Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct
to make the world's books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.
Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc
publishcr to a library and fmally to you.
Usage guidelines
Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing tliis resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing lcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout thisprojcct and hclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offer guidance on whether any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
About Google Book Search
Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb
at |http://books.qooqle.com/|
)
too.31-
Harvard College
Libraiy
FROH THE BBQUEST OF
JOHN HARVEY TREAT
OF UVRENCE. MASS.
■4
■4
-•4
Mf.^--^^-^^ jjk-^^. .^.4~4"^-^-$- ■4"4"4"4"4-'Jif
HIERONYMI
DE VIRI8 INLU8TRIBU8
LIBEB.
ACCEDIT GBNNADn CATALOGUS
VIROEUM INLUSTRIUM.
EX RECBNSIOm
OUILELMI HERDINGII.
LIPSIAE
IN AKDIBVS B. 6. TEUBNBBI.
MDOOOLXXIZ.
4?*fi^T fUNO ^
X<IFSIAJE, •rw.ifi » «
Praefatio.
Illius de viris inlustribus sive de scriptori-
bus ecclesiasticis libri, quem a. 392 composuit
Hieronymus, permulti exstant codices quos omnes
enumerare longum est.
Vetustissimi sunt:
a) Vaticanus, bibl. Reginensis, n. 2077, membr.
2 coL, foliorum 101, saec. VII.
1 b) Veronensis, bibl. CapituL, n. XXII, membr.,
[ , foL 175, saec. VIIL
f c) Vercellensis, bibL CapituL, n. CLXXXIH,
membr., foL 109, saec. VIII— IX.
I Ex his quod Vaticanum solum conferre potui
' Yebementer doleo. Hunc autem rogatu meo transscri-
j bendum summa liberalitate curayit
FriderioiiSy arohiepiscopus Bambergensis,
' cui boc loco denuo gratias ago maximas.
1 Praeter Vaticanum aliis tribus usus sum codicibus :
a) Bambergensi, n. 677, 81 foL, saec. XI.
b) Bemensi, saec. XI, cuius lectiones eximia
diligentia notatas Godofredi Dummermuthii,
discipuli quondam mei, amicitiae debeo.
c) Norimbergensi, saec. XIV, satis bono, sed ab
^ homine quodam nequam foedissime mutilato.
- IV —
Ex his quattuor codicibusy quornin ""^xJFna est
discrepantia, Yaticaiium potisaimum utpote et aetate
et auctoritate principem secutns textnm ita constitni,
ut prorsus alia facta sit libelli species atquOi ut spero,
rectior et emeudatior.
Restat ut gratias agam duobus Yiris doctissimis
iisdemque amicis carissimis, Bemardo Dombarto, Er-
langensis gymnasii professori^ qui -primus animnm
meum in hanc materiam flexit, et losepho Schmidtio,
eiusdem scholae praeceptorij qui ph^^as corrigendas
libentissimo animo suscepit.
Gorrigenda.
e. 5. p. 11. Ub. 18. sorib.: in ttgttnm tmm eMlttU
e. 5. p. IS. Ub. 9: Hebraeiu Hsbndee
Hic libellus iit ederetur iam in eo fuit, cam lit-
teris milii allatia edoctuB aum inter eos
tinos msnu acriptos, qui in magno indice ParisieDsis
bibliothecae publicao aniio 1744 tjpia expreaso non
legerentar receDsi, yetustissimum codicem quendam
opu&culi mihi edendi esse, qui in catalogi minoris
1868 editi pagina Sy"* bunc in modum notaretur:
Macr. Lat. 12161 Traitea de St Jernme et de
Oennadius sur les hommes iUustrea. Manuscrit
palimpseste du VIl aiecle. [De Vabbaye de Corbie.]
Haud cunctatus illico per litteras ex biiiliopola quae-
sivi, num libro iamiam typia expresso cotlationem
huius codicis faciendam appendicis loco adiuncturus
esset, id quod ille minime detrectaTit.
Illae autem litterae, quibus de codice iUo Pa-
riaiensi certior sum factus, ab Alfkeuo ScnoENE,
profesBore doctiesimo, ad me datae erant, qui hoc f«m-
pore Lutetiae Parisiorum commorans quainyis ipse
litterarum occupationibus distentus magis sua sponte
quam meo rogatu, quippe qui haud ausus sim tale
quidquam ab eo petere, collationem codicia illiua ad
legendum perdiffictllimi, qui quidem PlieroDymi li-
bellmn contineat, ineundam suscepit et peregit.
Cuius viri doctissimi benevoleutia, quam uon
paaci auditores eiua usu habent cogait&m, cx).Ta. \^\cw
1
— VI —
ipsi quoque mihi hac in re experta fuerit ac sum-
mopere perspecta^ meum esse puto gratias ei quam
maximas etiam atque etiam agere, quas ut aliqua
quidem ex parte referre ei possim yehementer exopto.
Codex autem ille cum summi momenti ponderis-
que aestimandus sit, fieri non potuit, quin inde con-
textui verborum a me constituto haud paucae muta-
tiones nonnunquam ad nihil pertinentes nisi ad scri-
bendi rationem ingererentur. Quare eas lectiones, quas
ex Parisiensi codice in textum meum receptas velim,
figuris litterarum iis^ quae cursivae vocantur, insignien-
das curayi. lis autem locis, in quibus unus ex meis
quattuor codicibus cum Parisiensi congruit, litteram
appinxi unco inclusam. Praeterea usui esse mihi yisum
esty eos locos in quibus diyersitas lectionis exstat in
codicibus Y. et A., paene ad unum omnes huc con-
ferre simulque pauca mendose typis expressa corrigere.
Denique doleo quod in aliquot plagulis Parisiensis
codicis principalibus litterarum figuris abrasis aliae
eaeque noyae substitutae sunt, quo factum est^ ut iis
locisy quibus Hieronymi contextus orationis continetur,
lectio aut prorsus fieri non possit aut temporis iactura
quam maxima facta; quae plagulae continent
pag. 83 et 84 (in textu meo a pag. 36. lin. 16 usque
ad pag. 37. lin. 12)
pag. 93 et 94 (in t. m. a p. 40. 1. 15 usque ad p. 41.
L 16)
pag. 113 et 114 (in t. m. a p. 49. 1. 19 usque ad
p. 50 1. 1.)
pag. 119 et 120 (in t m. a p. 52. 1. 24 usque ad p. 53. 1. 27)
pag. 133 et 134 (in t. m. a p. 60. 1. 16 usque ad p. 61 . 1. 25).
A as Bambergensisy B «s Bemensis, N »» Norim-
bergensisy Y = Yaticanus.
Loci aut sine nomine scripti aut P signo notati
sunt Parisiensis.
— vn —
Pag. 1.
(V.: Incipit liber beati leronimi de Viris Illustribus.)
4: ^hoe om. (A.B.N.). V. addit: 'hoc*.
5: usque ad XIIU. — A.: 'usqae addecimum quar-
tum .
9: perip9tecos.
10: arisitoxenus.
15: ^naiC om. (A.). — V. addit: *non'.
18: Pamphyli.
19: edesiasticae.
JPiag. 2.
1: et in.
2: testantur.
3: dominum ihm = Ihm. Jesum precor (V.). —
Christim om.
5: latinae Unguae.
6: *tar om. — A.V.B.N. addunt: 'id'.
8: si quis. — V.: si qua.
10: tnpMtora (V.).
11: V.: caelante scriptura sua.
16: porfyrius. — V.: Porphirius.
17: adversum. — V.: adyersus.
18: philosofos.
19: viri eam (*eam' errore typ. om.).
20: extruxerint (V.).
21: rusticae tantum rusticitatem.
22: recognuscant (recognoscant: A.B.N.).
23: tn Domino Jesu. — Christo om.
24: explicit prologus. incipiunt capUula. — V.: brebes.
25: Symon.
27: Matiheus (V.).
Pag, 5.
4: rilll
5: ITfrfiuis ut ferunt pastor auctor libri (Y.: Hermas).
6: Filon.
8: Senica.
— vm -
9: Thiberiensis.
12: Policarpufl (V.).
15: filosophus.
16: castoris qui et castor.
17: Hegysippus.
18 : phylosophus.
19: Milito.
20: Theofilus.
21: Appollinaris.
22: Dionisius (V.).
23: Phynitus. — V.: Pintus.
24: heresiarces (V.)
25: Phylippus.
28: heresiarces (V.).
30: Herineus. — V.: Hereneus.
31: Panthenus phylosofus. — V.: Phanten.
32: Rodo.
33 V. : presbiter.
Pag. 4.
1: Militiades (Y.: Meltiades).
2: AppoUonius.
3: Seraphion.
4: AppoUonius alim senator.
5: Theophilus alius.
6: Bachylus (V.: Baccylus. — Bacchylus).
7: Policrates.
8: Heraclitu^ episcopus,
16: Adamantitis (^Origenes qui et* om.) pre^ter,
V.: Origenis qui Adamantius.
19: IHfon (V.) Adanumti discipulus.
22: Beryllus (A.V.: Berillus).
23: Uppolitus.
30: Pontianus.
31: V.: Dionisius.
32: heresiarces (V.).
34: Arcelaus.
- EL -
Fag. 5.
3: Pamphylus.
6: Filaa.
10 : Beticius episcopiui eduorum (*id eat agustinus' m^).
13 : JEuskMus (V.).
20: trifilus.
22: phylosophus*
26: ^episcopus' om.
27: ^episcopus' om.
29: Hylarius episcopus pict**
32: AppoUinarifl.
34: thacianus.
36: Fotinus. — V.: Fortinus.
36: Foebiadius. — V.: Pheuadius.
Pag. 6.
\ 1: Dydimus. — V.: Didimus. — *6 fikdxa>v* om.
V 5: Euzonius.
I 6: Ephyfanius.
7: efrem.
! 14. 15: add. episcopus.
16: . • Mediolanensis.
! 18: discipolus.
I 19: phylosopho.
21: presbyter qpisoopus.
22: Gelasius Gaius.
24: Dexter Pacaciani filius, nunc PJP praetorio.
i 25: Amphylocius (V.).
! 26: Sufronius.
27: Hieronimus presbyter explicit. (Y.: Heronimus
Sresbiter usque hic ad se fecit.)
ymon .... Gallileae.
B»g. 7.
\ 1: et Gappadochia.
2: Byihinia (Y. Bitini^ . . . Claudii imperatork.
> 3: SjmoneiD .... Xa.V.
— X —
5: annum Neronis . . XIIIL
6: a qm adfixus (V) et om,
12: sectindum Marcum, — A. V.: iuxta.
13: auctorum (A.: actorum inscribitur, eius om.).
15: apocaypseos (V.: Apocalypsius). apocrifas (V.).
21: JosephexaliauxoreP. V,:filius Josephexaliauxore.
24: ^ab apostoW om. V.A.: *ab Apostolis' add. -—
Hierosolymarum.
26: ab aliquibus. — V.A.: ab alio quodam.
27: adseritur (V.).
29; Hegisyppus.
31: Hierosolymorum (V.A.: Hierosolimae).
Pag, 8.
2: sed hic.
4: numquam (V.) . . . undm ungento (A). (V.: un-
ctus est ungento).
7: *in' om.
8: diprecabatur.
9: camellorum duritiem.
10: multa alia.
11: in XX^
12: vitovtToo6og.
13: Judeam (V.).
15: Annianus inquit (?) pontifex; Annaniae filius adu-
Uscens (V.: Annanias . adoliscens Anniani filius).
19: lapidare confiractis P^ cum fractis corr. P^
20: *cum' om.
22: foUonis. -- ^uda* om.
25: in poptdos (V.).
29: testantur etj *et' om.
Pag. 9,
2: quod V] om. PA.
3: cum . . . sacerdotis A.B.V.] om. P.
4: ibit P.V.
8: paulolum; adferte.
— XI -
10: henedixit et fregit (A: ac) (V.: benedicens fregit).
11: 'eC om. (A,V.B: ^ei' addunt).
13: Hierosolffmorum ecclesiam rexit.
15: ^sqpuUm* om. (A.V.: ^sepultus')»
22: helpreis (V.).
23: conposuU; quod qui (V.) . . graeco (V.: transtulit).
25: Caesariense.
26: Pampylus martyr (V.: *martyr' om.).
27: Byria (V.: ueria) — discribendi (V.).
30: ^veteris scriptartu^ om. (A.V.B.: haec verba addunt.)
— testimonio . . (A.V.: testimoniis).
Pag. 10.
1: sequatur LXX.
2: e A.V.] ex
3 : quoniam sive quod per compendium scriptum est
P. — (V.: egipto).
8: apocrifus (V.) — - adsumpsit. (V. adsumit).
9. 10: auctoritate iam et uetustate et usu meruit.
12: XII ap, de tribu Benicmin ex oppido.
13: et] ex.
14: Judae Egisealis. — V.: Judeae Egiscalis. — • V.:
gisgalis.
15: Tharso.
16: missus] om. — Hierosolyma a Gamalielo (V.).
19: pontefici. — qui Christum.
20: Damasco. — conpulsus.
24: fide (cf. Neue Pormenl. der lat. Spr. I, 387). —
V.: subicerat.
26: revertensque (V.).
28: conversione.
pag, 11.
1 : Neronis imperii anno (A.: secundo anno Neronis. —
V.: secundo Neronis).
2: Judae. — feliciter (?).
4: aduratum P\ sed in erasum. — cotidie.
- XII -
7: demissum (V).
9: praedicaret. (V.: praediaretur). Thymotheuna. —
Y.: Thimoteum.
12: (V.: illis).
13: inputetur. deus] dominus P.V. — [Dominus (V.)]
^me' om. (A.).
14: conpleretur.
17 et 18: liberauit me ab ore leonis. £t statim liberauit
me dominus ab omni opere malo et saluavitin regno
Cddesti (V. saluum me fecit in regno suo caelesti).
19: scilicet sdret praesens sibi inminere (V.: scil. praes.
sibi sentiret martyrium inminere).
22: XIIII (V.) Neronis anno, — A. V.: anno Ne-
ronis.
23: V.: Petrus Romae pro Christo capite truncatur
sepultusque. Y.V.:eodemdiefquoPetruscrucifigiturf
pro Christo capite truncatur. SepuUus est . . .
24: hostensi (V.).
25: septem.
26 et sequ. : ad Bomanos «L, ad Corinthios -U', ad Gor
latas •!•, ad Tessalonecenses (V.) •IL (A.: Thessa-
lonicenses); ad Ephesios «L, ad Phylippenses -L,
ad Colosenses '!-, praeterea ad disdpulostw Thymo-
theo (Timofheum) -II*, ad Titum •!-, ad Phyle-
monem {Philemonem) •!* V.: Philimoni unam.
Pag. 12.
1: apud Hebreos.
5: (V.: sententiam).
6: vel omasse sermonem. (A. B.V.: et omasse ser-
mone).
7: scribibat. — hebreos et sic semper P.
8: titulo.
9: amputauerit hebraicae (V.: ^scripserat autem ut
hebraeus hebraice' om.).
10: dissertissime (V.: solo eloquio).
— xm -
ser^la sm — 'eC om.
graeco (V.).
: et ad Laodicenses. Y.: 'et ad' om. — A,: epiBtn-
lam et ad . . —
: perteneutem.
apocrifae (V.; inter apogrifa legitur),
: discipolum.
: Pmli apostoli (A.). — (V.: apost. P.).
: omnes eius peregrinationea.
: iiiquid (V.).
: cuiua laaa est in euangelium (euaBgelium ex
euangelio corr. m').
2: Thymotheum.
3: alid vei alio. — ededit.
4: titulum apostolicorum. praenotatur P.A.B.M. —
historiam.
6: ad quartum Neronis amimn (V.).
7: inteH^imus in eadem urbem (V.). — (A.: iu-
I t«lligitur).
9: inter scripiuras apocrifas comptttimus.
I 13 (V.: ffffotfffTcn).
I 14: apnt (V.) Johannem conuictum.
15: 'rf* om. (V. 'et' add. — A.: et hoc loco).
I 16: quotienseumqtte (V.).
i 17: epistolis.
18: di apostolo I^ulo.
19: dedieisse.
24: actus.
25: Const&ntinopohm (V.A.).
26: Confitanti.
Pag. 14.
6: ededit.
" in Beitum VnOTTnSll^EON. — (V.: vkoxv
xaofav).
— XIV —
8: Babyllonis (V.: 6abiIonis\
9« 10: sdlutat V08 quae est(V,). — (A.: ecclesia quae^*
in Babyllone cutnelecta (V.).
11: adstmpto (V.). — evangelium.
12: primus. — annuntians (V.).
13: ^vita^ am, — (A,V.B. addunt Vitae').
15: FilOy dissertissimos.
17: et] librum (A.) super eorum conversationem (V.)-
19: sic Ule quod Aleooandriae sub Marco fieri doctore
cemebat memoriae tradedit (tradidit) (A.). (V.: sic
illae A. s. M. d. f. c. m. quae trad.)
22: Alexandriae succedente sibi Anniano {A.). (V.: ^succ.
s. A.' om,).
25: Zebedei (V.) Herodis (V.).
26: decollaverat (A.) novissimus (A.B.)- (V,: decoUavit-
novissime).
28: adversum Gyrinthum.
29: Hebionitarum (V.). — (A.: ebionitarum.)
30: conptdsus.
Pag, 15.
1: edicere.
2: MattM (V.).
3: Marcif Lucae (A.V.: et Lucae)»
4: V om. (A.V.N. *et' add.).
7: exposita fuerant (V.). (A.: fuerant exp.)
12: scripsit autem (A.). (V.: ^scrips. aut' om.)
14: audivimus etuidimus oculisnostris, quod(A..). (V.:
'vidimus' om.).
15: temptaverunt (A.).
16: eruditissimis (A.V.: eruditis).
18: Gaio (A.V.: Caio).
20: sepulchrum (V.).
22: cum per ordinem (A.). (V.: *per ord«* om.)
23: a Papiam* audirem ^eius' om. (V.: adiutorem
eius disserimus).
24: post Neronem (A.).
— XV —
25: 'perseeutionem' om. m^, sed in mg. poat 'do-
mieiano' add. ra' vel m". — Pathmoa (A.). (V.;
Paphos). — Domiciatio in Pathmoa insula [secun-
dampost Neronem ntovente Dornitiano persectiiionem],
26: ■interpraeiattir (V.A.: interpretaiitur).
27: Hireneus (V.: hyreueus).
28: Bomiciano et actoa.
29: crndelitate rescisaia V.A.] seissis. — Nerva] om. P.
1 : Pertinace] om. V., pertinaci P.
2: peraeverans totas Asiae fundaait rexi^ue ecclesias.
(V.: et erexit., A.: etrexit) ('totaa Asiae'err. typ.om.).
3: Confectus senio LXVIL (A.: confectuaque eenio
sexag. oct. — V.: eonfectUBque senio et a. o.).
G: Hermaa (V.).
7: 'jlsyncrrY»»»' om. (A.); flegontam P. flegonta (A.).
8: Herman sic a m.^ patrobatn. lierman et qui sunt
cum eis fratres. — (A,: Herman Patrobau Her-
men. — V.: aainonitum, phlegonte Herman et qui
cam eis sunt fr.) [salutatc Pkkgontam, Hertwn,
Patrobam, Herman et qui sunt cum eis fratres].
9: apnt (V.).
10: Greoiae. — publicae.
12: apnt.
15: Fjlon (V.A.: Philon) Judeus.
17: primo (V.)-
18: scribensecclesia^A.). (V.:aputAIeiandrin. eccl.acrib.)
20: commemorans. (A. V.: memorans.)
25: doctrina (V.: doctrina qu. et continentia).
27; gaio galicula (V. Galigola), [Gaio Caligttla.]
28: quod {V.A.B. quo).
29: 'vero' om. (A.). — (V.: 'uero' add.)
30: loattitm esse eim Petro apostoto (V.: 1. fiii&.,e eum
apoatolo Petro).
31: : ■ ■
I
— XVI —
Fag. 17.
1: ^etiam* om. (V.A.: etiam).
2: extant (YX
3: lloyse (V.). (A.: Moysi.)
5: praecamur.
6: de eruditione liber unns] om. P. — heredem.
8: ^de tribus tnrtutibus liber unti^ om. (V.) (A.: *de
tribuB Y. 1. unum' addit).
11: (A.: sapientium).
18: de vita nostrorum liher (A.: librum unum . . Y.:
*liber* om.).
20: ^mQfitixmoixijrtD (A.: mifitimtid^etoQixa).
21: TA.: iudicibus).
22: (V.: *de ebrietate libri duo' om) Hibri' duobm
hcis om.
23: monimenta.
24: N > nAAT0rN»t7VDNTNATONIZN.
(V.: tsm7 VATON<|)IAnNtZeiH»tAnNtT7^
ToNIZEI.)
25: Filonem aut Platonem Filo sequitur, (Plato Phi"
lonem aut Platonem Pkilo sequitur.)
27: eloquL (V. A.: eloquii).
29: Anneus (V.: Aeneus). Cordobensis (V.A.: Cord-
ubensis).
30: sthoici discipolus.
Pag. 18.
1: cathalogo.
2: sanctorum] iuslonm P.
3: et Senecae (A.). (V.: aui)
6: se loci — inter Christianos.
13: optuUt (V.).
14: traditi (traditae: errat. typogr.).
15: XX pro: vigintL
16: ad XIIII annum.
17: Domiciani . . . aQx^otrjtos,
— XVII —
18: aAvermin,
19: Oalicnla (Y.: caligola. A.: Gaio Caligula).
20: Filonem.
22 (V.: AoyiCTfMwg. — eligans).
23: Machabeornm (V.: Macchabeornm).
24: in XVIII (V.: octayo. B.: tertio decimo).
25: manifestissime compotatnr.
26: &ri8aei8 (V.: phariseis).
28: scribsit.
29: Jhs. (V.: Jhesns).
30: opofiiet eum (A.B.Y.: eum oportet).
Pag. 19,
2: gmtilibus sui habnii (V.: ^sni' om. — A.: gen-
tibns sni).
9: Yocabnlo; !i snprascr. m.^
11: galUleae (Y.: Galilea).
13: et hmc (A.Y.: sed hnnc) (Y.: ioseppus).
14: fnendacU notat (A.Y. B.: argnit mendacii).
17: Phylippenses.
21: Anecietns (Y.: ditns).
22: ^Pefyrum* am. (Y.). (A.: post apostolnm Petmm.)
24: scribens ex persona (Y.: scripsit. A.: scribit). —
romcmae ecdesiae (A.). (Y.: eccl. rom.)
27: caractheris (Y.: caracteri).
28: refertnr. — epistnlam (V.).
Pag. 20.
6: memoria.
7: extructa (Y.) custoditur. ^ecclesia' om. (Y.: ex-
tmctae ecclesia cnstodit).
11: dampnatns.
12: Policarpns (Y.).
15: TralenseSy •[|j* ad Romanos.
16: filadelfinos.
17: Smymeos (Y.: Zmymeos).
— xvm —
18: eyaugeUam.
20: et p^ (A.). (V.: *et* om.)
21: camem.
23: palpate et videte (V.), *in^ om. (A.: palpate me
et V.)
27: epistalam^ sed m erasum.
29: in mare et in terra (Y.: in mari et in terram).
(cf. Neue^ lai Formenl. I, pag. 234.)
Pag. 21.
1: qui mihi .... vehces mthi esse (A.). (V.: *esse'
om.)
2: oMidam.
8: ossuum (V.).
9: 'tota' om. (V.).
10: diabuli (V.: diauoli). — *ut' om.
15: anno XI. — 'c^ om. (A.). (V.: *et' addit) [Tra-
iani. Beliquiae . .]
16: dafhiticam.
17 (V.: cymiterio).
19: discipolus.
20: ^episcopm^ om. (A.). — (V.: *episcopus* addii)
23: super diem (A.: super die). (Y.: quasdam dei.)
24: sub antonino imperatore pio. — ecclesia (Y.).
25: credentes (Y.A.: credentium).
27: furtuitu.
28: cognusce. — cognusco.
29: imperante (Y.A.: regnante)»
Pag. 22.
1: Neronem persecutionem (Y.: Nerone persecutione).
-r- (Y.: Zmymae).
2: amphyteatro (Y.: amphiteatro). — adverswm.
3: phylippenses.
13: quid Jacobus, quid Johannes, quid (A. B.N.). —
(Y.: quid Jacob. — *quid Johannes' om.)
14: Aristhion (Y.: Ariston).
1 15: discipiilas Domim loquantur (A.: loquebantur).
! 16: librimihi (V.: mihi libri. — A.: mihi tantom libri).
I 17: persomml
18: ex ipso caihalogam. — ^alium' om. — [ex ipso
caialogo (B.)]. (V.: de. — A.: in).
20: Aristhionem.
21: quam . . . iradiiam (A.). (V.: qua . . traditum).
24: Papias didtur miOe atmarum iudaicum (Y.B.A.N.
^papiaa* om. — Y.: a. mille).
25: hireneus (V.: hereneus). — *et' post Lren. om. —
[Irenaeus, ApoOmaris et ceter%\.
29: pectabionenfids (yel Pictabionensis). (Y.: Petabio-
nensis. A.: PictaYionenBis). — hanc.
Pag. 23,
1: discipolus.
2: ob jiffi martyrio dt coronato.
3: •» loco (Y.). (A.: in locum.)
6: liiemem exegisset inyisradi — (V.: exeg. hieme in-
▼isendi)
7: EleinsiM (A.). — (V.: Eleusinam). — (A.: iniciatus).
9: imperatorum.
10: propter nostram rdigionem (A. Y.: pro nostra re-
ligione).
11: utUem (A.). (Y.: necessarium.)
17: Aristidis. - phylosofas.
18: discipolus.
19: ratione, ^continen^ om.
20: Hadriano principe ededit.
22: filologus. (V.: philologus. — A.: philosophos.) --
'eius' om.
24: pastor, corr. m^castor. (V.A.: Castoris). — *vir' om.
26: adversum.
26: (V.: conficerat).
27: misteria.
28: harcaban et harcobeth (A.: bartaban et baroobehi
— Y.: Barcabban et Barchob).
- XX —
Pag. H.
2: abrabaxas (A.y.: abraxas).
3: numerum sfibputatwr (A.). (Y.: nomina sappotetur.)
— maratus est aiutem (V.: autem est).
5: cozebas (A.: Ch*ebas).
6: enegavit.
8: Hegisippus. — apostolicorum (A.). (V.: aposto-
lorum.)
13: vita (V.). — (A.: yitam.) (V.: expremeret. —
caractera (Y.). (A.: cliaracterem.)
16: Eleutherum (V.A.: Eleuterium).
19: creyisset (V.: errorem greuissent). — ex quo.
20: qua floruerit aetoite. (floruerint: errat. typogr.). —
tumulis. •
21: ttsgw6 hodie (V.A.: 'usque' om.).
22: Antinuus. — (A.: cui, V.B.: cuius). — (V.: cym-
niagus.)
23. 24: exercetur. Antinuus autem ciuitas aegypti
quae ex eius nomine condedit et prophetas sta-
tuit in templum. Antinuum autem . . dilidis. —
(V.: exercitus Antinous).
25: ^Antinoum' om.
28: phylosophus. — phylosoforum.
29: ralestinae (V.). — patri.
Pag. 25.
5: eius Antonioni Marco Antonino ^Vero* om.
9: alium. — (V.: monarciadi et)
12: adversus Trifonem.
13: hireneus (V.).
14: heresis (V.).
17: in urbem Romam. — ^haberet' om. — (V.: et
crisgetem.) —
19: golosum.
22: sanguine.
23: Milito (V.: Melito asinus).
— xn —
24: tibrum ABtonioo Marco Vero impenitori
2o; 'pro' om.
27: libri 11-
IHt: liber -I-, de ecdesia liber -I- (Jifrrunt -I-t. fJe veri-
■ ~ Itofe lib. J. de ge»eratione ChrisH iib. I. de protetia
ij |(]vvpA«to) Bua IQ>. I. (A.: 'sua' om. 'de fide L
v. de plasi L o.' om.)
Pag. S6.
de diabnlo libram •!•
de apocaljpsiti (V.: apocalypsen.),
eglt^amm (V.: eglogsrum).
..(A.).
; Theofilus.
imperatori (A.: mperatore) Marco. [Y.: 'imp.' om.).
; Autliolicum (V. Aotolicum).
: eligantea.
; io euangelio.
: frasui. (A.: pkrasi).
; AppollinariB. — Bub imperatori [A.: si'6 impera-
lcre Marco. . .]
ktoiiperatore' om.
mro Christianortmi fide fA.V.B.: pro Christ f.).
L «tafrigas (V.).
f: epiacopus ecclesiae.
Pag. 27.
\: episcopis, sed epistnlis corr. m'.
i: Astrinam (V.: trinam).
>: iguosianos. — Phynituni.
\ : octava quam Bcripait ad Crisoforam. (V. : octabam ad)
!: Phynitus.
i: eligantem. — Dyonisium. — (V,: Diouisium).
i: HMfo-jeHfios (\,). — (V.: enutriendos). — parvoli.
J: deberi cybo, «(hj spiriU.tai^ profidant seneetutem.
Et hic sub Marco Atitonino et Aurelio Commodo floruU.
(A.: et liic . . . et Lacio AurWio C. fl.) (V.','at'ftta.(TOv,^
— xxu —
19 : paxya. — ex paxte. — gloria. ^
20: in ecclesiam (V.).
21: inflatm (A.), (V.: elatus).
22: tumorem. — condedit. haeresim (A.). (V.: he- i
resin^. cf. Neue I, 321. |
23: aucxit.
24: haeretici.
26: extat (V.).
Pag. 28.
1 : imperatori. — *Vero' om. (V.B. A.: Tero' adduni)
4: Phylippus (V.: Pilippus).
5: Dionisius (V.).
7: adversus.
12: imperatori. — (A.: de ecclesiastico dogmate.)
14: haeresim declinauerant (decUnaverant). (V.: de*
clinarunty A.: declinaverunt.)
16: sub imperatori.
17: adversum.
20: ^qtum' ofn. — (A. V.: *quasi' add.) pseudografa
(V.: tpeubeTruTqpct) (tl;svdoyQaq)a). (A.: quasi in-
certa vel reproba.)
22: Mesophotamia. — clarus habitus^ inde conf utatus
novam ipse haeresim condedit. (V.: nova.)
24: apud Syros (V.A.: a Syris).
25: vehimens. — ^V.: iscripsit) (is scripsit?.)
26: adverstm.
27: clarissimus iUe (V.: *ille' om. — A.: ille clar.).
28: tradedit.
Pag. 29.
1: persecutionem. I
2: graecam (graecum: err. typ.). \
3: interpretoMone ems (V.: *eius' om. — A.: vis est '
et fulgor huius in extera lingua in interpr.). i
4: quanta (V.: quantam • • A.: quantum putamus in )
serm. propr.j.
6: Rofnanae urbis (A.). (V.: Romae urbis.)
— XXllT -
Ll: Herinaeus (V.: Uireneus)^ Photini. — (A.V,: fo-
tini.) — gui m GaUiis (V.: GiJlias) Lugdonensem
(V.). (A.: qui Lugdunensem in Gallia.)
L5: episcopum perfert — Phothino (A.: fothino. —
V.: fotino). — *prope* om. (A.V.: 'propc' add.).
.7: Policarpi.
L8: *hunc* om.
w9: guinque adversum haereses libro${A.). — (V.: quin-
que 1. ady. h.)
U: alium (V,). (A.: aliud.)
12: Tariarum.
S : scismate (A.V.), — Floriamm (A.). — (V.: florinum.)
15: sintagma.
(6: subscribit.
19: iudicaturus est viros et mortuos (V.).
Pag. 30.
3: exemplar.
4 : ferufitur et aliae . . epistulae (A.). (V. : f erunt . . alias.)
6: deberi.
8: XIIII.
9: credederat.
0: hii (V.).
: imperium (V.A.: imperio).
5: filosofus.
6: in Alexandriam (V.). — a Marco.
7: Unstituente' om. (A.). (V.: ubi Marco ev. insti-
tuente).
19: littera.
: eiufldem Alezandrinae episcopo.
: de XII apost
: hebraeicis (hebraiels (A.). — (V.B.: hebreis.)
86: et mi^s. — ecclesis.
^7: *et Antonino' om.
60: Rodon (V.).
31: *edidit' om.
\>*
~ XXIV -
?:
"1
Pag. 31.
1: ededit opus (edidit opus).
3: Appellen.
4: eamichm (A.B.). (V.: conyentum).
5: memenit.
6: Calistionem (Y.: Gallistionem).
7: (A.: adiutorem). — *c^ om, — (A.V.: et in). — P
exemerum (A.: exameron. V.: aexemerum). f)
8: catafrigas (V)
9: 'et* om.
12: Panthaeni (V.: Phantaeni).
13: ecdesiasticam (A.). (V.: ^ecclesiast.' om.). — sco-
lam (A.V.). — et catheseon.
15: et doquentiae (A.). (V.: atque el.)
16: W om.
17: CTpo)L4aTrcocuTr. Tq>iu)ceu)v libri octo disceptatio.
18: Faedagogi libri III ^ de pascha lib. •/• (A.) de
ieiunii disceptatio liber !• (A.: de ieiunio 1. u. de .
disceptione).
19 : nam dives ille sit (^quis' om.) [quisnam dives tUe sit].
21: (A.: secuntur),
22: quem propriae (V.) ad Alexandro scripsii
23: episcopum.
24: mluminis Tatiam (A.). (V.: Voluminis* om.)
27: Aristobolum (V.).
28: (V.: Eupolymum).
29: apx€OTOViav Moyseos (A.: apTaiotoviav Moysi).
30: asseruerunt (V.: adseruerint). extat (V.). — Hiero-
solymarum.
Pag. 32.
1: (V.: super ordinationem). — Asclepiades (V.: Ascli-
piadis). — *ad' om.
2: (V.: Anthiocensis). — (A.: ponit insinuans in fine
epistolae).
3: transmisi (A.). — (V.: transmisimus).
4: per Clemmtem beattm (V.: per beat. CL).
- XXV -
: cognuBcitia..
: Domini ecdesiam (A.). (V.: eccl. Dom.).
Ill; Militiadee.
(12: Mazimillam ( que' oid.).
principi {A.\.: principibus). — Fhrnit autem(A.Y,).
AppolloniiiB. — - adversiim (V.A.).
(V,: inBignem),
in qm (A.). — (V.: 'in' om.)
S2: Priseam et MaximiUam, sed ntrumqiie m eraaum.
S3: adprohabo (V.: adprobauo).
fe6: prohatvr propketa fA.V.: probantur prophetae). —
' (V.: fugat profetig).
86: sitibio. — vestibiis omafur et gemmis propheta (A).
(V.: vest. et g, om. prophetcB).
BT: tahula Ittdit (A.: tab. et teas. I. propb.).
88: utrum hacc (A.: ntmm hoc). — (V.: haec utrura.)
— ticeant (sic corr. a m'.) iieri. (de 'liceant' cf.
Sen. clem. 1. 18). — (A.V.: fieri lieeat.)
Puff. 33.
catatrigarum (V.J.
EKCTaciv (V.: txcxacei). — (V.; propriae). — ad-
versum Appollonium.
Appollonius Cmtimodi Severiquc temporibtts. (A.V.:
iiub Oommodo Severoque principibuBj.
Sarapioii, -XI-
10; C'HWHM?«(V.A.B.)Pmi(((»((A.).— baeresim (sicam''.
11: addit (V.A.: addidit). (V.: ut sciatis autem).
13: reprobare. — Apollinaris, puncto corr. m',
17: 'aiicim' om. (V.A.: 'Cillciae' add.).
18: deverterat.
|£0: acKfci. u^
|S2: Appollonius. — senatus, corr. n
83: (V.: inpretato).
86: in * ahi. — nihilhominus.
^: eeDtentia " atus.
— XXVI —
27: demitti. — (V.: optenente.)
28: iudicio.
Fag. 34.
2: Theofilus. — Palestinae (V.)
4: XIIII (V.A.: quarta decima).
5: sinodicam.
9: 'ef om. (V.A.: *et' add.).
10: personam.
13: Policrates.
15: XIIII cum Judaeis luna pascha.
16: adverstm (A.). j
20: neque addentes aliquid neque deminuentes^ corr.
vel m^ — (A.: deminuentes). — [diminuentes].
(V.: nec add. alqd. nec dementes).
21: aelimenta.
22: diem. .
23: Philippo, corr. m* vel m*.
24: XIL
28: lamminam (V.A.B.).
29: Efeso. — Policarpus.
30: Smimae. — Traseas.
31: marthyr.
Pag, 35.
2: Laodicia (V.). — operatur.
3: Militonis (A.) — (V.: Melitonis). — in sancto spir
5: expectat in adventum. — 3ii (V.).
6: XIIIL
7: *et' om.
9: Policrates.
11: siquideni fuenint propinqui mei episcopi (A.)
adnot. crit. scribendum est pro ^hoc loco': p
^fuerunf addunt,).
12: azymas (A.: azima).
15: per gratiam omnis scripturae [eruditm per grati
omni scriptura] (V.A.B.N.: peragrata).
17: oboedire oportet Bea mogis qiiam (y,y
— xxvn —
19: parvi opusculi; sed panro corr. m^ vel m*.
20: Hierosolymis (A.: Hierosoljmae extiterat).
22: Severi Commodique.
23: apostolo.
25: isdem (Y.: hisdem).
26: insigne volumen.
Pag, 36,
2: exhemeron (Y. exaemeron A.: Exameron).
3: ededit.
5: exemeron (A.: exameron. Y.: exaemeron).
11: $ub eodem prindpe (A.) ededit — (Y.: *principe'
om.).
12: pertenentia.
14: LXX (A.). — Danihel (Y.).
16: (A.: Severi Pertinacis).
22: (Y.: TulUanus).
27: (A.B.: plurimis).
Pag, 37.
1: (A.: apud concordiam).
4: refetreqm sibi soUtum.
5: (A.: tmam praeterisse diem).
6: (A.B.: da mihi ma^.).
8: (A.: eccl. Africanae; B.: eccl. Africae).
13: extasi (Y.A.); -F/- et septimum. — ^guem* om. —
(Y.A.B.Y.: *quem' addunt).
14: adversum Appollonium.
15: et multa quae [^multa' in textu errore meo om.].
16: condedisse (Y.B.: condidisse). (A.: edidisse).
20: Leonida.
22: decim et septem.
25: KaT€xnc€U)V.
27: confirmatur. Per fmltos. . . •
28: aetatis ut propter. — Acaiae (Y.). — a plurimis.
30: Theoticxto (A.: Theotisto).
31: Hierosolymarum.
32: (Y.: Demetri).
— XXVIII —
Pag, 38.
1: lantum. — dibacHatus (V.: debacatus). — (A.: de-
bachatus est insania).
2: totum mundum. — (A.: sub nomine.)
4: Zyferino.
5: ^presbyterum* om. — ph7loso&
6 : KATeXNCeQN.— qui quidem; sed m*velm*corr.fidem.
8: bic. ^
9: Firmilianus. — Cappadochia.
12: ^sed' oni. (A.V.: sed et illud).
13: Mammeam.
14: faeminam.
15: Phylippum.
17: ^od' om.
18: extant (V.).
19: ^autem^ om. (A.). — (V., *autem* add.).
20: sttidium (A.). — (V.: studii.) (A.B.: in scripturas
sanctas.) — *ut' om. m\ sed suprascr. m*.
22: LXX. — aiias (alios: err. typ.)
23: prosyliti.
25 : in evangelio. — cathamatheum (Y.r cata mattheum).
(A.: KaTd Matthaeum).
27: conatus est. (A.: affirmare conatur)
28: etiam eius nos bibliothicam (V.: bibliothecam).
29: aeditionibus.
30: pro: ^comparayit' copolauit (cqpulavit). — (V. A.B.:
comparartt).
31 : Et quia in X. operis eius in uoluminibus.
33: contra uarronis qpera (V.: *opera' om.).
JPag. 39,
1: inmortali eius ingenio (A.).
2 : dialecticam guoque et geometriam et (A.)
3: rethoricam (V.). — i^osoforum.
4: studiosos quoque, s a m^, ut yidetur^ suprascr.
5: interpraeta^etur (V.). — cotidie (A.V.: cottidie).
— XXIX -
6: miri (V.: mirae fieret).
7: instiiueret. (Y.: in fidem Christi statueret.) (A.:
in fide Gbristi eos inslarueret.)
9: relegionem (V.: in religione).
10: Phylippi. — deseviret (V.).
11: Fauianus (V.). — *episcopus' om.
12: (V.: obcobuerit). — babjUas (A.: Babillas).
13: Hierosolymarum.
14: pro confessione xpl [Chriah (A.)]
15: uellit [velit (A.)]. (V.: voluerit) — primum (A.).
(V.: primo).
19: cognuscere.
24: dissertus. — filosofia.
27: Moysae (V.: Mosi. A.: Moysi).
30: Porfyrius.
Pag, 40.
6? prbtbeoctisto.
8 : et instantia ad bunc. — Origenis (V.), — dictavit et.
10: ineligantis.
11: indicium.
13: repraehenditur (V.); — amici sui (*8ui' errore
typ. om.).
14: non recordatus sit (V.).
16: V.: Trifon.
17: V.: extant.
20: V.: baccarufa. — V.: deutberonomio. A.: dicbote-
matibus.
21: y.: turturiae Abrabam.
26: Y.: matematicos.
Fag. 41.
5: V.: Zeferino.
10: V.: tridecim.
11: V.: Hebreos. — aput.
12: A.: ^non' om.
14: V.: BeriUus.
18: origenemy sed corr. m^
19: extat (V.) et
20: Berilli in quibus. — coarguitur (A.). (V.: arguitar.)
21: Mammeae (A^.
24: Hyppolitus (V.).
26: temporum quae scripsit usque (Bamb.: canone
scripsit usque).
Pag. 42.
2: enne aKacTTrpibou — occaisionem; corr. m^
3: scry^ autem.
4: ex quibus haec repperi: exemeron etin (Y.: exae-
meron).
5: et in Canticum.
6: in psalmis. •— Danibeli (Y.: Danielem).
7: (alii: de Saul et Pjtbonissa).
8: de Phjtonissa (V.: Pitonissa). — anticristo (V.:
anteclmsto).
10: prosomilian (V.: Trpoco^eXiav). — praesenti.
11: Origenis eloqui
12: demulationem. — beresim (V.).
13: ad fidem ueram.
14: in scripturis (V.).
16: quodque de his (A.: et quod his).
17: incredibile. — coHdie (A!).
18: epistulam (V.). — cutu)Xiu)ktiiv. — *Origenes'
ouL (V. Origenis).
20: Cappadochiae.
23: relatum^
25: sacerdotalis cathedrae (A.). — deberit.
27: adnitenti (adnitente), — itaque ipso vel maxime
(A.: annitente quoque ipso).
30: super pacem.
Pag. 43.
1 : driciter CXVIL (Bamb.: CXVI. V.: centum sedecim.)
2: praecatur (V.) idem unumque sapimus. (Y.: ut
idem mecum unum sapiamus). — Scripsit (Y.: scribit).
— XXXI —
3: Anciochenses (Y.: Anthiocenses).
5: V,: pro Origenem.
9: T.: Anthiociae.
10: Y.: cafcerem ob confessione.
13: V.: extant
16: super quaestionem (Y.).
17: *dicat* om.
18: mfLoXoyia ( V.; cum hebreicam et o|ioXoTiot aTTTO-
TTpivouTrpicai cairoTou cicivouc).
19: baec tota linea om. R
20: dicUm epistulam. V.A.: doctam. — extat (V.). V.:
Origenis.
21: 'ad* om., sed add. m*. . — supra.
22: biacpovia.
23: Mattheum.
24 : In P. de Gremino agitur in cap. LXY et de Theo-
doro in cap. LXIV,
27: ^suae^ am. (A.). (V.: suae).
28: maximo.
Pag. U.
3: Neocaesariae (Y.r Neo Cesareae) Ponti episcopos
rPonti' errore typ. om.).
4: Cappadochia.
5: Caesarea. — V.: transibit.
6: Athenodorus.
7: Origenis. — phjlosofiam.
9: ChrisH fidem (A.). (V.: fidem Chr.)
9: reddedii
11: panigericum.
13: Origene praesenti (praesente) extat (V.).
14 : metafrasin Ecclesiastis (V.: metafrasiu Ecclesiastes)
{metaphrasm Ecclesiastae).
15: et aHae htiim vulgo feruntur (A.). (V.: et aliae
vulgo eius.)
16: sed praecipue (A.). (V.: et praecipue.)
20 : ejUant (V.). — scripsU epistulam (V.: *epiat\iiwxi' qtcl\
- xxxn -
21: romano: corr. m^
22: a his (V.A.B.N.: et de his).
24: ^ejnsMam' om. (A.). (V.: epistulam.)
25: causam (V.: causa, A.B.N. causas).
ieno
26: GallO; ieno suprascr. m^
29: retlioricam (V.).
30: doctiU, exinde (V,: et exinde).
JPag. 45.
3: W om.
4: Cartaginis (Carthaginis (A.). — V.: Gartagenensis).
7: Gallieno (A.). — (V.: Galieno).
12: exilium (V.).
15: Dionisius (V.). — Alex. urhis episcopus (V.: A. e. u.).
16: sub Heraclam scolam KATNXHZEQN presbyter
tenuit et Origenis ualde insignissimus auditor (suh
Seracla scholam }uit7i%rice(ov presbyter tenuit et
Origenis vaide insignissimus atiditof) [V.: Valde';
A.: ^adiutor' om.].
19: epistulas misit. — extant (V.).
20: Fauium (V.: Fauianum). — scripsit de (A.: scri-
psit de (A.: scripsit de p. epistulam).
21: et ad Eomanos (V.: *et' om.). — - Yppolitum (V.).
— et ad (V.: ^et' om.).
23: Phylimonem (V.: Philimonem) et ad Dionisium
rV.: 'ad' om.),
24: Dionisium (V.: Dyonisium).
25: jRomanae whis (V.: R. ecclesiae, — A.: Romae).
27: Dionisius (V.).
Pag, 46,
2: ^hoc* om, (A.). (V.: hoc probauis.)
3: Est eius Dionisii (IHonysii) et ad Dydimum {Bir
dymum) altera (V.: Didimum).
4: aiwpTaTTiKai (V.: copTacTixai). — plurimum,
5: conscripta.
6: ffe exilio (V.). — Heraclam. — in om.
7: TUM^K^iX (^■' TtepiTWMVttCiov).
10? adserebat (V.).
11: Apocalypsin.
12; advermm Sahellhtm et Amonem (V.l, (AmmoHem).
(V.; et ad).
13: Beronicis (V.). - Telesforum (V.). — et Eufram.
14: DyoEiaium (V.: Dionisiunj).
15: LaudiceDsea (V.: Laudocenses. — V,: paeiietentia).
17: de naturam ad Thjmotheum.
18: Eufranorem.
19: ad Baailidem multae quoque epistulae.
20: asserit se (A.). (V.: ae asserit.)
21: adverstm (A.).
24: XII GaUieni.
26: (wfoersHW.
28: KaBapov (V.; KaTapuiv).
29: (V.: paenetentea).
Fag. 4,7.
1: (V.: paaca).
2: de oratio*ie (A.). (V.: de ordinatione).
4: quasi ephytomen (V.: (tiiTonriv)
5: quo, d addit m^
7 : oiBsertiasimua.
8: urbem. — rethoricam (V.).
9; adversim (A.). ■
10: AMtiochiae (V.: Anthioc«nae). — ArtimoniH.
12: extat (V.).
13; Dionisium (V.: Dionigium).
14: episcopis.
15: derevta (V.A.B. N.: dirigitur). — (exlat; sed
dereda). — sub Claudio . . principibus (V.: 'princ'
om.).
17: Mesopbotamiae.
18: adversHs.
- XXXIV -
24: (V.: Laodicae).
25: Caroy sed Carino suprascr. m^
26: arithimetica. — (V.: geometrica, astronomica).
27: rethorica (V.).
Pag. 48.
1: et de X Itbris arithimeticae (arithmeticae) instita-
tionis (A.). — (V.: et decem libris de Aritmeticae
institutionibus).
4: Pectabionensis.
5: latinae (V.), — graeci (V.: grece). — Adeo unde
(unde adeo = ,^eben di^er'*: cf. inde adeo: Ter.
Heaui 1, l^ 2). (A.: unde et).
7: Sunt autem huic commentarii. In Oenesim.
9: Ezechihel (V.: Ezecihel). — abbacuc (V.: abacum).
10: Apocalypsin (V.: Apocalypsen).
H: adverstis.
14: Pamphylus.
ae
15: tantOy corr. m*. — bibliothicae (V.: Bibliotecae).
17: discripsit m*, supras. 7 = er add. m*. (V.: discri-
pserit). — - Caesariense.
18 : Sed et in XII prcphetas (A.). (V.: Sed in duo-
decim prophetas.)
19: eir\fr\cmwf\ (V.: €EeT€C€U)v).
20: amplector (V,: amplexor). — Crysi (V.: Chrysi).
23: uidentur. — sui sanguinis signasse (V,).
25: pro Origenem (V.: Originem).
26: Maximiani (V.A.B.).
Pag. 49.
2: Caro, sed carino suprascr. m^
3: 60 tempore (V.: *eo' om.).
4: Theonas.
6: extant (V.). — eligantiam (Y.).
7: Origenis (V.). — asceseos (V.: acKi^cewv).
8: adpetitorefn.
— XXXV -
BcientiBBimum quidem. — omDem (V.).
V,: tempore. — huius et (pro; hnius eat).
dissertiflsimus. — Antiockiae (Antiochenae).
Ludania nuncupenttir (A.: Luciani. V.; Luciani
martyris).
'est' om.
A.: Thimus.
LXXVIIII. P. agit de Arnobio in cap. LXXX
et de Firmiano in cap. LXXVIIU.
retlioricam (V.) — se/7^/(('que' om.) [docuit. Scripsit.]
adversum (A.). — extant (V.).
V.: Amoui [Amobi].
A,: versibus, V.: versu. — (extant.')
(V. : retliorieam).
(V.: symfoBium) A.: eius et aynpliosim.
(Y.; aduliHcentulus). (A.: odeporicum de Africa.
V.: odoeporicum Africa.)
V-: usque in Nicomediam).
pnlcerrimum. A.: alium pulcberrimum.
acefalum. A.: in libro uno acepbalo. —
Asclipiadem.)
(A.: addibpost '^brOB quattuor': ad Severum etc)
(V.; de officio Dei.). — (V.: foriuationem).
(V.: in Gallias).
Palestinae (V.).
cumPampilo {aim PamphHo; 'Pamphylo' err. typ.).
euT ■ Tf ^•'«•ic anobiEeoc (V.: euaTTt^iKilc airobiEeoc.
euctT ToJliKECTrpoTiapacKeuvc'
'&toipaviiae libri V om. (V.: noipavitts). —
edesiaBticae.
(V.: cronicomra).
bietoriam (V.: omnimodam iListoriam). — eivo-
}a\v. — bia(poviav.
- XXXVI -
6: Porfyrium (V.).
7: scribibat. — iu quidam fuUmt libri (^nt qoidam
putant' err. typ. om.). — ^ef om. (A.).
8: To^txov libr om L (V .; libmm unnm). — «ipo-
hgias (V.: airoXuijta); Ubri VI.
9 : PampyU (V.: PamfiK). — libri IIL (V.: UbroB trea.)
10: CL. psalmns (cf. Neue, Formenl. der lat. Spr.* I,
p. 132).
11: eruditissimorum commentariorum CV.: eruditissi-
mos commentarios). — et multa alia (A.). (V.:
multaque).
12: Hmperatore et Constantio* om.
13: Pamphyli martyris (*mari* err. typ. om.).
15: Bethicius {BheHcius, A.V.: Beticius.). — Augusiu-
dunensis in i corr. a m^ vel m* (A.). (V : Aqgusto-
doneusis). — est episcopus.
17: m GaUia (A.). (V.: Gallias.)
18: adversus (A.: contra).
19: operis.
22: Liciae (V.: Olympilycae). — et postea Cypn epi
scopus (V.: et * * episcopus). (A.: Tyri episcopus.)
23: Porfirium (V.: Porpyrium).
24: symphosium (V.).
26: Phytonissa. — bi aoTcSouTou.
27: Canticum canticorum (A.). (V.: 'canticorum* om.)
29: sive ut (A.). (V.: ^sive' om.)
Pag. 52,
1: Calcide (V.).
4: nobilissime.
5: exametris (V.: in exametris).
10: Eusthatius. — Pamphilius (V.: pamphilus). —
Sidetis (V.: sidete).
11: Beriae (V. non: Bereae). — (V.: Anthiociae.)
12: Vf om. [rexit ecclesiam. Adversus . .]. adversu8
Arrianum dogma (V.). [Arianum].
- xsxvn —
14: Trachiarum (V.: Trsciarum) wbem.
15: exbmt (V.)- — evfaiTpivuftui (V.: cvcatofpi^eui).
19: AnciraDus ("V,: Ancynua).
20: et ConBtaiiti. — divenorum,
21: uiroTECEUPV (V,: urroeeurv). ■
33: Appollinaris.
23: Hylariaii.
26: V: adcwvOialur.
Pag. 53.
6: V.: receptae eccleaiae.
10: V.: historiam.
14; V.: 'cuius' om. — V.:
23: A.: 'gnaruB' om.
25: V.' Machedonianae). — V.:
28: Trachiarum. V.: Tracianim.
29: historiae (A,: stoicae). — intellegenttm
Faff. 64.
1: ededit. — (V.: et commentarioB).
2; et m Jofiafniem (A.V.: 'in' om.),
5: eligaDtis (T,). — rethorici (V.).
8: Ugvnfur |. . confmt iiSros magisqtie hisL secutu^.
Jh hi$ qui declamare volunt stitdiosi.ssime Itx/untur . .],
9: gentes (V.: geotileB).
10: libri X.
1 1 : euangelio (V.). — nmeliafl (V.: homeliae).
12; Cmstanti.
15: Tryfilus (V.: Triphilius). — Lidrensea (V.: len-
rensia). — Leiicontkeon.
16: etatifi.
17; Contdtantio.
19: parui erunt, penienenmt corr. m*.
22: ConBtantino et ContitantiD — 'jntUuIarunt' om.iV.).
A.: pullularunt) [a quo Donatiam .... jmnripi-
adserms].
extitnt (V.).
^^iMg, HirronjmUE
mts.
- XXXVUI -
Pag, 55,
2: filosofus.
3: in epistala.
5: ad suae.
7: CartalianuSy corr. m^
8: Hylaro (V.).
10: in Nicenam (V.: Nicbenam).
11: Palestinam (V.). — • religatus.
19: Scytopolim (V.). — Cappadochiam.
20: imperi&tori. — ^suani* om. (A.).
21: reversus edidit (A.). (V.: reversus est ediditque).
22: Caesarienses.
26: Aquaelegiensis.
28: breve sermonem (Y.: brebes sermone).
Pag. 56,
2: suscriptionem (Y.).
5: Acati^s (A.Y.: Acacins). — aXXovoq)TvaX|iov.
6: Caesariensea. — ecdesiae PaHaestinac (A.: ecclesiae
in Palaestina).
7: XIL
• ■
8: €TCUV)ilKTUIVZVTV|LiaTUJV (Y.: CUV)ilKTU)v).
9: tractatos (Y.).
10: imperatori. — A.: loco. — ^Bjomoje^ om, — «w-
stituerit
13: Sarapion. — Thimoeus. — eligantiam.
14: Scolastici (Y.).
15: fuit edidit (Y.: fuit ediditque. — A.: *fuit* om.)
\fuit Edidit . .]. — Manicheum (A.). (Y.: Manicbeos).
16: ^de psalmorum tihdis alium ef om,
20: Hylarius. — Pectavorum (Y.: Pictauiorum).
22: Byterrensfe (Y.: byternensi. — A.: viterensi). —
Frigiam. — XIL adversum Arrianos.
24: episcopis. — psalmis.
26: LL — LXIL
27: operi.
28: ^ddedii
-. XXXIX -
Fag. 57.
1: Constantinopolim. — V,: porrixerat. — A.: por-
rexit.
2: adversus (A.).
3: Arimenensis. — A.: Seleucis.
4: 'synodi' om. — A.: *et' om. Salustium (A.).
(Y.: Sallustium).
5: Dioscorum (V.). (A.: Dioscumm). — ymnorum
et misteriorum.
6: Maihaeum (V.: Mattheum).
8: eligans (V.).
16: V.: rethoricam. — V.: in extremam senectutem.
19: V.: intelleguniur.
21: y.: T. hostrenus episcopus.
22: y.: Manicheos.
28: y.: octoginarius.
30: y.: Laodecinus.
JPlag. 58.
1: y.: presbitero. — y.: aduliscenfia.
4: y.: extafd.
7: y.: beticus * episcopus.
9: y.: tractatoSi, — y.: de fidem.
10: y.: edjcitur.
12: Paiicmus (A.). y,: Pacianus. — Pireneis {Pyrenei$\.
(y.: Pyrana). — Barcillonae (y.: Barcylonae).
14: ^CermseP om. — contra Novatianos Uber. — *e^
om. (A.: Cervus peracuto sensu liber unus contra
Noyationos et. — y.r Cervus et contra Nova-
tianos et. — [de quibm est contra Novatianos liber.
Sub Theodosio principe . . .J (^principe' errore typ.
om.).
18: Potinus (V.).
19: Haebionis.
25: Arrianos (y.). — etiam aUa eius esse (y.A.: eius
et alia ease).
4: Djdimua (V.: DidimuB). — (A.; Didjmus Al. a
P&rv& aetate oculis aniissis).
ft: aelimeatomm.
7: geometrimm (V.), — indigaU (quae = ea quae),
10: Matthei.
1 1 : ArTiaDOB. — libros II.
12: ^»6««» I. — 'ef om. (A.). — in Esaia.
13: tijomos (V.: tumos) XVIII.
14: libros III — libros V.
15: in Job, mutta alia (A.) ('et' om.). (V.: 'et' add.)
16: degerere. — (A.V.: indicii).
17 r LXXXVII (A.V.; octogeBimiim tertium).
19: Milnitanus {MiiDiianus).
21: adTersus. — partee. — (V.: calomaiam.)
22: VI
25: (V.: Achilius). — 'mj Hispanta' om.
26: Lactanti (V.). A.: ecripti sunL
27; odoiporicum (V.: odoeporicum),
28: toHus vitof continens steUfm ('suae' om.).
Pag. 60.
1 : KOTacToptpnv. — peram. — 'eC om. — \_sive. jtef-
ffav. Suh . .]
4: "saepo' om. (V.; sepe). — repulsus.
5: ecclesiam. — (V.: ecclesiae.)
7: extant (V.). — cathesie (V.: KaTeKT)C£ic).
9; EuKoniuB, — (V: TheBpeseum). — rethorem (V.:
rethoricam).
10: Nazauzeno (V.: NaDzaDzeno).
11: (A.: episcupuH ordiDatus).
12; bibliotecham. — Pampyli.
14: eccleeiam.
17: (
23:
36: (A.:
i
7: ry.: AepiphaDius).
3: (y.: Efrem).
eius scripta.
- XLI -
Pag. 61.
X: (A.: quod qaidetn).
9: (V.: exaemeruni). — {V.: homoelias).
eTOCKIlTlKOV.)
10: CV.: brebes. — tractatoa).
13: (V.: Nanzanzeiias; A.: NazanzenuB).
15: (V.: treginta).
20: (V.: Ipova Bnperiacripserunt).
23: (V.: exametxo versunm).
24; diflBerentiam. — adversttm £unomium Ubri •!!•
(V.: libros duo).
25: (A.: et de spiritu). — liber •!■ Juliano.
26: imperaton. — liber -L
27: rolimonium diceudi xopaKTT)pa. — (A.: Palamo-
nion dicendi cbaraetere. — Y.: PolemoniE in di-
cendo caracter. — B.: Polemonium dicendo ca-
ractera) [PokmmiKm diceitdi charMt^a\ — Tivos-
que est.
28: ordenons.
29: femic (V.: foere).
Fag. 62.
2: Arrianae (sic eemper, ut V. quoque).
4: extatU (V.). — (V.: BolemneB),
8: tharBeneis. — Anciochtae (V.: anthiociae).
9: (V.: preebiter) extant (V.). — (V.: apostulum).
11: himeeini (V.: emesini). — caracterem (V.). (V.:
penetentia).
12: imitare (cf. Neue Formenl. d. 1. 8pr. II, pag. 291).
15: cyzacenus (V.: cyBycenas).
16: Buam prorumpens.
17: fateatur (A.: auae prorumpeus blasph. ut quod
alii tegnnt, iste pub). fateretur. — V.: suae pro-
rapit iilasphemiam ut quod ilU tegunt istae publicae
&teretur) [suae prorumpais Uaspkemmm, iU.
iUi te^unC, iste publice faieatur, usque kodie
J
18: Cappadochiam.
19 : scnbere. — Appollinarius. — Didimus (V.: Dydimus).
20: Caesarienses. ~ Nazanzenus (Nanzanzenus). —
Nisenus (V.: Nefenus).
21 : ^alter Gregorius' om. (A. B. N.). (V. addit: alter Greg.).
23: Abylae. — (A.: Hydati. — V.: ydatii).
24: hytacii (A.: Ithaci. — V.: ythacii). — Triveris.
26: gnusticae.
27: Marcionis. — herinaeus (Y.: hireneus).
28: arguetur.
Pag. 63,
2: (V.: Tronianus).
4: (V.: cesus). — Triveris (V.: triberis). (V.: Pres-
cilUano).
5: Euchrocia. — isdem (V.A.N.B.: eiusdem).
6 : Extant eius ingenii ('ingenii' errore meo om.). —
(V.: aeditam).
8: Tiberiams hereticus (V.: beticus. — A.: boeticus).
9: (V.: aphologeticum).
10: sermonem.
11: (V.: cede tedio).
17: (A.: scripsit^ — V.: scriuit).
18: adolatio.
21: (A.N.: acris et ferventis).
22: esset presbyter (A.) — (V.: presbiter esset). —
ypotheseon.
23: tractatos.
25: in sermonem nostrum (A.). (Y.: in nostrum serm.)
Pag. 64.
2: Dydimi (V.: Didimi).
3: AppolUnarem. — (V.: multurum).
7: phylosophus (V.: philosofus). — Alexandria.
8: Constantinopolim.
9: adversos.
10: mediolaniL — principe dedit (A.: dedit principi).
~ XLIII —
12: NiBimie (A.: Eraisenua).
13: onfe paiicos atiitos (A^. (V.: ante aimos paucos).
17: (V.: Aniiodiiae. ~ EuseU).
18: (V.: compunere).
19: TT£pi lepocvnc- (V,: Trepi lepocuvriCTaTun).
21: PaieBtiDae (aic aemper). — Euznuium.
22: accuiatae (V.: atJnirati).
2: TheothimuB. (V.: scyliae). — (V.: Thomorum.) —
(A.: ScithimoruDi).
3: (V-: dialectigoFum , (non: 'dialecticoram'). — bre-
bes — cummaticoaquc tractatos). — commenta-
tjcosque (vel commentatiosque.).
■ (A. :audivi). — alios (V.A.B.N.: aiia.)
n saeculo (A.B.Y.: ad eaeculum).
hiBtoria feriitr lexuissF (A.V.: fertur .... teKuisae},
10: AmphylociuB {V.: Amphilocius),
1 1 : de sancto spiritu. — qnod dews et adorandtts.
(V.A.: et quod adorandus).
12: (A.: qaoqae).
14: So^muB. — aprime. — Bethleem (V.: Betlehem).
15: (V.: Serapi). — insigne wltmi/ti.
16: Eustochinm (V.: Euatocium; Euatachium: err.typ.).
17: beati Hylarionis (V.) momvchi (V.: monoci). —
\heati Hilarionis monadti].
19: guos de hebreo in laHmmi franstuUmus (V.: qnos
QOB de a«breo vertimufi in latinum).
31: Hierommua. — patri.
23: Dalmatia.
24: XIW. - (V.: hec).
25: librum I.
Pag. 66.
I: epist [epistulam\ cxliortatoriam.
2: (Modoxi (V.). — xpoviKuiv (V.: cronicon).
omnimodi (V.: omnimode).
m
hierimiam (V.: Gercmiam). — Ezecbiiiel fV.: Ze-
cihel). — omelias (V,: homelias). — XXXVin.
Serafim (V.: seraphin).
Smamta (V.A. B,N.: OBaona). — luxorioso. —
(A. addit post 'filiia': de aetate. . .)
omeliaa (V.: homelias).
■//■ — de heatae Mariae virgmiiate (V.iV-B.N.;
'beatae' om.).
('perpetua* in P. non clare script.).
idmim ■! — eonsolat/>riam de morte ('consoL' eirore
meo om.).
lil^^os IJI. — in epistula (V.).
tota linea om.
l^/rum -L — Phflimonem (V.: Philimonem),
lS>rum ■I-
(V.: aebrahicarum). — Genesm (V.: Genesi). -^
de locis librum I (N.). ^f
hebraicarum. — libntm ■!• ^M
Didimi (V^. — librvm ■! (sic semper). j|
omelias (\.: homelias). — 'Origenis' om. (V.:
'Orig.' addit.)
a. X. usque ad. XVI. (A.). fV,: a decimo nsque
ad XVII). — tractatos VII, vitam malci captini
monachi, vitam [traeU^ VII, vitam MtUdii,
captivi nionachi; vitam . .].
reddedi, vetus iuxla h^aicum irattsttUi (A.B,
(V.: 'TetuB .... traustnli' om.).
cotidie (A.: cottidie, V.: cottidiae).
SoffoDiam.
ejjili^ta (V.A.B.N.: expleta).
usque catalogUB beati hieronimi prbi. Caetera
quae Becantur a gennadio sunt adiecta prbo.
^
PRAEFATIO AD DEXTRUM, PBABTORIO
PRAEFECTUM.
HortariB, Dexter, ut TranqmUum sequens eccle- /
siasticos scriptores in ordinem digeram et, quod ille
in enumeraiidia gentilium litterarum Tiria fecit inlu-
Btribus, ego in nostris hoc faciam, id est, ut a pas-
sione Christi usque ad quartum decimum Theodosii 6
imperatoris aunum omQes qui de scripturia sanctis
memoriae aliquid tradiderunt tibi breTiter exponam.
Fecemnt quidem hoc idem apud Graecos Uermippus
peripateticua , Autigonus Carystius, Satyrus, doctus
Tir, et longe omuium doctiBsimuB Arietoxenus musieus. lO
Apud Latinoa autem Varro, Santra, Nepos, Hyginus,
et, ad cuius nos ezemplum provocas, Tranquillus.
Sed Don est mea et illorum similis condicio. Uli
enim historias veterea aunalesque replicantes potuerunt
quasi de ingenti prato uon parvam opusculi sui coro- I6
sam texere. £go, quid acturus, qui nullum praeTium
Bequens pessimum ut dicitur magiatrum memet ipsum
habeo? Quaraquam ot Eusebius Pampfaili in decem
ecclesiasticae historiae tibris maximo nobis adiumento
I Veron, et B^xah.t hortariB me 7 alii; prodideruot
IS Bamb.; via provocare; Ilcm. et Morimb.: yie coKeri' me e
pNTOcara Ib noQ dee«t iu BtLmb. et Bern. et Koninb.
Haidlng, nieronJiuiLi. \
- 2 —
fuerit et singulorum de quibus scripturi sumus toIu-
mina aetates auctorum suorum saepe testentur.
Itaque Dominum lesum Christum precor^ ut, quod
Cicero tuus, qui in arce Romanae eloquentiae stetit,
6 non est facere dedignatus in Bruto oratorum linguae
latinae texens catalogum, id ego in ecclesiae eius scri-
ptoribus enumerandis digne cohortatione tua impleam.
Si qui autem de his qui usque hodie scriptitant a me
in hoc Yolumine praetermissi sunt, sibi magis quam
10 mihi imputare debebimi
Neque enim celantes scripta sua de his, quae non
legi, nosse potui, et quod alus forsitan notum, mihi
in hoc terrarum angulo fuerit ignotum. Certe cum
scriptis suis claruerint^ non magnopere nostri silentii
l&dispendia suspirabunt.
Discant igitur Celsus, Porphyrius, lulianus, rabidi
adversus Christum canes^ discant sectatores eorum qui
putant ecclesiam nuUos philosophos et eloquentes, nul-
los habuisse doctores^ quanti et quales yiri fundave-
20 rint exfttruxerint adomayerint et desinant fidem no-
stram rusticae tantum simplicitatis arguere^ suamque
potius imperitiam cognoscant.
Yale in Domino lesu Christo.
Incipiunt breves.
l
26 ^-^- ■ ^
- I.
Simon Petms.
V- , • i«xr *
n.
lacobus frater DominL
ri'rM.(^ ■- •
III.
Matthaeus qui et Levi.
IV.
ludas frater lacobi.
V.
Paulus qui ante Saulus.
3 Yat.: Dominum lesam; Bamb. et Bem.: d. noBtrom J.
Chr.; Norimb.: Dominum memn I. Chr. 4 Nonmb.: arte
13 Yat.: incognitum 20 Bamb. et Bem. et Norimb.: insiara-
xerint 22 Bamb. et Bem. et Norimb.: recognoscant 23 haec
salutatio deest iu Bamb.
VL BamabaB qoi et Joseph.
VII. Lucas evangeliata.
VIII. Marcua evangelUta.
IX. lobannes apostoluB et evaDgelista.
X. Bemes.
XI. Philon Judaeue.
XU. LuciuH ADneus Seneca.
Xni. Iosephu3 Matthiae fiUus.
XIV. lustuB Tiberiensis.
XV. Clemens epiticopus.
XVI. Ignatius epjscopus.
XVII. PolycarpuH episcopus.
XVm, Papias episcopDS.
XIX. Qaadiatus episcopus.
XX. Ariatides philosophos.
XXI. Agrippa Castorie.
XXn. HegieippuB historicus.
XXIII. lustinuij philosophus.
XXIV. Melito epiHCopos.
XXV. Theophilus episcopus.
XXVI. ApoUiBariij episcopnii.
XXVII. DionyBius episcopue.
XXVIII. PinituB episcopoe.
XXIX. TatianuB haeresiarcbes.
XXX. PhilippuB episcopus.
XXXL Musanus.
XXXII. Modestua.
XXXIII. Bardesanes haeresiarcheB.
XyXIV. Victor episcppus.
XXXV. Irenaeua episcopus.
XXXVI. PantAenas philosophus.
XXXVU. Bhodon Tatiani diBcipuIua.
XXXVm. Cleoiens preebyter.
IC Bern.: cognDmiDe CutorJBi Norimb,: cof^oroento CaBlo-
SGVat.: MueaQUB cpiBcopaB 27 Vat: Modpslus episco-
80 Vat. ^ Eireneus; Norimb,: Hyrcoeus
- 4 —
XXXIX. Miltiades.
XL. Apollonius.
XLI. Serapion epiBCopus.
XLIL ApoUoniQS senator.
5 XLTTI. Theophilas alius episcopus.
XLIV. BaccjluB episoopus.
XLY. Poljcrates episcopus.
XLVI. Heraclitus.
XLVn. Maximus.
10 XLVnL Candidus.
XLIX. Appion,
L. Sextus.
LI. Arabianus.
LIL ludas.
15 Lm. Tertullianus presbyter.
LIT. Origenes qui et Adamantius.
LY. Ammonius.
LYI. Ambrosius diaconus.
LYn. Tryphon Origenis discipulus.
20 LYm. Minucius Felix.
LIX. Gajus.
LX. Berillus episcopus.
LXI. Hippoljtus episcopus.
LXIL Alextyider episcopus.
26 LXlil. lulius A£ncanus.
LXIY. Geminus presbyter.
LXY. Theodorus qui et Gregorius, episcopus
LXYI. Cornelius episcopus.
LXYII. Cyprianus episcopus.
30 LXYin. Pontius diaconus.
LXIX. Dionysius episcopus.
LXX. Novatianus haeresiarches.
LXXI. Malchion presbyter.
LXXn. Archelaus episcopus.
B a1.: HeraclituB episcopus 17 al.: Ammonius preBl
_ B -
J
I.YYTTT AnatoUuB episcopus.
^J
LXXIV, VictoriimB epiflcopus.
^H
LXXV. Famphiluii preHbyter.
^H
LXXVI. Pieriua preBbyter.
'^^
LXXVU. Lociannb preabjter.
' 1
LXXVin. PhileaB epiacopuB.
LXXIX. Amobius rbetor.
LXXX. Finnianus rhetor qui et Laetantius.
1
LXXXI. EusebiuB epi&copuB.
1:
liXXXII. Reticius epiecopuB.
10 j
LXXXnL Metbodius epiBcopus.
i
LXXXrV. luvencus presbyter.
1
LXXXV. £ustathiua epiBCopua.
1
LXXXVI. Marcellua episcopus.
1
LXXXVII. Athanaaiua episcopus.
n
LXXXVID. AntoniuB monachus.
LXXXIX. BaailiuB epiacopua.
XC. TheodoruB episcopus.
XCl. Eueebins altus epJBcopus.
XCn. TriphiUus episcopuB.
20
XCin. Donatua baoreaiarchee.
XCrV. Aaterius philofiophua.
XCV. Lucifer apiscopuB.
XCVI. EnsebiuB aiiua episcopus.
8G
XCVIII. Acacius epiacopua.
C. Hilarius episcopus.
CI. VictorinuB rhetor.
C1I. TituB episcopuB.
80
Cni. DamaauB episcopus.
CIV. ApoilinariB epiacopoB.
CV. Gregorius epiacopus.
CVI, Pacianua epiBCopua.
CVU. Photinus haereaiarchea.
35
CVnL Phebadiua episeopus.
B
- G —
CIX Didjmus i fiUitfx^.
CX. Optatus episoopus.
CXI. Acilius Seyems senator.
OXn. Cyrillus episcopus.
6 CXIU. EuzoiuB episcopus.
CXIV. Epiphanius episcopus.
CXV. Ephrem diacouus.
CXVI. Basilius alius episcopus.
CXVn. Oregorius alius episcopus.
10 CXVin. Lucius episcopus.
CXIX. Diodorus episcopus.
CXX. Eunomius haeresiarclies.
CXXI. Priscillianus episcopus.
CXXII. Latronianus.
15 CXXnL Tiberianus.
CXXIV. Ambrosius episcopus.
CXXV. Euagrius episcopud.
CXXVL Ambrosius Didymi discipulus.
CXXVn. Maximus ex philosopho episcopus
20 CXXVHL Gregorius alius episcopus.
CXXIX. lohannes presbyter.
CXXX. G^lasius episcopus.
CXXXI. Theotimus episcopus.
CXXXII. Dexter Pacatiani, nunc praefectus praetorio.
25 CXXXIII. Amphilochius episcopus.
CXXXIV. Sophrouius.
CXXXV. Hieronymus presbyter.
Cap. I.
Simon Petrus, filius lohamus, proyinciae Gaii-
30 l^ae e vico Bethsaida, frater Andreae apostoli et prin-
eeps apostolorum; post episcopatum Ajitioehensis ec-
clesiae et praedicationem dispersionis eorum qui de
1 Norimb.: Didymus cecus
— 7 —
circumciBione crediderant, in Ponto, Galatia, Cappadocia,
Asia et BithTnia, eecundo Claudi aiiQo ad expugDaQ'
dDin Simoaeiu magum Romam pergit ibique Tigiuti
qoinqae annis cathedram sacerdotalem tenuit usque
ad ultimum NeroniH annum, id est, quartum decimum,
A quo et adfisus cruci raartyrio coronatus eat
capite ad terram Terso et in subiime pedibus elevatia
aBaerens se indignum qui sic cruciSgeretur, ut Domi-
nus auua. Scripait duaa epiatulaa, quae catbolicae no-
minantur; qaarum secunda a plerisque eius uegatur
propter stili cum priore dissonantiam. Sed et evan-
gelium iuxts Marcum, qui auditor eius et interpres fuit,
huius dicitur. Libri antem, e quibus unus actorum
eius inscribitur, alius eTaugelii, tertius praedicatiouis,
quartus anoxalwlisag, quintus indicii inter apocrypli^s
scripturas repudiantur. Sepultus Romae in Vaticano
iuxta viam triumphalem totius orbis reneratione ce-
lebratur.
Cap. II.
lacobuB qui appellatur frater Domini, cognoraento
lustua, ut nonnulli existimant, filius loseph, ut autem
mihi Tidetur, Mariae, sororis matris Domini, cuiua
lobaDDes in libro suo meminit, filius, post passionem
Domini statim ab apOBtolis Hieroaoljmorum episcopus
ordinatus, unam tantum scripBit epistulam, quae de
septem catholicis est, quae ct ipaa ab alio quodam
Bub nomine eiue edita asaeritur, licet pauiatim tempore
procedente obtiuuerit auctoritatem.
Hegesippus vicinus apostolicorum temporuiu in
quiuto commentariorum libro de lacobo uarraus ait:
*Su8cepit ecclesiam Hierosolymae post apostolos frater
10 al.: eme eiiis. cf. cap. V: nou eing creditnr 11 Vat:
diHOnaDtia 13 Norimb.: itinenirii 16 Barab.: r^piitantur
31 filiaa deest in Bamb. at Bem,, qni hftbeot post asore: eam
geDoisge 2S Yat, ct Noiimb.: canoaicis 31 Bamb, et No- ^
Timb,; HieroBolymoruta
16
\
- 8 -
Domini^ lacobus^ cognomento lus^us. Multi siquidem
lacobi Yocabantur, hic de utero matris sanctus fuit,
Tinum et sicera non bibit, camem nullam comedit,
nunquam adtonsus est nec unctus est ungento nec
6 usus balneo. Huic soli licitum erat ingredi sancta
sanctorum; siquidem Testibus laneis non utebatur, sed
lineis, solusque ingrediebatur in templum et fixis
genibus pro populo deprecabatur^ in tantum ut came-
lorum duritiam traxisse eius genua crederentur.' Dicit
10 et alia multa quae enumerare longum est. Sed et
losephus in yicesimo libro Antiquitatum refert et Ole-
mens in septimo *7?Jt(nv3tci0£aVj mortuo FestO| qui
ludaeam regebat^ missum esse a Nerone successorem
eius Albinum. Qui cum necdum ad provinciam per-
15 yenisset, Ananus pontifex, adulescens Anani filius,
de genere sacerdotali accepta occasione &vaq(%Cag
concilium congregavit et compellens publice lacobum,
ut Cbristum, Dei filium^ denegaret^ contradicentem la-
pidan iussit. Qui praecipitatus de pinna templi con-
20 fractis cruribus cum adhuc semianimis tollens ad cae-
lum manus diceret: ^Domine, ignosce eis, quod enim
faciunt, nesciunt', fullonis fuste, quo uda vestimenta
extorqueri solent, in cerebro percussus interiit. Tradit
idem losephus tantae eum sanctitatis fiiisse et cele-
25 britatis in populo^ ut propter eius necem creditum sit
subyersam Hierosolymam. Hic est de quo et aposto-
lus Paulus scribit ad Galatas: ^alium autem aposto-
lorum vidi neminem nisi lacobum fratrem Domini';
et apostolorum super hoc crebrius acta testantur, et
80 evangelium quoque quod appellatur secundum Hebraeos
3 a* t6 ainBQa (alii: siceram) 4 in Bamb. et Norimb.:
ett deest; alii; foit 5 Bamb.: hic BolitaB erat lOYat. : hoc
lococ euet; aliis: longnm e8t l^Vat. : mortoo inqmd Fetto
15 fiamb. et Norimb.: AiuaniiB — Aniani; Vat.: Ananias —
Anani 25 Yat.: in popnloB 27 cf. 6aJ. 1, 19 29 cf.
Act. 1, 18. 22, 17. 15, 18
a me nuper in graecum sermouem latinumque tr&ns-
latum eat, quo et Adiunaiitius seepe utitur, quod post
resurrectionem Salvatoris refert: 'Ilomiiius autem cum
dedisset Bindonem servo sacerdotis, ivit ad lacobum
et appamit ei — iuraTerat enim locobus se non co- 5
mesurum pauem ab illa hora qua biberat calicem Do-
mini, donec videret eum resurgentem a dormientibus
— ; rursusque poGt paululum, 'afierte, ait Dominus,
mensam et panem'. Statimque additur: Tulit panem
et benedixit ac fregit et dedit lacobo lusto et disit lo
ei: 'frater mi, comede panem tuum, quia reaurrexit
Filius hominia a dormientibus'. Triginta itaque aonis
Hierosoljmae rexit ecclesiam, id est, usque ad septi-
mum NeroiuB aunum, et iuzta tcmplum, ubi et prae-
cipitatus fuerat, aepultus titulnm usque ad obsidtonem 15
Titi et ultimam Adriaoi nottasimum habuit Quidam
e Doetris in monte Oliveti cum conditum putant, sed
L iUto eorum opinio est. I
Cap. m. M
MattbaeuB qui et Levi, es publicano apoBtolus, 20
in ludaea propter eos qui ex circumcisione
Giediderunt evangelium Christi hebraeis litteris verbis-
que compoBuit; qood quis postea in graecum (ranatu-
lerit, non satis certum est. Porro ipsum hebraicum
habeturusquehodieinCaeaarieiigibibliotheca,quamPiim- ->r,
philus studiosisHime confecit. Mihi quoque a Nazaraeit;
qui iu Veria, urbe Syriae, boc volumine utuntur, de- _
Hcribendi facultas fuit. In quo animadvertendum quod I
ubicamque evangelista sive ex persona sua sive ez
Domini Salvatoris veteris scripturae testimoniis abu- 30
2 r1.: Origenefl (— AdamBDtiuB) aX.: ET&ngclium quo-
quQ , . . refert 4 Norimb. ; ibat 5 Bamb. etNorimb: co-
memnun 10 Damb. et Norimb: et past 12 Vat.: triginta ,
et S3 Vat: qni !6 Bamb. et Norimb.: pBnphiluH martTr: J
Bamb.: coafecit et urnavit 27 Bamb.: beroeaj Norimb.: b«fat«^ U
- 10 —
titur, non sequitur septuaginta translatorum auctori-
tatem, sed hebraicam. E quibus iila duo sunt: *ex
Aegypto Tocavi Filium meum', et, ^quoniam Nassaraeus
vocabitur/
6 Gap. IV.
ludas^ frater lacobi, parvam quae de septem catho-
licis est epistulam reliquit. Et quia de libro Enoch,
qui apocryphus est, assumit testimonium^ a plerisque
reicitur. Tamen auctoritatem . yetustate iam et usu
10 meruit et inter sanctas scripturas computatur.
cap. r.
Paulus apostolus, qui ante Saulus, extra numerum
duodecim apostolorum de tribu Beniamin et oppido
Judaeae Giscalis fiiit, quo a Bomanis capto cum
15 parentibus suis Tarsum Oiliciae commigrayit. A qnibus
ob studia legis missus EBerosoIjmam a Gamaliele, viro
doctissimo, cuius Lucas meminit^ eruditus est. Cum
autem interfuisset neci martyris Stephani et acceptis a
pontifice templi epistulis ad persequendos eos qui Ghristo
20 crediderant Damascum pergeret, reyelatione compulsus
ad fidem quae in actis apostolorum scribitur, in yas elec-
tionis de persecutore translatus est. Cumque primiun
ad praedicationem eius Sergius Paulus, proconsul Cypri,
credidisset, ab eO; quod eum Christi fidei subiecerat;
25 sortitus est nomen et juncto sibi Barnaba multis urbibus
peragratis revertens Hierosolymam a Petro, lacobo et
lohanne gentium apostolus ordinatur. Et quia in
actis apostolorum plenissime de eius conversatione
scriptum est, hoc tantum dicam, quod post passionem
6 Bamb.: parvam unam; Norimb.: unam parvam 8 Bamb.
et Norimb.: in ea assamit 10 Bamb. et Bem. etNorimb.: ut
— computetur 14 Yat.: GisgaliB; Norimb.: Giscali 18 in
Vat. et deest 21 Bamb. et Norimb. et Bem: actibus 24 al.:
subegerat 26 Yat. et Bem et Norimb.: reyertenBqne
m m
I Domitii XXV snno, id eai, secuQdo Neronis eo t«wpore H
f quo FestuB, procurator ludaeae, succeHsit Feiici, Romam H
Tiactaa mittitur et bieunium in libera manens custodii
adyersum ludaeos de adventu Christi cottidie disputavit.
Seiendum autem in prima satisfactione necdum Neronis
imperio roborato nec in tanta erurapente GCelera quanta
de eo narrant historiae, Paulum a Nerone dimisaum,
ut evaageiium ChriBti iu Occidentia quoque partibus
praedicaretur, sicut ipse scribit ia secunda ad Timo-
theum 00 tempore quo et pasaus est, et de vincuiia 10
dictat epiatulam: "In prima mea aatiafactione nemo
mihi adfuit, sed omnes me dereliquerunt; non eis
imputetur. Deus autem mihi adfuit et confortavit me,
ut per me praedicatio compleretur et audirent omnes
gentea, et liberatus sum de ore leonia', manifcstiBsime i
leonem propter crudelitatem Neronem aignificans. Et
iu Bequentibus: 'liberavit me Domiuus ab omni opere
inalo et aalvum me fecit in regno suo caelesti', quod
scilicet praeBena sibi sentiret imminere martyrium.
Nam in eadem epistula praemiserat; 'ego enim iam s
immolor et tempus resolutionia meae instat,' Et hic
ergo qnarto decimo anno Neronis eodem die, quo
Petrua, Romae pro OhriBto eapito truncatur, sepultuaque
est in via ostiensi anno post passiouem Domioi XXX VH.
Scripsit autem novem ad Vn ecclesias epistulas: '.>
ad Romanos unam, ad Corintbios duas, ad Galataa
unam, ad Epheaios unam, ad Philippenses unam, ad
Colossenses unam, ad ThessalouicenBea duas; praeterea
ad discipulos suoa, Timotheo duas, Tito uiiam, Pbile-
4 Bamb,: diapiitBbat 9 Noriinb.: scripRit fiamb. et
Korimb.: in lev. epietuU cf. Tim. 4, lii 11 Norimb,: dictuvit
16 Bamb, et Norimb. et Bero.: et ia icqnentibai; libertivit me
Deiu de ore leoniB. Et atiitim: liberavit me Dpuh ab omni
opere malo et Balvavit in regnnin auum caeleste, Alii legDiit
proliber&Tit et BalvavitiliberaFit etsalva6it cf. Migne. SlBamb.-
osteiid; Vat.: bosteun 1
i
i
- 12 -
moni imain. Epistola ratem quae fertur ad Hebraeos,
non eiu8 creditar propter stili sermonisque dissonan-
tiam, sed yel Bamabae jnxta Tertnlliannm, Tel Lncae
evangelistae inxta qaosdam, yel Glementis, romanae
5 pofitea ecdesiae episcopi, qnem ainnt sententias Pauli
proprio ordinasse et omasse semume vel certe, quia
Paulus scribebat ad Hebraeos et {mpter inyidiam
sui apud eo8 nominis tituhim in prindpio satutationis
amputayerat — scripserat autem ut hebraeus hebraicOi
10 id est^ suo eloquio disertissime — ea quae eloquenter
scripta sunt in hebraeO| et eloquentius vertisse in
graecum et hanc esse causam, quod a ceteris Pauli
epistulis discrepare videatur.
Legnnt quidam Laodicenses, sed ab omnibus ex-
16 ploditur.
Cap. VL
Bamabas CjpriuS| qui et Joseph Leyites, cum
Paulo gentium apostolus ordinatus unam ad aedifica-
tionem ecclesiae pertinentem epistulam composuit, quae
20 inter apocryphas scripturas legitur. Hic postea propter
lohannem discipulum, qui et Marcus Yocabatur, sepa-
ratus a Paulo nihilo minus evangelicae praedicationis
iniunctum sibi opus exercuit.
Cap. VIL
25 Lucas, medicus Antiochensis, ut eius scripta in-
dicanty graeci sermonis non ignaras fuit^ sectator apo-
stoli Pauli et omnis eius peregrinationis comes, scripsit
evangelium, de quo idem Paulus: ^misimus, inquit^
cum illo fratrem, cuius laus in eyangelio per omnes
2 Vai: diBsonantia 6 hoc loco alii aliter Bcribunt cf.
Migne 11 Bamb. et Norimb.: faeraat €t deest in al.
14 Norimb.: et ad LaodicenBes; Bamb.: epittolam et ad L.
20 Vat.: inter apocrypha 28 cf. 2 Cor. S, IS 29 Biunb.
et Norimb.: lans est
— 13 -
ecclesias*, et ad GoloBsenses 'salutat vo8 Liicas medious
c&riBsimus'; et ad Timotheum: 'Lucas est mecum
soina*. Aliud quoque edidit volumen egregium, quod
titulo apostolicarum jrpalewv praenotavit, ciiius historia
usqne bA biennium Romae commorantis Pauli perrenit, fj
id est, usque ad quartum decimum Neronis aunum.
Ex quo intelligimus in eadem urbe librum osse com-
positum. Igitur m^i68ovg Pauli et Theclae et totam
baptizati leonis fabulam inter apocrypha computemus,
Quale enim est, ut indiTiduus comes apostoli inter H)
ceteras eius res hoc solum iguoraverit? Sed et Ter-
tallianus, vicinua illorum tomporum, refert presbyterum
quendam in Asia, axovSaOTijv apostoli Pauli, convictum
apud JobanDem, quod auctor esset libri, et roniessum
se hoc Pauli amore fecisse et loco excidisse. 15
Quidam auspicantor, quotiescumque Paulus in
epistulis Buia dicat 'juxta evangelium meum*, de Lucae
significare Tolumine et Lucam non solum ab apostolo
didicisae evangelium, qui cnm Domino in came non
faerit, sed et a ceteria apostolis. Quod ipae qnoque in 20
principio voluminia sui declarat dicene: 'aicut tradi-
denmt nobis qui a principio ipsi videriint et ministri
fuenmt sermonis.' Igitur evangelium, sicut audierat,
scripsit; acta vero apostolorum, sicut viderat ipse,
composuit. Sepultus est Conatantisopoli, ad quam s^
urhem viceaimo Constantii anno osaa eius cura reliquiis
Andreae apostoli translata aunt.
1 ColoBB. i, 14 2 Bamb. et Beni et Norimb.: carissimuB
maua cf. 8 Tim. 4, 11 4 et Bem. et Norimb. et Bamb.:
pnenotBtar Q Bamb. et Norimb.: apocryphaB BCriptiiraa;
Ben). etNorimb.: computAmuB 10 Bamb.: quod 15 Bamb.:
et hoc loco; Norimb.: et de loco 17 Bamb.r ipsum Lucae
Bignificare Tolomen 18 alii; apOitolo Panlo 30 aliir tiiorat
Sfi Vat. et Bamb..- ConBtoDtiDopolim
- 14 -
Cap. VIIL
MarcQS, discipolas et interpres Petri juxta quod
Petruiu referentem audierat, rogatus Bomae a firatribus
breve scripsit evangelium. Quod cum Petrus audisset^
5 probavit et ecclesiis legendum sua auctoritate edidit,
sicut scribunt Clemens in sexto vnoxvnd^emv libro et
Papias Hierapolitanus episcopus. Meminit huius Marci
et Petrus in prima epistula sub nomine Babylonis
figuraliter Bomam significans: ^salutat vos ecclesia
10 quae est in Babylone coelecta et Marcus^ filius meus^
Assumpto itaque evangelio quod ipse confecerat perrexit
Aegyptum et primum Alexandriae Christum adnuncians
constituit ecclesiam tanta doctrina et vitae continentiay
ut omnes sectatores Cbristi ad exemplum sui cogeret.
l^ Denique Philon, disertissimus ludaeorum^ videns Alexan-
driae primam ecclesiam adhuc iudaizantem quasi in
laudem gentis suae et super eorum conversatione
scripsit, et quomodo Lucas narrat Hierosolymae cre-
dentes omnia habuisse communia^ sic ille Alexandriae
20 sub Marco doctore fieri cemebat memoriaeque tradidii
Mortuus est autem octavo Neronis anno et sepultus
Alexandriae.
Cap. IX.
lohannes apostolus, quem lesus amavit plurimum^
2^ filius Zebedaei et frater lacobi apostoli^ quem Herodes
post passionem Domini decollavit, novissime omnium
scripsit evangelium^ rogatus ab Asiae episcopis, ad-
versus Gerinthum aliosque haereticos et maxime tunc
Ebionitarum dogma consurgens^ qui asserunt Christum
30 ante Mariam non fuisse. Unde etiam compulsus est
4 Yat.: qnodcumque 8 Bamb. et Norimb.: epist. sua
9 cf. 1. Petr. 1, 5, 13 10 al.: coUecta; Yat: comelecta 18 al.:
'et' non habent 19 al.: sic et ille qnod . . . cemebat, me-
moriae tradidit 22 al. addunt: succedente sibi Aniano
(Anano) 26 al.: novissimuB
r
— 15 — I
diTinam eius uatiTitatem dicere. Sed et aliam causam .
huius ecripturae feruut, quod, cum legiBset Matthaei,
Marci et Lucae Tolumiiia, probaTerit quidem te?itum
Matoriac et vera eos dixisse firmaverit, sed umus
tantum atmi In quo et passus e&t poat carcerem 5
lohaDuis, historiam texuisse. Praetermieso itaque anno,
cuiuB acta a tiibus fuerant espoaita, auperioris tem-
poris, aatequam lohaunes clauderetur iu carcereni,
zesta narravit, sicut mauifestum esse poterit his qui
oiligenter quattuor evangeliorum volumina legerint. lo
Quae res et Stafpdviav, quae videtur Jobannis
esse cum ceteris, tollit. [scripait autemj et unam
epistulam cuius esordium est: 'quod fuit ab initio,
quod audivimus et oculis noatris quod perspeximus et
manus nostrae tractaverunt de verbo vitae', quae ab IG
universis ecclesiasticia et emditis viris probatur. Reli-
quae autem duae quarum principium est: 'senior electae
dominae et natie eiua' et sequentis: 'senior Caio caris-
simo quem ego dilioO iu veritate', lobannis presbyteri
asaeruutur, cuius et hodie alterum sepulcrum apud 20
Epheaum ostenditur; et nonnuUi putant duaa memorias
eiusdem lobannis evangelistae esse; super qua re cum
ad Papiam auditorem eius ventum fuerit, disseremus.
Quarto decimo igitur anno secundam post Neronis
persecutionem movente Domitiano in Patmos insulaia 8S
relegatus scripait Apocal jpaiu , quam interpretautur
JustinuB martyr et Irenaeus.
Interfecto autem Domitia&o et actis eina ob
nimiam crudelitatem a senatu rescisBis sub Nerva
1 Bamb. et Norimb.: edicere 12 liaeo verba deaunt io
Vat 11 Baub, et Norimb. et Bern.: ocdIis noHtriH vidimui
16 Bamb.: temptaveiuiit; al.: coDtrectaverunt 20 Vat.; hodie-
qne S2 aJii adduiit post cum: per ordbem 33Vat. : ad-
iatonm 24 al.: aecundum B&mb. et Norimb.: poat Neronem
86 Vat.: FapUoR 26 Norimb.: quam iuterpietatiouem —
«ecati tirat S9 ita (Bamb,); et Norimb. Vat. : sub pertinace
I
~ 16 ~
pertinace redit Ephesum ibique usque ad Traianum
principem perseverans fundavit et erexit ecclesias
confectusque senio et sexagesimo octayo post passionem
Domini anno mortuus iuxta eandem urbem sepultus est
6 Cap. X.
Herman, cuius apostolus Paulus ad Bomanos
scribens meminit: ^salutate Asyncritum^ Phlegontem,
Patroban, Herman ei qui cum iis sunt firatres'^ asserunt
auctorem esse libri qui appellatur ^Pastor' et apud
10 quasdam Graeciae ecclesias etiam publice legitur^ re
yera utilis liber, multique de eo scriptorum yeterum
usuFpavere testimbnia, sed apud latinos paene igno-
tus est.
Cap. XI.
15 Philo ludaeus, natione Alexandrinus, de genere
sacerdotum idcirco a nobis inter scriptores ecclesia-
sticos ponitur^ quia librum de prima Marci evangelistae
apud Alexandriam ecclesia scribens in nostrorum laude
versatus est non solum eos ibi, sed in multis quoque
20 provinciis esse memorans et habitacula eorum dicens
monasteria. Ex quo apparet talem primum Ohristo
credentium fuisse ecclesiam, quales nunc monachi imi-
tantur et cupiunt^ ut nihil cuiusquam proprium sii^
nullus inter eos dives^ nullus pauper^ patnmonia egen-
25 tibus dividantur; orationi vacetur et psahnis, doctrinae
Soque et continentiaey quales et Lucas refert primum
erosolymae fnisse credentes. Aiunt hunc sub Cali-
gula Bomae periclitatum^ quo legatus gentis suae
missus erat; cum secunda vero vice venisset ad Clau-
80 dium^ in eadem urbe locutum fuisse cum apostolo
Petro eiusque habuisse amicitias et ob hanc causam
2 al.: rezit 6 of. Bom. 16, 14 22 Bamb. et Bem. et
Norimb.: esse imitantor 27 al.: Gaio Caligala 88 vero
in al. deeBt
— 17 —
fitiaui Msrci, discipuU Petri apud Alexaiidriam sectatoces
otnaase laudibus suis. Exslant huiu» praeclara et
itiDUQierabilia opera iu quinque libro.i Moj^si: de ooii'
fusione linguaruin liber unus, de natura et iuTeutione
liber unus, de his quae sensu precajuur et deteetamur 6
liber uqub, de eruditioae liber unus, de berede divi-
uarum rerum tiber unue, de divisioue aequalium et
contrarioram liber unus, de tribus virtutibus liber
imus, quare quorundam iu scripturis mutata sint
Domina, liber unus, de pactis libri duo, de vita I
Bapientis liber unus, de ^igautibus liber unus, quod
somnia mittantur a Deo libri quinque, quaestionum et
Bolutjonam in Exodum libri quinque, de taberuaculo
et decalogo libri quattuor, necnon de victimia et repro-
misfiionibus ^ive maledictis, de providentia, de Tudaeis, t
de conversatione vitae, de Alexandro, et quod propriam
ratiouem muta habeaut, et quod omnin insipiens servus
sit, et de vita nostrorum, de quo supra diximus, id est,
de apostolicis viris, quera et inscripsit ;r£pl ^inv ^^esg^-
tixov Cxtrmv, qnod videlicet caeleatia contemplentur 2
et aemper orent Denm, et sub aliis indicibus de a^i-
cultura libri duo, de ebrietate libri duo. Sunt et alia
eins raonumenta ingenii, quae in nostraa n
Tenerunt De hoc vulgo apud Graecos dicitur: ij nittt.w
^Xmvi^Bi ^ ^Uav irKaTfnvilst, id est, aut Plato Pbilo- i
nem sequitnr aut Platoneni Philo : tanta est aimilitudo een-
BQiun et eloquii.
Cup. XII.
I
Luciua Anuaena Seneca Cordubenais , Sotionis
stoici discipulua et patruus Lucani poetae, continen-
4 Bamb.: de iDventioae natui e 5 Bomb. et Bem. et
I Norimb.; teBtamnr 9 baec deaQLt io Vat 14 Bamb. et
. Bem. i:t Norimb. : necnoD et Vat.t remiBaioaibiia 16 Bamb.
■ pt Bera.: de A. diconte 17 Bunb. et Bera.: miita a
r Korifflb,: alia muta S3 ha«c deauDt itt Tat. 27 Banib.:
I eloquii apad f;raecoB
[ HlTiling, HlPfOB^lBBI, ■ ^
— 18 —
tissimae vitae fuit; quem non ponerem in catalogo
sanctorumy nisi me illae epistulae proYocarent^ quae
leguntur a plurimis Pauli ad Senecam aut Senecae ad
Paulum. In quibus^ cum esset Neronis magister et
^ illius temporis potentissimuSy optare se dicit eius esse
loci apud suos^ cuius sit Paulus apud Christianos.
Hic ante biennium quam Petrus et Paulus martyrio
coronarentur, a Nerone interfectus est.
Oip. XIII.
10 losephus, Matthiae filius^ ex Hierosolymis sacerdos
a Yespasiano captus cum Tito, filio eius^ relictus est.
Hic Romam veniens septem libros iudaicae captivitatis
imperatoribus patri filioque obtulit^ qui et bibliothecae
publicae tradii^ sunt^ et ob ingenii gloriam statuam
15 quoque Romae meruit. Scripsit autem et alios vigiuti
Antiquitatum libros ab exordio mundi usque ad quartum
decimum Domitiani Caesaris et duos &Q%aL6xifixoQ ad-
versus Appionem grammaticum Alexandrinum; qui sub
Caligula legatus missus ex parte gentilium contra
20 Philonem etiam librum vituperationem gentis iudaicae
continentem scripserat. Alius quoque liber eius^ qui
inscribitur nBql avtoxQcitOQog koyi^iiov, valde elegans
habetur, in quo et Macchabaeorum digesta martyria.
Hic in octavo Antiquitatum libro manifestisime con-
25 fitetur propter magnitudinem signorum Christum a
pharisaeis interfectum et lohannem baptistam vere
prophetam fuisse et propter interfectionem lacobi
apostoli Hierosolymam dirutam. Scripsit autem de
Domino in hunc modUm: ^eodem tempore fuit Jesus,
30 sapiens vir, si tamen virum eum oportet dicere. Erat
enim mirabilium patrator opemm et doctor eorum qui
3 Bamb. et Norimb. : et 16 Bamb. et Bern. et Norimb. :
viginii qnatbior 16 al.: asqne ad annnm 23 al.: snDt
digeeta 24 Bamb.: octayo dedmo; Norimb.: decimo octavo
- 19 ~
libenter vera suHcipiunt; plurimos quoque tam de
ludatiis quam de gentilibuB liabuit sectatores et crede-
batur esse Christua. Cumque inTidia nostrorum prin-
cipum eruci eum Pilatus iidfiiieaet, nihilominus qui
primum dilexeraut, peraeverarunt. Apparuit enim 5
eia tertia die vivens. Muita et haec et alia mira-
bilia carminibua prophetarum de eo yaticinantibDa
et usqae hodie Christianonim gens ab hoc sortita
vocabulum non defecit'.
Cap. XIV. ,0
luatinua TiberieQsis de provincia Galilaea conatus
est et ipse iudaicarum rerum historiam teiere et quos-
dam commentarioloa de Scripturis. Sed hunc losephua
arguit mendacii. Constat sutcm illum eodem tempore
scripsisse quo et losephus. ig
Cap. XV.
ClemenB de qiio apostolus Paulus ad FhilippenHCf:
Bcribcna ait: 'cum Clemente et cetetis cooperatoribu^'
meis, quorum nomina scripta aunt in libro vitae',
quartus post Petrum Romae episeopus, si quidem ■;«
aecundus Linus fuit, tertius Anacletus, tametsi pleri-
que Latinorum secundum post apoBtolum Petnim putent
faisse Clementcm.
Scripait ex persona ecclesiae romauae ad ecclesiam
Corinthiorum valde utilem epiatulam et quae in non- -1^
Dnllis locis etiam publice legitur, quae mihi videtiir
characteri epistulae, quae aub Pauli nomine ad Hebraeos
fertur, convenire; sed et multis de eadem epistula non
aolum senaibua, eed iuxta verborum quoque ordinem
3 al.; gontii tmi; Norioib.: gentibi
dixiasot; Norimb.; addidiHet 6 F
ront in fide 19 Barab,: deicripBit
li Vat.: CletQi
- 20 -
abutitur; et omnino grandis in utraque similitudo est.
Fertur et secunda ex eius nomine epistula^ quae a ve-
teribus reprobatur, et disputatio Petri et Appionis
longo sermone conscripta; quam Eusebius iu tertio
5 ecclesiasticae historiae rolumine coarguii Obiit tertio
Traiani anuo, et nominis eius memoriam usque hodie
Romae exstructa ecclesia custodit.
Cap. xri.
Ignatius, Antiochenae ecclesiae tertius post Pe-
10 trum apostolum episcopus, persecutionem commovente
Traiano damnatus ad bestias Romam vinctus mitti-
tur. Cumque navigans Smymam venisset, ubi Poly-
carpus, auditor lohannis, episcopus erat, scripsit unam
epistulam ad Ephesios^ alteram ad Magnesianos, ter-
15 tiam ad Trallenses, quartam ad Romanos, et inde
egrediens scripsit ad Philadelphinos et ad Smyr-
naeos et proprie ad Polycarpum, commendans illi
Antiochensem ecclesiam, in qua et de evangelio, quod
nuper a me translatum est, super persona Christi po-
20 nit testimonium dicens: ^ego vero post resurrectionem
in carne eum vidi et credo, quia sit'; et quando venit
ad Petrum et ad eos qui cum Petro erant, dixit eis:
^ecce palpate me et videte me, quia non sum daemo-
nium incorporale'. Et statim tetigerunt eum et cre-
25 diderunt.
Dignum autem videtur, quia tanti viri fecimus
mentionem, et de epistula eius quam ad Romanos
scripsit pauca ponere: ^de Syria usque ad Romam
pugno ad bestias in mari et in terra; nocte et die,
30 ligatus cum decem leopardis, hoc est, militibus, qui
me custodiunt, quibus et cum benefeceris^ peiores
fiunt. Iniquitas autem eorum mea doctrina est, sed
non idcirco iustificatus sum. Utinam fruar bestiis
16 Norimb.: ad Philadelphenos
— 21 ~
qnae mihi Hunt praepiirata,e, quas et oro Telocee eam
tnilii ad interitnni et alliciam ad coaieilendum me, ae,
sicut alioram martynmi, noii audeant corpus meum
adtingere. Quodsi venire nolueruit, ego yim faciam,
ut devorer. Ignoseitc mihi, filioli; quid mihi proBit, r.
ego 8cio. Nunc incipio eaae diBcipulus. nihil (1e his
quae yidentur desideranb, ut Tesum Cbristum iQveniam.
Ignia, crux, bestiae, con&ociio oasium membroromque
diviBio et totiuE eorporis contritio et tota tormenta
diaboli in me veniant, tantuni ut Ofaristo frnar.' 10
Gumque iam damnatuB c^set ad bestias et ardore
patiendi Tugiente;^ audiret leones, ait 'Crumentum
Christi sum ; dentibus be^tiarum molar, ut panis mun-
dus inveniar'.
FasBus est anno undecimo Traiani, et reliquiae 15
corporis eius in Antiochia iacent extra portam dapfa-
iiiticam in cimiterio.
Cap. XVII.
Polfcarpus, lofaannis apostoH discipulns et ab
eo Smymae episcopus ordinatua, totius Asiae episco- 'JO
pU8 princcpa fuit, quippe qui qoduuIIos apostolorum
et eorum qui Dominum viderant, magistros habuerlt
et viderit. Hic propter quasdam de die pascfaae qnae-
atioiiea sub imperatore Antonino Pio, ecclcaiam in
urbe regente Aniceto, Romam venit, ubi plarimos cre- 26
dentium Marcionis et Valentiui persuasione deceptos
rednxit ad fidem. Cumque ei fortuito obvius fuiBset
Marcion et diceret: 'cognosce uos' respondit: 'cognosco
primogeDitum diaboli'. Postea vero regnante Marco
Antonino et Lucio Aurelio Gommodo, quarta post 3ii
1 a»p deeBt id Vat. 3 'meum' dent in V&t. 4 Bamb.
et Norimb. adduot; ego me iDget&m 17 Vat.: ojmiteriOj al.:
eoemeterio SO al. 'epiKopat' nou habent 3a al.: lapei
die; Vat,: diei 21 aX: obTiMo
I
— 22 —
Neronem persecatioiie , Smjrnae aedente proconsule
et uuirerso populo in ampkitlieatro adrersus eum per-
sonante, igni traditus est. Scripsit ad Philippeasea
ralde utilem epiatnlam, quae usque hodie iu Asiae
fi eonventu legitur.
Ga^. XV 111.
Papiaa, lohannia auditor, Hierapolitauus in Asia
episcopos, quinque tantum scripsit Yolumina, quae
praenotavit: Esplanatio sermonum Domini. In quibus
lii cum se in praefatione asserat non varias opiniones
sequi, sed apostolos habere auctores, ait: 'conaidera-
bam quid Andreas, quid Petrus dixissent, quid Phi-
lippus, quid Thomas, qoid lacob, quid Matthaeus vel
alius qujlibet discipulorum Domini, quid etiam Aristion
i\, et senior lohaones, discipali Domini loquerentur. Non
enim tantum mihi libri ad legendum prosunt, quantum
viva vox et usque hodie in suis auctoribus personans.'
£x quo apparet de ipso catalogo nominum, alium esse
lohannem qui inter apostolos ponitur, et alium se-
20 niorem lohanuem, quem post Ariationem enumerat.
Hoc autem dicimus propter saperiorem opinionem, qua
a pleriaque rettniimus traditum duas poEteriores epi-
stulas lohannis non apostuli esse, sed presbyteri. Hic
dicitur aonorum mille iudaicam edidisse StmEQcaOiv.
25 Quem secuti sunt Irenaeua et Apollinaris et ceteri,
qui post resurrectioaem aiunt in came cum sanctis
Dominum regnatarum.
Tertullianus quoque in libro de Spe Hdelium et
Victorinus Pitabionenaia et Lactantius hac opinione
30 ducuntur.
4 Biunb.: ia Aaia confentui 13 alii adiiunt: quid lo-
haDQes IG Vat.: loquerebaiitar; a1.; loqaebantur 18 Qern.
et Norimb.: ei; Bamb.: in 21 BaiDb.; qaam a pkrUqui! re-
tulimaa tmdJtam 83 me deest in Vat. 29 Bamb. et No-
PietavioaeamM Nurim^.i i.D. \iulc o^udaiiAm.
I ei i:
tulii
Li
— 23 -
Cap. XIX.
QuadratuSy apostolorum discipulus, Publio, Athe- -
Barum episcopo^ ob Christi fidem martyrio coronato
in locum eius substituitur et ecclesiam grandi terrore
dispersam fide et industria sua congr^^i Cum- 5
que Hadrianus Athenis exegisset hiemem inVisens
Eleusinam et omnibus paene Graeciae sacris initiatus
dedisset occasionem his qui Christianos oderant abs-
qae praecepto imperatoris rexare credentes^ porrexit
ei librum pro nostra religione compositum Tsilde ne- 10
cesaarium plenumque rationis et fidei et apostolica
doctrina dignum. In quo et antiquitatem suae aeta-
tis osiendens ait plurimos a se visos, qui sub Domino
variis in ludaea oppressi calamitatibus sanati fuerant;
et qui a mortuis resurrexerant. 15
Cap. XX,
Aristides Atheniensis, philosophus eloquentissi-
mus et sub pristino habitu discipulus Christi, volumen
nosiai dogmatis continens rationem eodem tempore,
quo et QuadratuB, Hadriano principi dedit, id est, 20
apologeticum pro ChristianiSy quod usque hodie per-
severans apud philologos ingenii eius indicium est.
Cap. XXI.
Agrippa, cognomento Castoris, vir valde doctus,
adversus XXI Y Basilidis heretici volumina, quae in 25
evangelium confecerat; fortissime disseruit prodens
eius universa mysteria et prophetas enumerans Bar-
cabban et Barchob et ad terrorem audientium alia
2 vat.: ob Christi martTrio; Bamb.: ob Christum; Bera,
et Norimb.: ob Cbristi martjrium 6 Bamb.: eziBeet bieme
7 al.: EleoBina 10 al.: ntilem 22 Bamb. et Norlmb.% ^bl^
losophos
t|iiaedam barbara nomiiia et deum mazimam
Abrajtatt, qui qaotii anaum continens iuxta Graec
nomina eupputetur. Moratus autem est Basilides, a
quo guostici, in Alesandtia temporibus Hadriani. Qua
5 tempeHtate et Cocbebaa, dux iudaicae factionis, Chri-
&tiauo8 variis suppliciis enecavit.
Cap. XXII
HegeBippufi, Ticimis apostolorum temporum ei
omneB a pasaione Domini ueque ad Buam aetatem ec-
10 cleBiasticorum actuum texena hietoriaB multaque ad
utilitatem legentium pertinentia binc inde congFC^ana,
qninque libros composuit sermone simplici, ut, qaorum
vitam sectabatur, dicendi quoque exprimeret chsractera.
Aseerit ee veniBse sub Aniceto Romam, qui decimus
15 post PetruiQ episcopus fuit, et perseTerasee usque ad
Eleotherium, eiosdem urbis epiacopum, iini Aniceti '
quondam diaconus fnerat.
Praeterea adversum idola diBputanF, quo pnmum
errore crevissent, anbtexit historiam, ex qua osteodit,
80 qua aetate floruerint. Ait enim: 'tumulos mortuis tem-
plaque fecerunt, sicut hodie videmna, er quibus est
Antinous, serrue Hadriani Caesaris, cuiua et gynmi-
cua agon exercetur Antinous, civitatemque ex eius con-
didit nomine et proplietas statuit in templo.'
S6 Antiooum autem in deliciie habuisee Hadrianua
Gaesar scribitur.
Cap. XXIII.
luBtinus philoBophus, habitu quoque philosopho-
mm incedens, de Neapoli , urbe Palaeatinae , patre
3 Bomb.; niortunii e«t aiitem 16 Bamt). el Vat: Eleo-
tenam 18 Banib.: qnoiii&iD 19 Norimb.: sabteniit i
31 al.: Dique hodie 22 al,: coi 23 Norinb.; npod Asti-
aoam civitAtem; Bajnb.: &titiao\mL ci^vb].ti;(Dquo J
1
I
Prisco Bacchio, pro religione Ohriiiti plurimutn labo-
ravit, in tantum nt Antonino quoque Pio ei filiis eias
et senatui librum contra gentes scriptam daret igno-
miQiamque crucis non enibescerst, et alium Hbruni
aaccesaorjbus eiutidem Anioninie, Marco Antonino Vero 6
et Lucio Aurelio Commodo. EKstat eius et aliud vo-
lumen contra goutes, ubi de daemonum quoque na-
tura disputat, et qnartum adversum gentes, cui titu-
lum praenotavit $).fyx°9i ^^^ ^^ aliud de monarchia
Dei, et alius liber quem praonotavit ipdit^v, et alius lo
de anima, et dialogus coiltra ludaeoa, quem habuit
adversum Trjphonem, principem luJaeorum, sed et
contra Marcionem insignia volumiua, quorum Irenaeua
quoque in quarto adversus bereses libro meminit; et
aliuB liber contra oniDea heresea, cuiua facit mentio- 15
nem in Apologetico, quem dedit Antonino Pio. Hic
cnm iu urbe Roma haberet SiarQi^as et Crescentem
cynicum, qui multa adversum Christianos blaephema-
bat, redargueret gulosum et mortis timidum luxuriae-
que ac libidinum aectatorem , ad extremum Btudio eitis so
et inaidiis accuaatua quod Christianus csset pro Christo
i fudit
Cap. XXIV.
Melitus Asiajius, Sardensis episcopus, librum im-
peratori Marco Antonino Vero, qui Frontonis orato- s
ris discipalufl fuit, pro Cbristiano dogmate dedil.
Scripsit quoque et alia, de quibua iata sunt quae sub-
iecimua: de pascha libroa duo, de vita prophetarum
libruiD uuum, de die dominica librum unum, de fide
libram unum, de plasi librum unam, de Bensibus li- s
brum unuQi, de amma et corpore librum unum, de
baptismate libvum unum, de fiko^tviK Ubrum nuum,
14 &L: in ijuinto; cf. Higoe, 3. adnot. !T al.: duos
39 koc loco alil oddnQt: de ecoleai& librum nnum SO al. :
de pluinate 32 boc loco alii oddoDt; de Teritate libiiua.
I
et altum Hbrum qui Clavis inscribitur, de diabolo li-
brum uaum, de Apocalyp^i lohannis librum uniim, et
nigl 'Evamfiatov &£ov librum unum, et eclogarum li-
bros sex. Huiue elegana et declamatorium ingenium
5 TertuUianus in septem libria, quoa scripsit adversus
ecclesiam pro Montauo, cavillatur diceus eum b pk
risque nostrorum propbetam putari.
cap. xxr.
Tbeophilus, sextus Antiochenae ecclesiae episco'
10 pus, sub Marco Antonino Vero librum contra Marcio-
nem composuit, qui usque hodie exstat. Feruntor
eius et ad Autoiycum tria volumina, et contra bere-
aim Hermogenis liber unua, et alii breves elegante*
que tractatua ad aedificationem ecclesiae pertineutes.
15 Legi sub nomine eius in evangelium et proverbia Sa-
lomonis commentarios, qui mibi cum superiorum vo-
luminum elegantia et (pgartei non videntur congraere.
Cap. xxri
Apollinaris, Asiae Hierapolitanus epiacopus, sub
20 Marco Antonino Vero imperatore fioruit, cui et insigne
volumen jwo fide Chriatianorum dedit. Exstant eius
et alii quinque adversua gentes libri, et de veritate
duo, et adversum Cataphrygas tunc primum cum
Prisca et Maximilla, insanis vatibus, incipiente Mon-
26 tano.
Cap. XXVII.
DionysiuB, Corinthiorum ecclesioe episcopua, tan-
tae eloqueiitiae et induatriae fuit, ut non solum suae
unum, Je geutra.tioue Christi librum uaam, de prophetia
(Bamb. et Norimb.) librum unum 3 Vat.; nai tatv jitfiyam-
liarovev; Norinili.: xai lov «ffi svgianatov etc. 13 Vat.:
itereseia 23 Vat.: c&tafiigM
I — 27 —
t-ciTitatia et proTmciae populoa, eed et aliarum joo*
Tinciarum et urbium epistulis erudiret. E quibus est
I uua ad Lacedaemouios, alia ad Atlieiiieiiaes, tertia ad
I 14icomedieD9eB, quarta ad Creteuses, quinta ad eccle-
siam Amastrinam et ad reliquas Ponti eccleaias, sexta 6
ad Gnosianos et ad Pinytum, eiuadem urbis episco-
pum, septima ad Romauos, quam scripsit ad Soberem,
episcopum eorum, octaTa ad Chryaophoram, sanctam
feminam. Claruit sub imperatore Marco Antoniao
^ero et Lucio Aurelio Commodo. 10
Cap. XXVUI.
Piujtua Cretensis, Gnosiae urbis episcopus, scripsit
ad Dionyaium, Corinthiorum episcopum, valde elegan-
tem epistulam, in qua docet non aemper lacte popu-
loB enutriendos, ne quasi parruli ab ultimo occupen- i5
tur die, sed et solido Teaci debere cibo.
Cap. XXIX.
Tatianus, qui primum oratoriam docens noo par-
Tam sibi ex arte rethorioa gloriam comparaTerat, lu-
Btini martyria aectator fuit, florena in ecclesia, quam- ao
dia ab eius latere non diaceesit. Poatea rero, elatus
, eloqQeDtiae tumore, novam condidit hereain, quae en-
I cratitarum dicitur, quam postea Severua auxit, a quo
' etuadem partis heretici ScTeriani usque hodie appel-
lantur. Porro Tatianus in£nita scripsit Tolumina, e 85
quibus unus contra gentes florentissimus exstat liber,
qui inter omnia opera eius lertur insignia. Et hic
3 baeo Terba: tertia ad Nicomediensea, qaarta ad CreteDsea
' desunt in Vat. !< s.1.: amaatriaDam G Vat.: Fjrietum;
\ Bamb..- pTDitum; Noriinb.: PiDitum 15 ol.: DutrieodoB
f 16 alii addoot: ut in apiritalem proficiant senectiitaiu. £t hit
Imb Uarco Antonino Vero et Lucio Aurelio Commodo llorait
Sl Vat.: recessit 32 al.: iyx^ariTiDi'
- 28 -
sub imperatore Marco Antoiimo Vero et Lucio Ai
relio Gommodo floruit.
Cap. XXX.
Philippus, episcopue Creteusis, hoc est, urbisl
5 Gortinae, cuius Dionysius in enistula sua meminit)
quam scripsit ad eiusdem civitatis ecclesiam, praecla-
rum adversum Marcionem edidit librum, temporibi
que Marci Antonini Yeri et Lucii Aurelii Commoij
claruitb
10 Cap. XXXI.
MusanuSy npn ignobilis inter eos qui ecclesiastica
dogmata scripserunt^ sub imperatore Marco Antonino'
Yero confecit librum ad quosdam firatreS| qui de ec'
clesia ad encratitarum heresim dedinarunt.
16 Cap. XXXII. j
Modestus et ipse sub imperatore Marco Antonino
et Lucio Aurelio Commodo adversus Marcionem scri-
psit librum, qui usque hodie perseverat. Feruntur
sub nomine eius et alia ^vvtdyyLKtu^ sed ab eruditis
20 quasi ifBvSestiyQatpa repudiantur.
Cap. XXXIIL
Bardesanes Mesopotamiae clarus habitus estL qui
primum Yalentini sectator deinde eonfutator novam
ipse heresim condidit. Ardens eius a Sjris praedica-
25 tur ingenium et in disputatione vehemens. Scripsit
infinita adversus omnes paene hereticos^ qui aetate
eius pullulaverant. In quibus clarissimus et fortissi-
mus liber est quem Marco Antonino de fato tradidit
11 Yat.: Musianns al.: de eccleBiastico dogmate
26 al. addunt: volamina
~ 29 -
t^multa alia sitper pcrsecutime voliDnina, (juae secta-
ses eius de syra lingua verterimt iu graecuiii. 8i
item tanta vis et fulgor est in interpretatione, quan-
tin putamus esse in sermone proprioi'
Q^. XXXIV. (.
Victor, tertiuB decimua Romae urbis episcopus,
per guaestitme pascJiae, et alia quaedam scribeus
hiscala reiil eccleaiam sub Severo principe annis
cem.
Cap. XXXV. 10
Irenaeus, Pothini episcopi, qui Lugduuensem in
kUia regebat ecclesiam, presbyter a martyribus eiua-
Un loci ob quasdam ecelesiae quaestiones legatas Ro-
am missus honorificas super nomine suo ad Eleii-
terum perfert litteras. Postea iam Pothino prope i&
magenario ob Chriati martjrium coronato in loeum
as substituitur. Constat autem Polycarpi, cuius au-
t» fecimus mentionem, sacerdotis et martyris bunc
p&BB diaeipulum. Scripsit quinque libros adversus
ftreses, et contra gentes volumen breve, et de diaci- ii)
Bna aliud,. et ad Marcianum fratrem de apostolica
laedicatione, et librum variorom tractatuum, et ad
flastum de schismate, et a^ Floriuum de monarcbia
itB quod Deus nou sit conditor malorum, et de Octa-
I egregium syntagma, in cuius fine significans se 25
poatolicorum temponim vicinum fuisse aubscripsit:
tdiuro te, qui tran.^jcribis librum istum, per Dominum
oatrum lesum Ghristum et per gloriosum ciua ad-
Ritum quo iudicaturiis est et vivos ct mortuos, ut
nferas, postquam scripseria, et emendes illum ad 30
11 Tat! fotini 16 Vat; iu loco 81 Vai: aUnm
t Vat.: rariomm et S3 Barob, et Korimb.: Rcisroate; Vat,:
buiato 21j Bamb.: libtiim S9 Val.: qui 30 al: tmu-
rii>Beris V:it.: illud
- 30 ~
exemplar, nnde transcripsisti, diligentiBsime; hanc quo-
que obtestationem similiter traosferas, ut inTeoiati in
eiemplarL'
Ferunt eius et alias adVictorem, episcopum Ro-
6 mauuiQ, de quaestione paschae epistulas, in quibns
commouet eum non facile debere unitatem collegii
scindere, ai quidem Victor multos Asiae et Orientis
episcopos, qui quarta decima luna cum ludaeis pascli&
celebrabaut, damnandos crediderat. lu quam aenten-
10 tiam etiam hi qui discrcpabant ab illis Victori non
dedeiunt mauua. Floruit maxime sub Commodo prin-
cipe, qui Marco Antonino Vero in imperio Bucces-
serat.
Cap. XXXVI.
!5 Pantaenus, stoicae sectae philosophus , inxta qutui-
dam veterem in Alezandria consuetudinem, ubi Marco
evangelista inatituente semper ecclesiatittici fuere docto-
res, tantae prudentiae et eniditionis tam iu scripturis,
quam in saeculari litteratura fuit, nt in indiam qno-
30 que rogatus ab illius gentis legatis a Demettio, Ale-
xandriae episcopo, mitteretur. Ubi repperit Bartholo-
meum de duodecim apostolis adventum Domini lesu
iusta Matthaei evangelium praedicasse, quod hefaraeie
litteris scriptum revertens AJesandnam eecum detulit.
25 Hnius multi quidem in sauctam scripturam exetant
commeatarii, sed magis vira tdx ecclesiis profuit; io-
Guitque sub Severo principe et Antonino, cognomento
Caracalla.
Cap. xxxrii.
30 Rhodon, genere Asianus, aTatiano, de quo supra
dixiniuB, Romae in Bcnpturis eruditus edidit plQrimR
i a,].: feroDtur — epietolae 16 al. : a Uarco ern
flOinper 18 Norimb.: Bcriptiiria aaitctiH S6 al.: v
so Vat: cogaomento
— 31 —
praecipuuinque adTersus Marcionem opus, in quo refert,
quomodo ipsi quoque inter se Marcionitae discrepent,
et Apelleu senem, alium hereticiim, a se qnondam
fiiisse conyentum et risui habitum eo quod Deum,
qnem coleret, ignorare se dixerit. Meminit in eodem s
libro quem scripsit ad Calliatiouem, Tatiani se Romae
fuisse auditorem. Sed et in hexemerum elegantes trac-
tatus composuit, et adversus Cataphrygas inGigue opus;
temporibusque Commodi et Severi floruit.
Cap. XXXVIIl. 10
Clemens, Alexandrinae ecclesiae preabyter, Pan-
taeni, de quo supra rettulimus, auditor post eius mortem
Alexandriae acholam tenuit et seaTJjj^ijffErai' magister
fuit. Feruntur eius iasiguia Tolumiaa plenaque erudi-
tionis atque elnquentiae tam de scripturis divinis, quani 15
de saecularis litteraturae instrumento. K quibus illa
I aunt: ffcgicjftacEr^ libri VIII, {morvTtaaemv libri VIII,
adversus gentes liber unus, do ieiunio disceptatio, et
alins liber, qui inscribitur: quisnam ille dives sit, qui
ealvetur; de obtrectatione liber unus, de canouibus 20
eccleaiasticis et adversum eos, qui ludaeorum sequuntur
errorem, liber unus, qaem proprie Alesandro, Hieroso-
lymorum episcopo npoeEtpiavi^eev. Meminit autem in
atromatibus auia Tatiani adversum gentes, de quo
supra disimua, et Cassiani cuiuadam xff^^^YQ^V^Sf 86
quod opusculum invenire iion potui, Nec non de
Iiidaeis Aristobulum quendam et Demetrium et Eupo-
lemum, scriptorea adversum gentes, refer^ qui in simi-
litudinem losephi ap3:«to^oj'''ov Moysi et iudaicae
geotiB asseruerint. Exatat AleTandri, Hierosolym
episcopi, qiii cum Narcisso postea reiit eccle
1 Tat.: qiioU 7 Bamb.; adiutorem 14 Vat,; fuerunt
18 alii hoo loco addnDt; Pandagc^ hbri trCB, da pucha Ubi?r
84 ftl.: voluminiH Tatiani 39 u.1.; «i«iai<f)Diihiii
I
epistula aitper ordinatioiie Asclepiadis confesBoria ad
Autioehenses congratulaotia eia, in qna poDit in fine;
'haec vobis, domini ac fiatrea, scripta transmiaininB
per beatum Clementem preabyt-erum, virum iniustrem
5 et probatuDi, quem voa quoque acitis et nuoc plenioa
cognoacetis; qui cum huc Yeni&aet iuxta providentiam
et Tisitationem Dei, confirmavit et auxit ecclesiam
Domini', Constat Originem huiua fuisae diBcipulum.
Floruit antcm Severi et Antonini, filii eius, temporibun.
10 Cap. XXXIX.
Miltiades, cuiua Rliodon in opere auo, qaod ad-
veraum Montammi, Priscam Maximillamque composuit,
recordatuB eat, scripsit contra eosdem voJumen praeci-
puum, et adversum geutes ludaeosque libroa alios, et
15 principibua illius temporis apologeticum dedit. Floruit
Marci Antoniui Commodique temporibue.
Cap. XL.
Apolloniu^ vir disertisaimus, scripsit adversuB Mon-
tanum, Priscam et Maximillam insigne et longum
20 volumen, quo asserit Montauum et insanas ratea eius
perisse suspendio, et mutta alia, in quibus de Prisca
et Maximilla refert: 'si negant eas accepiase munera,
confiteantur non esse proplietas qui accipiunt, et
mille hoc t«Btibus approbabo. Sed ex aliia fructibus
2B probautur prophetae, Dic mibi, crinem fiicat prophetea?
stihio oculoa linit prophetes? vestihus et gemmis
oiiiatur prophetes? ludit tabula et tesseris propheta?
fenus accipit? respondeant, haec utrum fieri liceat
an non? Meum est probare, quia fecerint', Dicit in
30 eodera lihro quadn^esimuDi esse annum usque ad
— 33 -
tempus, quo et ipse scribat libram, ex quo heresis
Cataphrygarum habuerit exordium. TertuUianus sex
Yoluminibus adversus ecclesiam editis; quae scripsit de
£x6ta0H, septimum proprie adversum ApoUonium ela-
boravity in quo omnia^ quae iUe arguit^ conatur defen- 5
dere. Floruit antem ApoUonius sub Commodo Seve*
roque principibus.
Cap. XLL
Serapion^ undecimo Commodi imperatoris anno
Antiochiae episcopus ordinatus, scripsit epistulam ad lo
Caricum et Pontium de heresi Montani, in qua et
hoc addidit: ^ut autem sciatis falsi huius dogmatis, id
est, novae prophetiae ab omni mundo insaniam repro-
bari, misi vobis ApoUinaris beatissimi^ qui fuit Hiera-
poU Asiae episcopuS; Utteras'. Ad Domnum quoque, 15
qui persecutionis tempore ad ludaeos decUnayerat^
volumen composuit; et aUum de evangeUO; quod sub
nomine Petri fertur, Ubrum ad Rhosensem CiUciae
ecclesiam, quae in heresim eius lectione diverterat.
Leguntur et spai-sim breves eius epistulae, auctoris 20
sui acxr^^ei et vitae congruentes.
Gap. XLIL
ApoUoniuSy Bomanae urbis senator^ sub Commodo
principe a servo proditus quod Christianus esset; im-
petrato ut rationem fidei suae redderet^ insigne volumen 25
composuit^ quod in senatu legit; et mhilo minus sen-
tentia senatus pro Christo capite truncatur, veteri apud
eos obtinente lege, absque negatione non dimitti
Christianos, qui semel ad eorum iudicium pertracti
essent. 3,^
1 Bamb.: scribebat 11 Vat. Bamb. et Bern.: CariaanLv
Yat.: hereslB 18 Yai: Bhosseui ^4 'B«sg\i«\ \ifi;:^T^
BerdSng, HierotkjrmoM. %
— 34 —
Cap. XLIII.
Theophilus, Caesareae Palaestinae, qnae olim Turris
Stratonis Yocabatur, episcopuSy sub Severo principe ad-
yersum eos^ qui quarta decima luna cum ludaeis pascha
5 faciebanty cum ceteris episcopis synodicam et yalde
utilem composuit epistulam.
Cap. XLir.
BacchyluSy Corinthi episcopus, sub eodem Severo
principe clarus habitus est, et de pascha ex omnium
10 qui in Achaia erant episcoporum persona elegantem
librum scripsit
Cap. XLV.
PolycrateS; Ephesiorum episcopus, cum ceteris
episcopis Asiae, qui iuxta quandam veterem consue-
16 tudinem quarta decima luna cum ludaeis pascha cele- a
brabaitit, scripsit adyersus Victorem; episcopum Roma- 1
num, epistulam synodicam^ in qua docet se apostoli
lohannis et Teterum auctontatem sequi, de qua haec
pauca excerpsimus : ^nos igitur inyiolabilem celebramus
20 diem nec addentes aliquid nec dementes. Etenim in
Asia elementa maxima dormierunt, quae resurgent in
die Domini, quando yenturus est de caelis in maiestate
sua et susdtaturus omnes sanctos^ Philippum loquor
de duodecim apostolis^ qui dormivit Hierapoli, et duas
25 filias eius, quae yirgines senuerunt, et aliam eius filiam,
quae spiritu sancto plena in Epheso occubuit. Sed
et lohannesy qui super pectus Domini recubuit et
pontifex eius fuit auream laminam in fronte portans^
martyr et doctor, in Epheso dormiyit. Et PolycarpuSy
80 episcopus et martyr^ Smymae occubuit. Thraseas
quoque, episcopus et martyr^ de Eumenia^ in eadem
28 ^fhiV, qnem habet etBamb., deestin al. Yat.: lamminam
35
episcopi ^M
ratur, et ^M
eunuchi, V
Smyrna requiescit. Quid necesse est Sagaris, episcopi
et martyria, recordari, qui in Laodicea aoporatur, i
Papyri beati, et Melitonis, in spiritu Bancto eunuchi,
qui semper Domitio serviens poaitas est tn Sardis et
esspectat in adventu eius resurrcctionem ? Hi onrneB
obaervaverunt diem paschae quarta deeima luna, ab
cvangelica traditione iu nullam partem dei^.liQantes et
ecclesiaaticum sequentes canonem. Ego quoque, miui-
mus omnium vestnim, Poljcrates aecundum doctrinam
propinquorum meorum, quos et aecutus sura, — septem lo
I siquidem fuerunt episcopi et ego octavua — aemper
I pascha celebravi, quando populus ludaeorum azyma
I faciebat Itaque, fratres, LXV aiinos habens aetatis
meae in Domiuo et a multis de toto orbe fratribns
eruditus, peragrata omai scriptura, non formidabo eos 16
qui uobia minantur. Dixerunt enim maiores mei:
'oportet Deo magis oboedire quam hominibus'. Haec
, propterea poaui, ut ingenium et auctoritatem viri ex
I parvo opusculo demonstrarem. Floruit Severi principiB
temporibus eadem aetate, qua Narcissus Hierosolymae. 20
Ca^. XLVL
HeraclituB sub Commodi Severique imperio in
■ipoatolQm commentarios composuit.
Cap. XLVII.
' MaximuB sub iisdem principibus famoaam quae- 35
I ationem insigni volumine ventilavit, unde malum, et
, quod materia a Deo facta sit.
G Tat.; ■pecl&t
I n Vat.: temporibm
11 ai. boc locu adduot: propinqni mei
23 Norimb.: apostoloi
— 36 -
Cap. XLVni.
Caadidua regDactibus supra scriptis in liexemeroii
pulcherrimos tractatua edidit.
Cap. XLIX.
a Appioa sub Severo principe Bimib~t«r in hexe-
meron troctatns fecit.
Cap. L.
8eztns snb imperatore Severo librum de resurrec-
tione Bcripnt.
10 Cap. LI.
Arabianus sub eodem edidit quaedam opuscula ad
Gbristianum dogma peitinentia.
Cap. LII.
ludaa de septuaginta apud Daniel bebdomadibus
15 plenissime diBpu^vit et xfiovoyQaipCav superiorum t«m-
porum usque ad decimum Severi perduxit aonum.
In qua erroris arguitur, quod adventum anticbristi
circa sua tempora futurum esBe dixerit; sed boc ideo,
quia magnitudo persecutionuoi praesentem mundi miiia-
30 batur occasum.
Cap. LIII.
TertulliauuB preabjter nuoc demum primus post
Victorem et Apollonium Latinorum ponitur, prOTinciae
Africae, eivitatis Carthi^inienBis, patre centurione pro-
2& consulari. Hic acris et Tohementis ingenii Bub SeTero
principe el Antonino Caracalla maxime floruit multa-
qne scnpsit volumina, quae, quia nota sunt pluribus,
praetermittimuB. Yidi ego quendsm Paulum Concordise
11 al. addunt: principe .
[ — 37 -
quod oppidDm Italiae ent, senem, qui se beati Cypriani
iaiD grandis aetatis rotarium, cum ipBC admodum esset
adulescens, Romae vidisse diceret refereut^m sibi, solitum
uumquam Cfprianum absque Teri^uUiani lectioue unam
diem praeteriBse ac sibi crebro dicere: 'da magiBtnim'^! i
Tertullianum videlicet significauB. Hic usque ad mediam
aetatem preabyter fuit ecclesiae, invidia postea et con-
tumcliis clericonim Romauae eccleeiae ad Moutani
dogma delapsus in multis libris novae prophetiae me-
mimt. Specialiter autem adversua ecclesiam texuit lO
Tolumina de pudicitia, de persecutione , de ieiuniia, de
monogamia, de ecstasi libros ses et septimum, quem
adrersns Apolloninm composuit; feriurque vixisse us-
que ad decrepitam aetatem et qnae non exstant opus-
cnlft edidiese. is
Cap. LIV.
Origeues, qui et Adamantius, decimo Severi per-
tiuacis anno adversum ChristianoB perseeutione com-
mota, a Leonide patre Chrieti martyrio corooato cum
sex fratribua et matre vidua panper reliuquitur annos '^O
oatus circit«r XVII; rem enim familiarem ob confe''-
Bionem Christi fiscus occupaverat. Hic Alexandriae
dispersa ecclesia octavo decimo aetatis suae anno
KOTtixrjStcov opuB adgressus, postea a Demetrio, eiusdem
«rbis epiacopo, in locum Clementis prosbyteti confir- 25
tnatus, per mnltos annos flornit, et cum iam mediae
esset aetatis et propter ecclesiae Achaiae, quae plurimis
I heresibus vexabantur, sub testimonio eectesiatiticae
epistulae, Athenas per Palaestinaui pergerct, a Theo-
I Ctisto ot Alexandro, Caesareae et Hierosolymomm cpi- yo
eGopis, presbyter ordinatus Demetrii ofTendit animos,
I 3 VB.t.: r«fertqae; Ver.: refcrretqus; Biimb. et.Norinib.; tefe-
restetoqDO BOnach : diceret, rcfcrreque lilii aolitaia 7 Bamb.
[ et Noriinb.: presbyter fnit ecokBiae Africanae (Afritae); Vst.:
praefuit 14 ROnecb: et multti qoae 31 al.: aniinu.tii
i
— 38 —
qui taitta adrersus eum debaccliatus inaania est, at
per totum orbem super nomine eius scriberet Constat
eum, antequam C&eaaream migraret, fuisse Romae sub
Zepherino episcopo, et BtaUm Alexaodriam reYersum
h Heraclam presbyterum, qui iu habitu phitosophi perae-
verabat, adiutorem sibi fecisse xaT^i^asav, qui quidem
et post Demetrium Alexandrinam tenuit ecclesiam.
Quantae autem gloriae fuerit, hinc apparet, quod Fif'
millianuB, Caesareae epiacopua, eum onmi Cappadocia
10 eum invitavit et diu tenuit et postea sub occasione
sanetorum locorum Palaestinam Teniene diu Caesareae
ab eo in sanctis BCripturia eruditus est; sed et illud
quod ad Mammaeam, matrem Alexandri imperatoris,
religioaam feminam rogatus venit Antioehiam et summo
ifi honore babitus est et ad Pbilippum imperatorem,
qui primuB de regibus Komanis Christianua fiiit,
et ad matrem eius iitteras recit quae usque hodie
ezstant.
Quis autem ignorat, quod tantum habuerit in
so Bcripturis Banctia studii, ut etiam hebraeam linguam
contra aetatis gentisque suae naturam edisceret et
exceptis septuaginta interpretibus alios quoqne editiones
in unum congregaret? Aquilae scilicet, Pontici proselyti
et Theodotionis Hebionei et Sjmmacbi eiosdem dog-
85 matis, qui in eTangelium quoque xaza Max&atov ecripBit
commentarios, de quo et suum dogma confirmare
conatur. Praeterea quintam et sextam et septimam
editionem, quas etiam nos de eius bibliotbeca habemus,
miro labore repperit et cum ceteris editionibus com-
3(1 paravit.
Et quia indicem uperum eiuB in Toluminibus
epistularum quas ad Paulam scripsimus, in quadam
epistula contra Varronia confereus posui, nunc omitto
VI hoc loco aQOcoluthDn est 19 B&mb, et Norimb. : qoii
WDOTat et 25 Vat.: cata H&tthaeum 31 Vat,, Bamb, et
Norimb.: opetia 33 Bamb. et Norimb.: VarroniB opeia
w
illad, de ;
de immortali iugenio eius non tacens, quod
dialecticam, arithmGtic&m, musicam, grammaticam et
rhetoricam omBiumque phiiosophorum sectas ita didicit,
ut studioBos quoque saecularium litteranim sectatores
haberet et interpretaretur eis cottidie, concnrsuaque ad 6
eum mire fierent. Quos ille propterea recipiebat, ut mh
occasione aaeculariB Htteraturae in fide Christi atatueret.
De cnidelitate autem peraecutionia, quae adveraum Chri-
atianos sub Decio consurrezit eo quod in religionem
Philippi desaeviret, quem interfecerat, supcrfluum estio
dicere, cum etiam Fabianus, Romanae ecclesiae epi-
scopus in ipsa occubuerit, et Alexander et Babylaa,
HieroBolfmorum et Antiochenae eeclesiae pontificea, in
carcere pro confeasione dormierint. Et si quis auper
Origenis statu scire yoluerit quid actum sit, primoi^
Quidem de epistulis eius, quae post persecutionem ad
oiTersos missae sunt, deinde et de aexto Eusebii
Caesariensis ecclesiasticae historiae libro et pro eodem
Oiigene aejt voluminibiis poasit Hquido cognoscere.
Vixit usque ad Gallum et Volusianum, id est, us-?a
1 qoe ad LXIK aetatis suae annum, et mortaus est
iTyri, in qua urbe et sepultus est.
Cap. LV.
Ammonius, vir disertus et ralde eruditus in philo-
BOphia, eodem tempore Alexandriae clarus habitus est.2S .
Qni inter multa ingemi Bui et praeclara monuinenta
etiam de consonantia Moysi et lesu opus elegana com-
posuit et evaugelicos canones excogttavit, quos postea
eecutus est Eusebiua Caesarieusis. Hunc falso accusat
I Porpbyrius, quod ex Christiano ethnicua fuerit, cum so
S Bamb. et Norimb,: dialecticnm quoque et geometriftm et
S Bainb : 6eieQt miri&ci; Norimb.: inirifice fierent 7 Bamb.:
. in Sile Christi eoa iostrnereti Both.: institaeret 15 al.i felit
Uamb. et Norimb.j primam
I
- 40 —
conetet eQm usque ad extremam yitam Ghnstiaiiuin
perseverasse.
Cap. LVL
Ambrosius, primum Marcionites, dein ab Origeiie
5 correctuS; ecdesiae diaconus, et confessionis dominicae
gloria insignis fuit. Gui cum Protocteto presbjtero
liber Origenis de martyrio scribitur; huius industriay
sumptu, instantiaque adiutus infinita Origenes dictavit
Yolumina.
10 Sed et ipse, quippe ut vir nobilis^ non inelegantis
ingenii fuit^ sicut eius ad Origenem epistulae indicio
sunt. Obiit autem ante mortem Origenis, et in hoc
a plerisq^e reprehenditur^ quod, vir locuples, amici
senis et pauperis moriens recordatus non sit.
15 Cap. LVIL
Tryphon, Origenis auditor, ad quem nonnullae
eius exstant epistulae, in scripturis eruditissimus fnii
Quod quidem et multa eius sparsim ostendunt opus-
cula, sed praecipue liber quem composuit de 'yacea
20 rufa' in deuteronomio et de ^dichotomematibus', quae
cum columba et turture ab Abraham ponuntur in Genesi.
Cap. LVIIL
Minucius Felix^ Romae insignis causidicus, scripsit
dialoirum Ghristiani et ethnici disputantis. qui Octavius
25 inscnW. 8ed et alins sub nomiiie eius fertor /de
fato' Tel ^contra mathematicos^ qui^ cum sit et ipse
6 Bamb.: cui cum Theotisto presbytero liber ... Bcribitnr.
Huins indostria et Bompta et instantia et adhnc infinita . . .
Yat : nam cnm '^ Theoctisto presbytero liber Origenis . . . scribe-
retnr, hoinB indnstria . . . perfectnm est et ad hnnc . . .
14 Bamb.: non eet 16 Vai: adiutor 21 Norimb.: ab
Abrahamo
diserti homiius, non mihi videtur cum auperioiiB
libri stilo conT«mre. Meminit hiiius Mi&ucii et Lac-
tautius in libris suia.
Cap. LIX.
Gaius sub Zcpbyriao, Romauao urbie episcopo, 5
id eat, sub Antouiuo, Severi litio, disputattouem adversus
Proculum, Montaui sectatorem, valde iusigitem habuit
argueus vam temeritatia auper uova prophetia defen-
denda et iu eodem volumine epistulaa quoque Fauli
tredecim taiitum eaumerans quartam decimam, quae 10
fertur ad Hebraeos, dicit non eius esse; scd apud
RomaDos usque hodie quasi Pauli apostoli uon habetur.
Cap. LX.
Beryllus, Arabs Boetrenufi epiacopus, cum aliquanto
I tempore reiisset eccleaiam, ad extremum lapsus in is
beresim, quae Chnstum ante incamationem negat, ab
Origene correctus scripsit varia opuscula ef maKime
nastalaa, iu qaifaua Origeni gratiaa agit. Scd et
(mffems ad eum litterae suut Exstat dialogus Ori-
genia et Berylli, in quo hereseos arguitur. Claruit 20
aotem flub Alezandro, Mammaeae filio, et Mazimiuo et
Gordiaoo, qoi ei in imperio fiuccesBerunt
Cap. LXI.
Hippolytna, cuiuadsm «cclesiae episcopua — nomen
qnippe urbia scire non potui — in ratione paschae et 2?
tempomm canone scripait et usque ad primum annnm
Alexandri imperatorie aedecim annorum circulum, quem
Graeci fxxaiStxatrriffida vocant, repperit, et Etisebio,
7 = ProcluQ] e Tat.: defereodA 14 al.: ArabiH
16 Bainb, et Norimb.: gloriote ceiiHet 20 al.: coargnitar
&6 Norimb.: qaein tchpnt
i
i
— 42 —
qoi super eodem pascha decem et novem annorum
circulum, id est, iwsanaiSBXOBxriQlSa composuit, occa-
sionem dedit. Scripsit nonnullos in scripturas commen-
tariosy e quibus haec repperi: in Hexaemeron, in
5 Exodum, in Canticum Canticorum, in Genesim, in
Zachariam, de Psalmis, in Esaiam, de Daniele, de
Apocalypsiy de Proyerbiis, de Ecclesiaste, de Saul, de
Pytonissa, de Antichristo, Me resurrectione', contra Mar-
cionem, *de pascha', *adyersus omnes hereses' et tiqo^
10 ofuXiaVf ^de laude Domini Salvatoris', in qua praesente
Origene se loqui in ecclesia significat. Huius aemu-
latione Ambrosius, quem de Marcionis heresi ad veram
fidem correctum diximus, cohortatus est Origenem
in scripturas commentarios scribere, praebens ei septem
15 et eo amplius notarios eorumque expensas et librario-
rum parem numerum^ quodque his maius «st, incre-
dibili studio cottidie ab eo opus exigens. Unde et in
quadam epistula iQyodimxxfiv eum Origenes yocat.
Cap. LXIL
20 Alexander^ episcopus Cappadociae^ cum desiderio
sanctorum locorum Hierosolymam pergeret et Narcissus;
episcopus eiusdem urbis iam senex regeret ecclesiam,
et Narcisso et multis clericorum eius revelatum est,
altera die mane intrare episcopum^ qui adiutor cathe-
25 drae sacerdotalis esse deberet. Itaque re ita completa
ut praedicta fuerat, cunctis Palaestinae episcopis in
unum congregatisy annitente ipso quoque vel maxime
NarcissO; Hierosoljmitanae ecclesiae cum eo guber-
naculum suscepit Hic in fine cuiusdam epistulae,
30 quam scribit ad Antinoitas super pace ecclesiae, ait:
^salutat yos Narcissus, qui ante me hic tenuit episco-
palem locum et nunc mecum eundem orationibus regit^
7 aL: et 11 Bamb. et Norimb.: in hniag aemulationem
30 Vat.: Antionitas; bamb.: Antiochenses
- 43 -
annos iiatus circiter ceDtum sedecio), et voa mecam
precatur ut idem unumque sapiatis'. Scribit et aliam
ad Antiocheoses per Clenientem, preabyteram Alexan-
driae, de quo supra diximus, nec non et ad Origenem,
et pro Origene contra Demetrium, eo quod iuxta testi-
monium Demetrii eum presbytemm constituerit. Sed
et aliae eius ad diveraos feruntur epistulae. Septima
autem perseeutione sub Decio, quo tempore Babylas
Antiochiae passus est, ductus Caesaream et clausus
carcere ob confessionem Cbristi martyrio coronatar. lO
Cap. LXJII.
lulius Africanus, cuius quinque 'de temporibus'
esstaut Tolumina, sub imperatore Marco Aurelio Anto-
nino, qui Macrino successerat, legationem pro instau-
ratione nrbis Emmaus auscepit, quae postea Nicopolis 15
appellata. Est epistula ad Origenem super quaestione
Sosannae, eo quod dicat in hebraico hanc fabulam
non haberi nec convenire cum hebraica etymologia
BSo Tov aQivov itpiaai xal aao vov 6xCvov Oxifiai,
contra quem doctam epistulam scripsit Origenes. £x- 20
stat eius ad Aristidem altera epistula, in qua super
diatpovia quae yidetur esae in genealogia Salvatoris
apud Matthaeum et Lncom, plenissime disputat.
1
Cap. LXIV.
Geminus, Antiochenae ecclesiae presbyter, pauca 25
ingenii sui monumenta composuit, florens sub Alexandro
principe et epiucopo urbis suae, Zebenno, eo vel
maxime tempore, quo Heraclas Alexandrinae ecclesiaa
pontifex ordinatus est.
9 est epistuia ,
i
— 44 -
Cap. LXV.
Theodorus^ qui postea Gregorius appellatus est
Neocaesareae episcopus, admodum adulesoens, ob studis
raecarum et latinarum litterarum de Cappadocis
terytum et inde Gaesaream Palaestinae transiit iunctc
sibi fratre Athenodoro. Quorum cum egregiam indolen
Tidisset Origenes, cohortatus est eos ad philosophiam
in qua paulatim fidem Ghristi subintroducens sui quo
que sectatores reddidit. Quinquennio itaque erudit
10 ab eo remittuntur ad matrem. E quibus Theodorui
proficiscens panegyricum Bv%aQi6rla$ scripsit Origeni
et convocata grandi frequentia ipso quoque praesent(
Origene recitavit; qai usque hodie exstai Scripsi
et fiBtaq>QaiSi.v in Ecclesiasten brevem quidem, se<
15 valde utilem; et aliae vulgo eius feruntur epistulae
et praecipue signa atque miracula, quae iam episcopu;
cum multa ecciesiarum gloria perpetrayit.
Cap. LXri.
Comeliusy Romanae urbis episcopus, ad quem oct<
20 Cypriani exstant epistulae^ scripsit ad Fabium; An
tdochenae ecclesiae episcopum, de synodo Romana e
Italica et Africana, et aliam de NoTatiano, et de hi;
qui lapsi sunt; tertiam de gestis synodi, quartam a<
eundem Fabium valde pro&am epistulam et Nova
25 tianae hereseos causas et anathema continentem. Bexi
ecclesiam sub Grallo et Volusiano annis duobus; cu
ob Christi nuurtyrium corouato successit Lucius.
Cap. LXriL
Cyprianus Afer primum gloriose rhetoricam docui
30 et exinde^ suadente presbytero Caecilio^ a quo et cog
16 aL: sed 20 Vat.: FaTianam; Bamb.: Flayianum
26 Bajnb. et Norimb.: annis XII
I _ 45 —
nomeutum aortitus est, Chriatianus fartus omnem sab-
staatiam suam pauperibus erogavit, ac non post mnl-
tum tempurii aliectus in presbyterium etiam episco-
puB Carthaj^ienais conBtitutiis est.
Huiua ingcnii superSuum est indicein testxs,
cum Bole clariora siut eiua opera.
Passus est sub Valeriauo et Gallieno priiicipibns
persecutione octava eo die quo Bomae Comelins, sed
uoQ eodem anno.
Cap. LXVIII. 1
I Pontius, diaconus Cypriani, usque ad diem paa-
sionia eiua cum ipso exsilium sustinens egregium vu-
lumen vitae et passionis Cypriani reliquit.
Ckip. LXIX.
■ Dionysins, Alexandrinae episcopus urbis, sub He- 15
racla scboiam teauit et Origeuis vel insignissimus au-
I ditoT fuii Hic ia Cypriani et Africanae syuodi dogma
I conseDtiens de hereticis rebaptizaudis plurimoe ad di-
versos misit epistulas, quae usque hodie exstant, et
ad Fabium, Antiochenae ecclesiae episcopum, de pae- 20
I nitentia, ad Romanoa per Hippolytum alteram, ad
Xystum, qui Stephano successerat, duas epistulaa, et
' ad Philemonem et Dionysium, Romauae ecclesiae pres-
I byteros duas, et ad eundem Dionysium, postea Roma-
nae ecclesiae episcopum, et ad Novatianum causantem 35
quod invitus Romae episcopus ordinatus esset, cuius
epistulae hoc esordium est: 'Dionysius Novatiano fratri
i S Bunb. et Noriinb.: ac post nou 3 Norimb.! electiu
[ tn prenbyterum 8 Tat., Bern., Bamb. etNorimb.: 'eo', 000:
I 'eoaeni\ qnod eispectatur 16 Bamb. ctNorimb. : stholBm
i ftatiix^Vftav preibfter 18 Vat.: baptiEUodiB 2! Vai,: Si-
I >taini Bamb.: Sjituoi; Norimb. : Siitnni
_ 46 -
salut^m. Si inTitus, ut diuis, ordiuatus es, probabis
hoe, ciim ?oleos receaaeria,'
Eat eius et ad Dionyaium et Didymum altera
epistula et ioffraezixKC de pascha plurimae declama-
r> tQrio sermone conacriptae, et ad Aleiaudrinam eccle-
siam de essilio, et ad Hieracam, in Aegypto episco-
pum, et alia 'de mortalitate' et 'de sabbato' et Jtepi yv{i'
vttCiov, et ad HeriDaiiimoaem, et alia 'de persectitioDe
Decii', et duo libri 'adTersiim Nepotem' epiacopum,
10 qui mille aunorum corporale regnum suia acriptis a^-
serebat. In quibna et de Apoealypai lohannis diligen-
tisairae diaputat, et adversua Sabellium et ad Ammo-
nera, Beronicea episcopum, et ad Telesphorum, et ad
Euphranorem, et quattuor libri ad Diouysium, Roma-
16 nae urbis epiacopum, ad Laodicensea 'de paenitentia',
ad Origenem 'de martyrio', ad Armenios 'de paeni-
tentia' et 'de ordine delictorura', 'de natura' ad Ti-
motheum, 'de teraptationibus' ad Euphranorem, ad
Basilidem quoque multae epistulae, iu quarum una
20 se asserit etiam in Eeclesiaaten coepisse Bcribere com-
mentarios. Scd et adrersus Paulura SamosateDum
ante paucos dies quam raoreretur, insignis eius fertur
eplstula.
Moritur duodecimo Galliem anno. ^^m
25 Cap. LXX. ^l
Novatianus, Romanae urbis presbyter, sdTerBUB
Comelium cathedi-am sacerdotalem conatus invadere,
MoTatiaQonim quod graece dicitur xa9afiav dogma
constituit nolens apostatos suscipere paenitentes. Haiue
.^0 auctor NoTatus, Cypriani presbyter fuit. Scripsit au-
e Vat. et Bamb. et Bem.: Heraclani; Norimb,; Herecbam
10 Bamti.: aaaevcrat; Norimb,; al^niiat 14 Bamb.: Euphra-
teo lu Tat: patieutia hoc loco al. addant: ttero cauo-
nem de paeniifuna. (Migtie: item %& CB,Ti(iTiftia dc ^aeniteiitia)
I tet
I nez
— 47 —
teni "de pascba', 'de sabbato', 'de circamciaione', 'de
aacerdote', 'de ordinationc', 'de cibiH iudaicia', 'de
stantia', 'de Attalo', multaque alia, et 'de Trinitat«'
grande volumen, qoasi imrofii^v operis Tertiilliani fa-
ciens, quod plurimi nescientes Cjpriani aestimant.
Cap. LXXI.
Malchion, diaertissimns Antiochenae eccleaiae pres-
byter, qaippe qui in eadera urbe rhetoricam florentis-
sime docnerat, adversus Paulum Samosateuum, qui,
Antiochenae ecclesiae cpiscopus, dogma Artemonia in-
staurarat, eicipientibua notariis disputafit, qui dialo-
guis usque hodie exBtat. Sed et a!ia grandis epistula,
px persona synodi ab eo Bcripta, ad Dionysium et
Maximum, Romanae etAlexandrinae ecclesiae episcopoB
dirigitur. Floruit sub Claudio et Aureliano. t
Cap. LXXII.
Archelaua, epJBCopus Mesopotamiae, librum dispu-
tationis suae, quam habuit adrersum Manichaeum ex-
enntem de Perside, syro sermone composuit, qui trans-
latua in graecum habetur a multis. S
Claniit 8ub imperatore Probo, qui Aureliano Ta-
citoque successerat.
Cap. LXXIIL
Anatolius Alesandrinus, Laodiceae Syriae episco-
pu8, Bub Probo et Caro imperatoribus floruit, mirae gs
doctrinae vir in arithmetica, geomeiria, astronomia,
grammatica, rhetorica, dialectica. Cuius ingenii magni-
tudinem de volumine quod 'super pascha' composuit,
3 Bamb. et Norimb.: de oratioae 9 VaL; rhetoricam
edonterat 80 VBt.: in gfaecom in nmltia
et decem libris 'de aritlimeHcao instttutionibtia' in
telligere possumu^.
Cap. LXXIV.
Victorinus, PetabioiieiiBis episcopus, iion aeque
s latiiie ut graece nuverat. Unde opera eius giandia
stsnsibus viliora yidentur compositione verbonun. Snnt
autem haec:
'commentarii in Geneeim, in Sxodum, in Leviti-
cum, in Esaiam, in Bzechiel, in Abacuc, in Eccle-
10 siasbin, in Canticum Canticorum, in ApocaljpBim lo-
hannis,' 'adversum omnee lieresea', et multa alia.
^Ad extremum martyrio coronatus est. ^H
Cap. LXXV. "
Pamphitus presbyter, Eusebii CaesarienBis eplscopi
15 necesBarias, tanto bibliothecae divinae amore flagiavrt,
ut maximam partem Origenis voluminum sua miMya
descripeierit, quae usque hodie in Caesariensi bibl.o-
theca habentur. Sed in duodecim prophetas XXV
i^^^y^aeav Origenis manu eius exarata repperi, quac
20 tanto amplexor et eervo gaudio, ut Croesi opes ha-
bere me credam. Si enim laetitia est unam epistu-
lam habere martyris, quanto m^s tot milia versuum,
quae mihi videtur signasse aui sanguinis vestigiis!
Scripsit, anteqcam Eueebius acriberet, apologeti-
25 ticum pro Origene, et paasus est Caeaaieae Palaesti-
nae sub persecutione Maximini.
I Bamb, utNDrimb.: de decem libriB arithmeticae institu-
I tionia 4 Bamb. et Norimb.: PictavioueDaiB IS Ynt.: ba-
betur Bamb.; sed et 19 Norimb. etGero.: OrigenJB Vo-
J lumina SO IJaiub.: amplei^tor S3 Bamb.: videntur — va-
L«^^(a 26 \'at., Barol). ct Becn.: Maiimiaai
Cap. LXXVl
PieriuB, Alesaudriuae ecclesiae presbyter, sub Ca.ro
et Diodetiano priocipibua tempore quo eandem eocle-
niam Thomas episcopus rogcbat, florentisaime populos
docuit et iii tantam Bermonis diversonimque tracta- 5
-tuum, qui usque liodie exataut, venit elegantiam, ut
Origeiies iunior vocaretur. Constat, Iiunc mirae affxi}-
aeag et appetitorem voluutariae paupertatis scientiB-
simumque dialccticae artis post persecutionem omne
Titae suae tempus Romae fuisse vcrsatum. Huius est 10
longiasimus tractaius *de propheta Osec', quem in
pervigilio paschae habilum ipse sermo demonstrat.
Cup. LXXVII.
Lucianus, vir discrtissimua, AQtiochenae ecclesiae
^«sbyter, tantum in scriptnrarum studio laboravit, 16
vt usque nunc quaedam exemplaria scnpturarum Lu-
cluii martjris uuncupentur. Feruntur eius 'de fide*
libelli et breves ad nonoulIoB epistulae. PasBUs est
Nicomediae ob coufessionem Cliriati aub persecutione
Maximini aepultusque Helcnopoli Bithjuiae. 30
Cap. LXXVIII
Phileas de urbe Aegypti, quao vocatur Tlimuis,
nobili genere et non parvia opibua, suscepto episco-
patu, clegautiasiiuuiu librura Mc martyrum laude' com-
posuit et disputatione actorum habita advcrsus iudi- 35
eem, qui eum sacriflcare cogebat, pro Chriato capit«
tnmcatur «odem iu Aegypto persecutionis auctore qvio
Xacianus Nicomctliau.
Ifort neTwculioDtfO] vero 11 Bamb.: in propbetam 12
wervilegio 14 Hunli. : Kicomediae iS Damb.: no1
S5 Bamb.: nnctoruiii
fiMdlaf , ilJirDV/aiiu.
- 50 —
Cwp. LXXIX.
Amobius sub Diocletiano principe Siccae apud
Africam florentissime rhetoricam docuit scripsitque ad-
yersus gentes yolumina, quae vulgo exstant.
5 Cap. LXXX.
FirmianuSy qui et Lactantius, Arnobii discipulas,
sub Diocletiano principe accitus cum Flavio gramma-
tico, cuius Me medicinalibus' versu compositi exstant
libri, Nicomediae rhetoricam docuit ac penuria disci-
10 pulorum ob graecam videlicet civitatem ad scriben-
dum se contulit. Habemus eius symposium, quod
adulescentulus scripsit Africaey et hSoiTCOQixov Africa
usque Nicomediam hexametris scriptum Yersibus, et
alium librum, qui inscribitur ^grammaticus'^ et pul-
15 cherrimum ^de ira Dei', et 'institutionum divinarum
adversum gentes' libras septem^ et imtofiiiv eiusdem
operis; librum unum acephalum, et ^ad Asclepiadem'
libros duos^ *de persecutione' librum unum^ *ad Pro-
bum' epistularum libros quattuor, ad eundem Me opi-
20 ficio Dei yel formatione hominis' librum unum. Hic
extrema senectute magister Caesaris Crispi, filii Constan-
tini, in Gallia fuit^ qui postea a patre interfectus est
Cap. LXXXL
Eusebius, Caesareae Palaestinae episcopus, in
26 scripturis diyinis studiosissimus et bibliothecae diyinae
cum Pamphylo martyre diligentissimus peryestigator,
7 Bamb.: Flayo; Vai.: Favio 10 Bamb.: ad 12 Bamb.:
in scholis Bcripsit Africae Vat.: odoiporicum Bamb.; de
Africa 17 Bamb.: in libro etc. 19 Vat.: daos Bunb.
hoc loco addit: ad Seyenun epistularum libroa duos, ad De-
metrium, auditorem saam, epiatalamm libros daos et ad eon-
dem ...
— 51 -
edidit infinita yoluminay de quibus haec sunt: BvayyB-
Xixf^g axoiBi^siog libri XX, svayyeXix^g XQonaQaantvijg
libri XY, ^€oq>aveiag libri V, ^ecclesiasticae histo-
riae' libri X, ^chronicorum canonum omnimoda histo-
ria' et eorum invroiiii^ et ^de eyangeliorum diaq>mvia', 6
et *in Esaiam' libri X, et ^contra Porphjrium', qui
eodem tempore scribebat in Sicilia; libri XX Y, et iro-
jtixmv liber unus, anoXoyiag pro Origene libri sex, *de
vita Pamphili' libri tres, Me martyribus' alia opascula,
et in centnm quinquaginta psalmos emditissimi com- 10
mentarii multaque alia. Floruit maxime sub Gonstan-
Idno imperatore et Gonstantio, et ob amicitiam Pam-
phili ab eo cognomentum sortitus est.
Cap. LXXXIL
BeticiuSy Aeduorum, id est, Augustodunensis epi- 15
scppus; sub Constantino celeberrimae famae habitns
3st in Galliis. Leguntur eius ^commentarii in Canti-
cum Canticorum' et aliud grande volumen *adyersum
N^oyatianum'. Nec praeter haec quicquam openim
dius repperi. 20
Cap. LXXXIIL
MethodiuSy Olympi Lyciae et posteaTyri episco-
pus, nitidi compositique sermonis adyersum Porphy-
rium confecit libros, et ^symposium decem yirginum',
et ^de resurrectione' opus egpregium contra Origenem, 25
et adyersus eundem ^de Pitonissa'; et ^de autexusio',
in Genesim quoque et in Canticum commentarios^ et
Diulta alia^ quae yulgo lectitantur. Ad extremum no-
irissimae persecutionis^ ut alii adfirmant^ sub Decio
1 ivceyyelix^g . . . XX deest in Bamb. 2 Bamb.: evory-
ftUxrig nQadeiism na^awivijg 26 Vat.: avr^lovir^it)
n Bamb. : canticom canticoruin %d Bam\^.\ %\^^ wV>
- 52 —
et Yaleriano in Chalcide Graeciae martyrio coron
tus est.
Cap. LXXXir.
luyencus, nobilissimi generis Hispanus, presbyt^
5 quattuor evangelia bexametris yersibus paene ad ¥€
bum transferens quattuor libros composuit, et no:
nulla eodem metro ad sacramentorum ordinem peri
nentia. Floruit sub Constantino principe.
Cap. LXXXV.
10 Eustathius, genere Pamphylius, Sidetes primu
Beroeae Sjriae, deinde Antiochiae episcopus, re^
ecclesiam et adversus Arianorum dogma multa coj
ponens sub Constantio principe pulsus est in exiliii
Traianopolim Thraciarum^ ubi et usque hodie conc
15 tus est. Exstaut eius volumina ^de anima', Me eng
strimytho' (xegl iyya^tQiiivd^ov) ^adversum Origenei]
et infinitae epistuIaC; quas enumerare longum est.
Cap. LXXXVL
MarcelluS; Ancyranus episcopus, sub Constantij
20 et Constantio principibus floruit multaque diversaru
vnod-s^siov scripsit volumina et maxime adversus Ari
nos. Feruntur contra hunc Asterii et Apollinarii lib
Sabellianae eum hereseos arguentes. Sed et Hilari
in septimo ^adversus Arianos' libro nominis eius qui
25 heretici meminit Porro ille defendit se non esse dc
matis, cuius accusabatur, communione lulii et Atl:
nasii; Romanae et Alexandrinae urbis pontificum.
10 Bamb.: Sidites 11 Vais Bereae 26 Bamb.: ac*
satur Bamb: eed commanione Yat.: Anastasii
P — 53 —
Cap. LXXXVIL
Athan&fiiiis, Atexandrinae urbis episcopus, multa
Ariaaoruiu perpessua insidiia, ad Conatantem, Gallia-
rum principem, fugit, unde reverBus cum litteris et
rurBam post mortem illius fugatus usgue ad loviani n
imperium latuit, a quo recepta eccleaia sub Valente
I moritur. Feruntur eius 'advereum gentes' libri duo
I et *contra Valentem et Ursaeium' unus, 'de virgini-
tate', 'de perseeutionibuB Arianorum' plurimi et 'de
i pBalDioruni titulis' et 'hiatoria Antonii monachi' vitom lo
. conticeQs et ioQTaStixai epifltulae et multa alia, quae
longum est.
Cap. LXXXVJIl
Antoniua monachus, cuius vitam AthanasiuB, Ale-
xandriae episcopus, inaigni volamine prosecntus est, 15
misit aegyptiacas ad diversa monaateria apostolici sen-
SQii aermonisque epistulas eeptenj, quae in graecam
Knguam tranalatae Bunt, quarum praecipua est 'ad
Arsenoitae'. Floroit ConBtantino et filtis eius regnan-
tibaB. 20
Cap. XXXIX.
Bosiliu)), Ancyranus episcopus, artia medieinae
faurus ecripsit coiitra Mftrcellum* et 'de Tirginitate'
brum et nonnulla alia, et sub rege Constantio Ma-
cedonianae partis cam Eusiathio iScbasteno princeps 2»
ijiiit.
Gtp. XC.
Theodorns, Heracleae Thraciarum episcopua, ele-
gaotis apertiqae sermonis et mugis historicae intelli-
2 Btunb.; luiiUas . . iiisidiaK IC Bamlj.: ang^V}*-''^
— 54 -
geotiae edidit sub CoDstantio principe commeDlarioa
iu MattUaeum et lohatinem et in B.po8toluiu et in
psalterium.
Gap. XGl.
b Eu»ebtus Emiseuus, elegautie et rhetorici ingenii
iiinumerabiles et qui ad plausum populi pertineant
confecit libros, iuagiBque bistoriam Becutus ab bis
qui declamare volunt, Btudiosisaime legitur; e quibue
vel praecipui sunt 'adversum ludafioa et gentiles et
D Novatianos' efc 'ad Galataa' libri decem et 'in evan-
gella bomiliae' breves, sed plurimae. Floruit tempo-
ribus Constantii imperatoris, sub quo et mortuua, An-
tiocbiae sepultus est,
Cop. XCII.
5 Tripbylius, Cypri Ledrensis sive Leucotheou epi-
scopus, eloquentiasimus suae aetatis et sub rege Con-
stantio celeberrimus fuit. Legi ^ius in Canticum Can-
ticorum commentarios. Et multa alia composuisse fer-
tur, quae in nostras manus minime pervenerunt.
Cap. XCIII
Donatus, a quo Donatiani per Afrtcam sub Con-
stantio Constantinoque principibus pullularuut, asse-
rens a noatris seripturas ia persecutione etbnicia tra-
ditas totam paene Africam et maxime Numidiam saa
5 persuafiione decepit Exstant eius multa ad auam he-
rcsim pertinentia et 'de spiritu sancto' liber Ariano
dogmati coDgruens.
5 Bera. : episcopuB EmigenuB 6 Ba,mb.; pertinent
9 Bamb.: gentes 11 Vat, et B&mb.: homeliae Ifi Vat.:
Iriphilius; Bamb.t Tripiliag Vat. et Bamb. et Bero.; Lenoon- \
theon 31 Vat. et Bamb. etBem.: ConBtantino CoDBbuitjoqiie -
22 boc vocabulum deeet in Vat. 26 Bamb.: giertiiientia
apuBCaltt
tinentia 1
- 55 -
Cap. XCIV.
AsteriuSy Arianae philosophas factioniS; seripsit
regnante Constantio in epistulam ad Romanos et in
eyangelia et in psalmos commentarios et malta alia^
quae a suae partis hominibus studiosissime leguntur. 5
cap. xcr.
Lucifer, Garalitanus episcopus cum Pancratio et
HilariO; Bomanae ecclesiae clericis ad Constantium im-
peratorem a Liberio episcopo pro fide legatus missus,
cum noUet sub nomine Ailianasii Nicaenam damnareio
fidem^ in Palaestinam relegatus mirae constantiae et
praeparati animi ad martyrium contra Oonstantium
imperatorem scripsit librum eique legendum misit ac
non multo post sub luliano principe reversus Caralis
Yalentiniano regnante obiit. i&
Cap. XCVI.
Eusebius; natione Sardus et ex lectore urbis Ro»
mae Vercellensis episcopus^ ob confessionem fidei a
Constantio principe Scythopolim et inde Cappadociam
relegatus sub luliano imperatore ad ecclesiam suamzo
reversus est ediditque in psalmos commentarios Eu-
sebii Caesariensisi quos de graeco in latinum yerte-
raty et mortuus est Yalentiniano et Valente regnan-
tibus.
Cap. XCVII zt
FortunatianuSy natione Afer^ Aquileiensis episco*
pus, imperante Constantio in evangelia titulis ordi-
natis breyes sermone rustico scripsit commentarios,
et in hoc habetur detestabilis, quod Liberium^ Roma-
8 Vai: Hylaro 10 Vat.: Anaetasii 28 Bamb.: brevi
msticoqae Bamb.: conscripsit
— 56 -
nae urbis episcopum, pro fide ad ezilium pergentem
primus soUicitayit et Aregit et ad subscriptionem he-
reseos compulit.
ctap. xcriii.
5 AcaciuH, quem, quia luscus erat^ fioi/o^aAftov
nuncupabant, Caesariensis ecclesiae in Palaestina epi-
seopus, elaboravit in Ecclesiasten decem et septem
Yolumina^ et 6v(iiiixtciiv iifCTifuxtmv sex, multos prae-
terea diyersosque tractatus. In tantum autem sub
10 Constantio imperatore claruit, ut in Liberii locum Bo-
mae Felicem episcopum constitueret
Cap. XCIX.
Serapion, Thmueus episcopus, qui ob elegantiam
ingenii cognomen Scholastici meruit, carus Antonii
16 monachi fuit ediditque ^adversus Manichaeos' egre-
gium librum et ^de psalmorum titulis' alium et
ad diversos utiles epistulas, et sub Constantio prin-
cipe etiam in confessione inclitus fuit.
Cap. C.
20 HilariuSy urbis PictaTorum Aquitanicae episcopus,
factione Satumini, Arelatensis episcopi, de synodo
Biterrensi Phrygiam relegatus, duodecim adversus Aria-
nos confecit libros et alium librum Me synodis', quem
ad Galliarum episcopos scripsit, et in psalmos com-
26 mentariosi primum videlicet et secundum et a quin-
quagesimo primo usque ad sexagesimum secundum et
a CXVni usque ad eztremum; in quo opere imitatus
Origenem nonnulla etiam de suo addidit. Est eius
et *ad Constantium* libellus, quem yiventi Constanti-
2 Bamb.: inscriptionem 13 Bamb.: Thimueus 28 Bamb.:
de 8U0 sensu edidit
— 57 -
nopoli porrezerat, et alios ^m OonBtantiam' quem
post mortem eius scripsity et liber ^adyerBum Valen-
tem et Ursacinm', historiam Ariminensis et Seleucien*
sis synodi continensy et 'ad praefectum Sallustium'
sive ^contra Dioscurum', et *liber hymnorum et my- 5
steriorum' alius. et ^commentarii in Matthaeum^ et
*tractatus in lob, quos de graeco Origenis ad sensum
transtulit, et alius elegans Ubellus 'contra Auzentium',
et nonnuUae ad diyersos epistulae. Aiunt quidam
scripsisse eum in Oanticum Oauticorum, sed a nobis lo
hoc opus ignoratur.
Mortuus est Pictavis Valentiniano et Valente
regnantibus.
Cap. CL
YictorinuSy natione Afer, Romae sub Oonstantio 15
principe rhetoricam docuit et in eztrema senectute
Ohristi se tradens fidei scripsit 'adversus Arium' li-
bros more dialectico valde obscurosy qui nisi ab eru-
ditis non intelliguntur^ et commentarios *in apostolum'.
Cap. CIL 20
TituSy Bostreosis episcopus, sub luUano et lo-
yiano prindpibus fortes adversum Manichaeos scripsit
Ubros et nonnuUa alia. Moritur sub Valente.
Cap. CIIL
DamasuS; Romanae urbis episcopus, elegans in 25
yersibus componendis ingenium habuit multaque et
brevia opuscula heroico metro edidit et prope pcto-
genarius sub Theodosio principe mortuus est.
Cap. cir.
ApoIIinariuSj Laodicenus Syriae episcopus patre 30
3 Bamb.: 8eleuci8 30 Bamb.: A.polUnftxv%
— 58 —
ptcsbytero, magis graminaticis in adnlescentia operani
dedit et postea in saQCtaB Bcripturae innumerabilia
Bcribens Tolumina snb Theodosio impcratore obiii
Exstant eius 'adTCraus Porphyrium' XXX libri, qui
5 inter cetera opera eius vel maxime probantur.
Gap. CV.
Gregorius, Baeticus Eliberi episcopus, usque ad
extremam sencctntem diversoa roediocri sermone trac-
tatus composuifc et 'de iide* elegantem librum; hodie-
1(1 que superesse dicitor.
Cap. CVl
Pacianus, in Pjrenaei iugis Barcelonae episcopns,
castitate eloquejitiae et tam vita quam sermone clfmis,
scripsit varia opuscula, de quibuB est 'GorvuB', et
15 'eontra Novatiauos', et sub Theodosio iam ultima
senectute mortuus est.
Cap. CVII.
Photinns de Gallograecia, Marcelli discipulus et
Sirmii episcopus ordinatus, Hebionis heresim instaurare
20 conatuB est, et postea a Valentiniano pnncipe pnlsus
ecclesia plura scripait volumina, in quibus vel praecipua
Bunt 'contra gentes' et 'ad ValentiniaBum ' libri.
Cap. CVIIL
Phoebadius, Agenni Galltarum episcopus, edidit
2F> contra Arianos librum. Dicuntur eius et alia esse
1 Bajnb.: Probo 12 Bamb.: PatiaanB 13 Bamb.: casti-
galoe elDquentiae 14 Bamb.: peiacuto senHa liber m
coDtra . . 21 'plura' deoBt in Vat. Bamb.i praeoipnt
H Vat.: Phoedavias; Bamb.: LebadiaB; Bern.: Phebadini
— 59 —
opnsculay quae necdum le^. Viyit usque hodie decre*
pita senectute.
Cap. CIX.
Didymus Alexandrinus captus a parva aetate
oculis et ob id elementorum quoque ignarus tantum 5
miraculum sui omnibus praebuit, ut dialecticam quoque
et geometriam; quae yel maxime yisu indiget, usque
ad perfectum didicerit. Hic plurima nobiliaque con-
scripsit: commentarios in psalmos omnesi commentarios
in evangelium Mattbaei et lohannis, et 'de dogmatibus'^ lo *
et ^confara Arianos* libros duos^ et 'de spiritu sancto'
librum unum, quem ego in latinum verti^ et in Esaiam
tomos decem et octo^ in Osee ad me scribens commen-
tariorum libros tres, et in Zachariam meo rogatu libros
Suinque et commentarios in lob et multa alia, quae i&
igerere proprii indicis est. Yiyit usque hodie, et
octogesimum tertium aetatis suae iam excessit annum.
Cap. CX.
Optatus Afer, episcopus Milevitanus, ex parte
catholica scripsit sub Yalentiniaiio et Valente princi- 20
pibus 'adversum Donatianae partis calunmiam' libros
seX| in quibus asserit crimen Donatianorum in nos
falso retorqueri*
Cap. CXI.
Acilius Seyerus in Hispania, de genere illius 25
Seyeri ad quem Lactantii duo epistularum scribuntur
libri| composuit yolumen quasi 6SoinoQix6v totius
yitae suae statum continens tam prosa quam yersibus^
4 Bamb.: a parva . . . amisriB 7 Vat.: geometricam
Vat. et Bern. et Bamb.: indigent 16 Bamb.: diligere
19 Vat.: Milebitanus 25 Bamb.: AcIu\I\]A\ B«rsx.\ ^^;^Qr^*ci^A
- 60 —
qnod Yocavit MatMtQogyiiv siye mtQaVy et sub Valen-
tiniano principe obiit.
Cap. CXII.
Cyrillus, Hierosolymae episeopus, saepe pulsus
5 ecclesia et receptus ad extremumi sub Theodosio prin-
cipe octo annis inconcussum episcopatum tenuit. Ex-
stant eius wx,xvi%^6avgj quas in adulescentia composuii
Cap. CXIU.
Euzoius apud Thespesium rhetorem cum Gregorio,
10 Nazianzeno episcopo, adulescens Caesareae eruditus est,
et eiusdem postea urbis episcopus plurimo labore
corruptam iam bibliothecam Origenis et Pamphili in
membranis instaurare conatus ad extremum sub Theo-
dosio principe ecclesia pulsus est. Feruntur eius varii
15 multiplicesque tractatus, quos nosse perfacile est.
Cap. CXIV.
Epiphanius^ Cypri Salaminae episcopus, scripsit
adversus omnes hereses libros et multa alia, quae ab
eruditis propter res^ a simplicioribus propter verba
20 quoque lectitantur. Superest usque hodie et in ex-
trema iam seneetute varia scripsit opuscula.
Cap. cxr.
Ephrem^ Edessenae ecclesiae .diaconus^ multa syro
sermone composuit^ et ad tantam venit claritudinemi
25 ut post lectionem scripturarum publice in quibusdam
ecclesiis scripta eius recitentur. Legi Me spiritu sancto'
1 Yat. : peram 9 Vat. : rhetoricam (rhetorica?) 15 Bamb. :
scire 20 Bamb.: igDota 21 Bamb. et Norimb.: cudit; BerD.:
condidit 23 Vai: Sdesenae
— 61 —
graecum yolumen, quod quidam de syriaca lingua
verterat, et acumen sublimis ingenii etiam in trans-
latione cognoyi.
Decessit sub Yalente principe.
Cap. CXVL 5
Basilius, Caesareae Cappadociae, quae prius Mazaca
vocabatur^ episcopus^ egregios ^contra Eunomium'
elaboravit libros, et Me Spiritu saucto' volumen, et
^in hexaemerum' homilias novemi et aaKtjUKoVy et
breves variosque tractatus. lo
Moritur imperante Gratiano.
cap. cxrii.
6regoriuS| Nazianzenus episcopus^ vir eloquen-
tissimus, praeceptor meus et quo scripturas explanante
didiciy ad triginta milia versuum omnia opera sua 15
composuit; e quibus illa sunt: Me morte &atris Cae- -
sarii', ^mqI (pikontm%Ca^* ^ Uaudes Machabaeorum', ^laudes
Cypriani'; ^laudes Athanasii'^ Uaudes Maximi philo-
sophi' post exilium reversi, quem falso nomine quidam
Herona superscripserunt, quia est et alius liber vitu- *20
perationem eiusdem Maximi continenS| quasi non li-
cuerit eundem et laudare et vituperare pro tempore,
et liber hexametro versu Yirginitatis et Nuptiarum
contra se disserentium; 'adversus Eunomium' libri
duOy ^de Spiritu Sancto' liber unus, ^contra lulianum 25
imperatorem' liber unus. Seeutus est autem Pole-
monis in dieendo charactera; vivoque se episcopum in
loco suo ordinans ruri vitam monachi exercuit decessit-
que ante hoc fere triennium sub Theodosio principe.
14 Bamb. a quo Bem. et Norimb.: ex quo scripttiraB illo
16 Norimb.: fratris mei Oaesarii 20 Vat.: Iffoava 26 Bamb.t
Palamomon diccndi caractere V^ B^td\>. ^\. ^^TvcQi^.\ V«.\s^
— 62 —
cap. cxriii.
LnciuSy post Atbanasiam Arianae partis episcopus,
usque ad Theodosium principem, a quo et pdsus est,
Alexandrinam ecdesiam tenuit. Exstant eius sollemnes
5 Me pascha' epistulae et pauci Tariarum vxo&d^eav
libelli.
Cap. CXIX.
DiodoruSy Tarsensis episcopus, dum Antiochiae
esset presbyter^ magis claruit. Exstant eius in aposto-
10 lum commentarii et multa alia ad Eusebii magis
Emiseni characterem pertinentia, cuius cum sensum
secutus sity eloquentiam imitari non potuit propter
ignorantiam saecularium litterarum.
Cap. CXX.
15 Eunomius, Arianae pariis Cyzicenus episcopus,
in apertam hereseos suae prorupit blasphemiam, ui^
qaod illi tegunt^ iste publice fateretur. Usque hodie
vivere dicitur in Cappaidocia et multa contra ecclesiam
resoribere. Besponderunt ei Apollinarius, Didymus,
20 Basilius Caesariensis; Gregorius Nazianzenus et Nysse-
nus alter Gregorius.
Cap. CXXI.
FriscillianuSy Abilae episcopus, qui factione Hydatii
et Ithacii Treveris a Maximo tyranno caesus est^ edidit
25 multa opuscula^ de quibus ad nos aliqua pervenerunt.
Hic usque hodie a nonnullis gnosticae; id est Basilidis
vel Marci, de quibus Irenaeus scribit| hereseos accusatur;
defendentibus aliis non ita eum sensisse^ ut arguitur.
4 Bamb.: sollempnes 5 Bamb.: fuctrixijcsmw 16 Bamb.
et Norimb.: prorumpens . . 19 Bamb.: dicere; Bern. et
Norimb.: scribere attsnB est 20 Bamb.: et Emisenus; Norimb.:
et NiBenns 24 Vat.: Triberis
- 63 -
Cap. GXXII.
LatronianuSy proyinciae Hispaniae, yir valde eru-
ditus et in metnco opere yeteribus comparandus,
caesus est et ipse Treyeris cum Priscilliano, Felicissimo,
luliano et Euchrotia; eiusdem factionis auctoribus. 5
Exstant eius opera diversis metris edita.
Cap. CXXIII.
Tiberianus Baeticus scripsit pro suspicione, qua
cum Priscilliano accusabatur hereseosi ^apologeticum^
tumenti compositoque sermone. Sed post suorum lo
caedem taedio yictus exilii^ mutavit propositum et
iuxta sanctam scripturam ^canis reversus ad vomitum
suum' filiam, devotam Christo yirginem, matrimonio
copulavit.
Cap. CXXir. 15
AmbrosiuSy Mediolanensis episcopus^ usque in prae-
^ sentem diem scribit; de quo^ quia superest, meum iudicium
subtraham, ne in alterutram partem aut adulatio in
me reprehendatur aut veritas.
I Cap. CXXr. 20
Euagrius, Antiochiae episcopus, acris et praestantis
ingenii, cum adhuc esset presbyter, diversarum vno&i-
6e€9v Iractatus mihi legi^ quos necdum edidit; yitam
quoque beati Anionii de graeco Athanasii in nostrum
sermonem transtulit. 25
^ S Vat.: ordine 5 Vat.: Engrotia; Bamb.: Eucrotia;
' Norimb.: Eutropia 12 cf. 2. Petr. 2, 22 18 Bamb.: filiam
suam Biamb.: matrimonio loi . . . Bem. et Norimb.: matri-
monio sibi . . 21 Bamb. et l^orimV).*. tet^Q\iVA&
- C4 -
Chp. CXXVI.
AmbrosiuB AlexandrinuB, auditor Didymi, scripsit
adrersus Apoltinarem vohimen multorum Tcrsuum 'de
dogmatibu9*j et ut ad me nuper quodam narrante per-
c latum CBf, commentarios in lob. Ustiue hodie superest.
cap, cxxrii
Masimus philosopbus, natns Alexaudriae, Con-
stantinopoli episcopus ordinatus, et pulsns insignem
'de fide' advereum Arianos scripsit librum, qacm Medio-
10 laui Gratiano principi dedit.
Cap. cxxvin.
Gregoriua, NyBaenus episcopus, fratcr Baailii Cae-
saricnsia, ante annos paucos mibi et Gregorio Nazian-
zeno contra Eunomium legit libroa. Qui et alia multa
15 scripsisse et scribere dicitur.
Cap. CXXIX.
loliannes, Antiochenae ecclesiae presbyter, Eusebii
Emiseni Diodoriquc sectator, multa comfionere dicitur,
de quibus atgi titfaCvvtjs tantum legi.
M Cap. CXXX.
Gelasins, Caesareae Palaostiitae post Euitoium epi-
scopus, accurati Umatiquc sermonis fertur iiuaedam
scribere, sed celarc.
T Bamb. et Vat.: CoDstaatinopolim 9 Vat.: AniDin,
OnmeB codicea omnibni IocIb BcribnDt: Arrius, Arriaoi 12 Vat. i
Kitei)U9 19 Bamb.^ de quibuB aatliTi wtgl. .nec legi; Norimb.^
lie qtiibuii uDuffl libram logi ^l Baiia\i.«\,^aT»ab.'. Kunomium
i _ 65 -
Cap. CXXXL
Theotiinua, Scjthiae Tomorum epiBcopus, in morcm
diBlogonim et veteris eloquentiae breves commaticos-
^ue ^actatuB edidit. Audio eum et alia scribere.
Cap. CXXXIl f,
Dester, Pacia&i de quo supra dixi filius, clarua
ad saeculum et Christi fidei deditus, fertur ad me
omnimodam historiam texuisse, quam necdunt )egi,
cap. cxxxni.
Amphilochius, Icooii epiacopus nuper mihi librum lO
legit 'de spiritu saucto', quod deus, et quod adorandu»,
quodque ommpotetis sit.
Cap. CXXXIV.
Sophronius, vir adprime eruditua, 'laudes Bethlehem'
ftdhac puer et nuper *de subveraione Serapis' inaiguemlS
libmm compoBuit, 'de virgiiiitate' quoque ad Eustacliium
et vitam Hilarionis monacbi; opuscula mea in graecum
sermonem elegautisaime traiiBtulit, psalterium quuque
et prophetas, quos nos de hebraeo vertimus in latinuiu.
Cap. CXXXV. 20
Hieronymus, natus patre Eusebio, oppido Stridonis,
guod a Gothis eversum Dalmatiae quondam Panno-
niaeque coafinium fuit, usque in praesentem aonum,
id est, Theodosii principis XIV, haec aeripsi: 'vitam
Paoli roonacbi', 'epiatularum ad diversoa' librum uaum,ss
3 Vat.; dlalecticaruiii 6 Bamb.: Pacatiani priuB praefecti,
BDnc praetom de quo supra dixiiaua fiUuB 13 Bunb.: <iuo-
gue 17 Bamb.; de vita 21 Bftmli.! Hieron. proBbytec
t5 VaLi ad diveriiDH libri
- 66 -
^ad Heliodorum exhortatoriam', ^altercationem Luci-
feriani et Orthodoxi', ^chronicon omnimodae histonae'^
'in leremiam et Ezechiel homilias Origenis XJLVlir/
quas de graeco in latinum yerti, Me Seraphim'^ ^de
5 Osanna'| Me frugi et luxurioso filiis', *de tribns quae-
stionibus legis veteris'^ ^homilias in Ganticum Canti-
corum' duas, ^adversus Helvidium', *de Mariae virgini-
tate perpetua'| ad Eustochium Me yirginitate servanda',
ad Marcellam epistularum librum unum^ Me morte
10 filiae' ad Paulam, in epistulam Pauli ad Galatas
commentariorum Ubros tres, item in epistulam ad
Ephesios commentariorum libros tres^ in epistulam ad
Titum librum unum^ in epistulam ad Philemonem
librum unum| in Ecclesiasten commentarios, quaestio-
16 num hebraicarum in Genesim librum unum, hebrai-
corum nominum librum unum; ^de spiritu saneto Di-
dymi'; quem in latinum transtuli, hbrum unum; in
Lucam homilias Origenis XXXIX^ in * psalmos a
decimo usque ad XVn| captivum Monachum, yitain
20 beati Hilarionis; novum testamentum graece fidei
reddidi, epistularum autem ad Paulam et EustoehiuiHi
quia cottidie scribuntur^ incertus est numerus. Scripsi
praeterea in Micheam explanationum libros duos, in
Naum librum unum^ in Abacuc libros duos, in Sopho-
25 niam librum unumi in Aggaeum librum unum^ multa-
que alia Me opere prophetaliV qude nunc habeo in
manibus;' et necdum expleta sunt. ]
5 Bamb. hoc loco addit: de aetate Matusala Abraham
MelcliiBedech 7 Bamb. adversus Helv. unam epiBtnlam
10 Bamb. et Norimb.: filiae soae 11 Bamb.: epist. Paoli
12 Bamb. addit: in epistnhun eiuBdem ad Timotneum Ubrnm
nnnm 15 Norimb. addit: de looifl libmm imnm 18 'Origenis'
deest in Bam. et Norimb. 19 Bamb.: nsqne ad XVI; Bamb.:
Titam captivi monachi; Norimb.: de captiyo monacho;
21 Norimb. addit: vetns inxta hebraicam transtuli i
- 67 -
Incipit iudicatio yirorum quos Gtennadius post
obitum beati Hieronymi addidit:
I. lacobus cognomento Sapiens.
n. lulins, urbis Bomae episcopus.
III. Paulonas presbjter. 5
IV. VitelKus Afer.
V. Macrobius presbyter
VL Heliodorus presbyter.
Vn. Pachomius presbyter monachus.
VUI. Theodorus successor eius. iq
IX. Oresiesis monachus.
X. Macarius monachus.
XI. Euagrius monachus.
Xn. Theodorus presbyter.
XIIL Prudentius. 15
XIV. Audentius episcopus.
XV. Commodianus.
XVI. Faustinus presbyter.
XVH. Bufinus presbyter.
XVm. Tichonius Afer. 20
XIX. Severus presbyter.
XX. Antiochus episcopus.
XXI. Severianus episcopus.
XXn. Niceas episcopus.
Xxlti. Olympius episcopus. 25
XXIV. Bachiarius.
XXV. Sabbtatius episcopus.
XXVI. Isaac.
X XVn. Ursinus.
XXVHL Macarius alter. 30
XXIX. Heliodorus presbyter.
XXX. lohannes episcopus Constantinopolitanus
6 Vat.: Vitellinos 11 Vat : Orientts 16 Bamb. : Puden-
Lus; Bem.: Gkkndentias 20 Bamb.: Tyconios 24 Vat:
^ceta 32 hoc capnt deest in Bamb. et Bem. et Norimb.
- 68
XXXL lohftnnes alter episcopus.
XXXII. Paoliui episcopos.
XXX TTI. HelYidius.
XXXIV. Theophilus episcopos.
5 XXXV. Easebius episcopus.
XXXVL Vigilantias presbyter.
XXXVil. Simplicianus episcopus.
XXXVIIL Vigilius episcopus.
XXXIX, Augustinus episoopus.
10 XL. Orosius presbyter.
XLL Maximus episcopus.
XLII. Petronius episcopus.
~ XLm. Pekgius heresiarches.
XLFV. Innocentius episcopus.
15 XLV. Caelestius, Pelagii sectator.
XLVL lulianus episcopus.
XLVIL Lucianus presbyter.
XLVlll. Ayitus presbyter.
XLIX. Paulinus episcopus.
20 L. Eutropius presbjter.
LI. Euagrius alius.
LII. Vigilius diaconus.
LIIL Atticus episcopus sanctus.
LrV. Nestorius heresiarches.
25 LV. Caelestinus episcopus.
LVL Theodorus episcopus.
LVXL Fastidius episcopus.
LVin. C^nrillus episcopus.
LIX. Timotheus episcopus.
30 LX. Leporius presbyter.
LXL Victorinus rhetor
LXIL Cassianus diaconus.
LXm. Philippus presbyter.
LXrV. Eucherius episcopus.
81 Vai: Victorius
LXV. Tiacentius GbHub.
LXVI, SyftgriQB,
LXVn. Isaac ptesbTter.
LXVUL Salviaitus pFeEbyter.
LXIX. FaulinDS episcopus.
LXX. Hilarius episcopus.
LXXT. Leo episcopua.
LXXU. Mochimus preabyter.
LSXTTT, TimotheuB upiecopus.
LXXIV. AsclepiuH episcopus.
L XXV. PetruB presbyter.
L XXVI , PauluB presbyter.
LXXni. Pastor episcopus.
LXXVIIT. Victor episcopua.
LXXIX, Voconius epiBcopns.
LXXX. MasaeuB presbjter.
LXXXI, VincentiuB presbyter.
LXXXQ. CyroB monachue.
LXXXHI. SEimuel presbjter,
LXXXIV. CtaudiaDUB presbyter.
LXXXV. Prosper.
LXXXVI. Faustus episcopus.
LXXXVU. ServuB Dei epiBcopus.
LXXXVm. VictoriuB.
LXXXIX. Theodoritus epiecopuB.
XC. Qennadiua episcopus.
XCt. Theodulus presbyter.
XCII. lobannes preabyter.
XCni. Sidonius epiBCopus.
XCIV. Gelaaius epiBcopue.
XCV. HosoratuB epiBCopus.
l BuDb, et Noiimb.; Silviaune S Vat et Bamb.: Hoci-
a» 9 Norimb.: hereBiarches 16 Bamb.: TictorinuB
I po»t Faiistuin NorimbergenBis capnt continet, quod iu aliiii
«it: de Caenario AietBiteQHi Sl Bstnb. : VictorinuB
r TeroD,: Tbeodorua S9 bic eat in NorimbergCDei
— 70 -
XCVI. Gerealis episcopns.
XCVn. Eugenias episcopus.
XCVni. PomeriuB episcopus.
XCIX. Gennadius.
5 Ctejp. /.
lacobus, cognomenio Sapiens^ Nisibenae^ nobilis
Persarum modo ciyitatis episcopus fuit, unus ex nn-
mero sub Maximino persecutore confessorum et eorum,
qui in Nizaena synodo Arianam perTersitatem ^omou-
10 sii' oppositione damnarunt. Hunc virum beatus Hie-
ronymus in libro %QOvixoiv yelut magnarum yirtutum
hominem nominans in catalogo scriptorum cur non
posuerit^ facile excusabitur^ si consideremus ipsos tres
yel quattuor Syros^ quos posuit et interpretatos in
15 graecum legisse testatur. Unde constat eum illo tem-
pore ignorasse Syrorum linguam vel litteras, et ideo
hunc; qui necdum in aliam linguam versus est^ ne-
scisse scriptorem. Comprehendit autem omne opus
suum in XXVI libris^ id est: Me fide', ^adversus om-
20 nes hereses', *de caritate generali*, *de ieiunio', *de
oratione', ^de dilectione erga proximum speciali';
*de resurrectione', *de vita post mortem', *de hu-
militate', ^de patientia', ^de paenitentia', ^de satis-
factione', *de virginitate', *de sensu animae', ^de cir-
25 cumcisione', ^de acini benedictione', pro quo in Isaia
legitur: non est exterminandus botrus, ^de Ohristo
quod filius Dei sit et consnbstantialis patri'^ Me ca-
6 Bamb. etNorimb.: Nizibenae; Yat.: Nizivinae 7 'foit'
deest in Vat. et Bamb. 14 ^et' deest in Vat. et Bamb.
15 Bamb. et Norimb.: se legisse 16 Bamb. et Norimb.: sy*
ram 23 haec vocabula desont in Vat. et Bamb. et Bern.
24 Vat. et Bamb. : de censu 25 Norimb.: de aeino benedicto;
Vat. de agno benedictionia cf. Is. 65. 8 26 Vat.: exte^
mlnabitur; Bamb.: non exteYmm2Ax&&
— 71 —
ititate', "adTerBum gentes', 'de conBtructiutie taberna-
mli', "de gentium eonversatione', 'de reguo Peraanim',
de perBecutione ChriBtianorum'. Composuit et c)iro-
licon minoris quidem Graecorum curioaitatis , ^ed ma-
oris fiduciae, quia divjnarum seripturarum tantnm 5
kuctoritate constructum eomprimit ora eorum, qui
>raeHumptuosa suspicione de adventu antichristi vel
Domini nostri inaniter philosopbautur.
Moritur hic in Constantii temporibus et iuxta
iraeceptnm patris eius Constantini intra muros Ni- lo
dbe sepelitur ob custodiam videlicet civitatia; quod
lecundum fidem Constantini evenit. Nam poat mul-
;os annos ingressus lulianua Nisiben et vel gloriae
wpulti invideus vel fidei Constantini, cuius ob id do-
num persequebatur, iussit efferri de civitate sancti 15
iorporis reltquiaa; ist post pancos menses consulen-
lae licet cauaa reipublicae lovianua imperator, qui
[aliano euccesserat, tradidit barbaris civitatem, quae
isque hodie Fersarum dicioUi cum finibua guis servit.
Cap. III. 20
lulias, urbis Bomae episcopus, scripsit ad Diony-
iom qnendam de iacamatione Domini epistulam unam,
[oae illo quidem t^mpore utilis viaa est adversus eos,
[m ita duas per incarnationem asserebant in Chriato
lersonas, sicut et naturas, nunc autem perniciosa pro- 35
utur; fomento enim ent Eutychianae et Timotheanaa
mpietatis.
Cap. II.
Faulonafl preabjter, discipulus beati Ephrem dia-_
ioni, Ikomo acris valde ingeuii et in diviuis scnpturia 30
R boc loco dennit caput I in Vaticaao 10 Norimb. ; ioxtn
tamb.: NiiibeD; Norimb.: NiKibnnii 19 Noiimb.: inbiecta
errit 86 Bamb. et Norimb.; fomeutam
— 72 -
doctas, sed Yivente magistro clarus in doctoribus ec-
clesiae {nit et maxime ex tempore declamator. Post
illius autem obitom amore primatus et nominis sepa-
rans se ab ecclesia scripsit contraria multa fidei. Huic
5 obiturus beatus Ephrem astanti sibi dixisse fertur:
'Yidey Paulona^ ne te summittas cogitationibus tuis;
sed cum te ad purum comprehendisse putayeris Demu;
crede te nec intellexisse'. Praesenserat enim illum,
ex studiis vel sermonibus eius, nova investigare et in
inimmensum intellectum tendere, unde et frequenter
eum Bardesanen novellum yocabat.
Cap. IV.
Vitellius Afer Donatistarum schisma defendens
scripsit *de eo quod odio sint mundo Dei servi*. In
15 quo si tacuisset de nostro velut persecutorum nomine^
egregiam doctrinam ediderat. Scripsit et 'adversus
gentes' et adversus nos, velut traditores in perse-
cutione divinarum scripturarum, et *ad regulam ec-
clesiasticam' pertinentia multa disseruit. Claruit sub
20 Coustante, filio Constantini principis.
cap. r.
Macrobius presbyter, et ipse, ut scriptis Optati
coguovi; Donatianorum postea in urbe Roma occultus
episcopus fuii Scripsit^ cum adhuc in ecclesia Dei
25 presbyter esset^ ^ad confessores et virgines' librum
moralis quidem sed valde necessariae doctrinae et
praecipue ad custodiam castitatis aptissimis valde seu-
lentiis communitum.
1 Bamb. et Berxu: ecclesiasticis 2 Bamb.: eius tempo-
ris 6 Bamb.: committas 7 Bamb.: panun 8 Bamo.:
credere ^ 9 Bamb. et Bern.: et immeDSum . . tenere
13 Bamb.: DoQatiaDorum 22 Bamb.: ut ex scripto 27 Bamb.:
custodiendam castitatem 28 Bamb. et Bem.: ordinatum
r
Claiuit mt«r nostros primum Africae et inter suos,
id est, DonatiaBoe aive MontenseB, postea Romae.
Cap. VI.
Heliodorua preabyter acripsit librum 'de naturis
reruni exordialium', in quo oetendit unum es^e pritt- 6
cipium iiec quicquam co&erum Deo, nec mali condi-
torem Deum, sei ita bonorum omnium creatorem, ut
materia, quae ad malum versa est, post inventam ma-
litiam a Deo facta sit; nec quicquam materialium abs-
que Deo credatur conditum nec fuisae alium rerum
creatorem praeter Deum, qui praescientia sua cum
praevideret morti dari naturam, praemoonit de poena,
Oy). VII.
Pacbomius monachuB , vir tam in docendo, quam
in signa faciendo apoatolicae gratiae et fundator Ae- 15
gypti cenobiorum, scripsit regulam utrique generi mo-
□achorum aptam, quam angelo dictante perceperat.
Scripsit et ad coUegas praepositurae suao epistulaa,
in quibua alphabetum mysticis tectum aacramentis,
velut humanae consuetudinis excedens iuteUigentiam, 20
clausit solia credo eorum gratiae vel meritia mani-
festum, id ist, ad abbatem Comelium unam, ad ab-
batem Syrum unam, ad omnium monaateriorum prae-
positOB, iit in unum aDtiqaius monasterium, quod
lingua aegyptiaca vocatur Baum, congregati paschae 35
difcm velut aeterna lege concelebrent, epistulam unara ;
siraititer ad diem remissionis, quae mense Augusto
2 Bamb.: DonELtiaiiOB MoDteaea 10 Bamb.: ant )<[tmb.:
ali&rum 1! Bamb.: viderit Vat. et Bainb. et Bem.: mu-
taudam 16 Bamb.t ioeiKDiB; Yat.: quam Higna 1(( V»t.!
monachonim 80 Vnt. et Befu.: eicedentemj Bamb.; eico-
dente intelligentia il Bamb.: merito 25 Vat- Bau
I
1
agitatur, ut in unvtm praepositi congtegarentar, epi-
stulam uBaai et ad fratrea, qui foras monaEterium
miasi fuerant operari, uuam.
Cap. VIII.
5 Theodorus, successor gratiae et praepOBitorae su-
pra dicti abbatis Pacbomii, scripsit ad alia monastoria
epistulas sanctarum scripturarum sermone digestas;
in quibus tamen frequenter meminit magistri et in-
stltutoris sui Pacbomii, et doctrinae eius ac vitae po-
10 nit exempla, quae ille ut doceret, angelo ministrante
didieerat. Simul et hortatur permanendum in propo-
sito cordis et studii et redire iu concordiam et uni-
tatem eos, qui post abbatis obitum dissensione facta
a coetu semet ipsos absciderant unitatis. Sunt autem
15 huius exhortationis epistulae tres.
Cap. IX.
Oresiesis monachus, amborum, id est, Pachomii
eb Tbeodori collega, vir in scripturis sanctis ad per-
fectum eruditus, confecit librum divino conditum sale
20 tutiusque monasticae disciplinae iustrumentia constru-
ctum et, ut simplicit«r dicam, io quo totum paene
vetus et novum testamentum compendioaia disaertatio-
nibus iuxta monachorum dumtaxat necessitatem, in-
venitur expositum; quem tamen vice testamenti prope
25 diem obitus sui fratribus obtuHt.
Cap, X.
Macariu.s, monachus ille Aegyptius, signis et vir-
tutibuB clarus, unam tautum ad iuniores professionis
I Bamb.: agitnr 10 Bamb.: Bdmiciiatrante 12 unani-
Tnitatem 13 Bamb. : dieceBBione 17 Vnt.: OrietiaiB; Ben
Orestesis 19 Bamb.: iuatructDS Sl Bamb.: in totamg
SS Vat et Ba.mb. ct Beru : diBeertiQinW
sttae acripsit: epistulam, in qua docet illum perfecte
Deo posse aervire, qui condicioiteni creationis suae
cognoscens ad omnes semet ipsum incliiiaTerit laborea
et luctando adversum omne quod in hac viia suave
est atque ausdlium imploraudo ad naturalem perve- &
niens piiritatem, continentiam velut naturai* debitnm
munus obtinuerit.
Cap. XI.
Euagrius monachus, supra dicti Macarii familiarii^
diecipuius, divina et humana litteratura instructuB at- lO
que inaignis, cuius etiam liber, qui adtitulatur 'vita
patrum', velut continentissimi et eruditiseimi viri men-
tionem facit, scripsit multa monachis necessaria, e
qaibuB istn sunt: 'adveraus octo principalium vitiorum
suggestiones', quas aut primus advertit aut inter pri-
mos didicit, octo ex sanctarum tantum scripturarum
teBtimoniia opposuit librod, ad simiLtudinem fidelicet
Domini, qui temptatori euo semper scripturarom te-
atimoniis obviavit, ita ut unaquaeque vel diaboli vel
vitiatae naturae auggestionum contra se habeat testi- 20
monium. Quod tamen opus eadem Bimplicitate, qua
in graeco inTeni, iussus in latinum transtuli. Com-
posuit et anachoretia simpliciter viventibus libruru
'centum senteotiarum' per capitula digestum et eru-
ditia ac atudiosis viria 'quinquaginta sententiarum', 25
quem ego latinum primus feci. Nam auperiorem olira
translatum, quia vitiatum et per tempus confusum
vidi, partim reinterpretando partim emendando aucto-
ris veritati restitui. Composuit et cenobitis ac bjtio-
ditis doctrinam aptam vitae communiB et ad vii^inem 30
Deo sacratam libellum competentem religioni et sexui.
Edidit et paucas sententiolas valde obscurau et, ut
3 Bamb.: laboreB luctatido aU^ue .... 5 Bamb.:
taralem qaoque 10 Vat.: inuDdanu
I
i
— 76 —
ipse in his ait, solis monachorum cognoscibiles, qoas
similiter ego in latinis edidi.
Cap. XIL
Theodorusy Antiochenae ecdesiae presbyter^ yir
5 scientia cautus et lingua disertus, scripsit adyersus
Apollinaristas et Anomoeos Me incamatione Domini'
libros quindecim ad XY milia versuum continenteSy
in quibus ratione purissima et testimoniis scriptura*
rum ostendit Dominum Jesum sicut plenitudinem dei-
10 tatisy ita plenitudinem humanitatis habuisse. Docet
et hominem duabus tantum substantiis constare^ id est,
anima et corpore, sensumque et spiritum non alteram
substantiam, sed officia esse animae ingenita, quibus
inspirat, quibus rationalis est, quibus sensibile &cit
15 corpus. Quartum decimum autem huius operis librum
proprie de increata et sola incorporea dominaque om-
nium sanctae Trinitatis natura et de creaturarum ratione
disserens pio sensu cum auctoritate sanctarum scriptu-
rarum explicuit. Quinto decimo vero volumine totum
20 operis sui corpus citatis etiam patrum traditionibus
confirmavit et communivit.
Cap. XIII.
PmdentiuSy vir saeculari litteratura erudituSy com-
posuit St%xo%atov de toto veteri et novo testamento
25 personis ezcerptis. Commentatus est et in morem
Graecorum hezemeron de mundi fabrica usque ad
condicionem hominis et praevaricationem eius. Gom-
2 Bamb.: latinis dedi; Bern.: latiiuB edidi 6 («- *Avo'
noiovg ; Baxnb. : anomeoB) 7 Vat. : ad versns coniinentes ; Bamb. :
ad XV . . 14 Bamb. et Bem.: rationabiliB 24 Yat.: tro-
ceum; Bamb.: trochenm; Bem.: dithrochenm. Qnid ^»tto;(arov
sit, non liqnet. Ceternm conferEbert, ^Gescbichte der chxutl.-
lat. Litteratnr*'.
I - 77 —
poBiiit et libelloe, quoB graeca appellatione praetiia-
lavit ano&daeig, ijjvxonaxitt, afiaQTiydveia, id est,
diTinitate, de compugnantia auimi, de origene pecca-
torum; fecit et 'in laudem maityrum' Rub aliquorum
nominibua inTitatorium ad martjrium librum unum
et 'bymnorum' alterum, speciali tamen intentione ad-
Teraua Symmachum idololatriam defendcntem, ex quo-
rum lectione agnoscitnr Palatinua milea fuiase.
Cap. XIV.
AudentiuE, episcopus Hispanus, adversus Mani- 10
chaeos scripsit et SabelliauoB et Arianos maximeque
speciali intentione contra Photinianos, qui nunc Bo-
nosiaci dicuntur, librum quem praetitulaTit 'de fide
adversos hereticos', in quo ostendit antiquitatem Filii
Dei coaetemalem Patri fuisse nec initium deitatia tunc i5
a Patre Deo accepisae, cum Maria matre virgine homo
Deo fabricante conceptua et natus sit.
Cap. XV.
Commodianus dum inter saeculares litteras etiam
nostraa legit, occasionem accepit fidei. Factus ita- 30
qufl Christianus et voIeQS aliquid atudiorum auorum
muneria offerre Christo, suae salutia auctori, acripBit
mediocri sermone quasi vereu 'adveraus paganos*. Et
quia parum nostrarum adtigerat litterarum, magis il-
lorum destruere potuit dogmata, quam nostra. Unde 25
et dfl diviDis repromissionibus adversus illos agens vili
satia et crasao ut ita dixerim sensu disseruit, illis
S Vat.: compuDctioac 11 Bamb, et Betn.: uuuime qao-
que la Vat. : FotiniacoB 19 Vat: CommodianuB inter.,..
legeret 'etiam noatnu' deest in Bamb. 28 Bftmb.: mu-
niu S4 Bftmb.; patrum noBtrorum 35 hoc vockbalnin
deeat in Vat. et Bainb.; Bern.: documeata 26 Banib. et Bern. :
promiuionibaa
1
I
~ 78 —
stuporeniy nobis deaperationem iucutiens. TertuUia-
num et Lactantium et Papiam auctores secutus mo-
ralem sane doctrinam et mazime voluntariae pauper-
tatis amorem prosecutus studentibus inculcavit.
6 Gap. XVI.
Faustinus presbyter scripsit ad personam Flaccil-
lae reginae ^adversum Arianos et Macedonianos' libros
septem, his eos maxime scripturarum testimoniis ar-
guens et convincens, quibus illi pravo sensu utuntur
10 ad blasphemiam. Scripsit et librum quem Valenti-
nianOy Theodosio et Arcadio imperatoribus pro de-
fensione suorum cum Marcellino quodam presbytero
obtulity ex quo ostenditur Luciferiano schismati consen-
sissC; quia Hilarium Pictaviensem et Damasum, urbis
15 Romae episcopos, in eodem libro culpat^ quasi male
consuluerint ecclesiae^ quod praevaricatores episcopos
in communionem et sacerdotium pacis recuperandae
gratia recepissent; quod Luciferianis ita displicuit re-
cipere episcopos, qui in Ariminensi concilio Arianis
20 communicaverant^ ut Novatianis apostatas paenitentes.
Cwp. XVII.
RufinuS; Aquileiensis ecclesiae presbyter^ non
minima pars doctorum ecclesiae^ et in transferendo de
graeco in latinum elegans ingenium habuit; denique
25 maximam partem Graecorum bibliothecae Latinis ex-
hibuit^ Basilii scilicet Caesariensis Cappadociae episcopi,
Gregorii Nazianzeni; eloquentissimi hominis, Clementis
Bomani Vecognitionum' libros, Eusebii Caesariensis
4 Bamb.: optiine prosecatus 12 Bamb.: Marcello
Yat. et Bem.: qaondam 13 BertL: ostendit 14 Bamb. et
Bern.: qui 20 Vat: qno Noyatiani apostatifl; Bamb.: quo
Novatianos apostatas; Bern.: quoniam . . .
r
— 79
PalaeatiiiRe ecclesiasticam historiam', Hysti RomaQi
sententias', Eiiagrii 'sententias', PampMli murtyris
adyeTsum mathematicos'. Horum omnium quaecam-
que praemissie projogis a Latinis legantur, a Rafino
interpretata snnt; quae vero sine prologo, ab alio r>
translata aunt, qui prologum facere noluit; Origenis
autem non omnia, quia et Hieronymus traostiUit ali-
qnanta quae suo prologo disceruuntur. Froprio autem
labore, immo gratiae Dei dono esposuit idem Ku&ias
'symbolum', ut in eius comparatione alii nec expo- lo
Buisse credantur. Disseruit et 'benedictionem lacob
Buper patriarchaB' triplici, id eat, historico, morali et
mystico sensu. Scripsit et epistulas ad timorem Dei
hortatorias multas, inter quas emineDt iliae, quas 'ad
Probam' dedit. Historiae etiam ecclesiasticae, quam itj
ab Eusebio conscriptam et ab isto diximus interprc-
tatam, addidit decimum et undecimum libros. Sed et
b obtrectatori opusctdoram snorum respondit daobus
voluminibus, arguens et convincena se Dei intuitu et
ecclesiae utilitate Domino auxiliaute ingenium agita- 20
visse, illum vero aemulationis stimulo iQcitatum ad
obloquiam stilam vertisse.
Cap. XVIII.
TichoniuB Afer, in divinis litteris eruditus, iuxta
historiam safGcienter et in saecularibus non ignarus 25
fuit et in ecclesiasticis quoque negotiis studioaus.
ScripBit 'de beJlo intestino' hbros et ' expositiones
diversarum causarum', in quibus ob suorim dcfensionem
antiquarum meminit synodorum. E quibua agnoscitur
Donatianae partia fuiase. Composuit et 'regulas' ad 30
investigandam et comprehendendam inteUigantiam
7 Vat: traiiafudit t4 Bamb.; pruniteiit 24 Baub. r
natOB Africae S9 Bamb.: e qoibo» DmDiboB 31 Batub.:
inveDieiidani
' so
- 80 -
scripturarum TJU, qiias uno volumine conclusit. Ex-
posuit et apocalypsin lohanniB ex integro, nihil in ea
carnale, sed totum intelligens spiritale. In qua ei-
positione dixit angelicam rationem corpus esae. Mille
a quoque anuorum regni iu terra iustomm post resur-
rectiouem futuri suspicionem tulit; neque duas iu
came mortuornm reaurrectioneB futuraa, unam iustomm
et alteram iniuatorum, sed unam et insemel omniuni
in qua resuj^ent etiam abortivi, defonnati, ne quid
10 humaui generia deformatum et animatum intereat,
osteudit. Distinctionem sane duarum resurrectionum
ita facit, ut primam, quam iustorum Apocalypsia dicit,
credamus modo in ecclesiae incremento agi, ubi iusti-
ficati per fidem a morticinis peccatorum auorum pei
\b baptismum ad vitae aeteruae stipeudium suscitantur,
secundam vero generaliter omuis hominum carais.
Floruit hic vir aetate, qua aute memoratus RufiauE,
I^Theodosio et filiis eins regnatitibus.
Cap. XIX.
Severus preabyter, cognomento Sulpicius, Aqui-
tanicae provinciae, vir genere et litteris nobilia et
paupertatis amore conspicuus, carus etiam Bauctomin
virorum, Martini, Turonenais episcopi et Paalini
Nolaui, scripsit nou contenmenda opuscula. Nam
s& epistulas 'ad amorem Dei et contemptum mundi faor-
tatorias' scripsit aorori auae multas, quae et notae
Bunt. Scripsit ad supra dictnm Paulinum Nolanum
duas et ad alioa alias. Sed quia io aliquibus etiam
familiaris.uecessitas inserta est, nou digeruutur. Com-
so posuit et 'chronica'. Scripsit et ad multorum profectum
'vitam beati Martiui*, monachi et episcopi, signis et
prodigiia ac virtutibua inlustris viri, et 'conlationem
4 Vat.: stationBm S B&iub.; aliam Vat.: in aeiat]
[tts ana£); rtamb.: et tuQC aemel B&mb.: Biirgnnt
ta Bumh.: niio 22 Bam^.: a\*ViB Ku.miUUtis
r
81
Postomiani et Galli' se mediante et iudice de conTer-
satione monacliorum orieutalium et ipsius Martini
babitam in dialogi speciem duabua incisionibus com-
prehendit. In quarum priore refert suo tempore apud
Alexandriam synodo episcoporum decretum, Origenem B
et cautius a sapieutibus pro bonis legendum et a
minus capacibus pro malis repudiaudum. Hic in
senecta sua a Pelagiania deeeptus et agnoacens loqua-
citatis culpam silentium usque ad mortem tenuit, ut
peccatum, quod loquendo contraTerat, tacendo penitus lo
emendaret.
Cap. XX.
Antiochus episcopus scripsit 'adversum avaritiam*
unum et grande Tolumen et 'in curatione ca«ci', qui
a Salvatore inlumiuatus est, bomiliam compoauit 'de
compunctione timoris Dei et humilitate*. Moritur
►, Arcadii imperatoris tcmpore.
Cap. XXL
SeverianuB, episcopus Gabalensis ecclesiae, in divinia
scripturis eruditus et in homiliis declamator admira- ao
bilifl fait. Unde et frequenter ab episcopo lohanne et
Arcadio imperatore ad facieodum uermonem Coustan-
tinopolim evocabatur. Legi eius 'cxpositionem in
epistulam ad Galatas' et 'de baptismo et Epiphaniae
soUemnitatc' libellum gratissimum. Moritur iuniore ss
llieodosio, filio suo in baptisrao, imperante.
Cap. XXII.
Niceas, Itomatiauae civitatia episcopus, com-
posoit simpUci et nitido sttrmone sex competentibua
i
[5
4
' 7 Bamb.: upientibus Bamb.: refutandum 14 Bamb.:
longDm IG Bumb.: compnaclioDe . . . pLenara S4 Bamb.;
TheophaniM 28 Vut,: Niuata
- 82 —
ad baptismum instructionis libellos; qnornm primus
continet^ ^qualiter se debeant competentes, qui ad bap-
tismi gratiam cupiunt perrenire, agere'; secundus ^de
gentilitatis erroribus'; in quo indicat suo paene tem-
6 pore Melodium quendam patrem familias ob libera-
litatem et Gadarium rusticum ob fortitudinem ab eth-
nicis inter deos relatos; tertius liber ^de fide unicae
maiestatis'; quartus ^adversus genethliologiam', quintus
Me symbolo', sextus Me agni paschalis yictima'; dedit
10 et ^ad lapsam virginem' libellum; omnibus labentibus
emendationis incentivum.
Cap. XXIII.
Ojiympius episcopus^ natione Hispanus^ scripsit
librum fidei adversus eos, qui naturam et non arbitrium
15 in culpam vocant^ ostendens non creatione, sed inoboe^
dientia insertum naturae malum.
cap. xxir.
BachiariuS; vir christianae philosophiae^ nudus et
expeditus vacare Deo disponens etiam peregrinationem
20 pro conservanda propositi integritate elegit. Edidisse
dicitur grata opuscula, sed ego de illis unum tantum
Me fide librum legi^ in quo satisfacit pontifici urbis
adversus querulos et infamatores peregrinationis suae
et indicat se non timore hominum^ sed Dei peregrina-
25 tionem suscepisse, ut exiens de terra et cognatione
sua coheres fieret Abrahae patriarchae.
1 Vat. : in quoram primo continet; Bamb. : in qnibnB primns
coniinet 4 Bamb.: dicit 5 Vat.: Meligidiam; ^amb.:
Malchidium Yat.: libertatem 6 Vat.: Garatium 8 Vat.
et Bamb.: genealogiam 18 Bamb.: vir philosophiae deditns
20 Bamb. et Norimb.: propter 22 Norimb.: Ubellam
24 Bamb. et Norimb.: dei caasa
I _ 83 -
Cap. XXV.
Sabbatius, Gallicanae jirovineiae epiacopue, rogatus
a quadam casta et Christo dedicata virgine, Secunda
noraine, composuit librum 'de fide' adveraus Marcionem
et Valentinum, eius auctorem, et adversas EunomiQm 5
pt eius magistrum Aetium, ostendens et ratione H;
I iistimoniis scripturarum, unum esse deitatis principium,
unum esse Deum aeternitatis aoctorem et mundi ex
ntbilo conditorem, simulque et de Christo, quod non
in phantasia homo apparuerit, sed veram habuent i
carnem,perquammauducaiidobibendo,la9sandoploraQdo,
patiendo moriendo, resurgendo verus probatus sit bomo,
His enim sententiis Marcion et Valentinna contrarii
exstiterunt assereutes duo deitatis principia et Christum
Tenisse iu phautasia. Aijtio vero et Eunomio, disci- j
pulo eius, ostendit Patrem et Filium non duarum esse
naturarum et divinitate parilium, sed unius es^entiae
et alterum ex altero, id est, ei patre Filium, alterum
alteri coaetemum, cui credulitati Aetius et Eunomius
contra dicunt. 2
Cap. XXVI.
Isaac scripsit *de sancta Trinitate* et 'de incar-
natione Domini' obscurissimae disputationis et involuti
sermonis confirmans ita in una deitate trea esse per-
gonaa, ut tamen sit aliquid in singulis proprium, quod 2
Qon habet alia, Patrem scilicet hoc habere proprium,
quod ipse sine origine orjgo sit aliorum; Filium hoc
habere proprium, quod genitua genitore nou sit posterior.
8piritum sanctum hoc habere propriuin, quod nec
factuB nec genitus et tamen sit ex altero. De i
8 Val.: ipeumijne esee et saae aeternitatis . . . Bamb.:
ipnimqQe eaee et deitatis et aeterDJtatis ... 13 Norimb.: eet
I 13 hoc vocabniiiin deest in Bamb. et Norimb. 22 Bamb.: ilo
«anctae trinitatiB una gubatantiiL; Norimb.: dc . . tribua pereom».
21 'i(a' dent in Vat.
I
— 84 -
tione Domini ita scripsity ut manentibus in eo duabus
natoris una credatur Filii Dei persona.
cap. xxrii.
Ursinus monachus scripsit adyersus eos^ qui rebap-
5 tizandos hereticos decemunt^ docens nec legitimum
esse nec Deo dignum^ rebaptizari illos qui in nomine
simpliciter Ghristi vel in nomine Patris et Filii et
Spiritus sancti, quamvis pravo sensu baptizentur, sed
post sanctae Trinitatis et Christi simplicem confessio-
XO nem sufficere ad salutem manus impositionem catho-
lici sacerdotis.
Cap. XXVIIL
Macarius alter monachus scripsit in urbe Boma
^adversus mathematicos' libros^ in quo labore orien-
15 talium quaesivit solatia scripturarum.
Cap. XXIX.
Heliodorus^ Antiochenus presbyter^ edidit de virgi-
nitate egregium et sanctis scripturis instructum yolumen.
Cap. XXX.
20 lohannesy Constantinopolitanus episcopus, admi-
randae scientiae yir et ita ac sanctitate hominibus
imitanduS; scripsit multa et valde necessaria omnibus
ad diviua properantibus praemia; e quibus sunt illa:
^de compunctione animae' liber unus, ^neminem laedi
25 nisi a semet ipso'; *in laudem beati Pauli apostoli'
1 Bamb. et Norimb.: de incamatioDe vero ita; Bamb. et
Norimb.: ea 13 Bamb. et Norimb.: alias 14 Bamb. et
Norimb.: libram 17 Bamb. et Norimb.: H. alius Norimb.:
Antiochiae 20 Huius lohannis Bamb. et Norimb. aliiqne
mentionem non faciant. Confer caput XXI^ in qno haud scio
an idem lohannes memoretnr.
h
- 85 —
Yolumen egregimn, 'de excessibus et offensione Entropii
praefecti praetorio', et multa alia, ut diximus, quae a
diUgentibus possunt inyeniri.
Cap. XXXI.
lohannes alter, Hierosolymorum episcopus^ scripsit 5
'adyersus obtrectatores studii sui' librum^ in quo ostendit
se Origenis ingenium; non fidem secutum.
Cap. XXXII.
Paulus episcopus scripsit Me' paenitentia' libeUum^
in quo dat legem paenitentibus^ ita dolere debere pro lo
peccatis^ ne supra mensuram desperationis tristitia
mergantur.
Cap. XXXIII
Helyidius, Auxentii discipulus, Symmachi imitator,
seripsit religi^ms qaidem stadio; sed non secondam 16
scientiam librum neque sermone neque ratione nitidum,
cuius opere ita sanctarum scripturarum sensum ad
suam peryersitatem injBectere conatus est^ ut earum
testimoniis asserere voluerity sanctam Mariam post
nativitatem Domini^ quem yirgo peperit; losepb sponso 20
suo iunctam et ex eius consortio filios suscepisse, qui
firatres Domini appellati sunt; cuius pravitatem EQero-
nymus arguens libellum documentis scripturarum suffi-
cienter satiatum adversus eum edidit.
11 Bamb. : ne . . tristitia in mensuram desperatioDiB; Norimb. :
ne . . tristitiae immensitate desperatioDis 14 6amb.: absenti
15 Bamb.: qnendam 16 BlEunb.: narratione; Yat.: neque
sermone nitido neque ratione; Norimb.: ne^ne vera ratione
17 Norimb.: in cuius 20 Bamb.: quae 23 ^gmb.: libros
8UOS — refertoe; Norimb.: factam
k 4
^B cbp. xxxzr. ^H
^^ Theophiius, Alexandrmae ecelesiae episeopus, scri;^^
adversua Origenem UDum et grande volumen, in quo
omnia paene dicta et ipsum pariter damna.t, eimnl
b docens non a se eum primum, sed ab antiquis patribus
I et masime Ueracla fuisae et presbjterio nudatum et
j ecclesia pulsum et de civitate fugatum; aed et iidversum
j anthropomorphitas hereticos, qui dicunt Deum humaua
figura et membris constBre; disputatione longissima
10 et diviuarum scripturarum testimoniis arguens et con-
viucens eos oetendit Deum incorporeum iuxta patrutn
fidem credendum neque ullis omnino membrorum
lineamentis compositum, et ob id nihil ei in creaturia
simile per subatantiam, nec cuiquam incorruptibilitatem
15 vel immobilitatem aut incorporalitatem suae dedisse
Inaturae; sedesse omnes intellectuales naturas corporeas,
omues corruptibiles, omnes mutabiles, ut ille solns
corruptibilitati uon subiaceat. Paschalem etiam recnr-
aum, qnem magua apud Nicaeam synodus post XCV
20 annos agi in tempore et die et luna secundum euum
statum invenerat, additis quibusdum ipsius festivitatis
rationibus et expositionibus, Tlieodosio principi obtulit.
Legi et tres libellos 'fidei' sub nomine eius titulatos,
sed, quia Ungua inconsonans est, non valde credidi.
2 Bamb, et Norimb.; civitatis 4 Bamt). et Nurimb. : eius
dicta Bam<i. etNorimb.: ao Eimal 6 Bamb. et Norinb. :
a presb. eiectum 7 Bamb. et Norimb. ; de ecclesia Norimb. ;
'adversiun' non liabet 10 Bamb.: diap. long. confutans et
convincenB; Nodmb.: disp. long. DonfutanB et divinantm , . .
Ifi baec deaunt ia Notimb, 18 Bamb. et Korimb.; et innta-
bilitati Vat addit; qui solua habet immortiilitatem ot vitam;
Norimb.; qui aolus baViet immort. 19 Vat. et Bamb, et Norimb.:
3uod Sl Noriml).: fegtivitatibna !3 Bamb. et Norimb.:
e Gde Ubroi
- 87 -
Cap, XXXV.
) Eusebius scripsit ^de crucis Domini mysterio' et
apostolorum praecipueque Petri constautia virtute cru-
cis indepta.
Cap. XXXVL 5
Yigilantius presbyter; natione GalluS; Hispaniae
Barcelonensis parochiae ecclesiam tenuit. Scripsit et
ipse zelo quidem religionis aliqua^ sed victus humana
laude et praesumens supra vires suas, homo lingua
politus^ non sensu scripturarum exercitatus/ exposuit lo
prayo ingenio secundam Danielis yisionem, et alia
locutus est friyola^ quae in catalogo hereticorum ne-
eessario exponuntur. Huic et beatus Hieronymus pres-
byter respondit*
Cap. XXXVIL 16
^ Simplicianus episcopus multis epistulis hortatus
est Augustinum adhuc presbyterum; agitare ingenium
et expositioni scripturarum yacare^ ut etiam noyus
quidam Ambrosius, Origenis igyodLcixftrig yideretur.
Unde et multas ad eius personam absolyit scriptura- 20
rum quaestiones. Est et eius epistula ^propositionum',
in qua interrogando quasi disciturus docet docturum.
Cap. XXXVILL
Yigilius episcopus scripsit ad quendam Simpli-
cianum *in laudem mariyru]|L' libellum et epistulam 26
continentem gesta sui temporis apud barbaros martyrum.
8 Bamb.: conBtantiam yirtate indeptam; Norimb.: con-
stantiam yirtute crncis^ fidei virtate indemptam 8 vocabula:
zeld — religionis, desunt in Norimb. 14 Bamb. et Bem.:
expbnentur Haec verba deeunt in Yat. et in Norimb.
f 16 Nbrimb. : episc. Mediolanensis 18 Norimb.: expositionibus
21 Vajb.: ut est eius epistula 22 Bamb.: interrogando disci-
turus docet doctrinam
— 88 -.
Cap. XXXIX.
Angustinus Afer, Hipponensis oppidi episcopuB,
yir eruditione divina et humana orbi claruS; fide int^er^
vita purus scripsit^ quanta nec inyeniri possunt. Quis
6 enim glorietur omnia se illius habere? aut quis taoito
studio legat; quanto ille scripsit? Edidit etiam senex
quos iuyenis coeperat ^de Trinitate' libros XY, in
quibus, ut scriptura ait, introductus in cubiculum regis
et decoratus yeste multifaria sapientiae Dei ^*exhibuit
10 ecclesiam non habentem maculam aut rugam aut ali-
quid eiusmodi. De incamatione Doniini quoque idoneam
edidit pietatem, de resurrectione etiam mortuorum
simili cucurrit sinceritate, licet minus capacibus dubi-
tationem de abortiyis fecerii
16 Cap. XL.
Orosius presbyter Hispani generis^ yir eloquen-
tissimus et historiarum cogaitoi, scripsit adyersus
querulos Christiani nominis, qui dicunt defectum
Bomanae reipublicae Christi doctrina inyectum libros
20 Vil, in quibus paene totius mundi calamitates et miserias
ac bellorum inquietudines replicans ostendit magis
christianae obseryantiae esse, quod contra meritum
suum res Romana adhunc duraret et pace culturae
Dei pacatum retineret imperium. Sane in primo libro
2 Bamb.: Hipponae regiae 5 Bamb. et Norimb.: ego
6 Hoc loco Norimberg. haec yerba addit: unde ez multa elo-
queniia accidit qaod dixit per Salomonem Spiritos sanctas:
ex multiloqnio non effagies peccatum Bamb.. iam; Norimb.:
tamen 7 Alii: qnod 14 Vai: egerit Bamb. eliceret. hoc
loco Bamb. addit: catholicus permansit; Norimb.: error tamen
illius sermone multo, ut dixi, contractus, lucta hostium ezag-
geratua necdum heresis quaestionem absolyit 16 Norimb.:
mspanus genere 20 Bamb.: mundi tempora, caL; Norimb.:
mundi temporis cal. 22 Norimb.: obsenrationia
— 89 -
descripsit poBitionem orbis interfusione et Tanais li-
mitibus intercisam, sitnm locorom, nomina et nmne-
rum moresque gentium, qualitates regionum^ initia
bellorum et tyrannidis exordia finitimorum sanguine
dedieata. Hic est OrosiuS; qui ab Augustino pro di- 5
scenda animae ratione ad Hieronymum missus rediens
reliquias beati Stephani, primi martyris, tunc nuper
inyentas primus intulit Occidenti. Claruit extremo
Honorii imperatoris tempore.
Cap. XLL 10
Maximus^ Tauriensis ecclesiae episcopus, vir in
divinis scripturis satis intentus et ad docendam ex
tempore plebem sufficiens, composuit in laudem apo-
stolorum tractatus et lohannis Baptistae et generalem
omnium martyrum homiliam. Sed et de capitulis 15
evangeliorum et actuum apostolorum multa sapienter
exposuit; fecit et duos ^de sancti Eusebii yita'; Ver-
cellensis episcopi et confessoris tractatus, et de sancti
Cypriani; specialem Me baptismi gratia' librum edidit.
*De avaritia'^ et *de hospitalitate', *de defectu lunae', 20
*de eleemosynis'; Me eo quod scriptum est in Esaia:
caupones tui miscuerunt yinum aqua'; Me passione Do-
mini', Me ieiunio seryorum Dei generali', Me ieianio
speciali quadragesimae', et ^quod non sit in eo iocan-
dum', *de luda traditore', *de cruce Domini', *(le se- 26
pulcro eius', *de resurrectione ipsius', *de accusato et
iudicato apud Pilatum Domino', Me Calendis lanuariis',
1 Norimb. : interfaisse Vat. et Bamb.: Tanai 4 Bamb.
et Norimb.: finitimo 9 Bamb.: extremo paene Honorio im-
perium tenente; Norimb.: eztremo paene Honorii tempore
12 Norimb. : docendiun 15 Bamb. et Vat. et Norimb. : ome-
liam 17 Norimb. : conyersatione 19 Bamb.: speciali; in
Norimb. 'specialem' omnino deest 21 Esaia 1, 22
22 Vai: miscnnt yino aqnam; Bamb.: miscent . . 25 Vat.:
raptore 26 Norimb. : Domini 27 'KoTvm\^.\ Ivc^i^^axvv
— 90 —
homiljaiu '<1e natali Domini', homilia,s el 'de Spipba-
nia' et 'de pascha' et 'de Pcntecoste' multaB et 'de
hostibuH earnalibus uon timendis', 'de gratiis post ci-
bnm Deo ageudis', 'de paeaiteutia Niniyitaram', et
5 multas alias eius homilias de diversis causis editas
lcgi, quaa nec retineo. Moritur Honorio et Theodoaio
iuniore regnante.
Cap. XLII.
Petroniua Bononiensia episcopua, vir sanctae vitao
10 et monachorum atudjia ab adulescentia esercitatua,
scripsiase putatur vitas patrum Aegypti monachorum,
quas velut speculum ac normam professionis sua«
mons.chi amplectuntur. Legi 8ub eius nomine 'de or-
dinatione episcopi' ratione et humilitate plenum tracta-
llj tum, quam lingua elegantior ostendit non ipsius esse,
sed ut quidam dicunt, patris eius, eloquentissimi et
eruditissimi in saecularibus litteris viri. Et creden-
dum. Nam et praefectum praetorio fuisae ae in ipso
tractatu designat. Moritur Theodoaio et Yalentiniano
30 regnantibus.
Cap. XLIII.
Pelagius heresiarches, antequam proderetur here-
ticua esse, scripsit studiosis necessaria: tres de fide
Trinitatts libros et pro actuali conversatione ecloga-
S5 rum ez diviuis acripturis librum unom capitulorum
1 Bamb.: tbeophaoi» 5 BaDib.: Ae cliyersis legi
Korimb.: habittw 6 Vat. et Damb.: qnao 7 Bamb, et
Norimb,: regDantibaB 14 Norimb.: et humanitate vel
15 Vat.: linguae elegantia 16 Bamb. ct Norimb. repedint:
Petronii n haec deaunt io Noriciib. 18 Bamb. et Ho-
rimb.: praetorii 'fdaBe' deest in Vat. 19 Norimb.: The^r
doaio Arcadii filio; Bamb.: Theodoaio et plaoidoVal. 28 '""»"
deest in Bamb. et Norimb. Norimb,: studiouB v*
24 liamb.: acln et
— 91 —
indiciis in modum sancti Cypriani martyris praesigna-
tum. Postquam yero hereticus publicatus est, scripsit
beresi suae fayentia.
Cap. XLIV.
InnocentiuS; urbis Romae episcopus, scripsit de- 5
cretum occidentalium ecclesiarum adversus Pelagianos
datum, quod postea successor eius papa Zosimus la-
tius promulgayit.
Cap. XLV.
Caelestius, antequam Pelagio concurreret; immo lo
adbuc adulescenSy scripsit ad parentes suos ^de mona-
sterio' epistulas in modum libellorum tres omni Deum
desideranti necessarias morales, siquidem in eis dictio
nihil yitii postmodum proditi^ sed totum ad yirtutis
k incitamentum argumentum tenuit. 15
Cap. XLVL
lulianus episcopus, yir acer ingenio, in diyinis
scripturis doctus, Oraeca et Latina lingua scholasticus,
priusquam impietatem Pelagii in se aperiret^ clarus
in doctoribus ecclesiae fuit. Postea yero heresim Pe- 20
lagii defendere nisus scripsit adyersum Augustinum^
impugnatorem illius, libros IV et iterum libros VII.
Est et liber altercationis amborum partes suas defen-
2 Bamb. et Norimb.: post bereticus publicatus 6 Bamb.
et Norimb. addnnt: et orientalinm 10 Norimb.: Caelestinus
Norimb.: Pelagianum dogma incurreret 12 Bamb.: epi-
stulam . . libelli 14 Yat.: nihil ibi vitii 16 vocabnlum
'argumentnm' inveni in Vat. in capite sequenti post: lulianus
episcopus; omnes scribunt: ad incitamentnm tenuit; qnod sen-
su caret 17 Bamb. et Norimb. : episcoj^us Campanus Bamb.:
acer in negotio Norimb.: acris ingenii 19 Yat. et Bamb.:
prius ergo quam 23 Bamb.: ambarum x^Q^rtium
- 92 -
deiitiuin. Hic lulianuB eleetaosyois tempore famis et
anguHtiae indigentibtis prorogatis multia miserationum
specie nobilinm praecipueque religioBorum inliciens
hereai suae sociaTit. Moritur Valentiniano, Constantii
& filio, imperante.
Cap. XLVII.
Lncianus presbjter, vir saactus, cui revelaTit Dena
temporibua Honorii et Tbeodoaii Augustomm, locnm
sepulcri et reliqniarum corporis sancti Stepbani, primi
10 martyris, scripsit ipsam revelationem ad onmiujQ ec-
clesiarum personam Graeco Bermone,
Cap. XLVm.
Avitus presbyter, HiBpani generis, ant« latam Ln-
ciaui presbjteri scripturam in Latinum tranatulit ser-
15 monem et adiecta epistula sua per Orosium presbj-
terum occidentalibua edidit.
Cap. XLIX.
Paulinus, Nolae Campaniae episcopus, composuit
versu breTia, sed multa; et ad Celsum quendam epi-
20 tAphii vice consolatorium libellum 'super morte cbri-
stiani et baptizati iufantis' spe cbristiaiia munitum,
et ad Severum plures epiatulaa et ad Theodosium im-
peratorem ante episcopatum prosa pauegjricum 'euper
victoria tjraunorura', eo maxime, quod fide et oratione
25 plua quam armis vicerit. Fecit et sacrameutorum opiis
et bjmnorum. Ad sororem quoque epistulaa multas
'de contemptu mundi' dedit, et de diversis causis di-
versa disputatione tractatua edidit. Praecipuus tamen
3 fiamb.: onmibus Buis prorogatia 4 Bamb.: Vaienti-
niaoo et ConstAotio filio eiiia iniperaDtlbuB 13 Gsimb.: Hi-
spanus genere Bamb. : Tclatam 14 Bamb.: reTelatio&em
Vat.: Ifttioo BermODfl 16 Bamb.: dedit IS Batnb»^
luvri 26 BeTD.: hymnarinm n BB.nA,', diTereoa d"
a diM^
r
omniain eius opasculorum est Jiber 'de paenitentia'
et 'de laude generali omnium martjrum'. Claroit
t^emporibuB Honorii et Valentiniani non solum obser-
vatione et eanctitate vitae, sed etiam potentia adver-
Bum daemonee. 6
Gap. L.
EutropiuH presbyter scripsit ad duas sororex, an-
cillas Clirieti, quae ob devotionem padicitiae et amo-
rem religionis esheredatae aunt a parentibus, epistu-
las io modum libellorum consolatorias eleganti et 10
aperto sermone duas, non solum ratione, sed etiana
testimoniis scripttirarum munitaa.
Vap. LI.
Euagriua alius Bcripsit altercatioDem Simonia lu-
daei et 'fheophili Christiani, quae paene omnibus \
y nota est.
Cap. LIL
Vigilius Diaconus composuit es traditioue patrum
'monachorum regulam', quae iu cenobio ad profectum
fratrum in conventu legitur, breviato et aperto Ber- 20
mone totiua monasticae profeBsionis in se tenentem
disciplinam,
Cap. LIIL
Atticus, Constantinopolitanus epiBcopus, 'scripsit
ad reginas Arcadii imperatoris filias 'de fide et vir- 35
mnitate' librum valde egregium, iu quo praeveniens
Nestorianum dogma impugnat.
Cap. LIV. m
Nestorius heresiarches, cum iu Antiochena eccle-
' sia presbyter insignis ex tempore declamator habere- 30
tatioDia tractatUB 89 Bamb.: Neetor
I
L
tur, compoHait infiuitos tractatus diversarnni iaodf-
Stcav, in quibus iam snbtili nequitia iufodit post«a
proditae impietatis venena, quae moralis interduin
occultabat suadela. Postquam Tero eloquentia et ab-
5 stinentia commendante Constantinopolitanae ecclesiae
pontificatu eat donatus, apertum ae hostem, quem diu
celabat, oatendena scripsit librum 'qoasi de incarna-
tione Domini' aexaginta et duobus divinae scripturae
tetitimoniis pravo seuHU conatructum, in quo quid as-
10 aeveraveritj in catalogo hereticorHm moastrabitQr.
Cap. LV.
Caelestinus, urbia Romae epiacopus, decretum sy-
nodi adversum supra dictiim NeBtorinni babitiun vo-
lumen dcscribens ad Orientia efc Occideutis ecclesias
15 dedit confirmaus duabus in Cbristo manentibns perfecte
nataris unam Filii Dei credendam esae naturam. Huic
sententiae supra dictus Nestorius ostensus est esae
contrariua. Similiter etiam Xystus, succesaor Caele-
stini, pro eadera re et ad ipsum Neatorium et ad
20 Orientis epiacopoa adversum errorem eius occidenta-
lium sententias direxerat.
Cap. LVI.
Theodorus, Ancyranus Galatiae epiacopus, scripBit
adversum Nestonum, adhuc Gpbesi positua iibrum
26 redargutiouis et confutationia dialeetica quideoi arte
ordinatum, sed auctoritate sacrarura scripturarum de-
textum.
Multis enim assertionibus usus est, ant«quam
BcripturarTim testimonia poneret.
6 Bern.: epiaeopato Becn.; boatem ecdeaiae 9 Bera,:
quicqnid 11) Bern.; demonBtrabitnr 12 Buni: decreta
}3 Bamb.: dictavit babitum 18 Bamb.: eimilea Bamb.:
Shtaa SO Bern.: eacciden&wn
I
f
~ 95 —
Cap. LVIL
Fastidius^ Britannoram episcopus^ scripsit ad Fa-
talem quendam *de yita christiana' librum et alium
^de yiduitate seryanda' sana et Deo digna doctrina.
Cap. LVIIL 5
Cyrillus, Alexandrinae ecclesiae episcopus, edidit
variarum>ro^^<ye(«}i/ tractatus, homiUas etiam com-
posuit plurimas^ quae ad declamandum a Graeciae
episcopis memoriae commendantur. Praeterea libri
eius sunt Me synagogae defectu', *de fide adyersus lO
hereticos'^ et peculiari intentione adversus Nestorium
compositus, qui attitulatur iXsyxoSj in quo omnia Ne-
storii occulta panduntur et prodita confutantur.
Cap. LIX.
Timotheus episcopus composuit librum Me nati- 15
yitate Domini secundum camem'^ quam credit in epi-
pliania factam.
Cap. LX.
Leporius adhuc monachus^ post presbyter, prae-
sumens de puritate yitae quam arbitrio tantum et co- 20
natu proprio, non Dei se adjutorio obtinuisse crede-
bat^ Pelagianum dogma c'oeperat sequi. Sed a Galli-
canis doctoribus admonitus et in Amca per Augusti-
num adeo emendatus scripsit emendationis suae libel-
lum, in quo et satisfacit de errore et gratias agit de 25
emendatione; simul et quod male senserat de incar-
natione Christi corrigens catholicam sententiam tulit
dicens manentibus in Christo duabus naturis unam credi
Filii Dei personam.
Cap. LXL 30
Yictorinus, rhetor MassiliensiS; ad filii sui, Etherii^
personam commentatus est in QeTi«%\m^\3L ^%\.^^^^rac>
l
fiipio iibri usque ad obitum patriarchae Abraliae et
tres versu edidit libros Chriatiano quidem et pio sensu,
Ged utpote gaeculari litteratura occupatuB homo et nul-
liuB magisfcerio in divinis scripturia exercitatuB, levio-
5 ris ponderis sententiam figuravit. Moritur TheodOBio
et Yaleatiniano regnantibus.
Cap. LXIl
Oassiauua natione Scytha CoQstaQtinopoli a lo-
hanne Magno episcopo diaconus ordinatuB apud Mas-
10 siliam presbyter condidit duo monaateriaj id est, vi-
rorum ac mulierum, quae usque bodie exstant. Scri-
psit ezperientia magistrante, librato sermone, et ut
apertius dieam, sensu verba inveniens et actione
linguam movens res omnium monachorum professioni
15 necessarias, id est: 'de habitu monacbi' et 'de cano-
nica oratione' atque 'psalmorum modo' qui in mona-
steriia Aegypti die uoctuque tenetur, libros quattuor,
'institutionum' librum unum, 'de origine et qualitate
ac remediis octo principalium vitiorum' libros VIII,
2i) singulas scilicet de singulis vitiis libros ezpedienaj
digessit etiam 'collationes cum patribus Aegyptiia ha-
bitas', hoc est, 'de destinatione monachi ac fide', *de
discretione', 'de tribus ad aerviendum Deo Tocationi-
bus', 'de pugna camia adversum spiritum et apiritos
25 adversua camem", 'de natura omnium vitiorum', 'de
nece sanctorum', 'de mobilitate animae', 'de principa-
libus', 'de qualitate orationis', 'de iugitate orationis',
'de perfectis', 'de caatitate', 'de protectione Dei', 'de
seientia apiritali', 'de divinis charismatibus', 'de anii-
30 citia', 'de definiendo vel nou definiendo', 'de tribus
antiquis generibus monachorum et quarto nuper ezorto',
8 Bamb. ot Beni.: oatua Serta 17 Bern.; de canouico
oratiouum modo atque psalmoruia , c^iu, . . . l«Ck«,t<u ^^_
- 97 —
^de satisfacidone paemtentiae', Me remissione Quinqua-
gesimae', ^de noctumis illnsionibus'; ^de eo quod dicit
apostolus: *non enim quod volo, fado^ bonum, sed
quod noloy malnm, hoc ago', *de mortificatione'; et ad
extremum rogatus a Leone arcliidiacono, postea urbis 5
Romae episcopo^ scripsit adversum Nestorium *de in-
camatione Domini' libros YII et in his scribendi apud
Massiliam et Tiyendi finem fecit Theodosio et Valen-
tiniano regnantibus.
Cap. LXIIL 10
Philippus presbyter, optimus auditor Hieronymi,
commentatus in lob edidit sermone simplici librum.
Legi eius et ^familiares epistulas' et yalde salsas et
maxime ad paupertatis et dolorum tolerantiam exhor-
tatorias. Moritur Marciano et Avito regnantibus. 15
Cap. LXir.
Eucherius, Lugdunensis ecdesiae episcopus^ scri-
psit ad Yalerianum propinquum *de contempta mundi
et saecularis philosophiae' epistulam unam scholastico
et rationabili sermone. Disseruit etiam ad personam 20
filiorum^ Salonii et Yeranii, postea episcopomm, ob-
scura quaeque sanctarum capitula scripturaram, sed
et sancti Cassiani quaedam opuscula lato tensa ser-
mone angusto yerbi resolvens tramite in unum coegit
yolumen aliaque tam ecclesiasticis quam monasticis 25
studiis necessaria. Moritur Yalentiniano et Martiano
regnantibus.
1 Bern. addit: 'de fide cenobitae et oremitae' 7 Bamb.:
Bcribendo; Veron.: scribendis 24 Bamb. etBem.: revolyens
26 Bamb.: quae tamen eccIeaiaaticiB snnt studiiB nece8aada.\
Bem.: Yolnmine tam . , .
Herdiogf Hieronymu». \
Cap. LXV.
Vineentius, natione Gallua, apud moiilsteriujD
Levinensia inaulae preebjter, vir in scripturiB sanetis
doctuB et Dotitia ecclesiaBticorum dogiuatum sufficieo-
5 ter instmctus, composuit ad evitanda hereticorum col-
legia nitido satis et aperto sermone validissimam di-
sputationem, quam absconso nomise suo attitulavit:,
Teregrini adversus hereticos'. Cniua operis quia ae-
cuudi libri masimam in schedulis partem a quibus-
10 dam furatam perdidit, recapitulato eius paucia sermo-
nibos sensu pristino compegit et in uno libro edidit.
Moritut Theodosio et Valentiniano regnantibus.
CajK LXVI.
Syagrius scripsit 'de fide' adversum praesumptnosa
15 bereticoruni vocabula, quae ad destruenda vel a.d im-
mutanda aanctae Trinitatis nomina usurpata sunt, di-
centium Patrem non debere Patrem dici, ne in Patris
nomine Piliua consonet, sed Ingenitum et Infectuiil
ac Solitarium nuncupandum, ut, quicqnid extra illum
30 sit persoaa, extra illum sit et natura, ostendens et
Fatrem qui eiusdem est naturae, posse dici Ingenitum
et scripturam disisse, ex se genuisse iu persona Fi-
lium, non feciase, et ex ae protulisse in persoua Spi-
rituni Banctum, non genuisse neque fecisae. Sub buiiu
25 Syagrii nomine septem 'de fide et regulia lidei' librot
praetitulatoa inveui Bod quia lingua variantur, non
omnes eius eredidi esse.
L
Cap. LXVIL
ter Antiocheiiae
^o tempore et mi
10 B^mb.: recapitulatio . , . eeDsum primo 2(
lisguam variant 30 Bern.; praecipnG tameu obgcura
Isaac, presbyter Antiocheiiae ecclesiae, acripsit
} Sjro scrmone longo tempore et multa, praecipua ta-
men cara adTersus NeatorianoB et Eutyctiianoe. Bui-
uam etiam Antiochiae elegiaco carmine planxit eo
auditores imbuene soao, quo Ephrem diaconas Nico-
mediae lapsum. Moritur Leone et Maioriano impe-
rantibus. t
Cap. LXVIII.
Salvianus, Maasiliensis presbyter, humana et di-
Tina litteratura inatructus et, ut absque itiTidia loquar,
episcoporum magister, scripsit scholastico et aperto
sermone multa, ex quibus ista legi: 'de virginitatiB 10
bono' ad Marcellom presbyterum libros quattuor, 'ad-
Tersum avaritiam' libroB quattuor, 'de praesenti iudi-
cio' libros quinque, et pro eorum merito satisfactionis
'ad Salonium' episcopum librum unnm, et expositio-
nis extremae partis libri Ecclesiaates ad Claudium, IG
episcopam ViennenBem, librum unum, 'epistularum'
I libmm unum et iu morem Graecorum 'de principio ge-
nesis usque ad condicionem hominis' composnit versu
qaasi hexaemeron librum unum, 'homilias' episcopis
factas multas, 'sacramentorum' vero quantas, nec re- 20
eordor. ViTit ugque hodie in senectute bona.
Cap. LXIX.
Panlinus eomposuit tractatuB 'de initio Qaadra-
gesimae*, e quibus ego duos legi, *de die Dominico
paachae', 'de oboedientia', 'de paenitentia', 'de nen- 30
phftiB'.
Cap. LXX.
Hilarina, Arelatensis episcopus, vir in eanctis scri-
ptoris doctus, paupertatis amator et erga inopes pro-
JTisor, non solum mentis pietate, sed et corporia sui 30
labore sollicitus fuit. Nam pro reficiendia pauperibus
3 Bem.: coaoditores 7 Bamb. : Silvionus 20 Bern.:
crga iuopum proTisioDem
V.
- 100 —
etiam rosticationem contra vires snas/homo genere
clanis et longe aliter edncatus, exercait; sed nec in
spiritalibus neglexit. Nam et in docendo gratiam ha-
buit et absque personarum acceptione omnibus casti-
6 gatum opus praedicationis ingessii Ingenio yero im-
mortali aliqua et parva edidit, qnae eruditae animae
et fidelis linguae indicio sunt^ in quibus praecipuo et
ad multorum utilitatem necessario opere vitam sancti
Honoratiy decessoris sui composuit. Moritur Yalenti-
10 niano et Martiano imperantibus.
Cap. LXXL
LeOy urbis Romae episcopus^ scripsit ^ad FlaYia-
num') Constantinopolitanae ecclesiae episcopum^ adver-
sus Eutychen presbyterum , qui tunc ambitione episco-
15 patus nova in ecclesiam moliebatur inducere, epistulam;
in qua admonet eum, ut si confiteretur errorem et pol-
liceretur emendationem, reciperet eum; si autem per-
sisteret in incepto^ cum sua heresi damnaretur. Si-
militer docet in ipsa epistula et divinis confirmat te-
20 stimoniis^ Dominum nostrum lesum Christum^ sicut
paternae divinitatis filium^ ita verum humanae naturae
esse hominem credendum^ id est ex came Yirginis
carnem traxisse et non de caelo corpus exhibuisse;
sicut et Eutyches asserebat. Moritur Leone et Majo-
25 riano imperatoribus.
Cap, LXXIL
Mochimus, Mesopotamius apud Antiochiam pres-
byter^ adversus Eutychen egregium librum et alia
scribere dicitur, quae necdum legi.
5 Bern.: corpus; Bamb. et Veron. : caBtigatum ingesait
7 Bamb.: praecipue 27 Bamb.: Mesopotamenus
Cap. LXXIII.
Timotheus, exBtincto ab Alexandrinis Proterio
episcopo, tumuHuaiite adhuc plebe aut voluit aut
passus est se ab uno episcopo in locum occisi epiaco-
pum fieri. Et ne contra legem factus merito abicere- 5
tur a gratia plebis, quae Proterium exosum habuerat,
omnes, quibus ille commuuicaTerat, Nestorianos esse
proountiaTit, et maculam conacientlae temeritate ab-
lueodam praesumens acripsit ad Leonem imperatorem
libellom valde suasorium, quem pravo seusu Patrum lO
tostimoniis in tantum roborare conatus est, ut ad de-
cipiendum imperatorem et suam heresim constituendam
paene Leonem, urbis Elomae pontificem, et Chalcedo-
nensem synodum ac totos occidentales episcopos illo-
rum adminicolo Neatorianoa ostenderet, Sed favente i5
Deo a Chalcedonensi concilio hostis eccleaiae coargu-
\ tus et confutatus est. Vivere adhuc in exsilio iam
heresiarches dicitur et habetur.
Cap. LXXJV.
Asclepiua Afer, in Baienai territorio vici non so
grandis epiacopus, acripsit adveraum Arianos et modo
adveraum Donatiataa scribere dicitor. In docendo au-
tem ex tempore grandi opiuiobe celebratur.
Caj>. LXXV.
PetruB, Edesseuae eccleaiae presbyter, declamator
insignis variarum caasanim tractatua et in morem
sancti Ephrem diEicoai psalmoa metro composuit.
i
7 Bem.: quos 10 Bamb.: pravJB 14 al.; alionim
16 Bero.: CDargiiitur et coDfutatiir IB Bem.: habeti
iO Baiab.; in Davigoaiii territorio vicini gtaiidit; Beni.; iii \a-
genci tenitorio vicinae grandis
i
— 102 -
Cap. LXXVI.
Paulus presbyter, natione; ut ex dictis eius cognovi,
Pannonius. scripsit *de virginitate servanda' et ^con-
temtu mundi' ac ^vitae institutione yel morum cor^
5 rectione' mediocri sermonC; sed divino conditos sale
duos libros ad personam cuiusdam nobilis et Christo
deditae Tirginis, Gonstantiam; in quibus meminit go-
vinianiy heretici et yoluptatum ac libidinum praedica-
toris; cui in tantum continentis et castae vitae insti-
10 tutio contraria fuerat, ut inter luxuriosas epulas ani^
mam eructaret.
Cap. LXXril.
Pastor; episcopus; composuit libellum in modum
symboli parvum totam paene ecclesiasticam creduli-
15 tatem per sententias continentem, in quo inter cete-
ras dissensioneS; quas praetermissis auctorum voca-
bulis anathematizat, Priscillianos cum ipso auctore
damnat.
Cap. LXXVIII
20 Yictor Cartennae; Mauritaniae civitatis episcopoSi
scripsit adyersus Arianos librum unum^ et Me paeni-
tentia publicani' libelluin unum, in quo et regolam
yivendi paenitentibus iuxta scripturarum auctoritatem
instituit, et *ad Basilium' quendam ^super morte filii'
25 consolatorium libellum spe resurrectionis^ perfecta in-
structione munitum. Homilias etiam composuit mul-
S Bamb. : FannonenBis 4 Bamb. : correpttonum
5 Bunb.: divino. Condidit sane. 7 Bem.: ConBtantiae no-
mine 10 Bern. : animae repntaret beatitadinem 17 Bem. :
auotoris nomine 20 Bem.: Catennae 22 'pablicani' deest
in Bamb. et Bern. Bamb.: in quo et regala viyendi paeni-
tentibQB
tus, tjuaii a. fratribus salutis propriae sollicitia in libros
digesta^ servari eognovi.
Cap. LXXIX.
Vocouius Castellani, Mauritauiae oppidi, epiacopus
scripsit adversus eccleaiae inimicOB, ludaeos et Arianos, 5
et alioa bereticos. Composuit etiam 'eacramentoraui'
egregium tibellum.
Cap. LXXX.
Mueaeus, MasBiliensis eccleBiae presbyter, Tir iu
divinis ecripturis doctus et in eanini Beasibus subti- lO
lissima exercitattone limatua, liugua quoque scholasti-
cuB hortatu saneti Venerii episcopi excerpsit vj sacris
scripturis lectiones totius anni festivis diebus aptas,
responsorio etiam psalmorum capitula tempori si lectio-
Dibua congruentia. Qiiod opus tam necesBariura a IS
lectoribus in ecclesia probatur, ut expetituni et soUi-
citudinem tollat et moram plebique ingerat siientiam,
celebritati decorem. 8ed et ad personam sauctj Eu-
stachii episcopi, successoris supra dicti hominis Dei,
'sacrameutorum ' egregium et non parvum vobimen, ^o
per membra quidem pro opportunitate officiorum et
temporum, pro lectionum testu paalmorumque serie
ft cantatione discretum, sed auppHcandi Deo et cou-
(«standi beneficia eius soliditate sui contenaneum.
Quo opere gravissimi sonsus et castigatae elo- 35
qnentiae agnovimuB virum. Homilias etiam dicitur
dectamasse, quaa et baberi a fidelibua viris cognovi,
1 Bumb,: libria 4 Bern.: Bdcoiuiu; Baiub.: Victori-
■ini 10 Bcru,; BubtiliBBima qaadaro eiercitatioae iuibaitui
17 moram. qoae Qermaiuce dicitoi: „LaQgeweil«"
18 Bamb,: decore Sl Batnb.; beaeficio; al.: beaeficiutnm
Bamb. ot Dern.; soliditatiB tiiiae
i
— 104 -
sed ego non legi. Moritur Leone et Maioriano regnan-
tibus.
Cap. LXXXI.
Vincentius presbyter^ natione Gallus^ in divinis
5 scripturis ezercitatus, linguam habens usu loquendi et
maiore lectione politam commentatus est *in psalmos'.
Cuius operis legit aliqua homini Dei Cannati me au-
diente, promittens simul, si Dominus yitam et vires
darety se in toto psalterio eodem studio laboraturum.
10 Cap. LXXXII.
CyruS; genere Alexandrinus, arte medicus^ ex phi-
losopho monachus, yir dicendi peritus, scripsit adyer-
sus Nestorium prius eleganter et fortiter, modo autenii
dum in illum nimius invehitur et syliogismis magis
15 quam scripturis agitur; Thimotheanum dogma fovere
coepit. Denique ambiguus etiam sui suspendit ani-
mum a consensu Chalcedonensis decreti nec acquiescen-
dum putat Filium Dei duabus post incamationem con-
stare naturis.
20 Cap. LXXXIIL.
Samuel; Edessenae ecclesiae presbyter, multa ad-
versus ecclesiae inimicos Syro sermone construere di-
citur, praecipua tamen intentione contra Nestorianos
et Eutychianos et Timotheanos novellos. sed sibi
25 diversos hereticos. Unde et frequenter tritormem be-
stiam ecclesiastica insemel sententia cum auctoritate
1 Bamb.: MarciaDO 7 Bem.: Camiatae ^ 14 Bamb.
et VeroQ.: in illo mimu inTenitor; Bem.: in illo nimins inye-
nitur 15 Bamb. et Bem:,anctor 24 Bem.: sive ad
26 Bamb.: ecclesiasticam semel sententiam ; Bem. et Veron.:
ecclesiastica in semel Bententia; (inBcmel «■ insimal)
icnrum acriptararum summatimque ferit osteDdens
estorianis Deum in homine, uon purum homiuem
E Virgine natum; Eutjchiauis, yeram humani gene-
B camem a Deo asaumptam et non de caelo exhibi-
im ncc crassi aeris anbstantiam in carnem incessisse K
irmatam; Timotheanis, ita Verbum carnem factum,
b manente Verbo in sua substantia et homine in sua
atura societate, non mixtione unam Filii Dei reddi-
iBse persooam. Vivere adbuc apud Consiantiuopolim
icitur. Nam initio coUati Antbemio imperii et seripta lO
[na et eum esse in came cognovi.
Cap. LXXXIV.
Claudianus, Viennensis ecclesiae presbTter, rir ad
)quendum artifex et ad disputandum subtilis, compo-
oit trea 'quasi de statu vel substautia animae' libroa, 16
I quibus agit iutentione, quatenus ostendat aliquid
Bse incorporeum praeter Demu.
Seripsit et alia nonnulla, inter quae et 'hjmnum
e passione Domini ', cuiua principium est: 'pange
ingua gloriosi'. Fuit autem frater Mamerti, Viennen- ao
ia epiacopi.
Cap. LXXXV.
Proaper, homo Aqnitanicae regionia, sermone scho-
asticus et aasertionibus nervosus, multa compoauisse
licitur, ex quibus ego cbronica nomine illius praeti- 26
nlata legi coatinentia a primi liominis condicione
oxta divinarum scripturarum fidem usque ad obitnm
ralentiniani Augusti et captivitatem urbis Romae a
1 Bamb.: flummaluii quae fuerit 5 Bamb.: labBtatitia
II came icceBBiase fonnatam 9 Bamb.: vivit . . . ut dici-
nr 14 Bern.: aJ quaediuu Batia 15 Bamb.: trea ile «tiLta
6. al.: intentioDe tota 18 Haec verba: «cripBit etc. deii-
lerftntur iu Bumb. et Bem. EC Norimb.: chronicaa B&roli.
l Bern.:
- 106 -
Genserico, Vandalorum rege faciam. Legi et librum
adversus opuscula eub persona Cassiani, quae eccle-
sia Dei salutaria probat, ille infamat nociva. Re emm
rera CaBsiani et Prosperi de gratia Dei et libero ar-
5 bitrio sententiae in aliquibus sibi contrariae inrenina-
tur. Epistulae quoque papae Leonia adrersus £ut:ychen
de vera Cliristi incarnatione ad diversos datae et ab
ipso dictatae dicuntur.
Cap. LXXXVI.
10 Faustus, ex abbate Lerinensis moiiaBterii apud
Regium Galliae epiacopua, vir in divinis Bcripturis
satis intentus, ex traditione aymboli occassione aceepta
composuit librum 'de spiritu sancto', in quo ostendit
cum iuxta fideui patruni et consubstantialem et co-
IB aeternalem esae Patri et Filio ae plenitudinem Trini-
tatis obtinentem. Edidit quoque opus egregium de
gratia Dei, qua salvamur; in quo opere docet gratiam 1
Dei semper et invitare et praecedere et adiuvare vo-
luntatem noatram, et quicquid ipsa libertas arbitni
20 pro labore pio mercedis acquisierit, non esse proprium
meritum, sed gratiae donum. Legi eius et 'adverans
Arianos et Macedonianos' parvum libellura, in quo
coesBcntialem praedicat Trinitatem, et alium adrersus
eoa, qui dicunt esse in creaturis aliquid incorporeum,
£5 in quo et divinia testiiruniis et Patrum confirmat aen-
tentiis nihil credendum incurporeum praeter Deum
Est et eius epistula in modum libolli ad diaconum
quendam Graecum nomine edita, qui a fide catholica
discedens ad Nestorianam abiit impietatem. In qua
30 epistula admonet eum credere sanctam Manam Virgi-
S Bamb.r BU])preaso uomine 3 Bern. et Norimb,; docoa
8 Banib.: ab isto dictae coiidaiitur; Bern.: ab ipeo dictanie
12 Bamb. et Veroo.: eitra traditioucro IG Bamb.: Ob id -
etiajn edidit 18 Bero.: viderei Bsmb. : iuvare 30 Bunb.i
pii; Noritub.: piae 28 Bamb.-. gioAca aomitic; al.: Gratvm
- 107 —
nem non hominem purum genuisse; qui postea susci-
peret divinitatem, sed Deum verum in homine vero.
Sunt vero et alia eius scripta; quae, quia necdum
legi, nominare nolui. Viya tamen voce egregius doctor
et creditur et probatur. Scripsit postea et ad Feli- 5
cem praefectum praetorii et patriciae dignitatis virum;
filium Magni consulis, iam religiosam epistulam ad ti-
morem Dei hortatoriam, convenientem personae pleno
animo paenitentiam agere disponenti.
Cap. LXXXriL 10
Servus Dei episcopus scripsit adversum eoS; qui
dicunt, Christum in hac vita degentem non vidisse
cairneis suis oculis Patrem^ sed post resurrectionem
ex mortuis et ascensionem in caelos, cum translatus
est in gloriam Dei Patris, profectus scilicet ei dantis 15
et remunerationem martyrii; in qua scriptura ostendit
U- et disputatione sua et sacrarum scripturarum testimo-
niis Dominum lesum ab ipso eius conceptu per Spi-
ritum sanctum facto et partu ex Yirgine, quo Deus
Tcrus in homine vero ipse quoque Homo Deus factus 20
natus est, semper camis suae oculis et Patrem vidisse et
Spiritum sanctum per specialem et unitam dei et hominis
societatem.
Cap. LXXXVIIL
VictoriuSy natione Aquitanus^ calculator scripu- 25
lorum^ invitatus a sancto HilariO; urbis Romae episcopo^
composuit ^paschalem cursuin' indagatione cautissima
2 Bamb. : et homiiiein 3 Bamb. ; vemm sunt Norimb. :
nondum 6 Norimb.: ptaetoriae 8 Bem. et Norimb.: Do-
mini Bem. et Norimb.: continentem peraonas .... dispo-
nentium 11 Dubito sitne Servus episcopi nomen; id excidisse
mihi videtur, ut scribendum sit: * servus Dei, emscopus, . . .
14 Bern. et Norimb. : caelis 16 Norimb. : in 1 7 Bamb. et Bern. :
f Bane sacrarum ; Norimb. : sana et 19 Bem. et Norimb. : quod
22 Bem. : ergo per Bem. : unitatem 25 Bamb. : Aquitanicus
Bern.: scrupulosus scripturarum; Notimb.*. «A^xdi^^^Y^^sa&Ks:^ ^s^sox-
— 108 —
post qnattuor priores qui composuerunt; id est Hippo-
lytuni; Eusebium, Theophilum et Prosperum, et per-
tendit annorum seriem usque ad annum quingentesi-
mum trigesimum secundum, ita ut quingentesimo tri-
5 gesimo tertio anno paschalis reincipiat soUemnitaJB
eodem mense et die eademque luna^ qua primum pas-
sio ac resurrectio Dominica facta est.
Cap. LXXXIX.
Theodoritus, Cyri civitatis episcopua, (a Gyro
10 enim, rege Persarum, condita servat hodieque apud
Syriam nomen auctoris) dicitur scripsisse multa; ad
meam tamen notitiam ista sunt, quae yenerunt: Me
incamatione Domini' adversus Eutychen presbyterum
et Dioscurum, Alexandriae episcopum, qui humanam
15 in Christo camem fuisse negant; scripta fortia, per
quae confirmat et ratione et testunoniis scriptuntrum
ita illum matemae veram substantiae camem habuisse,
quam ex matre Yirgine sumpsit, sicut et yeram dei-
tatem^ quam aetema nascibilitate Deo Patre gignente
20 ipse nascendo accepit. Sunt et decem eius ^istoriae
ecclesiasticae' libri, quos imitatus Eudebium Caesa-
riensem conscripsit incipiens a fine libromm Eusebii
usque ad suum tempus, id est, a yicennalibus Con-
stantini usque ad imperium Leonis senioriS; sub quo
25 et mortuus est.
Cap. XC.
Gennadius^ Constantinopolitanae ecclesiae episco-
puSy yir lingua nitidus et ingenio acer, tam diyes ex
lectione antiquorum fuit, ut Danielem prophetam ex
30 integro ad yerbum commentatus exponeret. Homilias
etiam multas composuit Moritur Leone seniore im-
perium tenente.
pnloBaa 7 Bem. : prixna 9 Bamb. et Bern. : Theodoms Bem.:
Cypriae ciyitatia proyinciae Syriae 28 Norimb.; yicinahbiiB
— 109
r cojh xci.
Tlieodulus, preabyter jn Coelesyria, multa con-
I Bcripsisse dicitur, sed ad ine liber eius vcnit, queni
' *de conaonantia dirinae scripturae' composuit, id est,
' veteriB et novi testaraenti, adTersum autiquoa hereti- 6
' cos, qui propter difTerentiam praeceptorum vel caeri-
moniarum alium Teteris teatamenti Denm dixeruot,
alium novi. In quo ostendit dispenaationis fuisse
uiiius eiusdemque Dei, auctoris utriuaque scriptorae,
ut alia per Moysen antiquis daretur iii aacrificiorum iu
caerimomis e{ iadiciorum animadversionibus, alia nobis
per Ghristi praesentiam in sacris mjateriis et futuris
repromissionibns ; uec diversa credi debere aut non
Duo spiritu et uno auctore dictata, cum illa les, quae
b! modo secundnm litteram obserretur, occiderit, eadem la
ipsa secuQdum spiritalem intellectum Tiyificet.
Moritur bic scriptor regnante Zenone.
Cap. xcn.
Sidonius, ArTernorum, epiacopus, ucripBit varia et
grata opuscula, et sanae doctrinae homo aiquidem 20
tam divinis quam humaniB ad integrum imbutus acer-
que ingenio scripsit ad diTersos diverao metro Tel
prosa compositum epistularum insigne volumen, in
quo, quid in litt«ria posset, oatendit Venim in Chri-
etiano vigore poilens etiam inter barbarae ferocitatts S5
duritiem quae eo tempore Gallos oppresserat, catholi-
1 cus pater et doctor habetur insignis, Floruit ea
tempestate, qua Leo et Zeno RomauiB imperabant.
Cap. XCIII.
I lohannes, Antiocbiae parochiae ex grammatico 30
presbyter, ecripsit adveraum eos, qui in una tantum
a Bem ; Theodorus Noriinb.! diocre 6 Norimb,: cBii-
inomaliaiii 15 Bera. : occidat l'J boc r^put, quod in aliii
codicibne noQ inveoitiir, eat in SorimbergPnai ""^ "--—'- ■
- 110 -
siibstantia adorandam asseront Christam; nee acqoie-
scunt duas in Cliristo confitendas naturas^ docens secon-
dom relationem scriptaramm miam in illo Dei et
Uominis personam esse, non unam camis et Yerbi
6 naturam. Simul et impugnat aliquos Cyrilliy Alexan-
dnni episcopi, sententias dicens incaute ab illo ad-
yersus Nestorium prolatas, quae fomentum et robor
addunt Timotheanis; quod yalde inaniter dicii Viyere
adhuc dicitur et ex tempore declamare.
10 Cap. XCIV.
GelasiuS; urbis Bomae episcopuS; scripsit adversus
Eutychen et Nestorium grande et praeclarum volumen
et tractatus diyersarum scripturarum et sacramentorum
delimato sermone et adyersus Petrum et Acacium
15 scripsit epistulas^ quae hodie in ecclesia tenentur
catholica. Fecit et hymnos in similitudinem Ambrosii
episcopi. Obiit sub Anastasio Augusto.
cap. xcr.
Honoratus, Constantinae Afiricae ciyitatia epi-
20 scopus^ scripsit ad Arcadium quendam^ qui pro con-
fessione fidei catholicae in partibus Africae a Genserico
rege missus exsulabat^ epistulam ad labores pro Christo
ferendos hortatoriam et exemplis praesentibus et scrip-
turarum relationibus roboratam^ et quod confessionis
25 fidei perseyerantia non solum praeterita purget peccata;
sed et meritum procuret martyrii.
Cap. XCVL
Cerealis episcopus, natione Afer, interrogatus a
MaximinO; Arianorum episcopo, si posset Vel paucis
prosa versu 8 Bern: revelationem 7 Bern.: qnae npnc
14 Bem. et Norimb. : Achaicum 17 Norimb. addit: amete (?)
qnos ego legi
- 111 —
scripturae divinae testimoniis absque disputationis
damtaxat assertione fidem catholicam assignare, quam
ille in nomine Domini^ suffragante sibi yeritate, non
paucis testimoniis; sicut Maximinus irridens petierat;
sed copiosis tam yeteris, quam novi testamenti in- 6
diciis approbavit et libello edidii
Cwp. XCVIL
Eugenius^ Carthaginiensis Africae civitatis epi-
scopus et confessor publicus^ admonitus ab Hunerico,
Vandalorum rege^ catbolicae fidei ezpositionem et ma- lo
xime verbii ^homousii' proprietatem dlssererC; cum con-
sensu omnium Afiicae Mauritaniae et Sardiniae atque
Corsicae episcoporum et confessorum, qui in catholica
permanserunt fide, composuit librum fidei non solum
sanctarum scripturarum sententiiS; sed et patrum testi- 15
moniis munitum, et per collegas confessionis suae
porreiit I«n vero asportandus pro fidelis linguae
remuneratione in exsilium epistulas, velut commonito-
ria fidei et unius sacri et conservandi baptismatis ovi-
bus BuiS; quasi pastor sollicituS; dereliquit. ^AIterca- 20
tiones' quoque^ quas cum Arianorum praesulibus per
internuntios habuit^ conscripsit et relegendas per ma-
iorem domus Hunerico transmisit. Similiter et 'preces'
pro quiete Cbristianorum eidem velut apologias ob-
tulit. Yivere adhuc ad confirmationem ecclesiae dicitur. 25
Cap. XCVIII.
PomeriuS; natione MauruS; in Gallia presbyter
ordinatus, interrogantibus et rogantibus luliano epi-
scopo Vero presbytero, dialogorum more respondens,
arte dialectica et sermone ingenioque aperto compo- 30
suit Me natura animae et qualitate' eiuS; et de resur-
2 exBpectatnr pron. demonstratiYnm 17 Norimb.: aaigot-
tandum etiam pro . .
- 112 -
rectione et <}o specialitate eius in hac vita fidelium et
generali omnium hominum libros YIU; quorum pri-
mus continet^ quid sit anima vel qualiter ad imagi J
nem Dei credatur facta; secundus, utrum anima cor- 1
5 porea an incorporea debeat credi; tertius; unde sii;
anima primi hominis facta; quartus^ utrum anima,
quae nascituro corpori infundenda est, nova fiat et
sine peccato; an ex substantia primi hominis, velut
propago de radice producta etiam peccatum primae
10 animae secum originaliter trahat; quintus recapitula<
tionem libri quarti disputationis^ et quae sit faculias
animaC; id esty possibilitas, et quod eam ex una et
sincera voluntate obtineat; sextus, unde sit iuxta apo-
stoli dictum adversitas camis et spiritus; septimus de
15 dijfferentia vitarum^ mortium^ resurrectionum camis et
animae; octayus de his, quae sub fine mundi futura
praedicata sunt, absolutiones quaestionum, quae de
resurrectione proponi solent. Memini legisse me oIim-i
eius dictatum ad quendam, nomine ^Principium'^ Me j
20 contemtu mundi ac rerum transiturarum' hortatorium,
et alium Me vitiis et virtutibus' praetitulatum. Scri-
psisse dicitur et alia et adhuc scribere, quae ad meam
notitiam non veneruni Vivit usque hodie conver-
satione Deo digna, apta professione et gradu.
26 Ca^. XCIX.
Ego G^nnadius, Massiliae presbyter, scripsi *ad-
yersum omnes hereses' libros YIII, et ^adversus Ne-
storium' libros YI, et ^adversus Eutychen* libros YI,
et ^adversus Pelagium' libros tres^ et ^tractatus de
^o mille annis'^ Me Apocalypsi beati lohannis' et hoc
opuS; et epistulam ^de fide mea' misi ad beatum 6e-
lasium^ urbis Romae episcopum.
5 Norimb.: dici 12 Berc.: singalari
\
|,,Cai«IBtVED 1
/y-*^ sys/
JHAfKAKDlXUeOEl
I UBKAin I