Begraven in natuur of tuin, hoe werkt dat?

De begraafplaats in het dorp is her en der aan het verkommeren. Steeds meer mensen kiezen voor crematie en de binding met de vaste woonplaats wordt minder. Soms besluit een gemeente om een begraafplaats te sluiten. Dat mag, als er langer dan tien jaar niemand meer is begraven. Het leidt vaak tot protest.

De tijden veranderen en er komen alternatieven. Er zijn ongeveer drieduizend begravingen per jaar op een zogenoemde natuurbegraafplaats. Daarvan zijn er momenteel 25 in Nederland. Die bevinden zich vooral buiten de Randstad. De provincies Noord- en Zuid-Holland kennen allebei maar één natuurbegraafplaats, Utrecht en Flevoland geen een.

Bij de meeste natuurbegraafplaatsen heerst eeuwige grafrust. Graven worden nooit geruimd. Het graf heeft geen stenen bedekking, maar vaak een boomschijf of -stronk met inscriptie, die na verloop van tijd kan vergaan. Bij de meeste begraafplaatsen is een dubbelgraf en soms ook een familiegraf mogelijk. Het graf ligt in een natuurgebied waarbij juridisch is vastgelegd dat de eeuwige grafrust gewaarborgd is.

Als je er wandelt, kun je bij veel natuurbegraafplaatsen met een website of app de naam van de overledene terugvinden. Veel mensen laten zich rondleiden en reserveren zelf een plek waar zij later begraven willen worden. De kosten zijn vaak lager dan op een gewone begraafplaats, omdat je niet hoeft te betalen voor onderhoud. Een urnengraf kost inclusief begraven 2.000 tot 2.500 euro en begraven vaak twee keer zoveel. Dat is exclusief de kosten voor een kist, urn of afscheidsceremonie.

Je mag de as meestal niet verstrooien op een natuurbegraafplaats, omdat er dan schadelijke stoffen in de bovenste laag van de bodem terechtkomen. Verstrooien onder deze humuslaag mag wel.

Je mag de as ook een plaatsje geven in je eigen tuin. Je kunt er bijvoorbeeld een kunstwerk neerzetten waar een of meer urnen in terechtkunnen. Zo creëer je je eigen familiegraf. Als je verhuist, kun je dit meenemen. Begraven in de eigen tuin is niet toegestaan, maar as mag je overal bewaren.

Soms verdelen familieleden de as, zodat ze elk een eigen gedenkplek in de tuin hebben. Degene die de opdracht geeft voor de crematie, beslist wat er met de as gebeurt. Anderen kunnen diegene niet dwingen de as te verdelen. De opdrachtgever moet rekening houden met de wens van de overledene. Als die geen testament of codicil heeft nagelaten, is het lastig om die wens te bewijzen. Dit soort conflicten komen voor, vandaar dat crematoria de as vaak dertig dagen bewaren.

Huisdieren begraven in je tuin is toegestaan, als je de eigenaar van de grond bent. De resten moeten dan wel minstens een meter diep begraven worden in een kartonnen doos of ander afbreekbaar materiaal. Het dier mag geen besmettelijke ziekte hebben. Sommige gemeenten stellen voorwaarden, dus neem contact op met de gemeente. Ook hier geldt dat je meer vrijheid hebt als je kiest voor cremeren.