Poging tot staatsgreep in Soedan: paramilitaire organisatie bezet presidentieel paleis en luchthaven in hoofdstad
In Khartoem, de hoofdstad van het Afrikaanse land Soedan, zijn deze ochtend zware gevechten uitgebroken. Overal in de stad weerklinken geweerschoten en explosies. De Rapid Support Forces (RSF), een paramilitaire organisatie, hebben er naar verluidt het presidentieel paleis en de luchthaven bezet. Er is sprake van 25 dodelijke slachtoffers.
Het is al sinds vanochtend erg onrustig in de Soedanese hoofdstad Khartoem. De Rapid Support Forces (RSF), een paramilitaire groep met aan het hoofd generaal Hemeti, bezetten er het presidentieel paleis en de luchthaven van de hoofdstad. Naar eigen zeggen hebben ze ook "basissen in verschillende provincies" in handen.Â
De RSF beschuldigt het leger ervan dat het deze ochtend hun bases heeft aangevallen. Het leger beweert dan weer dat het RSF was die hun hoofdkwartier probeerde aan te vallen. De paramilitaire organisatie staat onder bevel van generaal en vicepresident Mohamed Hamdan Dagalo. Analisten denken dat de militie ongeveer 100.000 strijders telt, met bases in het hele land. Het is al maanden heel onrustig in het land en het heeft er alle schijn van weg dat de RSF opnieuw een coup wil plegen.Â
Medische bronnen maken melding van 25 dodelijke slachtoffers en 183 gewonden. In een voorstad van Khartoem zou een officier omgekomen zijn, op de luchthaven van de hoofdstad zijn twee burgers omgekomen. Nog op de luchthaven zijn twee burgertoestellen zwaar beschadigd geraakt. De Egyptische luchtvaartmaatschappij Egyptair en de Saudische maatschappij Saudia hebben hun vluchten naar Khartoem opgeschort. Â
Waarom is het erg onrustig in Soedan?
Het conflict in Soedan kent meerdere oorzaken:
- Eerst en vooral zijn er heel wat etnische spanningen, vooral in de regio Darfur, een regio in het westen van het land, ten oosten van Tsjaad. In de provincie zijn er vaak opstootjes tussen verschillende etnische groepen.
- De Rapid Support Forces (RSF) moesten daar een eind aan brengen. In 2013 werd de paramilitaire groep opgericht om te vechten tegen de rebellen in de provincie Darfur. Sinds de afzetting van Soedanese dictator Omar al-Bashir in april 2019 heeft het land te maken met aanhoudende onrust en politieke instabiliteit. De onrust is vooral gericht tegen de militaire regering die na de afzetting van al-Bashir aan de macht kwam. Demonstranten eisen democratische hervormingen en een einde aan de militaire dominantie in de politiek. De RSF hebben een reputatie van wreedheid en schendingen van de mensenrechten, en worden vaak beschuldigd van het plegen van misdaden tegen burgers, inclusief massamoorden en verkrachtingen.
- En dan is er nog de economische crisis waar het land mee te maken heeft. De hoge inflatie en de devaluatie van het Soedanese pond hebben geleid tot een sterke stijging van de prijzen van basisgoederen, zoals brood en brandstof. Dat heeft de kosten van levensonderhoud voor veel Soedanezen enorm verhoogd, waardoor ze moeilijk rond kunnen komen.
Vooral het conflict tussen Dagalo en legerleider Abdel Fattah al-Burhan, de de facto leider van Soedan, doet de spanningen opnieuw hoog oplaaien. Beide mannen stonden nochtans zij aan zij tijdens een militaire staatsgreep in 2021. Er werd toen afgesproken dat Dagalo plaatsvervanger zou worden van een besturende raad onder leiding van legergeneraal en president al-Burhan.
Die fragiele vrede komt nu onder druk te staan, nu er plannen opduiken om de RSF te integreren in het Soedanese leger. De gesprekken zijn al een tijdje aan de gang, maar werden begin deze maand stilgelegd na onenigheid. Door de rivaliteit ontstond een diepe politieke crisis, die de overgang naar een nieuwe civiele regering in de weg blijft staan.
Intussen groeit de bezorgdheid ook in de buurlanden. De RSF heeft beelden uit het noorden van het land verspreid waaruit moet blijken dat Egyptische soldaten zich hebben overgegeven. Het is nog niet helemaal duidelijk waarom er zich Egyptische troepen op Soedanees grondgebied bevonden, maar in het verleden hebben Egyptische en Soedanese soldaten wel al gezamenlijke oefeningen gehouden. Een woordvoerder van het Egyptische leger zegt dat de toestand in Soedan nauw wordt opgevolgd.
Buurland Tsjaad heeft zijn grens met Soedan gesloten. "Geconfronteerd met deze toestand van onrust heeft Tsjaad, terwijl het zijn grenzen beveiligt, beslist de grens met Soedan tot nader order te sluiten", klinkt het in de verklaring. Tsjaad deelt een grens met Soedan van meer dan duizend kilometer lang.
BEKIJK - Door de poging tot staatsgreep is het moeilijk na te gaan hoe de toestand in Khartoem precies is.
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zal zich maandag buigen over de situatie. Het Verenigd Koninkrijk zou volgens verschillende diplomaten zaterdag hebben gevraagd om een vergadering van het machtigste orgaan van de Verenigde Naties. De vijftien leden tellende raad zal naar verluidt in de voormiddag achter gesloten deuren samenzitten.
De speciale gezant van de Verenigde Naties in Soedan, de Duitser Volker Perthes, heeft het leger en de paramilitairen al opgeroepen om hun gevechten in de hoofdstad Khartoem en elders in het land "onmiddellijk" stop te zetten. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres telefoneerde op zijn beurt met de aanvoerder van de paramilitaire groepering en er volgt "zo snel als dat gaat" ook een gesprek met de legerleider, aldus de VN.