Sopraan Chen Reiss is artist in residence bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest: ‘Ik ben zo trots’

Of het videogesprek tien minuten later mag beginnen, mailt Chen Reiss. De Israëlische sopraan is thuis in Londen nieuw repertoire aan het instuderen – liederen van Erich Wolfgang Korngold – en de repetitie met haar pianist loopt uit. Dit seizoen is ze veel in Nederland geweest. Ze was de gastsolist bij de Kerstmatinee van het Koninklijk Concertgebouworkest en artist in residence bij het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Dit weekeinde sluiten ze hun samenwerking af met twee concerten met onder meer liederen van Korngold en zijn tijdgenoot Alban Berg.

Haar loepzuivere, zilverachtige stem maakt Reiss een gedroomde vertolker van Mozart, wiens muziek onvaste intonatie genadeloos blootstelt. ‘Toen ik jonger was, had ik een heel lichte, hoge stem. Met de jaren en na mijn zwangerschappen is mijn stem voller geworden. In het begin zong ik veel barok en Mozart. Nu zing ik ook veel Richard Strauss en Gustav Mahler, waarbij je vaker het middenregister gebruikt.’

Al meer dan twee decennia treedt Reiss op in vermaarde operahuizen, zoals de Staatsopera in Wenen. Haar opnamen tonen hoe breed haar repertoire is: lied, oratorio, opera, operette. Ze zingt nog wel in operaproducties, maar geeft tegenwoordig vaker concerten. Omdat concerten minder repetitietijd vergen, blijft er meer tijd over voor haar echtgenoot en twee dochters.

Dirigent Zubin Mehta heeft een belangrijke rol gespeeld in uw carrière.

‘Ik heb auditie voor hem gedaan toen ik 19 was en nog in het leger zat in Israël. Hij zei dat ik heel getalenteerd was, maar dat ik nog verder moest studeren. Een paar jaar later, toen ik in New York studeerde, heb ik weer auditie gedaan. Hij stelde voor om naar Duitsland te verhuizen en daar een vast contract te tekenen bij een operahuis.

‘Mijn grote kans kwam in 2003, toen ik lid werd van de Beierse Staatsopera in München, waar Mehta muziekdirecteur was. Veel van mijn rollen zong ik voor het eerst met hem. Ik heb ongelofelijk geluk gehad met zijn kennis en ervaring. Hij is gewoon briljant.’

Wat zijn tot nu toe de hoogtepunten uit uw carrière?

‘Het is echt moeilijk om te kiezen, maar een van de hoogtepunten was in 2014 toen ik Mozarts Et incarnatus est zong voor paus Franciscus tijdens de middernachtmis op Kerstavond. Het betekende veel voor mij om op deze christelijke feestdag voor de hele wereld te zingen. Maar ik ben ook heel trots op dit seizoen met het Rotterdams Philharmonisch. Dit was voor mij de eerste keer als artist in residence bij een orkest. Het is zo geweldig geweest!’

Wat houdt dat in, artist in residence zijn?

‘Als artist in residence treed je meerdere keren in een seizoen samen met een orkest op, en dat creëert een sterke, intieme band. Ik werd gevraagd door chef-dirigent Lahav Shani. We kozen de programma’s samen met het artistieke team en de gastdirigenten.

‘Ik heb vaak Korngold gezongen, maar deze liederen waren een echte ontdekking. Hij schreef ze toen hij 12 was, maar zijn muzikale taal is zo volwassen. Hij is een fascinerende componist, totaal onderschat. Als Oostenrijkse Jood moest hij het naziregime ontvluchten. Hij werd een ster in Hollywood met filmmuziek, maar zijn reputatie als klassieke componist leed eronder.’

Is het moeilijk voor u om op te treden terwijl Israël en Hamas oorlog voeren?

‘Eigenlijk is het podium de enige plek waar het niet moeilijk is, omdat ik dan gefocust ben op de muziek. Het dagelijks leven is daarentegen heel moeilijk. Sinds 7 oktober voel ik woede, angst en vooral een diep verdriet. Mijn jongere broer en zus werden op 8 oktober gerekruteerd. Mijn zus werd na twee maanden ontslagen, mijn broer zit nu al zeven maanden in het leger. Ik erken het leed aan beide kanten. Daarnaast voel ik ook frustratie. Ten eerste vanwege onze regering, waarop ik niet heb gestemd en die veel fouten heeft gemaakt.

‘Ten tweede vanwege de reactie in de rest van de wereld. Ik besef dat dit een zeer complex conflict is, maar ik zou willen dat iedereen het erover eens wordt dat Hamas een terroristische organisatie is en dat wat er op 7 oktober is gebeurd op geen enkele manier als verzet te omschrijven is. Hamas heeft gewoon oorlogsmisdaden gepleegd.

‘Het voelt alsof ik in een horrorfilm leef. Het is trendy geworden om Joden te haten. Helaas zijn veel van de jonge demonstranten erg onwetend. Ik ben geen politicus. Ik heb geen oplossing. Maar er moet op de een of andere manier een dialoog komen, via muziek, via kunst, via onderwijs. We moeten op een punt komen waarop we met elkaar kunnen praten.’