www.fgks.org   »   [go: up one dir, main page]
Saltu al enhavo

Natria selenido: Malsamoj inter versioj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝo
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
112 941 redaktoj
e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
 
(18 mezaj versioj de 7 uzantoj ne montriĝas)
Linio 1: Linio 1:
{{Tabela informkesto|Informkesto kemia substanco}}
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="right"
{| border="1" cellpadding="4" cellspacing="4" align="right" width=30%
|-style="background: green; color: white"
|-style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Natria selenido'''</big></big>
|colspan="2" style="text-align: center;"|<big><big>'''Natria selenido'''</big></big>
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center><big><big>'''Na<sub>2</sub>Se'''</big></big></center>
|-
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Hydrogen-selenide-3D-balls.png|200px]]
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Hydrogen-selenide-3D-balls.png|200px]]
|- style="background: green; color: white"
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''3D Kemia strukturo de la<br>Natria selenido'''
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''3D Kemia strukturo de la<br />Natria selenido'''
|-
|-
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Fluorite-unit-cell-3D-ionic.png|200px]]
|colspan="2" style="text-align: center;"|<center>[[Dosiero:Fluorite-unit-cell-3D-ionic.png|200px]]
|- style="background: green; color: white"
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |Kristala strukturo de<br>natria selenido'''
|colspan="2" style="text-align: center;" |Kristala strukturo de<br />natria selenido'''
|- style="background: green; color: white"
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Alternativa(j) nomo(j)'''
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Alternativa(j) nomo(j)'''
|-
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" |{{EL}}{{EL}}Natria salo de selenida acido
|colspan="2" style="text-align: center;" |Natria salo de selenida acido
|-
|-
||[[Kemia formulo]]||{{EL}}<big><center>'''Na<sub>2</sub>Se'''</center></big>
||[[Kemia formulo]]||<big><center>'''Na<sub>2</sub>Se'''</center></big>
|-
|-
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||{{EL}}{{EL}}[http://www.commonchemistry.org/ChemicalDetail.aspx?ref=1313-85-5 1313-85-5]
|[[CAS-numero|CAS-numero-kodo]]||[https://commonchemistry.cas.org/detail?cas_rn=1313-85-5 1313-85-5]
|-
|-
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||{{EL}}{{EL}}[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.66601.html 66601]
|[[ChemSpider|ChemSpider kodo]]||[http://www.chemspider.com/Chemical-Structure.66601.html 66601]
|-
|-
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||{{EL}}{{EL}}[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/73973 73973]
|[[PubChem|PubChem-kodo]]||[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/73973 73973]
|- style="background: green; color: white"
|- style="background: green; color: white"
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|colspan="2" style="text-align: center;" |'''Fizikaj proprecoj'''
|-
|-
|[[Aspekto]]||{{EL}}{{EL}}Blanka aŭ ruĝa pulvoro<br>kun malagrabla odoro
|[[Aspekto]]||Blanka aŭ ruĝa pulvoro<br />kun malagrabla odoro
|-
|-
|[[Mola maso]]||{{EL}}{{EL}}124.95 g•mol−1 g mol<sup>−1</sup>
|[[Molmaso]]||124.95 g•mol−1 g mol<sup>−1</sup>
|-
|-
|[[Simplified molecular-input line-entry system|Smiles]]||{{EL}}{{EL}}[Na+].[Na+].[Se-2]
|[[Simplified molecular-input line-entry system|Smiles]]||[Na+].[Na+].[Se-2]
|-
|-
|[[Denseco]]||{{EL}}{{EL}}2,625 g/cm<sup>3</sup>
|[[Denseco]]||2,625 g/cm<sup>3</sup>
|-
|-
|[[Fandopunkto]]||{{EL}}{{EL}}875&nbsp;°C (1,607&nbsp;°F; 1,148 K)
|[[Fandopunkto]]||{{GdC|875}} ({{GdF|1,607}}; 1,148 K)
|-
|-
|[[Solvebleco]]||{{EL}}{{EL}}[[Akvo]]:Reakcias kun akvo
|[[Solvebleco]]||[[Akvo]]:Reakcias kun akvo
|-
|-
|'''Merck Index'''||{{EL}}{{EL}}14, 8672 {{EL}}15,8801
|'''Merck Index'''||
* 14, 8672
* 15,8801
|- style="background: yellow; color: black"
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Deklaroj pri Risko kaj Sekureco|'''Sekurecaj Indikoj''']]
|-
|-
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||{{EL}}{{EL}}[[Listo da R-Deklaroj#R23/25|R23/25]] [[Listo da R-Deklaroj#R33|R33]] [[Listo da R-Deklaroj#R50/53|R50/53]]
|[[Listo da R-Deklaroj|Risko]]||[[Listo da R-Deklaroj#R23/25|R23/25]] [[Listo da R-Deklaroj#R33|R33]] [[Listo da R-Deklaroj#R50/53|R50/53]]
|-
|-
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||{{EL}}{{EL}}[[Listo da S-Deklaroj#S20/21|S20/21]] [[Listo da S-Deklaroj#S28|S28]] [[Listo da S-Deklaroj#S45|S45]] [[Listo da S-Deklaroj#S60|S60]] [[Listo da S-Deklaroj#S61|S61]]
|[[Listo da S-Deklaroj|Sekureco]]||[[Listo da S-Deklaroj#S20/21|S20/21]] [[Listo da S-Deklaroj#S28|S28]] [[Listo da S-Deklaroj#S45|S45]] [[Listo da S-Deklaroj#S60|S60]] [[Listo da S-Deklaroj#S61|S61]]
|- style="background: yellow; color: black"
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Pridanĝeraj indikoj''']]
|-
|-
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|T|N}}
|colspan="2" style="text-align: center;" | [[Ŝablono:Danĝerosimboloj|'''Danĝero''']] {{Danĝerosimboloj|T|N}}
|- style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center;" |[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|'''GHS etikedigo de kemiaĵoj''']]<ref>[https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Sodium_selenide#section=GHS-Classification PubChem]</ref>
|-
|[[GHS Damaĝo-piktogramoj|GHS Damaĝo-piktogramo]]||<center>{{GHS Piktogramo|06|08}}{{GHS Piktogramo|09}}</center>
|-
|[[GHS pri klasado kaj etikedado de kemiaĵoj|GHS Signalvorto]]||Damaĝa substanco
|-
|[[GHS Deklaroj pri damaĝoj]]||{{H-Frazoj|331|301|373|400|410}}
|-
|[[GHS Deklaroj pri antaŭgardoj]]|| {{P-Frazoj|260|261|264|270|271|273|301+310|304+340|311|314|321|330|391|403+233|405|501}}
|-style="background: yellow; color: black"
|colspan="2" style="text-align: center with=50%;"|<center><small>Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo<br />({{GdC|25}} kaj 100 kPa)</small></center>
|}
|}


Linio 53: Linio 70:


== Sintezoj ==
== Sintezoj ==
=== Sintezo 1 ===
* Reakcio de [[natrio]] kaj [[seleno]] en likva [[amoniako]]:
* Reakcio de [[natrio]] kaj [[seleno]] en likva [[amoniako]]:
<center>
<big><center><math>\mathsf{2\;Na + Se \ \xrightarrow{-40^oC}\ Na_2Se }</math></center></big>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{2\;Na + Se \ \xrightarrow[kvarhidrofurano]{-40^oC}\ Na_2Se }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Sintezo 2 ===
* Sintezo pere de reakcio inter koncentrita solvaĵo de [[natria hidroksido]] kaj gasa selenida acido:
* Sintezo pere de reakcio inter koncentrita solvaĵo de [[natria hidroksido]] kaj gasa selenida acido:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{2\;NaOH + H_2Se \ \xrightarrow{}\ Na_2Se + 2\;H_2O }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{2\;NaOH + H_2Se \ \xrightarrow{}\ Na_2Se + 2\;H_2O }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Sintezo 3 ===
* Interago de gasa selenida acido kaj [[natrio]]:
* Interago de gasa selenida acido kaj [[natrio]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{2\;Na + H_2Se \ \xrightarrow{100^oC}\ Na_2Se + H_2 }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{2\;Na + H_2Se \ \xrightarrow{100^oC}\ Na_2Se + H_2 }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Sintezo 4 ===
* Malkomponado de [[natria selenito]] sub alta temperaturo:
* Malkomponado de [[natria selenito]] sub alta temperaturo:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2SeO_3 \ \xrightarrow{710^oC}\ 2\;Na_2Se + 3\;O_2 }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2SeO_3 \ \xrightarrow{710^oC}\ 2\;Na_2Se + 3\;O_2 }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Sintezo 5 ===
* Reduktiĝo de [[natria selenito]] kun [[hidrogeno]]:
* Reduktiĝo de [[natria selenito]] kun [[hidrogeno]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3 + 3\;H_2 \ \xrightarrow{550-650^oC}\ Na_2Se + 3\;H_2O }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{Na_2SeO_3 + 3\;H_2 \ \xrightarrow{550-650^oC}\ Na_2Se + 3\;H_2O }</math></center></big>
|-
|}
</center>


== Reakcioj ==
== Reakcioj ==
=== Reakcio 1 ===
* Ĝi malkomponiĝas per varmakvo por estigi miksaĵon da produktoj:
* Ĝi malkomponiĝas per varmakvo por estigi miksaĵon da produktoj:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + 3\;H_2O \ \xrightarrow{100^oC}\ Na_2Se_n, Se, NaOH, H_2 }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + 3\;H_2O \ \xrightarrow{100^oC}\ Na_2Se_n, Se, NaOH, H_2 }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Reakcio 2 ===
* Natria selenido reakcias kun acidoj:
* Natria selenido reakcias kun acidoj:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + 2\;HCl \ \xrightarrow{}\ 2\;NaCl + H_2Se\uparrow }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + 2\;HCl \ \xrightarrow{}\ 2\;NaCl + H_2Se\uparrow }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Reakcio 3 ===
* Ĝi estas atakata de koncentrita [[nitrata acido]]:
* Ĝi estas atakata de koncentrita [[nitrata acido]]:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + 8\;HNO_3 \ \xrightarrow{}\ Na_2SeO_4 + 8\;NO_2\uparrow + 4\;H_2O }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + 8\;HNO_3 \ \xrightarrow{}\ Na_2SeO_4 + 8\;NO_2\uparrow + 4\;H_2O }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Reakcio 4 ===
* Natria selenido dissolvas [[seleno]]n estigante poliselenidojn:
* Natria selenido dissolvas [[seleno]]n estigante poliselenidojn:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + (n-1)Se \ \xrightarrow{100^oC}\ Na_2Se_n }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + (n-1)Se \ \xrightarrow{100^oC}\ Na_2Se_n }</math></center></big>
|-
|}
</center>

=== Reakcio 5 ===
* Per koncentrita solvaĵo de selenida acido kaj natria selenido, ĝi formas natrian hidrogenan selenidon:
* Per koncentrita solvaĵo de selenida acido kaj natria selenido, ĝi formas natrian hidrogenan selenidon:
<center>
{|cellspacing=10 cellpadding=10 border=5
|
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + H_2Se \ \xrightarrow{}\ 2\;NaHSe }</math></center></big>
<big><center><math>\mathsf{Na_2Se + H_2Se \ \xrightarrow{}\ 2\;NaHSe }</math></center></big>
|-
* En humida medio, ĝi facile oksidiĝas per la atmosfera [[oksigeno]]:
|}
<big><center><math>\mathsf{2\;Na_2Se + O_2 + 2\;H_2O \ \xrightarrow{}\ 4\;NaOH + 2\;Se }</math></center></big>
</center>


== Tokseco ==
== Tokseco ==
Linio 85: Linio 178:
== Literaturo ==
== Literaturo ==
* [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/aldrich/cds000983?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]
* [http://www.sigmaaldrich.com/catalog/product/aldrich/cds000983?lang=pt&region=BR Sigma Aldrich]
* [http://www.scbt.com/datasheet-272495-sodium-selenide.html Santa Cruz Biotechnology]
* [http://www.scbt.com/datasheet-272495-sodium-selenide.html Santa Cruz Biotechnology] {{Webarchiv|url=https://web.archive.org/web/20151003201753/http://www.scbt.com/datasheet-272495-sodium-selenide.html |date=2015-10-03 }}
* [http://www.chemicalbook.com/ProductChemicalPropertiesCB7270705_EN.htm Chemical Book]
* [http://www.chemicalbook.com/ProductChemicalPropertiesCB7270705_EN.htm Chemical Book]
* [http://www.chemtube3d.com/gallery/structurepages/Na2Se-poly.html Universitato de Liverpool]
* [http://www.chemtube3d.com/gallery/structurepages/Na2Se-poly.html Universitato de Liverpool]{{404|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
* [https://books.google.com.br/books?id=NrTbBwAAQBAJ&pg=PA5&dq=Sodium+selenide&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Sodium%20selenide&f=false Selenium in Food and Health], Conor Reilly
* [https://books.google.com.br/books?id=NrTbBwAAQBAJ&pg=PA5&dq=Sodium+selenide&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Sodium%20selenide&f=false Selenium in Food and Health], Conor Reilly
* [https://books.google.com.br/books?id=JKvaBwAAQBAJ&pg=PA196&dq=%22Sodium+selenide%22&hl=en&sa=X&ved=0CDkQ6AEwA2oVChMIuLzy64GkyAIVBP5yCh0RpQJi#v=onepage&q=%22Sodium%20selenide%22&f=false Nutrition and Cancer], Raymond Shamberger
* [https://books.google.com.br/books?id=JKvaBwAAQBAJ&pg=PA196&dq=%22Sodium+selenide%22&hl=en&sa=X&ved=0CDkQ6AEwA2oVChMIuLzy64GkyAIVBP5yCh0RpQJi#v=onepage&q=%22Sodium%20selenide%22&f=false Nutrition and Cancer], Raymond Shamberger
Linio 93: Linio 186:
* [https://books.google.com.br/books?id=dpE59twLcOEC&pg=PA116&dq=%22Sodium+selenide%22&hl=en&sa=X&ved=0CEQQ6AEwBWoVChMIuLzy64GkyAIVBP5yCh0RpQJi#v=onepage&q=%22Sodium%20selenide%22&f=false Organoselenium Chemistry : A Practical Approach: A Practical Approach], Thomas G. Back
* [https://books.google.com.br/books?id=dpE59twLcOEC&pg=PA116&dq=%22Sodium+selenide%22&hl=en&sa=X&ved=0CEQQ6AEwBWoVChMIuLzy64GkyAIVBP5yCh0RpQJi#v=onepage&q=%22Sodium%20selenide%22&f=false Organoselenium Chemistry : A Practical Approach: A Practical Approach], Thomas G. Back


{{Ŝablono:Neorganikaj saloj de natrio}}
{{Neorganikaj saloj de natrio}}
{{Ŝablono:Organikaj saloj de natrio}}
{{Organikaj saloj de natrio}}


== Referencoj ==
== Referencoj ==
{{referencoj|3}}
{{Referencoj|3}}



{{Portalo|Kemio}}
{{Portalo|Kemio}}
{{Projektoj}}

{{Ĝermo|kemio}}

{{ĝermo|kemio}}


[[Kategorio:Natriaj kombinaĵoj]]
[[Kategorio:Natriaj kombinaĵoj]]

Nuna versio ekde 11:57, 4 maj. 2024

Natria selenido
Na2Se
3D Kemia strukturo de la
Natria selenido
Kristala strukturo de
natria selenido
Alternativa(j) nomo(j)
Natria salo de selenida acido
Kemia formulo
Na2Se
CAS-numero-kodo 1313-85-5
ChemSpider kodo 66601
PubChem-kodo 73973
Fizikaj proprecoj
Aspekto Blanka aŭ ruĝa pulvoro
kun malagrabla odoro
Molmaso 124.95 g•mol−1 g mol−1
Smiles [Na+].[Na+].[Se-2]
Denseco 2,625 g/cm3
Fandopunkto 875 °C (1,607 ℉; 1,148 K)
Solvebleco Akvo:Reakcias kun akvo
Merck Index
  • 14, 8672
  • 15,8801
Sekurecaj Indikoj
Risko R23/25 R33 R50/53
Sekureco S20/21 S28 S45 S60 S61
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero
GHS etikedigo de kemiaĵoj[1]
GHS Damaĝo-piktogramo
06 – Venena substanco 08 – Risko al sano
09 – Noca por vivmedio
GHS Signalvorto Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj H331, H301, H373, H400, H410
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj P260, P261, P264, P270, P271, P273, P301+310, P304+340, P311, P314, P321, P330, P391, P403+233, P405, P501
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo
(25 °C kaj 100 kPa)

Natria selenido, selenido de natrio aŭ Na2Se estas neorganika kombinaĵo de natrio kaj seleno, trovata sub la formo de blanka aŭ ruĝeca pulvoro kaj malagrabla odoro, kiu reakcias kun akvo donante natrian hidrogenan selenidon kaj natrian hidroksidon. Ĝi estas toksa substanco kiu povas kaŭzi damaĝojn al sano dum longedaŭra aŭ ripetata ekspozicio. Ĝi same estas tre danĝera al akvavivo kaj vivmedio, kies efektoj estas malfacile solveblaj.

Sintezoj[redakti | redakti fonton]

Sintezo 1[redakti | redakti fonton]

Sintezo 2[redakti | redakti fonton]

  • Sintezo pere de reakcio inter koncentrita solvaĵo de natria hidroksido kaj gasa selenida acido:

Sintezo 3[redakti | redakti fonton]

  • Interago de gasa selenida acido kaj natrio:

Sintezo 4[redakti | redakti fonton]

Sintezo 5[redakti | redakti fonton]

Reakcioj[redakti | redakti fonton]

Reakcio 1[redakti | redakti fonton]

  • Ĝi malkomponiĝas per varmakvo por estigi miksaĵon da produktoj:

Reakcio 2[redakti | redakti fonton]

  • Natria selenido reakcias kun acidoj:

Reakcio 3[redakti | redakti fonton]

Reakcio 4[redakti | redakti fonton]

  • Natria selenido dissolvas selenon estigante poliselenidojn:

Reakcio 5[redakti | redakti fonton]

  • Per koncentrita solvaĵo de selenida acido kaj natria selenido, ĝi formas natrian hidrogenan selenidon:

Tokseco[redakti | redakti fonton]

Kaj natria selenato kaj natria selenido klasiĝas kiel danĝeraj kaj toksaj al vivmedio. Ili povas estis kancerogenaj kaj genotoksaj, kaj povas kontribui por reproduktivaj kaj disvolviĝaj malordoj en bestoj kaj homoj.[2] Malgraŭ tio, ili estas la ĉefaj formoj de la mineralo nuntempe trovataj en komerco.

Selenaj derivaĵoj apartenas al tiu grupo da dietaj suplementoj malpermesitaj de "Usona Agentejo por Protektado de la Vivmedio" (EPA) en kvantoj superaj ol 50 ppm. Ĉar seleno trovatas en vegetalaj plantoj, ĝi konatas pro ties antioksidigaj aktivecoj. Esploroj plenumitaj konfirmas ke ĝi povas esti bonfara en pluraj kazoj tiel kiel kancero, kormalordoj, kogna malkresko, kataraktoj kaj okula makuldegeneriĝo, lipherpetoj kaj zosteroj, kaj ostoartritoj.[3]

Literaturo[redakti | redakti fonton]

Referencoj[redakti | redakti fonton]

  1. ↑ PubChem
  2. ↑ Natural Society
  3. ↑ Mercola.com
Portala ikonoPortalo pri Kemio


Ĝermo pri kemio
 Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio.
Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Natria_selenido&oldid=8726358"