Video transcript

Fepulea’i Margie Apa – Chief Executive, Te Whatu Ora – Health New Zealand 

Tēnā koutou katoa.

He rangi motuhake tēnei rā, te 1 o Hūrae ki tō tātou pūnaha Hauora.

Koia nei te tīmatatanga o tētahi ratonga hauora kotahi, e tōpū ana i ngā poari hauora ā-motu e 20, ā mātou ratonga tuari, waihoki, ētahi o ngā wāhanga rahi o te Manatū Hauora,

kia kotahi te umanga.

Ko Te Whatu Ora - Health New Zealand mātou. Ko Te Whatu Ora tō mātou ingoa hōu.

Koia rā te tuituinga o te oranga. He whaiwāhitanga motuhake tēnei mō te whakareanga nei,

e whakakotahia ai te pēheatanga o te ratonga hauora puta noa i ngā tapanga, ngā umanga,

me ngā mahinga, e mahi tahi ai kia ngāwari ake, kia whaiwāhi atu hoki a ngāi Aotearoa whānui ki te pūnaha hauora, ahakoa ki hea noho ai, ahakoa ko wai hoki.

E kore e tino kitea ngā panonitanga inamata, heoti, mēnā koe e matea nei te manaakitanga,

me toro tonu ki te tākuta ōrite, te hōhipera ōrite, me ngā kaiwhakarato hauora ā-hapori

e rite tonu nei tō toronga atu.

E whakaū pai ana mātou ki a koe tāu kite i ngā panonitanga hirahira i te pūnaha hauora.

He panonitanga e noho mātāmua ai te hauora me te oranga o ngāi Aotearoa, me te manarite ki ngā ratonga e tika ana ki a rātou.

Nā mātou o Te Whatu Ora - Health New Zealand.

Anō te hīkaka kia mahi tahi tātou.

Ka mutu, anei tō tātou Minita Hauora, te Hōnore Andrew Little, e kōrero atu nei.

 

Hon Andrew Little – Minister of Health

Kia ora, koutou.

He rangi hirahira tēnei e tohu ana i tā mātou ū pai ki te hauora me te oranga

o ngāi Aotearoa whānui.

Koia tēnei te rangi tuatahi o tō tātou pūnaha hauora hōu.

Ka mutu pea. He kaupapa hirahira mārika tēnei.

Kei te kei o te waka ko Te Whatu Ora - Health New Zealand me Te Aka Whai Ora

- The Māori Health Authority.

Kua tautokona e te Manatū Hauora, tae rā anō ki te Public Health Agency - ā, mā tēnei takirua ngā hara manarite-kore o te hauora, kua roa nei e pāngia te marea, e muru.

He whare kotahi tēnei, ka mutu mā tēnei pūnaha hauora kotahi e whakamana te patuitanga a te Māori me te Karauna, e hāngai mārika ai ki ngā herenga o Te Tiriti o Waitangi.

Mā tēnei e whaiwāhi ai ngā hapori ki te whakaputa kōrero e whanake ai ngā ratonga paetata. Ka mahi tahi a Te Aka Whai Ora me Te Whatu Ora e whakamahere ai,

e whakatū ai hoki ngā ratonga.

He tuatahitanga mō te hauora i Aotearoa. E whaihua ana ā ngā kaimahi hauora mahi

ki ngāi Aotearoa whānui. Kua haumaru tātou rā te katoa o te KOWHEORI-19, heoti e mōhio pai ana mātou e taea nei tētahi pūnaha hauora pai ake mō te tūroro me te kaimahi hauora.

Koia mātou i panoni ai.

Ina noho mātāmua ai ko te tangata i te haumanutanga, e tinga ana, ka toro mai te katoa,

tae rā anō ki te Māori, ina matea ana. Mā tēnei te iwi e ora ai.

Kua rongo mātou i ngā karanga a te hunga mahi, rātou ko ngāi Aotearoa, kia panoni i ngā āhuatanga.

Kua whawhati kō, me te aha anō, kua whakamanahia ngā ture. Koia tēnei te tīmatatanga o tētahi kaupapa karioi e whakakotahitia ai tātou.

E matea nei tētahi pūnaha e tātou e pai ai a ngāi Aotearoa, ā, koia tā tātou e waihanga nei.

Mauri ora ki a tātou katoa.

 

Riana Manuel – Chief Executive, Te Aka Whai Ora – Māori Health Authority

Tūria, tūria te mata hau nō Rangi.

Tūria, tūria te mata hau nō Papa.

Paiheretia te tangata ki te kawa tupua, ki te kawa tawhito.

He kawa ora!

He kawa ora!

He kawa ora ki te tangata.

He kawa ora ki te whānau.

He kawa ora ki te iti, ki te rahi.

He kawa tātaki kia mau ai.

Tūturu o whiti, whakamaua kia tina

Hui e!

Tāiki e!

Nau mai rā ki Te Aka Whai Ora. Mānawatia a Matariki.

Kua ara a Matariki, ā, nō te rangi tonu nei tātou takahi ai i te huarahi o Te Aka Whai Ora;

me tērā ara e waihangatia ai tētahi pūnaha hauora ā-marea e pai nei ki te Māori, otirā te katoa.

He hua Māori, he hua Aotearoa.

E mihi ana ki a koutou kua tautoko mai e rite pai ai te tūāpapa i tēnei rā, i ngā ngahurutau onamata, me te inamata. Kāore e ārikarika hoki ngā mihi ki ngā

poari o Te Aka Whai Ora me Te Whatu Ora.

Waihoki, te komiti Hauora Māori.

Ka mutu, e hiahia ana au kia mihia hoki taku hoa haere, a Margie Apa, e koke tahi ana

i tō tātou taha, haere ake nei.

Kua mārō te tūāpapa ki mua i te aroaro, ā, kua mārama hoki ki te ngako o te whāinga, pēnei anō hoki, e mārama pai ai te pūnaha katoa ki te hauora me te oranga o te iwi.

E haere tahi ana hoki mātou ko Te Whatu Ora. Mā tērā patuitanga me ngā patuitanga ki ngā

Poari Patuitanga Iwi Māori, ngā kaiwhakarato hauora Māori, ngā kaimahi ngaio ngā iwi, ngā hapū, me ngā hapori Māori, e mātāmua ai te māramatanga me ngā wawata o te hauora Māori, ā, kāore anō kia pērā.

Mā tēnā e pai ake ai te kitenga o ngā hiahia me ngā wawata o te iwi i ngā whakaarotau me ngā mahere a tō tātou pūnaha hauora. Otirā, ki te whakahoahoatanga me te whakaratonga o ngā ratonga.

E te tini, e te mano, ka tukuna tēnei mihi ki a koutou.

Nau mai, haere mai.

E hīkaka ana au kia mahi tahi i a tātou e takahi ana i tēnei ara.

Mauri ora.

Changing the system

We're building a simpler and more coordinated health system that will support all New Zealanders to live better and longer.

Learn more about our health system.

What's new

Get the latest updates on how we’re making healthcare accessible for all New Zealanders.
Pātiki and Waharua Kōpito patterns

Where to go for care

Find out where you and your whānau can go for healthcare in Aotearoa New Zealand.