Calendr Gregori

Mabwysiadodd y Calendr Gregoriaidd gan y Pab Gregory XIII ar 24 Chwefror 1582 (ond roedd y dogfen eu dyddio '1581' am achos roedd y flwyddyn newydd nid yn dechrau tan 25 Mawrth).

Roedd y flwyddyn yn yr hen calendr Julius Cesar yn cynnwys yn union 365.25 dyddiau, ond mae'r flwyddyn trofannol yn 365.2422 dyddiau -- felly pob mil of flynyddoedd mae'r calendr yn ychwanegu 8 dyddiau, yn achosi'r tymhorau i symud trwy'r flwyddyn.

Mae'r Calendr Gregoriaidd yn mwy cywir na'r hen galendr trwy sgipio 3 dyddiau naid Julianaidd pob 400 flynyddoedd, yn creuo flwyddyn cyfartalog 365.2425 dyddiau hir, sef yn rhoi gwall o 1 diwrnod pob 3000 flynyddoedd.

Roedd yr Eglwys Catholig yn eisiau cael calendr i gadael nhw dathlu'r Pasg ar yr amser roedd Cyngor Cyntaf Nicaea wedi penderfynu yn y flwyddyn 325, sef y Sul wedi'r 14th dydd y Lleuad sydd ar neu wedi'r Cyhydnos Gwanwynol, tua 21 Mawrth yn amser y cyngor. Yn y flwyddyn 325 roedd drifft y tymhorau ers amser Julius Cesar wedi cael eu weld, ond, well na trwsio'r calendr symydodd y cyngor dyddiad y Cyhydnos o 24 Mawrth neu 25 Mawrth i 21 Mawrth! Erbyn y 16fed canrif roedd y cyhydnos wedi symud llawer mwyaf.