Πάπας Γρηγόριος Β΄
| Πάπας Άγιος Γρηγόριος Β΄ | |
|---|---|
| Από | 19 Μαΐου 715 |
| Έως | 11 Φεβρουαρίου 731 |
| Προκάτοχος | Πάπας Κωνσταντίνος |
| Διάδοχος | Πάπας Γρηγόριος Γ΄ |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 669 Ρώμη, Εξαρχάτο της Ραβέννας |
| Θάνατος | 11 Φεβρουαρίου 731 (62 ετών) Ρώμη, Εξαρχάτο της Ραβέννας |
Ο Πάπας Γρηγόριος Β΄ (669 - 11 Φεβρουαρίου 731) ήταν Πάπας ή επίσκοπος της Ρώμης (19 Μαΐου 715 - 11 Φεβρουαρίου 731).[1][2] Οι διαμάχες του αυτοκράτορα Λέων Γ´ του Ισαύρου σχετικά με το θέμα της Εικονομαχίας που είχε ξεσπάσει στην Βυζαντινή αυτοκρατορία οδήγησε σε μια σειρά συγκρούσεις, σχίσματα, επαναστάσεις με τελικό αποτέλεσμα την ανεξαρτησία των Παπών.
Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γρηγόριος γεννήθηκε από ευγενή Ρωμαική οικογένεια (669) και ήταν γιος του Μάρκελλου και της Ονέστας.[3][4] Πολλοί συγγραφείς του 15ου αιώνα τον θεωρούν άμεσο γενάρχη της ευγενούς Οικογένειας Σαβέλλι αλλά αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί με επίσημα έγγραφα της εποχής.[5] Η ίδια πληροφορία είχε υποτεθεί και για τον πάπα του 7ου αιώνα Βενέδικτο Β΄ αλλά δεν υπάρχει καμιά συγγένεια ανάμεσα στους δύο Πάπες. Στην εποχή της νεότητας του ο Γρηγόριος διορίστηκε από τον πάπα Σέργιο Α΄ (687–701) Υποδιάκονος και Σακελλάριος της Αγίας Έδρας. Αργότερα προήχθη Διάκονος και μετακινήθηκε στην Βιβλιοθήκη του Βατικανού.[6] Ο προκάτοχος του Πάπας Κωνσταντίνος τον είχε ως κύριο διπλωμάτη στην αποστολή του στην Κωνσταντινούπολη σχετικά με την εφαρμογή των Κανόνων της Πένθεκτης Οικουμενικής Συνόδου που είχαν διχάσει τις δύο εκκλησίες. Οι διαπραγματεύσεις εκπληρώθηκαν επιτυχώς από τον Γρηγόριο και ο Ιουστινιανός Β´ αναγνώρισε ότι μπορεί επιλεκτικά να αγνοήσει ο Πάπας κάποιες αποφάσεις της Συνόδου.[7]
Εκχριστιανισμός των Γερμανών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Με τον θάνατο του Πάπα Κωνσταντίνου (9 Απριλίου 715) εξελέγη διάδοχος του (9 Απριλίου 715), ακολούθησε η ορκωμοσία του (19 Μαΐου 715). Αμέσως μετά την άνοδο του στον Παπικό θρόνο ο Γρηγόριος Β΄ άρχισε να επισκευάζει τα Αυρηλιανά Τείχη της Ρώμης ξεκινώντας από την Πύλη Τιμπουρτίνα.[8] Οι εργασίες καθυστέρησαν τον Οκτώβριο του 716 επειδή ο Τίβερης υπερχείλισε και πλημμύρισε ολόκληρη την Ρώμη με τεράστιες ζημιές, υποχώρησε μετά από 8 ημέρες. Ο Γρηγόριος Β΄ προχώρησε σε μια σειρά από λιτανείες για να σταματήσουν οι πλημμύρες που ξεκινούσαν από το Άρεως Πεδίον ή "Πεδία του Νέρωνος" και έφταναν μέχρι τους πρόποδες του Καπιτωλίνου λόφου.[9] Την πρώτη χρονιά της Παποσύνης του ο Πατριάρχης Ιωάννης ΣΤ΄ του έστειλε επιστολή με την οποία του ζητούσε να υποστηρίξει εκ μέρους του αυτοκράτορα την επάνοδο του Μονοθελητισμού. O Γρηγόριος Β΄ απάντησε αρνητικά δηλώνοντας ότι η εκκλησία της Ρώμης ήταν πάντοτε σταθερά αντίθετη με την Αίρεση αυτή.[10] Την επόμενη χρονιά (716) τον επισκέφτηκε ο Δούκας Θέοδος της Βαυαρίας, ζήτησε την βοήθεια του Πάπα για να εκχριστιανίσει τους υπηκόους του. Ο Γρηγόριος Β΄ απάντησε θετικά, έστειλε αντιπροσώπους στην Βαυαρία να συνεργαστούν με τον Δούκα και να δημιουργήσουν μια τοπική επισκοπή υπό την επίβλεψη κάποιου Αρχιεπισκόπου.[11]
Μετά την Βαυαρία έστρεψε την προσοχή του στην Γερμανία, ο Αγγλοσάξονας μετέπειτα Άγιος Βονιφάτιος του ζήτησε να ξεκινήσει ιεραποστολικό έργο, ο Γρηγόριος Β΄ συμφώνησε (719).[12][13] Μετά από μερικά χρόνια (722) ο Βονιφάτιος κλήθηκε πίσω στην Ρώμη για να δώσει εξηγήσεις στον Πάπα σχετικά με κατηγορίες εναντίον του για την δογματική του καθαρότητα.[14] Στην συνάντηση που ακολούθησε ο Βονιφάτιος βρήκε δυσνόητη την Λατινική γλώσσα που μιλούσε ο Γρηγόριος Β΄, αυτό δείχνει ότι η Λαϊκή Λατινική γλώσσα είχε ξεκινήσει την εισαγωγή της στις Ρομανικές γλώσσες.[15] Ο Γρηγόριος Β΄ βρήκε ικανοποιητικές τις εξηγήσεις του Βονιφάτιου και του επέτρεψε την ίδια χρονιά να επιστρέψει στην Γερμανία για να συνεχίσει το ιεραποστολικό του έργο.[16] Τον Δεκέμβριο του 724 ο Γρηγόριος Β΄ ενθουσιασμένος με το έργο του Βονιφάτιου τον συνεχάρη, τον Δεκέμβριο του 726 τον κάλεσε στην Ρώμη για να του ζητήσει την γνώμη του σχετικά με την οργάνωση των Γερμανικών επισκοπών.[17] Η Παπική εξουσία του Γρηγορίου Β΄ επεκτάθηκε στην Μεγάλη Βρετανία και την Ιρλανδία, τον επισκέφτηκε (726) ο πρώην βασιλιάς Ίνε του Ουέσσεξ προκειμένου να πραγματοποιήσει προσκύνημα στην Ρώμη και να πεθάνει στην πόλη.[18]
Συγκρούσεις με τους Λομβαρδούς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Γρηγόριος Β΄ προσπάθησε να διατηρήσει καλές διπλωματικές σχέσεις με τους Λομβαρδούς, ο βασιλιάς τους Λιουτπράνδος συμφώνησε τον Απρίλιο του 716 να μην ανακαταλάβει τις Κοττιανές Άλπεις που είχαν παραχωρήσει δώρο στην Αγία Έδρα ο βασιλιάς Αριπέρτος Β΄.[19] Το ανεξάρτητο ωστόσο Λομβαρδικό Δουκάτο του Μπενεβέντο υπό την ηγεσία του Ρομουάλδου Β΄ κατέλαβε την Κύμη (717) αποκόπτοντας τον δρόμο ανάμεσα στην Ρώμη και την Νάπολη.[20] Ο Ρομουάλδος Β΄ δεν πείστηκε ότι με τις απειλές για την θεία οργή, ο Γρηγόριος Β΄ κάλεσε σε βοήθεια τον δούκα Ιωάννη Α΄ της Νάπολης που ανακατέλαβε επιτυχώς την Κύμη.[21] Την ίδια χρονιά ο Λομβαρδός δούκας Φαροάλδος Β΄ του Σπολέτο κατέλαβε το λιμάνι της Ραβέννας, ο Γρηγόριος Β΄ διαμαρτυρήθηκε στον Λιουτπράνδο που έπεισε τον Φαροάλδο να το επιστρέψει στο Εξαρχάτο της Ραβέννας.[22] Με αίσθηση του μεγάλου κινδύνου που αντιμετώπιζε ο πάπας από τους Λομβαρδούς κλήθηκαν οι Φράγκοι και ο περίφημος βασιλιάς τους Κάρολος Μαρτέλος να τους εκδιώξουν από την Ιταλική χερσόνησο. Ο Κάρολος Μαρτέλος δεν έδωσε ωστόσο καμιά απάντηση.[23]
Ο Λιουτπράνδος εξέδωσε έναν νόμο στον οποίο απαγόρευσε σε κάποιον άνδρα να παντρευτεί την χήρα του ξαδέλφου του είτε από την πλευρά του πατέρα του είτε από την πλευρά της μητέρας του (723). Ο Λιουτπράνδος ισχυρίστηκε ότι διέταξε την συγκεκριμένη νομοθεσία ύστερα από προτροπή του πάπα, αυτό δείχνει τις άριστες σχέσεις που είχαν πάντοτε οι δύο άντρες.[24] Η αδυναμία ωστόσο της κεντρικής Βυζαντινής αυτοκρατορίας στην Ιταλία προκάλεσε ασταμάτητες επιδρομές των Λομβαρδών. Οι Λομβαρδοί κατέλαβαν το κάστρο του Νάρνι (725), το λιμάνι της Ραβέννας και το Δουκάτο της Πενταπόλεως (727).[25] Το λιμάνι της Ραβέννας ανακαταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς (728) αλλά ο πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι την επόμενη χρονιά στην οποία με μεσολάβηση του Γρηγόριου Β΄ ο Λιουτπράνδος ήρθε σε συμφωνία με τον Βυζαντινό Έξαρχο Ευτύχιο για παύση των εχθροπραξιών. Η ειρήνη συνεχίστηκε τουλάχιστον μέχρι τον θάνατο του Γρηγορίου Β΄.[26] Ο Γρηγόριος Β΄ και ο Λιουτπράνδος συναντήθηκαν στην Σουτρί (729), ο Λιουτπράνδος συμφώνησε να του δώσει δώρο μερικές πόλεις που είχε καταλάβει στον λόφο της Ρώμης, γνωστή ως "δωρεά του Σουτρί".[27] Η δωρεά αποτελεί την πρώτη επέκταση της παπικής εξουσίας από την εποχή που δημιουργήθηκε το Δουκάτο της Ρώμης, κατά μερικούς συγγραφείς η αρχή των Παπικών Κρατών.
Σύγκρουση με τον Λέων Γ΄[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι εντάσεις ανάμεσα στον Γρηγόριο Β΄ και την αυτοκρατορική αυλή ξεκίνησαν από την εποχή που ο Λέων Γ΄ προσπάθησε να αυξήσει τους φόρους στις Παπικές κληρονομιές της Ιταλίας με πρόσχημα ότι χρειαζόταν έσοδα στον πόλεμο με τους Άραβες. Ο Γρηγόριος Β΄ χρειαζόταν τα χρήματα αυτά για να παρέχει τρόφιμα στον πληθυσμό της Ρώμης που δεν μπορούσαν να έχουν προμήθεια σιτηρών από μεγάλες αποστάσεις.[28] Το αποτέλεσμα ήταν να διώξει ο Γρηγόριος Β΄ τον αυτοκρατορικό κυβερνήτη της Ρώμης, ο Λέων Γ΄ δεν μπορούσε να αντιδράσει επειδή το Εξαρχάτο της Ραβέννας δεχόταν σκληρή πίεση από τους Λομβαρδούς.[29] Ο απεσταλμένος του Λέων Γ΄ για να κυβερνήσει το Δουκάτο της Ρώμης Μαρίνος προσπάθησε να ενθαρρύνει μια συνομωσία με στόχο την δολοφονία του Πάπα, αποκαλύφτηκε ωστόσο και οι συμμετέχοντες σε αυτή θανατώθηκαν.[30] Ο Λέων Γ΄ εξέδωσε Εικονομαχικό διάταγμα με το οποίο απαγόρευσε την οποιαδήποτε κατοχή εικόνας Αγίου.[31] Ο Γρηγόριος Β΄ απέρριψε αυτόματα το διάταγμα αν και ο αυτοκράτορας δεν ζήτησε την επιβολή του στην Ιταλική χερσόνησο.[32] Οι στρατοί του Εξαρχάτου της Ραβέννας και του Δουκάτου της Πενταπόλεως εξεγέρθηκαν καταγγέλλοντας τον αυτοκράτορα Λέων Γ΄ και τον Έξαρχο Παύλο, ο Παύλος προσπάθησε να αποκαταστήσει την τάξη αλλά σκοτώθηκε. Οι Ιταλικοί στρατοί βάδισαν κατά της Κωνσταντινούπολης με στόχο να ανατρέψουν τον Λέοντα και να ορίσουν δικό τους αυτοκράτορα αλλά ο Γρηγόριος Β΄ διαφώνησε.[33] Ο δούκας της Νάπολης και ο γιος του επαναστάτησαν υπέρ του Λέων Γ΄, βάδισαν για την Ρώμη αλλά ανατράπηκαν από τον λαό και σκοτώθηκαν.[34]
Ο Γρηγόριος Β΄ συγκάλεσε Σύνοδο με την οποία καταδίκασε την Εικονομαχία.[35] Ο Έλληνας Θεοφάνης Ομολογητής έγραψε ότι αφόρισε τον Λέοντα αλλά δυτικές πηγές όπως το Liber Pontificalis δεν το επιβεβαιώνουν.[36] Ο Γρηγόριος Β΄ έστειλε κατόπιν δύο επιστολές στον Λέων Γ΄ με τις οποίες αρνήθηκε την παρέμβαση του αυτοκράτορα σε θέματα δόγματος. Ο Λέων Γ΄ έστειλε στην Ιταλία έναν νέο Έξαρχο τον Ευτύχιο με στόχο να διορθώσει την κατάσταση.[37] Ο Ευτύχιος έστειλε έναν απεσταλμένο στην Ρώμη με στόχο την δολοφονία του Γρηγορίου Β΄ αλλά η συνομωσία αποκαλύφτηκε, στην συνέχεια προσπάθησε να στρέψει τον Λομβαρδό βασιλιά και τους δούκες εναντίον του πάπα αλλά αρνήθηκαν να πάρουν θέση.[38] Την ίδια χρονιά ο Γρηγόριος Β΄ έστειλε επιστολή με την οποία στήριξε τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανό Α΄ αλλά δεν αναγνώρισε τον διάδοχο του Αναστάσιο ο οποίος ήταν εικονομάχος.[39] Ο Ευτύχιος συμμάχησε με τον Λομβαρδό βασιλιά Λιουτπράνδο (729), αφού υπέταξαν πρώτα τους Λομβαρδούς επαναστάτες δούκες στράφηκαν κατόπιν και εναντίον του ίδιου του Πάπα.[40] Ο Γρηγόριος Β΄ κατόρθωσε να διαλύσει ωστόσο την συμμαχία και ο Λιουτπράνδος επέστρεψε στην Παβία. Ο Ευτύχιος κατόπιν έκλεισε προσωρινή ανακωχή με τον Γρηγόριο Β΄ και ο ίδιος ο πάπας φρόντισε για την ανακωχή ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τους Λομβαρδούς δούκες.[41] Ο Γρηγόριος Β΄ σε κάθε περίπτωση παρέμεινε πάντοτε πιστός απέναντι στον Λέων Γ΄ και αρνήθηκε την ανατροπή του. Ο τελευταίος σφετεριστής Τιβέριος Πετάσιος προκάλεσε εξέγερση στην Τοσκάνη αλλά ηττήθηκε από τον Έξαρση Ευτύχιο με την στήριξη και του ίδιου του Γρηγόριου Β΄.[42] Ο Γρηγόριος Β΄ πέθανε (11 Φεβρουαρίου 731) και τάφηκε στην παλαιά Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Η Ρωμαιοκαθολική εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο, σύμφωνα με το Ρωμαϊκό ημερολόγιο και το Μαρτυρολόγιο εορτάζεται στις 13 Φεβρουαρίου, ορισμένα Μαρτυρικά τον καταγράφουν στις 11 Φεβρουαρίου.[43]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ https://www.newadvent.org/cathen/06787a.htm
- ↑ Pope St. Gregory II Catholic Encyclopedia (1913)
- ↑ Levillain, σ. 642
- ↑ Mann, σ. 144
- ↑ Williams, George L., Papal Genealogy: The Families And Descendants Of The Popes (2004), σ. 37
- ↑ Mann, σ. 145
- ↑ Treadgold, σ. 342
- ↑ Mann, σ. 145
- ↑ Mann, σσ. 146-147
- ↑ Mann, σσ. 147-148
- ↑ Mann, σ. 151
- ↑ https://www.newadvent.org/cathen/06787a.htm
- ↑ Levillain, σ. 643
- ↑ Mann, σσ. 157-158
- ↑ Mann, σ. 158
- ↑ https://www.newadvent.org/cathen/06787a.htm
- ↑ Mann, σσ. 161-162
- ↑ Mann, σ. 150
- ↑ Mann, σ. 169
- ↑ Mann, σσ. 169-170
- ↑ Mann, σ. 170
- ↑ Mann, σ. 171
- ↑ Mann, σσ. 171-172
- ↑ Bluhme ed. σ. 123–124
- ↑ Mann, σ. 187
- ↑ Ekonomou, σ. 299; Mann, σσ. 197–198
- ↑ Bury, σ. 444
- ↑ Treadgold, σ. 350; Ekonomou, σ. 275
- ↑ Treadgold, σ. 350; Bury, σσ. 440–441; Mann, σ. 185
- ↑ Levillain, σ. 642; Mann, σ. 184
- ↑ Treadgold, σ. 352
- ↑ Treadgold, σ. 352; Mann, σ. 186
- ↑ Treadgold, σ. 352; Mann, σ. 186; Bury, σ. 441
- ↑ Mann, σ. 186
- ↑ Mann, σ. 188
- ↑ Mann, σσ. 199-200
- ↑ Treadgold, σ. 353
- ↑ Mann, σσ. 194-195
- ↑ Treadgold, σσ. 353–354; Levillain, σ. 643
- ↑ Bury, σσ. 444–445; Mann, σσ. 197–198
- ↑ Mann, σ. 198; Bury, σ. 445
- ↑ Mann, σ. 198
- ↑ Mann, σσ. 200-202
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Μέρος του κειμένου προέρχεται από την 9η έκδοση (1880) μιας άτιτλης εγκυκλοπαίδειας.
- Ο Πάπας Γρηγόριος B΄ στην Καθολική εγκυκλοπαίδεια του 1913 (Αγγλικά)
- Ekonomou, Andrew J., Byzantine Rome and the Greek Popes: Eastern Influences on Rome and the Papacy from Gregory the Great to Zacharias, A.D. 590–752 (2007)
- Levillain, Philippe, The Papacy: Gaius-Proxies, Routledge (2002)
- Treadgold, Warren, A History of the Byzantine State and Society (1997)
- Mann, Horace K., The Lives of the Popes in the Early Middle Ages, Τομ. 1: The Popes Under the Lombard Rule, Part 2, 657–795 (1903)
- Bluhme, Friedrich, Liutprandi Leges de Anno XI In: Edictus Langobardorum (1868)
- Bury, John Bagnall, A History of the Later Roman Empire From Arcadius to Irene, Τομ. 2 (1889)
- Herbermann, Charles, ed. (1913). "Pope St. Gregory II" . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.
- Paolo Delogu: Gregorio II, santo. In: Massimo Bray (ed.): Enciclopedia dei Papi. Volume 1: Pietro, santo. Anastasio bibliotecario, antipapa. Istituto della Enciclopedia Italiana, Rome 2000, σσ. 647–651 (treccani.it).
- Annette Grabowsky: Gregor II. In: Germanische Altertumskunde Online (nur bei De Gruyter Online verfügbarer Artikel mit umfassenden Quellen- und Literaturangaben) 2014.
- Rudolf Schieffer (1989). "Gregor II". Lexikon
|
