www.fgks.org   »   [go: up one dir, main page]

Pumunta sa nilalaman

Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas: Pagkakaiba sa mga binago

Mula sa Wikipedia, ang malayang ensiklopedya
Content deleted Content added
Bagong pahina: Ang '''Philippine Area of Responsibility''' ({{literal translation|Lugar na Pananagutan ng Pilipinas}}) ay isang lugar sa hilagang kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko kung...
 
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.3
 
(hindi ipinakita ang isang agarang pagbabago ng isang tagagamit)
Linya 1: Linya 1:
Ang '''Philippine Area of Responsibility''' ({{literal translation|Lugar na Pananagutan ng Pilipinas}}) ay isang lugar sa hilagang kanlurang bahagi ng [[Karagatang Pasipiko]] kung saan binabantayan ng pambansang ahensya ng meteorolohiya ng Pilipinas, ang [[PAGASA]], ang mga kaganapan sa panahon. Ang mga insidente ng sama ng panahon lalo na ang mga tropical depression at [[bagyo]] na pumasok o nabuo sa PAR ay binibigyan ng pangalan na ginagamit lamang sa Pilipinas.
Ang '''Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas'''{{Efn|Maaari ring maisalin bilang ''Lugar ng Alalahanín ng Pilipinas''.}}, kilala rin sa [[Ingles]] bilang '''''Philippine Area of Responsibility''''' (PAR), ay ang sakop na responsibilidad ng [[PAGASA]], ang pambansang ahensiyang pampanahon ng Pilipinas. Makikita ito sa hilagang-kanlurang bahagi ng [[Karagatang Pasipiko]]. Minomonitor ng PAGASA ang lahat ng mga sama ng panahon na nabubuo o pumapasok sa lugar na ito, lalo na sa mga [[bagyo]], kung saan binibigyan nila ng pangalan ang mga ito pagpasok o pagkabuo nito rito.


== Sakop ==
== Hangganan ==
[[File:PAGASA Philippine Area of Responsibility - tl.svg|300px|thumb|Ang "Philippine Area of Responsibility"]]
[[File:PAGASA Philippine Area of Responsibility - tl.svg|300px|thumb|'''Guhit 1:''' Ang Sakop ng Responsibilidad ng Pilipinas (nakapula).]]
Ang sakop ng PAR ay itinalaga ng anim na mga punto:<ref>{{cite web|title=Memorandum Circular No. 02-2013 - Guidelines on Movement of Vessels During Heavy Weather|url=http://www.coastguard.gov.ph/index.php/memorandums/12-mc/53-memorandum-circular-no-02-2013-guidelines-on-movement-of-vessels-during-heavy-weather|accessdate=30 November 2017|publisher=Philippine Coast Guard|date=5 June 2013}}</ref>
Ang sakop na responsibilidad ng Pilipinas ay makikita at itinatakda ng anim na [[Sistema ng koordinado|koordinadong]] ito:<ref>{{cite web|title=Memorandum Circular No. 02-2013 - Guidelines on Movement of Vessels During Heavy Weather|trans-title=Memorandum Sirkular Blg. 02-2013 - Gabay sa Pagbiyahe ng mga Sasakyang Pandagat Tuwing Matindi ang Panahon|url=http://www.coastguard.gov.ph/index.php/memorandums/12-mc/53-memorandum-circular-no-02-2013-guidelines-on-movement-of-vessels-during-heavy-weather|accessdate=Nobyembre 30, 2017|publisher=Tanod Baybayin ng Pilipinas|date=Hunyo 5, 2013|language=Ingles|archive-date=2017-03-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20170317050256/http://www.coastguard.gov.ph/index.php/memorandums/12-mc/53-memorandum-circular-no-02-2013-guidelines-on-movement-of-vessels-during-heavy-weather|url-status=dead}}</ref>


*{{coordinates|25|N|120|E|display=inline}}
*{{coordinates|25|N|120|E|display=inline}}
Linya 11: Linya 12:
*{{coordinates|15|N|115|E|display=inline}}
*{{coordinates|15|N|115|E|display=inline}}
*{{coordinates|21|N|120|E|display=inline}}
*{{coordinates|21|N|120|E|display=inline}}
Sakop nito ang kabuuan ng Pilipinas maliban lamang sa ilang mga isla sa pinakatimog na bahagi ng lalawigan ng [[Tawi-Tawi]]. Kasama rin sa loob nito ang ilang mga isla sa [[Kapuluan ng Kalayaan]] na inaangkin ng bansa, ang bansa ng [[Palau]], ang hilagang bahagi ng estado ng [[Sabah]] ng [[Malaysia]], karamihan ng [[Taiwan]], at ang [[prepektura ng Okinawa]] ng bansang [[Hapon|Hapón]].


Bagamat binabantayan ng PAGASA, hindi ito tumutukoy sa [[Eksklusibong sonang ekonomiko|sonang pang-ekonomiya]] o [[Pambansang teritoryo ng Pilipinas|pambansang teritoryo]] ng bansa.
Sakop nito ang lahat ng kalupahan ng Pilipinas maliban sa pinkatimog na bahagi ng probinsya ng [[Tawi-Tawi]], at ang ilang mga inaangking kapuluan nito sa [[Kapuluang Kalayaan|Kalayaan]]. Sakop rin ng lugar nito ang pangunahing pulo ng [[Palau]], karamihan ng [[Taiwan]], at ilang bahagi ng estado ng [[Sabah]] ng [[Malaysia]] at ang prepekturang [[Okinawa]] ng bansang [[Hapon (bansa)|Hapon]].

=== Iba pang sakop ===
[[Talaksan:PAGASA Domains for TC Monitoring.png|thumb|300x300px|'''Guhit 2:''' Ang mga dominyong binabantayan ng PAGASA. Ang kulay-dilaw na linya ay ang Dominyon ng Impormasyon (TCID), ang pula ay ang Dominyon ng Abiso (TCAD), at ang kulay-abong putol-putol na linya ay ang Sakop na Responsibilidad (PAR).]]
Bukod sa sakop na ito, may dalawa pang mas malawak na sakop na binabantayan ng PAGASA. Ito ang Dominyon ng Abiso sa mga Bagyo (''Tropical Cyclone Advisory Domain'', TCAD) at ang Dominyon ng Impormasyon sa mga Bagyo (''Tropical Cyclone Information Domain'', TCID).

Ang '''Dominyon ng Abiso sa mga Bagyo''' ay ang sakop na binabantayan ng PAGASA para sa mga bagyong nabubuo o dumadaan na masyadong malayo para magkaroon ng direktang epekto sa Pilipinas ngunit malapit na para mabantayan ang mga ito.<ref name=":0">{{Cite web|website=PAGASA|url=http://bagong.pagasa.dost.gov.ph/learning-tools/philippine-area-of-responsibility|title=Philippine Area of Responsibility|trans-title=Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas|access-date=Nobyembre 11, 2020}}</ref> Hindi kasama sa sakop na ito ang Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas.<ref name=":0" /> Umaabot ito sa lalawigan ng [[Fujian]] ng [[Tsina]].

Ang mga koordinado nito ay:<ref name=":0" />

* {{coordinates|4|N|114|E|display=inline}}
* {{coordinates|28|N|114|E|display=inline}}
* {{coordinates|28|N|145|E|display=inline}}
* {{coordinates|4|N|145|E|display=inline}}

Samantala, ang '''Dominyon ng Impormasyon sa mga Bagyo''' ay ang pinakamalayong at ang pinakamalaking dominyon ng PAGASA.<ref name=":0" /> Mababa lamang ang pag-alala ng PAGASA sa mga bagyong nabubuo o dumadaan sa sakop na ito, ngunit kinakailangan pa rin itong bantayan at malaman ng publiko.<ref name=":0" /> Hindi kasama sa sakop na ito ang Sakop na Responsibilidad at Dominyon ng Abiso.<ref name=":0" /> Umaabot ito hanggang sa karamihan ng isla ng [[Borneo]] (lalo na ang lalawigan ng [[Hilagang Kalimantan|Hilaga]], [[Silangang Kalimantan|Silangan]], at [[Kanlurang Kalimantan]] ng [[Indonesia]], [[Sarawak]] ng [[Malaysia]], at ang bansang [[Brunei]]), halos kabuuan ng silangan at timog-silangang bahagi ng [[Tsina]] (kanlurang bahagi ng isla ng [[Hainan]], mga lalawigan ng [[Jiangxi|Jangxi]], [[Hunan]], [[Hubei]], [[Guangxi]], [[Zhejiang]], [[Anhui]], [[Henan]], pinakatimog na bahagi ng [[Shandong]], pati na ang mga espesyal na rehiyon ng [[Hong Kong]] at [[Macau]]), pinakatimog na bahagi ng [[Timog Korea]] (partikular na ang [[Jeonnam|Timog Jeolla]] at ang [[Jeju-do|isla ng Jeju]]), at ang katimugang bahagi ng bansang [[Hapón]] (mga isla ng [[Kyūshū (rehiyon)|Kyushu]] at [[Shikoku]], mga prepektura ng [[Prepektura ng Yamaguchi|Yamaguchi]], [[Prepektura ng Hiroshima|Hiroshima]], [[Prepektura ng Okayama|Okayama]], [[Prepektura ng Shimane|Shimane]], [[Prepektura ng Hyōgo|Hyogo]], [[Prepektura ng Wakayama|Wakayama]], [[Prepektura ng Nara|Nara]], at [[Prepektura ng Mie|Mie]], pati na rin ang pinakatimog na bahagi ng mga prepektura ng [[Prepektura ng Aichi|Aichi]] at [[Prepektura ng Shizuoka|Shizuoka]]).

Ang mga koordinado nito ay:<ref name=":0" />

* {{coordinates|0|N|110|E|display=inline}}
* {{coordinates|35|N|110|E|display=inline}}
* {{coordinates|35|N|155|E|display=inline}}
* {{coordinates|4|N|155|E|display=inline}}


== Gamit ==
== Gamit ==
Binigyan ng tungkulin ng utos na nagtatag sa PAGASA na bantayan ng naturang ahensiya ang mga sama ng panahong nangyayari sa loob ng sakop na responsibilidad nito.
Ang panukalang nagtatag sa [[PAGASA]] ay inuutos ang ahensya, partikular ang National Weather Office nito, na bantayan ang mga kaganapang pangpanahon sa loob ng PAR.<ref>{{cite web|title=Presidential Decree No. 78 -Establishing the Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration|url=http://www.lawphil.net/statutes/presdecs/pd1972/pd_78_1972.html|website=The LawPhil Project|accessdate=30 November 2017|date=8 December 1972}}</ref> Itinakda ng [[World Meteorological Organization]] ang lugar na ito.<ref>{{cite news|title=Tropical cyclones, rainfall advisories|url=https://www.rappler.com/nation/special-coverage/weather-alert/182942-facts-pagasa-philippines-climate-typhoons-rainfall|accessdate=30 November 2017|work=Rappler|date=22 September 2017}}</ref>

Binibigyan ng lokál na pangalan ng PAGASA ang mga bagyong pumapasok o nabubuo sa loob ng sakop na responsibilidad nito. Ang pangalang ito ay magkasamang ginagamit ng ahensiya kasabay ng mga pangalang pang-internasyonal na binibigay naman ng Ahensiyang Pampanahon ng Hapón (JMA), ang ahensiyang binigyan ng tungkulin ng Organisasyong Pampanahon ng Mundo (WMO) para sa pagbabantay sa mga bagyong nasa hilagang-kanlurang Pasipiko.

Ang panukalang nagtatag sa [[PAGASA]] ay inuutos ang ahensya, partikular ang National Weather Office nito, na bantayan ang mga kaganapang pangpanahon sa loob ng PAR.<ref>{{cite web|title=Presidential Decree No. 78 -Establishing the Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration|trans-title=Panukalang Pangpangulo Blg. 78, Ang Pagtatag sa Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomiko|url=http://www.lawphil.net/statutes/presdecs/pd1972/pd_78_1972.html|website=The LawPhil Project|accessdate=Nobyembre 30, 2017|date=Disyembre 8, 1972|language=Ingles}}</ref> Itinakda ng [[World Meteorological Organization]] ang lugar na ito.<ref>{{cite news|title=Tropical cyclones, rainfall advisories|trans-title=Paalala ukol sa mga bagyo at pagpatak ng ulan|url=https://www.rappler.com/nation/special-coverage/weather-alert/182942-facts-pagasa-philippines-climate-typhoons-rainfall|accessdate=Nobyembre 30, 2017|work=Rappler|date=Septembre 22, 2017}}</ref>

Ang mga depresyong tropikal at [[bagyo]] ay binibigyan lamang ng lokal na pangalan ng PAGASA kung ito ay pumasok o nabuo sa PAR.<ref name="PAGASA Names">{{cite web|title=Philippine Tropical cyclone names|trans-title=Pangalang Pilipino ng mga Bagyo|publisher=PAGASA|accessdate=Enero 17, 2017|url=http://www.pagasa.dost.gov.ph/index.php/learning-tools/94-weather/278-philippine-tropical-cyclone-names|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161228042559/http://www.pagasa.dost.gov.ph/index.php/learning-tools/94-weather/278-philippine-tropical-cyclone-names|archivedate=Disyembre 28, 2016|language=Ingles}}</ref><ref>{{cite news|last1=Rosero|first1=Earl Victor|title=Why and how storms get their names|trans-tile=Bakit at paano nakukuha ng mga bagyo ang mga pangalan nila|url=http://www.gmanetwork.com/news/news/nation/233580/why-and-how-storms-get-their-names/story/|accessdate=Nobyembre 30, 2017|work=GMA News|date=Septembre 27, 2011|language=Ingles}}</ref>


Kapag may insidente ng sama ng panahon sa PAR ay inaasahang gumawa ng pagguho ng lupa o gumuho ng lupa sa Pilipinas, ang PAGASA ay may tungkulin na maglabas ng ulat sa panahon sa bawat anim na oras. Kung ang sama ng panahon ay hindi nagaapekto sa lupa, ang PAGASA ay may tungkuling lumabas ng ulat sa bawat labindalawang oras.<ref>{{cite news|last1=Carillo|first1=Jose|title=Getting acclimatized to PHL’s weather terminology|trans-title=Pagiging sanay sa mga terminong pangpanahon ng Pilipinas|url=http://www.manilatimes.net/getting-acclimatized-to-phls-weather-terminology/112488/|accessdate=Nobyembre 30, 2017|work=Manila Bulletin|date=Hulyo 18, 2014|language=Ingles|archive-date=Disyembre 1, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171201031326/http://www.manilatimes.net/getting-acclimatized-to-phls-weather-terminology/112488/|url-status=dead}}</ref>
Ang mga tropical depression at [[bagyo]] ay binibigyan lamang ng lokal na pangalan ng PAGASA kung ito ay pumasok o nabuo sa PAR.<ref name="PAGASA Names">{{cite web|title=Philippine Tropical cyclone names|publisher=Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration|accessdate=January 17, 2017|url=http://www.pagasa.dost.gov.ph/index.php/learning-tools/94-weather/278-philippine-tropical-cyclone-names|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161228042559/http://www.pagasa.dost.gov.ph/index.php/learning-tools/94-weather/278-philippine-tropical-cyclone-names|archivedate=December 28, 2016|df=}}</ref><ref>{{cite news|last1=Rosero|first1=Earl Victor|title=Why and how storms get their names|url=http://www.gmanetwork.com/news/news/nation/233580/why-and-how-storms-get-their-names/story/|accessdate=30 November 2017|work=GMA News|date=27 September 2011}}</ref>


== Talababa ==
Kapag may insidente ng sama ng panahon sa PAR ay inaasahang gumawa ng landfall o nag-landfall sa Pilipinas, ang PAGASA ay may tungkulin na maglabas ng ulat sa panahon sa bawat anim na oras. Kung ang sama ng panahon ay hindi nagaapekto sa lupa, ang PAGASA ay may tungkuling lumabas ng ulat sa bawat labindalawang oras.<ref>{{cite news|last1=Carillo|first1=Jose|title=Getting acclimatized to PHL’s weather terminology|url=http://www.manilatimes.net/getting-acclimatized-to-phls-weather-terminology/112488/|accessdate=30 November 2017|work=Manila Bulletin|date=18 July 2014}}</ref>
<references group="lower-alpha" />


== Mga Sanggunian ==
== Mga Sanggunian ==

Kasalukuyang pagbabago noong 01:06, 29 Abril 2023

Ang Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas[a], kilala rin sa Ingles bilang Philippine Area of Responsibility (PAR), ay ang sakop na responsibilidad ng PAGASA, ang pambansang ahensiyang pampanahon ng Pilipinas. Makikita ito sa hilagang-kanlurang bahagi ng Karagatang Pasipiko. Minomonitor ng PAGASA ang lahat ng mga sama ng panahon na nabubuo o pumapasok sa lugar na ito, lalo na sa mga bagyo, kung saan binibigyan nila ng pangalan ang mga ito pagpasok o pagkabuo nito rito.

Hangganan[baguhin | baguhin ang wikitext]

Guhit 1: Ang Sakop ng Responsibilidad ng Pilipinas (nakapula).

Ang sakop na responsibilidad ng Pilipinas ay makikita at itinatakda ng anim na koordinadong ito:[1]

Sakop nito ang kabuuan ng Pilipinas maliban lamang sa ilang mga isla sa pinakatimog na bahagi ng lalawigan ng Tawi-Tawi. Kasama rin sa loob nito ang ilang mga isla sa Kapuluan ng Kalayaan na inaangkin ng bansa, ang bansa ng Palau, ang hilagang bahagi ng estado ng Sabah ng Malaysia, karamihan ng Taiwan, at ang prepektura ng Okinawa ng bansang Hapón.

Bagamat binabantayan ng PAGASA, hindi ito tumutukoy sa sonang pang-ekonomiya o pambansang teritoryo ng bansa.

Iba pang sakop[baguhin | baguhin ang wikitext]

Guhit 2: Ang mga dominyong binabantayan ng PAGASA. Ang kulay-dilaw na linya ay ang Dominyon ng Impormasyon (TCID), ang pula ay ang Dominyon ng Abiso (TCAD), at ang kulay-abong putol-putol na linya ay ang Sakop na Responsibilidad (PAR).

Bukod sa sakop na ito, may dalawa pang mas malawak na sakop na binabantayan ng PAGASA. Ito ang Dominyon ng Abiso sa mga Bagyo (Tropical Cyclone Advisory Domain, TCAD) at ang Dominyon ng Impormasyon sa mga Bagyo (Tropical Cyclone Information Domain, TCID).

Ang Dominyon ng Abiso sa mga Bagyo ay ang sakop na binabantayan ng PAGASA para sa mga bagyong nabubuo o dumadaan na masyadong malayo para magkaroon ng direktang epekto sa Pilipinas ngunit malapit na para mabantayan ang mga ito.[2] Hindi kasama sa sakop na ito ang Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas.[2] Umaabot ito sa lalawigan ng Fujian ng Tsina.

Ang mga koordinado nito ay:[2]

Samantala, ang Dominyon ng Impormasyon sa mga Bagyo ay ang pinakamalayong at ang pinakamalaking dominyon ng PAGASA.[2] Mababa lamang ang pag-alala ng PAGASA sa mga bagyong nabubuo o dumadaan sa sakop na ito, ngunit kinakailangan pa rin itong bantayan at malaman ng publiko.[2] Hindi kasama sa sakop na ito ang Sakop na Responsibilidad at Dominyon ng Abiso.[2] Umaabot ito hanggang sa karamihan ng isla ng Borneo (lalo na ang lalawigan ng Hilaga, Silangan, at Kanlurang Kalimantan ng Indonesia, Sarawak ng Malaysia, at ang bansang Brunei), halos kabuuan ng silangan at timog-silangang bahagi ng Tsina (kanlurang bahagi ng isla ng Hainan, mga lalawigan ng Jangxi, Hunan, Hubei, Guangxi, Zhejiang, Anhui, Henan, pinakatimog na bahagi ng Shandong, pati na ang mga espesyal na rehiyon ng Hong Kong at Macau), pinakatimog na bahagi ng Timog Korea (partikular na ang Timog Jeolla at ang isla ng Jeju), at ang katimugang bahagi ng bansang Hapón (mga isla ng Kyushu at Shikoku, mga prepektura ng Yamaguchi, Hiroshima, Okayama, Shimane, Hyogo, Wakayama, Nara, at Mie, pati na rin ang pinakatimog na bahagi ng mga prepektura ng Aichi at Shizuoka).

Ang mga koordinado nito ay:[2]

Gamit[baguhin | baguhin ang wikitext]

Binigyan ng tungkulin ng utos na nagtatag sa PAGASA na bantayan ng naturang ahensiya ang mga sama ng panahong nangyayari sa loob ng sakop na responsibilidad nito.

Binibigyan ng lokál na pangalan ng PAGASA ang mga bagyong pumapasok o nabubuo sa loob ng sakop na responsibilidad nito. Ang pangalang ito ay magkasamang ginagamit ng ahensiya kasabay ng mga pangalang pang-internasyonal na binibigay naman ng Ahensiyang Pampanahon ng Hapón (JMA), ang ahensiyang binigyan ng tungkulin ng Organisasyong Pampanahon ng Mundo (WMO) para sa pagbabantay sa mga bagyong nasa hilagang-kanlurang Pasipiko.

Ang panukalang nagtatag sa PAGASA ay inuutos ang ahensya, partikular ang National Weather Office nito, na bantayan ang mga kaganapang pangpanahon sa loob ng PAR.[3] Itinakda ng World Meteorological Organization ang lugar na ito.[4]

Ang mga depresyong tropikal at bagyo ay binibigyan lamang ng lokal na pangalan ng PAGASA kung ito ay pumasok o nabuo sa PAR.[5][6]

Kapag may insidente ng sama ng panahon sa PAR ay inaasahang gumawa ng pagguho ng lupa o gumuho ng lupa sa Pilipinas, ang PAGASA ay may tungkulin na maglabas ng ulat sa panahon sa bawat anim na oras. Kung ang sama ng panahon ay hindi nagaapekto sa lupa, ang PAGASA ay may tungkuling lumabas ng ulat sa bawat labindalawang oras.[7]

Talababa[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. Maaari ring maisalin bilang Lugar ng Alalahanín ng Pilipinas.

Mga Sanggunian[baguhin | baguhin ang wikitext]

  1. "Memorandum Circular No. 02-2013 - Guidelines on Movement of Vessels During Heavy Weather" [Memorandum Sirkular Blg. 02-2013 - Gabay sa Pagbiyahe ng mga Sasakyang Pandagat Tuwing Matindi ang Panahon] (sa wikang Ingles). Tanod Baybayin ng Pilipinas. Hunyo 5, 2013. Inarkibo mula sa ang orihinal noong 2017-03-17. Nakuha noong Nobyembre 30, 2017.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 "Philippine Area of Responsibility" [Sakop na Responsibilidad ng Pilipinas]. PAGASA. Nakuha noong Nobyembre 11, 2020.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  3. "Presidential Decree No. 78 -Establishing the Philippine Atmospheric Geophysical and Astronomical Services Administration" [Panukalang Pangpangulo Blg. 78, Ang Pagtatag sa Pangasiwaan ng Pilipinas sa Serbisyong Atmosperiko, Heopisiko, at Astronomiko]. The LawPhil Project (sa wikang Ingles). Disyembre 8, 1972. Nakuha noong Nobyembre 30, 2017.{{cite web}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
  4. "Tropical cyclones, rainfall advisories" [Paalala ukol sa mga bagyo at pagpatak ng ulan]. Rappler. Septembre 22, 2017. Nakuha noong Nobyembre 30, 2017. {{cite news}}: Check date values in: |date= (tulong)
  5. "Philippine Tropical cyclone names" [Pangalang Pilipino ng mga Bagyo] (sa wikang Ingles). PAGASA. Inarkibo mula sa ang orihinal noong Disyembre 28, 2016. Nakuha noong Enero 17, 2017. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (tulong)CS1 maint: date auto-translated (link)
  6. Rosero, Earl Victor (Septembre 27, 2011). "Why and how storms get their names". GMA News (sa wikang Ingles). Nakuha noong Nobyembre 30, 2017. {{cite news}}: Check date values in: |date= (tulong); Unknown parameter |trans-tile= ignored (tulong)
  7. Carillo, Jose (Hulyo 18, 2014). "Getting acclimatized to PHL's weather terminology" [Pagiging sanay sa mga terminong pangpanahon ng Pilipinas]. Manila Bulletin (sa wikang Ingles). Inarkibo mula sa ang orihinal noong Disyembre 1, 2017. Nakuha noong Nobyembre 30, 2017.{{cite news}}: CS1 maint: date auto-translated (link)