Фізіялогія: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія]

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Актуальная версія на 15:52, 11 снежня 2023

Фізіяло́гія (ад грэч. Φύσις — прырода і грэч. Λόγος — навука, веды) — навука аб заканамернасцях функцыянавання і рэгуляцыі біялагічных сістэм рознага ўзроўню арганізацыі, аб межах нормы жыццёвых працэсаў (нармальная фізіялогія) і хваравітых адхіленняў ад яе.

Фізіялогія — навука эксперыментальная. Падабенства ў будове і функцыях многіх органаў у жывёл і чалавека дае магчымасць папярэдне вывучаць іх на жывёлах і эксперыментаваць.

Многія адкрыцці ў галіне фізікі і хіміі дазволілі ўдасканаліць метады фізіялагічных даследаванняў і ўзбагацілі фізіялогію новымі данымі.

Асаблівая роля ў фізіялагічных даследаваннях належыць сучаснай электроніцы, якая дае магчымасць з вялікай дакладнасцю фіксаваць розныя з'явы, што адбываюцца ў жывым арганізме. Гэта, напрыклад, рэгістрацыя электрычных з'яў у сэрцы — электракардыяграфія, у галаўным мозгу — электраэнцэфалаграфія, у мышцах — электраміяграфія і інш.

Сучасныя тэлеметрычныя метады дазваляюць вывучаць функцыі арганізма на адлегласці: работу сэрца, органаў дыхання і інш. Яны знайшлі шырокае прымяненне ў падрыхтоўцы касманаўтаў, спартсменаў, у клінічнай практыцы.

3 мэтай вывучэння фізіялагічных заканамернасцей шырока выкарыстоўваецца метад мадэліравання — штучнага ўзнаўлення працэсаў рознымі тэарэтычнымі мадэлямі і тэхнічнымі канструкцыямі. Так, створаны матэматычная мадэль умоўнага рэфлексу і матэматычнае апісанне механізма, які кіруе рытмам сардэчнай дзейнасці.

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Маторыка

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

Салтанаў У. У. Фізіялогія // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 16: Трыпалі — Хвіліна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 16. — С. 380. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0263-6 (т. 16).

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Судаков К. В. Физиология Архівавана 19 ліпеня 2014. // Вялікая савецкая энцыклапедыя (руск.)

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Фізіялогія''' (ад {{lang-el|Φύσις}} — прырода і {{lang-el|Λόγος}} — навука, веды) — [[навука]] аб заканамернасцях функцыянавання і рэгуляцыі біялагічных сістэм рознага ўзроўню арганізацыі, аб межах нормы жыццёвых працэсаў (нармальная фізіялогія) і хваравітых адхіленняў ад яе.
+'''Фізіяло́гія''' (ад {{lang-el|Φύσις}} — прырода і {{lang-el|Λόγος}} — навука, веды) — [[навука]] аб заканамернасцях функцыянавання і рэгуляцыі біялагічных сістэм рознага ўзроўню арганізацыі, аб межах нормы жыццёвых працэсаў (нармальная фізіялогія) і хваравітых адхіленняў ад яе.
-Фізіялогія — навука эксперыментальная. Падабенства ў будове і функцыях многіх органаў у жывёл і чалавека дае магчымасць папярэдне вывучаць іх на жывёлах і эксперыментаваць.
+Фізіялогія — навука эксперыментальная. Падабенства ў будове і функцыях многіх органаў у [[Жывёлы|жывёл]] і [[чалавек]]а дае магчымасць папярэдне вывучаць іх на жывёлах і эксперыментаваць.
-Многія адкрыцці ў галіне фізікі і хіміі дазволілі ўдасканаліць метады фізіялагічных даследаваыняў і ўзбагацілі фізіялогію новымі данымі.
+Многія адкрыцці ў галіне [[Фізіка|фізікі]] і [[Хімія|хіміі]] дазволілі ўдасканаліць метады фізіялагічных даследаванняў і ўзбагацілі фізіялогію новымі данымі.
-Асаблівая роля ў фізіялагічных даследаваннях належыць сучаснай электроніцы, якая дае магчымасць з вялікай дакладнасцю фіксаваць розныя з'явы, што адбываюцца ў жывым арганізме. Гэта, напрыклад, рэгістрацыя электрыных з'яў у сэрцы — электракардыяграфія, у галаўным мозгу — электраэнцэфалаграфія, у мышцах — электраміяграфія і інш.
+Асаблівая роля ў фізіялагічных даследаваннях належыць сучаснай [[Электроніка|электроніцы]], якая дае магчымасць з вялікай дакладнасцю фіксаваць розныя з'явы, што адбываюцца ў жывым арганізме. Гэта, напрыклад, рэгістрацыя электрычных з'яў у [[Сэрца|сэрцы]] — [[электракардыяграфія]], у галаўным мозгу — [[электраэнцэфалаграфія]], у мышцах — электраміяграфія і інш.
-Сучасныя тэлеметрычныя метады дазваляюць вывучаць функцыі арганізма на адлегласці: работу сэрца, органаў дыхання і інш. Яны знайшлі шырокае прымяненне ў падрыхтоўцы касманаўтаў, спартсменаў, у клінічнай практыцы.
+Сучасныя тэлеметрычныя метады дазваляюць вывучаць функцыі арганізма на адлегласці: работу сэрца, органаў дыхання і інш. Яны знайшлі шырокае прымяненне ў падрыхтоўцы [[касманаўт]]аў, спартсменаў, у клінічнай практыцы.
 мэтай вывучэння фізіялагічных заканамернасцей шырока выкарыстоўваецца метад мадэліравання — штучнага ўзнаўлення працэсаў рознымі тэарэтычнымі мадэлямі і тэхнічнымі канструкцыямі. Так, створаны матэматычная мадэль умоўнага рэфлексу і матэматычнае апісанне механізма, які кіруе рытмам сардэчнай дзейнасці.
@@ Радок 15: / Радок 15: @@
 * [[Маторыка]]
+== Літаратура ==
-{{Biosci-stub}}
+* {{Крыніцы/БелЭн|16|Фізіялогія|[[Уладзімір Усеваладавіч Салтанаў|Салтанаў У. У.]]|380}}
-{{Раздзелы біялогіі}}
+== Спасылкі ==
-[[Катэгорыя:Фізіялогія|*]]
+* [http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Физиология/ ''Судаков К. В.'' Физиология] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20140719042449/http://slovari.yandex.ru/%7E%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8/%D0%91%D0%A1%D0%AD/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F/ |date=19 ліпеня 2014 }} // [[Вялікая савецкая энцыклапедыя]] {{ref-ru}}
+{{Раздзелы біялогіі}}
-[[af:Fisiologie]]
+{{Бібліяінфармацыя}}
-[[als:Physiologie]]
+[[Катэгорыя:Фізіялогія| ]]
-[[ar:فيزيولوجيا]]
-[[as:শৰীৰতত্ব]]
-[[ast:Fisioloxía]]
-[[az:Fiziologiya]]
-[[be-x-old:Фізыялёгія]]
-[[bg:Физиология]]
-[[bs:Fiziologija]]
-[[ca:Fisiologia]]
-[[cs:Fyziologie]]
-[[cy:Ffisioleg]]
-[[da:Fysiologi]]
-[[de:Physiologie]]
-[[el:Φυσιολογία (βιολογία)]]
-[[en:Physiology]]
-[[eo:Fiziologio]]
-[[es:Fisiología]]
-[[et:Füsioloogia]]
-[[eu:Fisiologia]]
-[[fa:فیزیولوژی]]
-[[fi:Fysiologia]]
-[[fr:Physiologie]]
-[[fy:Fysiology]]
-[[ga:Fiseolaíocht]]
-[[gl:Fisioloxía]]
-[[gv:Fyshoaylleeaght]]
-[[he:פיזיולוגיה]]
-[[hi:शरीर क्रिया विज्ञान]]
-[[hr:Fiziologija]]
-[[hu:Élettan]]
-[[hy:Բնախոսություն]]
-[[ia:Physiologia]]
-[[id:Fisiologi]]
-[[io:Fiziologio]]
-[[is:Lífeðlisfræði]]
-[[it:Fisiologia]]
-[[ja:生理学]]
-[[jv:Fisiologi]]
-[[ka:ფიზიოლოგია]]
-[[kk:Физиология]]
-[[kn:ಶರೀರಶಾಸ್ತ್ರ]]
-[[ko:생리학]]
-[[ku:Erkzanist]]
-[[ky:Физиология]]
-[[la:Physiologia]]
-[[lt:Fiziologija]]
-[[lv:Fizioloģija]]
-[[mk:Физиологија]]
-[[mr:शरीरक्रियाशास्त्र]]
-[[ms:Fisiologi]]
-[[my:ဇီဝကမ္မဗေဒ]]
-[[nl:Fysiologie]]
-[[nn:Fysiologi]]
-[[no:Fysiologi]]
-[[nov:Fisiologia]]
-[[oc:Fisiologia]]
-[[pl:Fizjologia]]
-[[pnb:فزیالوجی]]
-[[pt:Fisiologia]]
-[[ro:Fiziologie]]
-[[ru:Физиология]]
-[[sah:Физиология]]
-[[scn:Fisioluggìa]]
-[[sh:Fiziologija]]
-[[simple:Physiology]]
-[[sk:Fyziológia]]
-[[sl:Fiziologija]]
-[[sr:Физиологија]]
-[[sv:Fysiologi]]
-[[ta:உடலியங்கியல்]]
-[[te:శరీరశాస్త్రం]]
-[[tg:Физиология]]
-[[th:สรีรวิทยา]]
-[[tl:Pisyolohiya]]
-[[tr:Fizyoloji]]
-[[tt:Физиология]]
-[[uk:Фізіологія]]
-[[ur:فعلیات]]
-[[vi:Sinh lý học]]
-[[war:Pisyolohiya]]
-[[yi:פיזיאלאגיע]]
-[[zh:生理学]]