Вікіпедыя:Не ўласнае даследаванне: Розніца паміж версіямі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др робат Мяняем: sv:Wikipedia:Ingen originalforskning |
Няма тлумачэння праўкі |
||
(Не паказана 46 прамежкавых версій 20 удзельнікаў) | |||
Радок 1:
{{Правіла|imageright={{shortcut|ВП:НУДА|ВП:НУД|ВП:УД}}}}
'''Уласнае даследванне''' ('''УД''') —
[[Вікіпедыя:Чым не з'яўляецца Вікіпедыя|Вікіпедыя
[[Вікіпедыя:Не
== Што выключаецца? ==
Найгалоўнейшая прычына стварэння палітыкі
Рэдагаванне лічыцца ўласным даследаваннем, калі яно робіць адно з наступнага:
Радок 18 ⟶ 19:
* Яно [[Вікіпедыя:Беражыцеся неалагізмаў|ўводзіць ці выкарыстоўвае неалагізм]] без спасылкі на аўтарытэтную крыніцу.
== Крыніцы ==
===Аўтарытэтныя крыніцы===▼
{{main|Вікіпедыя:Спраўджальнасць}}▼
Любы матэрыял, які з'яўляецца спрэчным ці выглядае спрэчным, мусіць падмацоўвацца спасылкаміна аўтарытэтныя крыніцы. Матэрыялы, якія лічацца "ўласнымі даследаваннямі", згодна з азначэннем, дадзеным у гэтай палітыцы, - гэта матэрыялы, да якіх нельга знайсці аўтарытэтнай крыніцы. Таму такія матэрыялы лічацца ўласнай думкай вікіпедыста, які іх дадаў. Адзіны шлях даказаць, што твая праца не з'яўляецца арыгінальным даследаваннем, - прадэманстраваць аўтарытэтную крыніцу, у якой выказваюцца тыя самыя думкі ці ўжываюцца тыя самыя аргументы, як і ў Вас.▼
▲=== Аўтарытэтныя крыніцы ===
Тут няма дакладнага азначэння для слова "аўтарытэтны", але большасць з вас добра разумее значэнне гэтага слова. Наогул, найбольш аўтарытэтнымі крыніцамі з'яўляюцца кнігі і часопісы, надрукаваныя ва універсітэтах, асноўныя газеты, часопісы, надрукаваныя вядомымі выдавецтвамі. Як правіла, чым больш людзей занятыя праверкай фактаў, аналізам інфармацыі, вывучэннем запісаў, тым больш крыніца аўтарытэтная. Матэрыял, выдадзены самастойна на паперы ці ў сеціве, звычайна не лічыцца аўтарытэтным, але глядзіце выключэнні ў [[Вікіпедыя:Спраўджальнасць]].▼
▲Любы матэрыял, які
▲Тут няма дакладнага азначэння для слова
===Першасныя, другасныя і трэція крыніцы===▼
*'''[[Другасныя крыніцы]]''' заснаваныя на першасных крыніцах, абагульняюць іх, інтэрпрэтуюць, аналізуюць, сінтэзуюць ці спрабуюць патлумачыць. Аналіз журналіста ці каментарый транспартнага здарэння, заснаваны на расповедах сведкаў, з'яўляюцца другаснымі крыніцамі. Аналіз газеты "Нью-Йорк Таймс" і каментарый прэзідэнцкай прамовы - другасныя крыніцы. Гістарычная інтэрпрэтацыя заняпаду Рымскай Імперыі ці аналіз гістарычнасці Ісуса Хрыста з'яўляюцца другаснымі крыніцамі. Артыкулы Вікіпедыі павінны абапірацца на аўтарытэтныя, спраўджальныя, апублікаваныя другасныя крыніцы, калі гэта магчыма. Гэта значыць, што мы прадстаўляем набор пунктаў гледжання, якія можна праверыць, і аргументы вядомых людзей, а не інтэрпрэтацыю першасных крыніц вікіпедыстамі.▼
* '''[[Першасныя крыніцы]]''' — дакументы або людзі, звязаныя з сітуацыяй, пра якую пішацца артыкул. Сведка транспартнага здарэння — першасная крыніца. Кароткі змест прамовы прэзідэнта, падрыхтаваны ў Адміністрацыі — першасная крыніца. Першаснымі крыніцамі, апублікаванымі ў '''[[Вікіпедыя:Аўтарытэтныя крыніцы|аўтарытэтных крыніцах]]''', можна карыстацца ў Вікіпедыі, але вельмі акуратна, бо іх лёгка няслушна выкарыстаць. З гэтай прычыны кожны чалавек — без спецыяльных ведаў — які чытае першасную крыніцу, мусіць мець магчымасць праверыць, што гэтая крыніца не супярэчыць правілам Вікіпедыі. Кожная інтэрпрэтацыя матэрыялаў першаснай крыніцы з’яўляецца другаснай крыніцай.
: Прыкладамі першасных крыніц з’яўляюцца археалагічныя артэфакты, фатаграфіі, матэрыялы газет, у якіх падаецца інфармацыя з першых вуснаў, без аналізу або каментарыяў іншага матэрыялу, гістарычныя дакументы, як летапісы, вынікі перапісаў насельніцтва, відэа, пратаколы пасяджэнняў, вынікі выпрабаванняў або інтэрв’ю; падлічаныя вынікі апытанняў; лабараторныя нататкі або высновы палявых эксперыментаў ці назіранняў; а таксама мастацкія творы, напрыклад, вершы, п’есы, сцэнарыі, раманы, кінафільмы, відэазапісы і тэлевізійныя праграмы.
*'''[[Трэція крыніцы]]''' - гэта публікацыі, напрыклад, энцыклапедыі, якія абагульняюць іншыя другасныя, а часам і першасныя, крыніцы. Вікіпедыя - гэта трэцяя крыніца.▼
▲* '''[[Другасныя крыніцы]]'''
Уласнае даследаванне, якое стварае першасную крыніцу, забаронена. Аднак, даследаванне, якое ўключае збор і арганізацыю інфармацыі з існуючых першасных і/ці другасных крыніц, канечне, толькі вітаецца. Усе артыкулы ў Вікіпедыі павінны абапірацца на інфармацыю, сабраную з выдадзеных першасных і другасных крыніц. Гэта не "ўласнае даследаванне"; гэта "даследаванне, заснаванае на крыніцах", і гэта аснова напісання энцыклапедыі.▼
▲* '''[[
Нягледзячы на тое, што большасць артыкулаў абапіраецца на другасныя крыніцы, ёсць рэдкія выпадкі, калі яны могуць цалкам засноўвацца на першасных крыніцах (як, напрыклад, бягучыя падзеі ці спіс прававых актаў). Артыкул ці частка артыкула, якая абапіраецца на першасную крыніцу, мусіць (1) толькі рабіць апісанне тэзіса ці тэмы, дакладнасць якога лёгка спраўджваецца любым разумным, адукаваным чалавекам без спецыяльных ведаў, і (2) не рабіць аналізу, сінтэзу, інтэрпрэтацыі, тлумачэнняў ці ацэнкі. Удзельнікі, якія абапіраюцца выключна на першасныя крыніцы, мусяць пільна сачыць за выкананнем гэтых дзвюх умоў.▼
▲Уласнае даследаванне, якое стварае першасную крыніцу, забаронена. Аднак, даследаванне, якое ўключае збор і арганізацыю інфармацыі з
==Спалучэнне апублікаванага матэрыялу для прасоўвання новай думкі==▼
Удзельнікі часта робяць памылку, думаючы, што калі А надрукавана ў аўтарытэтнай крыніцы і Б надрукавана ў аўтарытэтнай крыніцы, то А і Б можна ўжываць разам у артыкуле, каб даказаць сцверджанне В. Аднак гэта з'яўляецца прыкладам спалучэння апублікаванага матэрыялу для прасоўвання новай думкі і трактуецца як уласнае даследаванне. <ref>Спадар Уолес з'яўляецца прыхільнікам сінтэзаваных гістарычных тэорый і сцвярджае: "Некаторыя, хто цалкам разумеюць, чаму Вікіпедыя не павінна ствараць новыя тэорыі фізікі, цытуючы вынікі эксперыментаў і г.д. і спалучаючы іх у нешта новае, могуць пабачыць, што тыя самыя рэчы датычацца гісторыі". (Джымі Уолес. [http://mail.wikipedia.org/pipermail/wikien-l/2004-December/017591.html "Original research"], 6 студзеня 2004)</ref> "А і Б, адсюль В" дазваляецца толькі, калі аўтарытэтная крыніца надрукавала гэты аргумент у дачыненні да тэмы артыкула.▼
▲Нягледзячы на тое, што большасць артыкулаў
▲== Спалучэнне апублікаванага матэрыялу для прасоўвання новай думкі ==
▲Удзельнікі часта робяць памылку, думаючы, што калі А надрукавана ў аўтарытэтнай крыніцы і Б надрукавана ў аўтарытэтнай крыніцы, то А і Б можна ўжываць разам у артыкуле, каб даказаць сцверджанне В. Аднак гэта
== Цытаванне сябе ==
Радок 45 ⟶ 49:
Малюнкаў датычыцца мноства выключэнняў з гэтай палітыкі: стварэнне фатаздымкаў і малюнкаў удзельнікамі і выкладанне іх пад ліцэнзіяй [[GFDL]] ці іншай свабоднай ліцэнзіяй для ўпрыгожвання артыкулаў вітаецца. Гэта звязана з тым, што звычайна малюнкі не ''дэманструюць неапублікаваныя ідэі ці аргументы'' і не супрацьстаяць асноўнай ідэі палітыкі НУД. Таксама з-за закона пра аўтарскія правы ў шматлікіх краінах і іх адносінах да стварэння свабоднай энцыклапедыі, існуе даволі мала малюнкаў, дазволеных для публікацыі, якія мы можам узяць і выкарыстаць. Малюнкі ўдзельнікаў Вікіпедыі запаўняюць гэты прабел.
Недахоп дазволу выкарыстання ўласных фатаздымкаў
== Звязаныя
===
{{main|Вікіпедыя:
Правіла для дадавання ў Вікіпедыю
=== Нейтральны пункт гледжання (НПГ
{{main|Вікіпедыя:Нейтральны пункт гледжання}}
Забарона на публікаванне ўласных даследаванняў абмяжоўвае магчымасць паказваць сваё ўласнае стаўленне да прадмета артыкула. З-за важнасці ўключэння інфармацыі, якую можна спраўдзіць, створанай іншымі людзьмі, гэтая палітыка стымулюе ўключэнне розных пунктаў гледжання ў артыкул. З гэтага вынікае, што палітыка
Уключэнне пазіцыі, распаўсюджанай толькі сярод вузкай меншасці, можа ўтрымліваць уласныя даследаванні. [[Джымі
* Калі Ваш пункт гледжання дамінуе, то можна лёгка падмацаваць яго спасылкамі на аўтарытэтныя крыніцы.
* Калі Ваш пункт гледжання распаўсюджаны ў значнай меншасці, то не павінна скласці праблемы назваць асноўных прадстаўнікоў, якія яго прытрымліваюцца.
* Калі ваш пункт гледжання распаўсюджаны толькі ў вельмі маленькай групе людзей, то
== Іншыя заўвагі ==
* Некаторыя старонкі былі створаныя для даследаванняў, звязаных з Вікіпедыяй, як, напрыклад, [[Вікіпедыя:Аддзел статыстыкі]] і [[Вікіпедыя:ВікіПраект Вікімедыя]]. Гэтыя старонкі могуць утрымліваць уласныя даследаванні, якія датычацца толькі праектаў, звязаных з Вікіпедыяй. Уласныя даследаванні,
* [[Meta:Main_Page|Мета-Вікі]] дазваляе арыгінальныя даследаванні, напрыклад, [[m:research]], [[m:Wikiresearch]], [[m:Wikimedia Research Network]], [[m:wikiversity]], [[m:category:research]], і [[m:statistics]].
* Некаторыя старонкі ў стылі Вікіпедыі дазваляюць уласныя даследаванні, але яны не
* [[n:Wikinews|Вікінавіны]] дазваляюць уласныя рэпартажы. Шукай падрабязную інфармацыю тут: [[n:Wikinews:Original_reporting|Старонка ўласных рэпартажаў]] на Вікінавінах.
{{зноскі}}
==
*
* Джымі
* [http://academia.wikia.com/wiki/Main_Page Academic Publishing Wiki]
{{Правілы Вікіпедыі}}
|