (veitingastaður)|Aski]] árið 1966, og hafa sumir haldið því fram að hann sé upphafsmaður sósunnar, en hann hefur sjálfur borið það af sér og sagt að sósan sé einföld og ódýrari útgáfa af {{ill|þúsund eyja sósa|lt=þúsund eyja sósu|en|Thousand Island dressing}}.<ref name=":1">{{cite web |url=http://nannarognvaldar.wordpress.com/2014/11/01/stora-kokkteilsosumalid|title=Stóra kokkteilsósu málið|publisher=Konan sem kyndir ofninn sin|accessdate=3. nóvember|accessyear=2014}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.visir.is/g/20141658398d|title=Stóra kokteilsósumálið: Nanna Rögnvaldar segir sósuna ekki alíslenska - Vísir|last=Sigurþórsdóttir|first=Sunna Karen|website=visir.is|access-date=2021-03-02}}</ref> |
||
Kokteilsósan var mjög vinsæl á veitingastaðnum [[Tommaborgarar|Tommaborgurum]] snemma á [[1981–1990|níunda áratug]] [[20. öld|20. aldar]]. Áður var algengast að bera hana fram með [[fiskur|fiski]] eða [[skelfiskur|skelfiski]] en með [[skyndibiti|skyndibitamenningunni]] komst sú hefð á að bera hana fram með frönskum kartöflum. |
|||
== Í dægurmenningu == |
== Í dægurmenningu == |
||
Kokteilsósa kom fyrir í einu atriða [[kvikmynd]]arinnar [[Með allt á hreinu]]. Þar var hún blönduð meðal annars með [[lýsi]] eða [[laxerolía|laxerolíu]] til að gera hana óæta en í myndinni kemur fram að sósan hafi batnað til muna við þetta. |
|||
Í auglýsingum [[Icelandair]] |
Í auglýsingum [[Icelandair]] „Góð hugmynd frá Íslandi“ ([[2006]]) biður Breti um „cocktail sauce“ með frönskunum sínum, og er þar gefið í skyn að hún sé „íslensk uppfinning“. |
||
== Tilvísanir == |
== Tilvísanir == |
||
{{reflist}} |
|||
<div class="references-small"><references/></div> |
|||
== Tenglar == |
== Tenglar == |
||
Útgáfa síðunnar 2. mars 2021 kl. 19:28
Kokteilsósa er köld ljósrauð sósa sem að grunni er yfirleitt majónes en stundum sýrður rjómi. Við það er svo bætt annaðhvort tómatsósu eða tómatmauki og kryddað með til dæmis sinnepi og öðru kryddi.
Á Íslandi er sósan töluvert vinsæl og mest notuð með skyndibitafæði þá oftast með frönskum kartöflum.
Uppruni
Ýmsum aðilum hefur dottið í hug að blanda saman majónesi og tómatsósu.
Í Suður-Ameríku á það að hafa verið argentínski Nóbelsverðlaunahafinn Luis Federico Leloir(en) sem fann upp hina suðuramerísku kokteilsósu, eða „golf-sósu“ eins og þekkist þar, á þriðja áratug tuttugustu aldar.[1]
Í Bandaríkjunum varð kokteilsósan til í Utah árið 1940 og er þar þekkt sem „fry sause“.[1]
Svipaðar blöndur eru til í Þýskalandi, Frakklandi, Spáni og víðar.
Á Íslandi
Á Íslandi hefur því verið haldið fram að kokteilsósan sé íslensk að uppruna, en aðrir vísa þeim staðhæfingum á bug.[2][3] Kokteilsósan var m.a. vinsæl hjá Magnúsi Björnsson á veitingastaðnum Aski árið 1966, og hafa sumir haldið því fram að hann sé upphafsmaður sósunnar, en hann hefur sjálfur borið það af sér og sagt að sósan sé einföld og ódýrari útgáfa af þúsund eyja sósu(en).[2][3]
Kokteilsósan var mjög vinsæl á veitingastaðnum Tommaborgurum snemma á níunda áratug 20. aldar. Áður var algengast að bera hana fram með fiski eða skelfiski en með skyndibitamenningunni komst sú hefð á að bera hana fram með frönskum kartöflum.
Í dægurmenningu
Kokteilsósa kom fyrir í einu atriða kvikmyndarinnar Með allt á hreinu. Þar var hún blönduð meðal annars með lýsi eða laxerolíu til að gera hana óæta en í myndinni kemur fram að sósan hafi batnað til muna við þetta.
Í auglýsingum Icelandair „Góð hugmynd frá Íslandi“ (2006) biður Breti um „cocktail sauce“ með frönskunum sínum, og er þar gefið í skyn að hún sé „íslensk uppfinning“.
Tilvísanir
- ↑ 1,0 1,1 „A Brief History of Fry Sauce, Utah's Favorite Condiment“. Eater. 6. ágúst 2016. Sótt 8. apríl 2017.
- ↑ 2,0 2,1 „Stóra kokkteilsósu málið“. Konan sem kyndir ofninn sin. Sótt 3. nóvember.
- ↑ 3,0 3,1 Sigurþórsdóttir, Sunna Karen. „Stóra kokteilsósumálið: Nanna Rögnvaldar segir sósuna ekki alíslenska - Vísir“. visir.is. Sótt 2. mars 2021.
Tenglar
- Stóra kokkteilsósumálið Nanna Rögnvaldardóttir af vefsíðu hennar Konan sem kyndir ofninn sin. (skoðað 3. nóvember 2014)
