WIE IS ULTRATOP?

(see text in English)

Wie is Ultratop?
Hoe wordt de hitparade gemaakt?
De tipparade, een buitenbeentje
De kwaliteit is nog verbeterd
Synergie met de media

Ultratop is een vzw (vereniging zonder winstoogmerk) die ontstaan is op initiatief van de Belgische muziekindustrie. Doordat Ultratop door de muziekindustrie zelf wordt gepatroneerd, is het de enige officiële Belgische hitparade. Het is dan ook de bedoeling om de best mogelijke hitparade te produceren. In de periode voor Ultratop gebeurde dat via een telefonische enquête door een deurwaarder, daarna op basis van de door de industrie opgegeven leveringen. Geen van beide systemen gaf een juist beeld van de verkopen. De antwoorden op de telefonische enquête waren niet alleen gemakkelijk te manipuleren, maar ook altijd subjectief. Men herinnert zich gemakkelijker de recente verkopen, minder die van het begin van de week. Daarom werd eind 1994 een nieuw systeem opgestart waarbij enkel rekening wordt gehouden met de gecontroleerde verkopen van de winkels zelf. Om de hitparade zo objectief mogelijk te maken, werd de deskundigheid van AC Nielsen ingeroepen. Zij stelden tot en met 2006 de hitparade samen op basis van in de winkels en legale downloadplatforms verkochte muziekdragers. Vanaf 2007 nam GfK de fakkel over.

Ultratop is de enige gecontroleerde Belgische hitparade die gebaseerd is op de in de winkels verkochte geluidsdragers en geeft dus als enige een juist beeld van de Belgische verkopen.


Wekelijks (en in veel gevallen ook dagelijks) worden de verkoopcijfers verzameld bij een selectie van zowel onafhankelijke verkopers, ketens als grootwarenhuizen. Alle winkels die hun verkopen op een degelijke manier kunnen doorgeven, zijn opgenomen. Zo komen we tot een representatief aantal verspreid over het land. De geselecteerde winkels noteren hun verkopen via een eigen scanningsysteem. Die informatie moet eerst nog gezuiverd en gerangschikt worden. Verdachte of onregelmatige verkopen worden verwijderd via een anti-fraude procedure. Kunstmatige aankopen of andere pogingen om de hitparade toch nog te manipuleren, zijn vergeefse inspanningen. Vermits sommige geluidsdragers meerdere referenties hebben, worden al deze referenties door de computer aan elkaar gekoppeld. Uiteraard zijn alle verkopen van medewerkende winkeliers en downloadplatforms ten zeerste confidentieel. De gegevens resulteren in een Vlaamse en een Franstalige versie van de Ultratop en in de diverse deellijsten.

De tipparade wordt als enige van de lijsten anders samengesteld. Vermits een tipparade vooral een signaalfunctie heeft, moet een brede waaier van nieuwe singles hier een kans krijgen. Deze lijst is een combinatie van verkoop en airplay. Voor de airplay werd aanvankelijk samengewerkt met de internationale firma Nielsen Music Control en sinds 2013 met het Engelse RadioMonitor. Meer dan 50 radio- en tv-zenders worden non-stop gemeten. Via satellietstralen wordt opgevangen wanneer een liedje gedraaid wordt, op welke zender en op welk tijdstip. Vervolgens worden door de computer berekeningen gedaan en worden de gemeten plays gekoppeld aan de luisterdichtheid. Zo ontstaan de airplay charts die wekelijks worden samengesteld per zender, per land, per regio, per taal,… met de Europese top 100 als hoogtepunt. Voor België worden de airplay-metingen sinds 1998 door Ultratop gecoördineerd waardoor niet alleen de muziekfirma’s gebruik kunnen maken van de informatie maar ook de media en beheersvennootschappen beroep kunnen doen op de metingen. Deze resultaten daarvan tellen mee voor de tipparade, die dus het resultaat is van verkopen en van het aantal keren dat een cd op de radio/tv werd gespeeld gekoppeld aan het aantal luisteraars. De single moet wel commercieel beschikbaar zijn, vooraleer hij in de tipparade mag. Op basis van airplay alleen charten in de tiplijst kan dus niet, alleen op basis van verkoop wel.

Voortdurend probeert Ultratop zijn lijsten te verbeteren. Dat gebeurt door kleine of grote aanpassingen aan het systeem. In 1997 werd de kwaliteit verbeterd door een versnelling van de hitparade. Waar er vroeger twee weken waren tussen het afsluiten van de verkopen en de uitzendingen op de radio, gebeurde de verwerking én het maken van de Ultratop-poster daarna in één week tijd. De hitparade bereikt de winkeliers, radioluisteraars en tv-kijkers dus een week sneller.

Een andere belangrijke stap was de start van de Ultratop dance chart in september 1996. In het begin was de danslijst een samenstelling van de meest dansbare platen uit de mainstream chart, in dezelfde volgorde opgesteld. Op vraag van de danslabels en door de massale belangstelling voor de huidige dansmuziek werden gespecialiseerde danswinkels gecontacteerd en werd de danslijst alleen bepaald door de bij hen gemeten verkopen. We lieten zelf een geautomatiseerd winkelsysteem ontwikkelen om meer winkels te kunnen toevoegen aan het winkelpanel. Aanvankelijk werd de danslijst door Studio Brussel uitgezonden, vervolgens door C-Dance en vanaf 2005 zat hij vijf jaar op Topradio. Eind 2009 werden ook de legale downloads van gespecialiseerde dansportalen meegenomen in de dance chart. In 2011 werd ook de airplay van de danszenders toegevoegd. Sindsdien wordt de Ultratop dance 50 in Vlaanderen uitgezonden door MNM en sinds september 2012 op Radio Contact in Wallonië.

Speciaal voor Studio Brussel werd begin 2001 ook een 'alternatieve' album top 50 opgestart, terwijl MNM in september 2012 startte met de Urban chart, een afgeleide van de singles chart.

In 2004 werd de albumlijst gesplitst in full price- en mid price-lijsten. Daarmee hebben we ingespeeld op de veranderende muziekmarkt. Zodra albums onder een bepaalde ppd-grens zakken, verhuizen ze voorgoed naar de mid price-lijst. Op deze manier vindt nieuw talent weer sneller de weg naar de gewone albumlijst en wordt de lijst interessanter.

In de lente van 2004 werd de muziek-dvd chart opgestart. Na de opgang van de dvd in het algemeen, was ook de muziek-dvd aan een opmars begonnen. Doordat de verkopen de hoogte inschoten en het aanbod steeds uitbreidde, volgde Ultratop dat signaal door er een wekelijkse lijst van te maken.

Om 10 jaar Ultratop te vieren werd eind 2005 met succes een meer dan 600 pagina's tellend jubileumboek uitgebracht, waarin aandacht voor) :

• Alle hits uit de Vlaamse en Waalse album top 100, single top 100 en airplay top 200
• 5.882 artiesten, 15.282 singles, 5.457 albums
• Alle volledige jaarlijsten
• Alle nummer 1-hits
• Allerlei trivia en records
• Foto's van en uitleg over de belangrijkste artiesten

Sinds de zomer van 2005 werd ook getest met het verwerken van legale downloads in de charts. Omdat die steeds aan belang wonnen en een behoorlijk deel van de singlemarkt hadden ingenomen, werden de legale downloads vanaf januari 2006 toegevoegd aan de charts. Op die manier werd de Ultratop singles gevulder en beter. De verkopen van alle belangrijke downloadportalen worden meegeteld. Omdat de verkopen aanvankelijk later binnenkwamen, werden ze met een week vertraging meegenomen in de charts. Begin 2009 werd echter een versnelling doorgevoerd, zodat de verkopen volledig gelijklopen met de winkelverkopen. Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen de fysieke verkopen en downloads. De verkopen worden gewoon opgeteld. Bundels worden als één verkoop beschouwd. Begin 2008 werden ook de albumdownloads meegenomen in de Ultratop albums. Doordat veel oude nummers ook beschikbaar blijven als download, werden in 2009 aparte back catalog download charts ingevoerd voor de meer dan twee jaar oude nummers. Op die manier blijven we ook de oude hits in de kijker zetten.

We gingen ook van start met de Heatseekers top 20, een lijst van albums die nog net onder de top 100 staan. In 2012 werd deze lijst afgevoerd en werd de albumlijst uitgebreid tot een top 200.
In 2011 werd de Vlaamse Ultratop 10 ook ontkoppeld in aparte charts voor algemene en kindernummers. Radio 2 trok sindsdien weer volop de kaart van de Vlaamse Ultratop 10. In september 2014 werd deze lijst uitgebreid tot een top 50. De samenstelling werd een beetje aangepast. Vanaf een bepaald niveau telt ook de airplay mee. Op die manier konden we meer Vlaamse artiesten aan bod laten komen en werd de uitzending veel sterker en populairder.

Voor de samenstelling van de charts werd een gedragscode opgesteld. Daarin zitten algemene en per chart specifieke regels vervat. Zo kan je perfect weten welke titels voor welke chart in aanmerking komen, wanneer een cd naar de mid price chart verhuist, kan je de regels i.v.m. signeersessies en verkoopstimulerende evenementen raadplegen en kan je zien hoe de danslijst wordt samengesteld. Omdat het maken van charts geen stilstaand fenomeen is en met zijn tijd mee moet, wordt de code regelmatig aangepast. Voor een update van de gedragscode neem je best even contact met ons op.


Ultratop krijgt heel wat aandacht in de media. Meer dan twee miljoen mensen luisteren wekelijks naar Ultratop op de diverse radiostations of kijken naar de televisie. Je kan de charts elke week volgen op de verschillende zenders van de VRT, TMF en RTL. Hierbij even de huidige uitzenduren:

Klik hier om de uitzenduren op radio en tv te bekijken.

Bovendien worden de charts ook wekelijks afgedrukt in kranten en magazines. Naast de speciale Ultratop-folder, die sinds onze start elke vrijdag gratis in de winkel lag en begin 2006 werd vervangen door een winkelposter, hebben we ook onze eigen website. Elke vrijdagnamiddag worden de nieuwe Vlaamse en Waalse hitparades aangepast. Bovendien vind je er ook links naar sites van muziekfirma's, artiesten, radiostations, buitenlandse charts, releases, hitanalyses, jaarlijsten e.a. en worden er elke week wedstrijden georganiseerd. Surf eens naar www.ultratop.be voor de Vlaamse site en Waalse site. Je kan er de aanpassingen van de uitzenduren volgen, geluidsfragmenten beluisteren, videoclips bekijken, reviews over nummers schrijven, deelnemen aan het hitbeursspel, chatten, zoeken in onze hitarchieven, al onze charts (vanaf 1954 raadplegen) enz. Geïnteresseerden kunnen ook tegen betaling een abonnement op de charts nemen en ze per e-mail ontvangen. In 2008 gingen we ook van start met een succesvolle nieuwsbrief die ondertussen voor veel muziekliefhebbers een vaste waarde is geworden.

Dat het systeem dat Ultratop hanteert, veel geld kost, staat buiten kijf. De muziekfirma's kunnen lid worden van Ultratop door een vastgestelde bijdrage te leveren. De majors betalen het grootste deel van de koek en de kleinere firma's betalen een kleinere bijdrage. Alle leden hebben recht op dezelfde voordelen: een plaats in de Algemene Vergadering, een verkiesbare plaats voor de Raad van Bestuur, de verslagen van de Raad van Bestuur, wekelijks langere en meer gedetailleerde lijsten, wekelijks snellere lijsten (woensdagmiddag), trimester- en semester- en jaaroverzichten, extra statistische info, de volledige airplayinformatie van RadioMonitor, en een persoonlijke login en paswoord van de webtools waarop alle gemeten verkopen en airplay kunnen worden gevolgd. Daarnaast ging Ultratop een contract met de VRT/TMF in Vlaanderen en RTL/Contact in Wallonië aan, waardoor zij de exclusiviteitsrechten hebben om de charts van Ultratop uit te zenden. Dat resulteerde ook in speciale uitzendingen per decennium en charts aller tijden. Ultratop heeft ook een aantal jaar Ultratop parties georganiseerd, twee keer met succes een grote Ultratop hitquiz georganiseerd en sterke muziekcompilaties uitgebracht.