Amariello
|
Cordenadas de color
|
HTML
|
#FFFF00
|
RGB
|
(r, g, b)
|
(255, 255, 0)
|
CMYK
|
(c, m, y, k)
|
(0, 0, 100, 0)
|
HSV
|
(h, s, v)
|
(60°, 100%, 100%)
|
L'amariello ye una color; ye a color d'a luz en un ran entre os 565 y os 580 nanometros, encara que en realidat ye a mezcla d'as colors verde y roya, que a o uello humán s'adhiben ta formar a color amariella. A suya color complementaria ye l'azul.
Bi ha diferents hipotesis sobre a etimolochía d'a palabra amariello. A mes común la fa derivar d'o latín AMARUS ("triste", "amargo"), con o sufixo -ELLU (que en aragonés esdeviene -iello). D'esta traza a color amariella se relacionaría con a muerte y con as malautías luengas. L'aragonés s'alinia en este aspecto con as luengas iberorromanicas galaicoportugués ((a)marelo), astur-leyonés (mariellu) y castellano (amarillo), a diferencia d'as luengas galorromanicas occitán (auriòl, jaune) y francés (jaune), y o catalán (groc, d'o latín CROCUS, "zafrán").
En aragonés medieval trobamos a palabra amariello con regularidat tanto en textos comercials como literarios, con a curiosa excepción d'o "Libro d'as Marabillas d'o Mundo" en o que leyemos tanto amariello como jaune. Actualment en aragonés cheneral no se pronuncia lo diftongo -ie- en o sufixo -iello esta palabra, ni sisquiera en parlas conservaderas d'a pronunciación d'este sufixo como o chistabín[1] y benasqués[2], que por a suya situación nordoriental extrema podioron tener atras denominacions en o periodo medieval. Manimenos as normas ortograficas de l'Academia de l'Aragonés recomiendan d'escribir a forma historica d'este sufixo[3].