Burgerjournalist die in Wuhan verslag deed over corona na vier jaar uit de cel
De Chinese burgerjournalist Zhang Zhan, die bekend werd vanwege haar verslaggeving in Wuhan tijdens de corona-uitbraak, is na vier jaar vrijgelaten uit de gevangenis. Zhan balanceerde op het randje van de dood door de vele hongerstakingen die ze in de cel deed.
De vrijlating betekent niet dat ze met rust wordt gelaten door de Chinese overheid: ze krijgt mogelijk nog een vorm van huisarrest.
Toen het coronavirus in Wuhan opdook in 2019, was Zhang Zhan eigenlijk advocaat. In februari 2020 ging ze met haar telefoon de stad in om als burgerjournalist verslag te doen van het coronanieuws. Ze kreeg toegang tot Wuhan, dat eigenlijk al afgesloten was. De wereld kreeg daardoor een uniek kijkje in de eerste maanden van de pandemie, die vervolgens nog jaren aanhield.
Ze legde in de gangen van ziekenhuizen vast dat er mensen lagen te wachten op behandeling en hoe overvol de ziekenhuizen waren. Dit deed ze via de Chinese sociale media. In een van de video's die ze opnam zei ze "ik kan niets anders zien dan dat de stad verlamd is".
Toen sociale media niet meer beschikbaar waren in China, ging ze verslag doen voor buitenlandse media. Ze gaf interviews en deelde livestreams, tot ongenoegen van de Chinese autoriteiten. Zhang werd opgepakt en vervolgens veroordeeld voor onder meer het zaaien van onrust en oproerkraaien.
Dat ze nu na vier jaar vrij is gekomen, betekent in China niet dat ze ook echt kan gaan en staan waar ze wil. Het is ook niet helemaal duidelijk of ze direct naar huis mag, zo kan ze bijvoorbeeld naar haar familie worden gestuurd. Een andere optie is dat ze wel naar huis mag, maar dat ze een vorm van huisarrest heeft gekregen. Daarbij mag ze mogelijk geen contact met de buitenwereld hebben.
De kans dat Zhang echt kan doen wat ze wil is dus heel klein. Mogelijk is er ook een verbod op het reizen naar het buitenland of het spreken met buitenlandse journalisten. Het is ook niet duidelijk hoelang deze vorm van controle door de Chinese autoriteiten aanhoudt.
In de tussentijd zijn er in China meer mensenrechtenactivisten en journalisten die vastzitten of gevolgd worden door de Chinese autoriteiten. Volgens mensenrechtenorganisatie Amnesty International werden er in februari 2020 meer dan 5500 strafrechtelijke onderzoeken geopend tegen personen die informatie over de uitbraak hadden gepubliceerd. Het is niet duidelijk hoeveel daarvan daadwerkelijk vastzitten of in de gaten worden gehouden.
China-correspondent Sjoerd den Daas sprak in 2021 met vrienden van Zhang:
