Modernity

Indigeneity is a powerful means of representation and also a contested idea in the modern postcolonial world; used as a tool of resistance and conscious socio-political strategy to express collective identities. The assertion of singularity is the starting point of the path to achieve identity rooted in unique history, distinguished culture, religion, art and fables. The paper aims to understand the concept of Indigeneity employing Mbembe’s theory of decolonization by (re)visit to Loonri, a textual utopia created by Riffat Abbas in Namak ka Jeevan Ghar, the novel initially written in Saraiki. The paper reflects on identity discourses and native dialogue with power and governance structure as well as “other”. The study unearthed how in a parallel modern world, the indigenous inhabitants of a region formulate subversive strategies over time to maintain a unique identity with their creative spirit and sturdy imagination to maintain Indigeneity as parallel modernity.

Toplumsal varoluşu anlamlandırma kapasitesi, topluma hemen hemen tüm tarihsel dönemler boyunca içkin olan evrensellik ve tikellik gibi iki boyutu dikkate alarak çıkarımda bulunmakla orantılı görünmektedir. Evrensellikle ifade edilmek istenilen toplumun üyeleri arasındaki farklılıkları aşma durumudur. Başka bir ifadeyle evrensellik, toplumu tüm üyelerinde var olan ya da var olduğu varsayılan ortak özellikler etrafında düşünme şeklidir. Evrenselliğin aksine tikellik bir toplumu kuşatıcı şekilde ele almak yerine bünyesinde barındırdığı kendiliklere odaklanır. Bununla birlikte evrensellikle tikelliği birbirinden ayrı düşünmek mümkün değildir. Nitekim bir ırka, inanca ya da sınıfa mensubiyet, toplum hakkında fikir sahibi olma hususunda evrensellik boyutuna haiz olduğu gibi farklılığı da imlemektedir. Evrensellik ile tikellik arasındaki ilişki bağlamın önemine işaret etmektedir. Modernitenin sosyologlarının (Durkheim, Weber, v.d.) sosyal olana yönelik çözümlemeleriyle içinde bulunduğumuz topluma yönelik algılarımız arasındaki uyuşmazlık, bir noktada modernitenin tezahürleri evrenselleştirilirken hem yaşantılanan hem de karşılaştırmaya tabi tutulan toplumlardaki tikelliklerin dikkate alınmamasından kaynaklanmaktadır. Bu noktada yapılması gereken, Sarıbay’ın önerdiği gibi politik davranışlarımızın anlam kazandığı yerel değerler ve pratiklere yaslanmak; çözümlemeye bulunduğumuz yerden başlamaktır.

Çalışmanın amacı bu bakış açısından hareketle daha mikro düzeyde, Şırnak özelinde, deneyimlenen ve geleneksel olarak nitelendirilebilecek bir toplumsal pratik olan Kuck’u , Batılı modernitenin politik-sosyolojik tezahürleriyle karşılaştırmalı olarak incelemektir. Bu kapsamda çalışmada öncelikli olarak Weber’in toplum tasavvurları ele alınmıştır. Teorik mahiyetteki bu incelemeyi yine belirli noktalarda zikredilen düşünürlere atıfla şekillendirilen modernleşme teorileri ve bu teorilere yöneltilen eleştirilerin incelenmesi takip etmiştir. Çalışmada böyle bir teorik içeriğe yer vermek karşılaştırmaya konu olacak unsurları ortaya koyma ve çalışmanın metodolojik konumunu belirleme imkânını vermiştir.

Söz konusu teorik incelemeden sonra neredeyse unutulmaya yüz tutmuş bir kamusal pratiğe karşılaştırma yapma olanakları sunan toplumsal tarihçilik ve sözlü tarihçilik üzerinde durulmuştur. Sonraki kısımda çalışmanın yöntemine dair bilgilere yer verilmiştir. Çalışmada kullanılan nitel araştırma yöntemlerinden görüşmenin uygunluğu literatürde yer alan bilgiler ışığında tartışılmıştır. Çalışmanın yönteminin literatürdeki yerine değindikten sonra karşılaştırma girişiminin diğer unsuru olan Kuck’un serüvenine odaklanılmıştır. Şırnak il merkezinde ikamet etmekte olan ve Kuck’u deneyimleyen bireylerle yapılan derinlemesine mülakat yoluyla Kuck’un politik, ekonomik ve kültürel mahiyeti ortaya konulmuştur. Mülakatlarla deneyimlerine başvurulan bireylerin ikinci ve üçüncü kuşak temsilcileriyle devam edilerek Kuck’un temsil ettiği değerlerin günümüz toplumsal deneyimlerle olan ilişkisi gösterilmiştir. Çalışmanın son aşamasını teorik zeminden gelen verilerle mülakatlar yoluyla elde edilen verilerin analizi oluşturmuştur. Yapılan görüşmeler neticesinden çalışma sözlü tarihçiliğin de katkılarıyla Weber’in sosyal bilim metodolojisinin toplumsal pratikleri anlamada imkanlar barındırdığı sonucuna varmıştır. Gerçekten de Kuck pratiğinin anlaşılması için çıkılan yolda Weber’in vurguladığı gibi inceleme nesnesinin değerle ilişkili olduğu ve değer biçici bir hal aldığı görülmüştür.