Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
O kiribatiano[2] (kiribati na propia lingua) é un idioma da familia austronesia.
Aproximadamente 105.000 persoas falan kiribatiano, das que 98.000 viven en Kiribati, un 97.2% da poboación. O resto dos falantes son habitantes de Nui (Tuvalu), Rabi (Fidxi), Mili (Illas Marshall) e algunhas outras illas onde existen colonias de antigos habitantes de Kiribati (Illas Salomón, Vanuatu, Nova Zelandia ou Hawai).
Ao contrario que outros idiomas da rexión do Pacífico, o idioma non se atopa en perigo de extinción, e case todos os falantes utilízano a diario. Só o 30% dos falantes son completamente bilingües co inglés, polo que o kiribatiano non corre o risco de ser absorbido por este.
Pescadores, mariñeiros, granxeiros e xente involucrada na produción de copra conforman a maior parte de falantes desta lingua.
O kiribatiano ten dous dialectos principais: o do norte e o do sur. A principal diferenza entre ambos está na pronuncia dalgunhas palabras. As illas de Butaritari e Makin tamén teñen o seu propio dialecto, que difire tanto en vocabulario como en pronuncia do kiribatiano estándar.
Para a escritura emprégase o alfabeto latino desde o século XIX, cando o misioneiro Hiram Bingham Jr. traduciu a Biblia. Anteriormente a linguaxe carecía de forma escrita. Unha das dificultades coas que se atopou Bingham ao traducir a Biblia foron referencias a palabras por exemplo montaña, un fenómeno xeográfico descoñecido para os habitantes de Kiribati daquela época e do que só oíran falar en lendas samoanas.
Alfabeto kiribatiano
A |
B |
E |
I |
K |
M |
N |
NG |
Ou |
R |
T |
Ou |
W
|
ah |
bee |
eh |
i |
ki |
mm |
nn |
ngg |
oh |
ri |
se |
ú |
wi
|
- Ola - Mauri
- Ola [singular]- Ko na mauri
- Ola [plural] - Kam na mauri
- Como estás? - Ko uara?
- Como estades? - Kam uara?
- Grazas - Ko rabwa
- Grazas [a varias persoas] - Kam rabwa
- Adeus - Ti a bo (verémonos)