Kijkwijzer is een advies aan ouders. Kijkwijzer waarschuwt of een bioscoopfilm, dvd productie of televisieprogramma schadelijk kan zijn voor kinderen tot een bepaalde leeftijd. Bovendien laat Kijkwijzer met pictogrammen zien wat de belangrijkste redenen voor die waarschuwing zijn: geweld, angst, seks, grof taalgebruik, alcohol- en drugsmisbruik of discriminatie.

Het classificeren van audiovisuele producties gebeurt door de aanbieders zelf. Zij hebben daarvoor codeurs in dienst; in totaal zijn er ruim 300 codeurs bij de aanbieders actief. Zij worden door het NICAM getraind en opgeleid. Deze codeurs geven niet zelf een leeftijdsindicatie aan de producties. Via een speciale internetsite geven zij antwoord op een uitgebreide vragenlijst over de inhoud van een productie. Het Kijkwijzer systeem bepaalt op basis van die antwoorden de uiteindelijke classificatie, die vervolgens ook in een centrale database wordt opgenomen.

Voor de classificatie van videogames wordt het PEGI systeem gebruikt. Hoewel dit systeem erg veel weg heeft van Kijkwijzer, wijken de PEGI-leeftijden een beetje af van de Kijkwijzer leeftijden. De PEGI leeftijdspictogrammen staan op de voor- en achterkant van de verpakking en geven een van de volgende categorieën aan: 3, 7, 12, 16 en 18. Net als Kijkwijzer, werkt ook PEGI met inhoudspictogrammen, die uitleggen wat de belangrijkste redenen voor de classificatie zijn. Deze pictogrammen staan op de achterkant van de verpakking.

Het Kijkwijzer systeem is gebaseerd op wetenschappelijke kennis over mogelijke schadelijkheid van beelden, waardoor de classificaties meer objectief en toetsbaar zijn. Het Kijkwijzer systeem is flexibel, volgt de nieuwe wetenschappelijke inzichten en speelt in op nieuwe ontwikkelingen in het media-aanbod. De deskundigen die hieraan werken zijn betrokken bij het onderwerp en de besten op hun gebied.

Kijkwijzer geeft geen aanbevelingen in de zin van geschiktheid, kwaliteit of goede smaak. Dat is ook niet de opdracht die het NICAM van de overheid heeft gekregen. Bij de classificatie wordt dus geen rekening gehouden met de moeilijkheidsgraad of de vaardigheden die nodig zijn om bijvoorbeeld een game te spelen of om een film te begrijpen.

Als u het niet eens bent met een classificatie, dan kunt u een klacht indienen bij het NICAM. Klachten worden altijd eerst behandeld door het bureau van het NICAM. Indien er sprake is van een mogelijke overtreding van de regels, dan wordt de klacht voorgelegd aan de onafhankelijke Klachtencommissie. In alle gevallen ontvangt u naar aanleiding van uw klacht een gemotiveerd antwoord, dus ook als de klacht niet door de Klachtencommissie in behandeling wordt genomen.

De leeftijden van Kijkwijzer en PEGI kennen ook een wettelijk aspect. Dit is geregeld in Artikel 240a van het Wetboek van Strafrecht. Een bioscoopexploitant is op grond van dit wetsartikel strafbaar wanneer hij een persoon jonger dan 16, toelaat tot een film met de classificatie 16. Ook videotheken en winkels hebben met deze wet te maken: zij mogen geen dvd's of games met een 16-classificatie verkopen of verhuren aan personen jonger dan 16.

Bij televisie zijn de leeftijden van Kijkwijzer verbonden aan uitzendtijden. Programma’s met de classificatie Alle Leeftijden, 6 en 9 jaar mogen op ieder moment van de dag worden uitgezonden. Programma's met de classificatie 12 jaar mogen vanaf 20.00 uur worden uitgezonden en voor 16 jaar vanaf 22.00 uur (tot 06.00 uur).
NICAM heeft momenteel een pilot lopen waarin onderzoek wordt gedaan naar deze uitzendtijden.

Het NICAM bestrijkt bijna de gehele bioscoop- en televisiesector. Een klein deel van de dvd markt onttrekt zich echter. Deels omdat een klein aantal distributeurs niet bij het NICAM of de brancheorganisatie is aangesloten en deels vanwege parallelimport uit het buitenland. Het NICAM heeft geen instrumenten om aansluiting af te dwingen.

Voor games is het zo dat elk spel voor de spelconsoles van Microsoft, Nintendo en Sony een PEGI classificatie krijgt, net als ieder pc spel van de belangrijkste Europese en Amerikaanse uitgevers. Daardoor komt het maar zelden voor dat een spel dat in de winkel verkrijgbaar is niet geclassificeerd is.

Vanaf het begin zijn de meningen en wensen van ouders richtinggevend geweest voor de invulling en ontwikkeling van het systeem. Het kan immers alleen succesvol zijn als het voldoet aan de wensen van de gebruikers. De ouders zijn voortdurend via consumentenonderzoeken gepeild. Het was de wens van ouders om geïnformeerd te worden over de inhoud van mediaproducten, vooral wat betreft geweld, angstwekkende scènes, seks, discriminatie, drugsgebruik en grof taalgebruik, omdat zij zich daarover het meeste zorgen maakten. Ouders zijn bovendien bij de uitvoering van Kijkwijzer betrokken via de onafhankelijke Adviescommissie.
Regelmatig wordt de mening van ouders over Kijkwijzer gepeild. Dit gebruikersonderzoek is voor Kijkwijzer erg belangrijk. Uit dit onderzoek blijkt dat ruim 90% van de ouders Kijkwijzer zinvol vindt en meer dan 70% maakt er gebruik van.

Internationale vergelijkingen van onafhankelijke buitenlandse instellingen, zoals de Europese Commissie en het Duitse classificatie instituut FSF, laten zien dat de Kijkwijzer classificaties op het niveau liggen van Engeland, Duitsland, Scandinavië en Oostenrijk, en in een aantal gevallen strenger zijn.

In videotheken, bibliotheken en winkels worden soms nog oudere producties aangetroffen zonder Kijkwijzer of met een afwijkend pictogram. Soms ontbreken ook pictogrammen omdat een distributeur zich niet bij Kijkwijzer wil aansluiten of omdat sprake is van parallelimport, zonder tussenkomst van een Nederlandse distributeur. Het NICAM is over deze ongewenste situatie in gesprek met de overheid.

Ook muziekclips worden beoordeeld met het Kijkwijzer classificatiesysteem en krijgen een leeftijdsadvies. Aan dit leeftijdsadvies is een uitzendtijd verbonden. Het betekent dat bijvoorbeeld een clip met het leeftijdsadvies 12 jaar niet vóór 20.00 uur en met het leeftijdsadvies 16 jaar niet vóór 22.00 uur mag worden uitgezonden. Anders dan bij gewone tv-programma's worden de leeftijden en pictogrammen van Kijkwijzer niet bij de clips in beeld gebracht. Dat is niet zinvol vanwege de korte duur van clips. Wel worden er voorafgaand aan de tijdsblokken leeftijds- en inhoudspictogrammen getoond. Dit hoeft niet te betekenen dat iedere clip die in dat blok vertoond wordt beelden bevat waarvoor die specifieke pictogrammen waarschuwen, maar het kan wel.

In de eerste plaats controleren de consumenten zelf de correcte uitvoering van Kijkwijzer. Als zij het niet eens zijn met een classificatie of andere klachten hebben, kunnen zij terecht bij de onafhankelijke Klachtencommissie van het NICAM. Overtreders riskeren sancties tot een maximum van €135.000,- per zaak.
De overheid heeft het NICAM erkend op basis van een artikel in de Mediawet. In opdracht van de overheid houdt het Commissariaat voor de Media toezicht op de uitvoering van Kijkwijzer. Het Commissariaat rapporteert jaarlijks aan het kabinet.
De overheid heeft het NICAM en Kijkwijzer de afgelopen jaren intensief getoetst en geëvalueerd. In dit kader verscheen in december 2005 het rapport ‘Wijzer Kijken’ van de Commissie Jeugd, Media en Geweld. Deze door de kabinet ingestelde commissie bracht een positief advies uit over het NICAM.
Naar het oordeel van de in het NICAM samenwerkende audiovisuele branches gaat het bij de bescherming van kinderen tegen schadelijke film- en televisieproducties om een maatschappelijk belang. In navolging van de Commissie Jeugd, Media en Geweld en ook de Europese Commissie acht het NICAM het belangrijk dat de overheid bij de uitvoering van Kijkwijzer betrokken blijft.